Temat: Otrzymywanie wodorotlenków

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

VI. Wodorotlenki i kwasy. Uczeń:

2) projektuje i przeprowadza doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek (rozpuszczalny i trudno rozpuszczalny w wodzie), kwas beztlenowy i tlenowy (np. NaOH, Ca(OH)Indeks dolny 2₂, Cu(OH)Indeks dolny 2₂, HCl, HIndeks dolny 3₃POIndeks dolny 4₄); zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń poznaje sposoby oraz projektuje i przeprowadza doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zapowiada film pt. „Badanie zachowania się sodu wobec wody”. Prosi uczniów o sformułowanie pytania badawczego oraz hipotezy i zapisanie ich w formularzu w abstrakcie. Po obejrzeniu filmu następuje podsumowanie spostrzeżeń i wniosków, które także powinny znaleźć się w formularzu.

2. Prowadzący lekcję zapisuje na tablicy równanie reakcji, jaka miała miejsce podczas eksperymentu, tłumacząc jej mechanizm. Następnie zapisuje słowny schemat tego sposobu otrzymywania wodorotlenków: metal aktywny + woda.

3. Uczniowie czytają fragment objaśniający sposób otrzymywania wodorotlenków. Analizują ilustrację przedstawiającą kierunki zmian aktywności metali w grupie litowców i berylowców.

4. Nauczyciel odwołuje uczestników zajęć do abstraktu i prosi o zapoznanie się z instrukcją eksperymentu „Badanie zachowania się danego tlenku”. Dzieli uczniów na grupy i rozdaje odpowiedni sprzęt, szkło oraz odczynniki do wykonywania eksperymentu. Uczniowie – z pomocą nauczyciela – formułują pytanie badawcze oraz hipotezę i zapisują je w formularzu w abstrakcie. Następnie wykonują czynności według instrukcji. Zapisują spostrzeżenia w formularzu. Nauczyciel zadaje pytania w odniesieniu do zanotowanych spostrzeżeń. Inicjuje tym dyskusję, z której wnioski uczniowie notują w formularzu.

5. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o zapisanie na tablicy równania reakcji, jaka miała miejsce podczas eksperymentu (jeśli brak chętnych, sam zapisuje równanie na tablicy), a następnie tłumaczy jej mechanizm.

6. Nauczyciel zapowiada film pt. „Otrzymywanie wodorotlenku trudno rozpuszczalnego w wodzie”. Poleca uczniom, żeby w formularzu zamieszczonym w abstrakcie zapisali pytanie badawcze i hipotezę. Następnie wyświetla film, a uczniowie odnotowują swoje obserwacje i wnioski oraz zapisują równanie reakcji, jaka zaszła podczas eksperymentu przedstawionego w filmie. Wybrane osoby przedstawiają wyniki swojej pracy.

7. Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Wykonaj polecenie nr 4.1.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Preparation of hydroxides

Hydroxides are obtained as a result of the reaction of active metals with water (metals from the 1st and 2nd groups of the periodic table, except for beryllium). As a result, bases (aqueous solutions of hydroxides) are formed and hydrogen is produced.

$\text{ active metal oxide }+\text{ water }\to \text{ hydroxide }$

Alkali metals react with water more violently than alkaline earth metals. Magnesium reacts with water at increased temperature. Within the group, the activity of metals increases with the increase of the atomic number (this is related to the distance of valence electrons from the nucleus). The metals of other groups of the periodic table (e.g. copper) are less active and do not react with water. Hydroxides of metals from the 1st and 2nd groups of the periodic table are obtained by other methods.

Another way of obtaining hydroxides is the reaction of active metal oxides (belonging to the 1st and 2nd group of the periodic table, except for beryllium), called basic oxides, with water.

$\text{active metal oxide + water → hydroxide}$

These reactions generate bases – aqueous solutions of hydroxides.

• Hydroxides are chemical compounds made of metal cations and hydroxide anions whose general formula is ${\text{M(OH)}}_{\text{n}}$.

• Hydroxides are obtained as an effect of the reaction of active metal oxides (basic oxides) with water and of some metals with water.

• Solutions of hydroxides that are easily soluble in water (all hydroxides of metals from the 1st group of the periodic table and selected metals from the 2nd group) are traditionally called bases.