Temat: Odległości na mapie

Adresat

Uczniowie klasy IV szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa IV
II. Orientacja w terenie. Uczeń:
6) odczytuje informacje z planu i mapy, posługując się legendą;

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie porównują odległości na mapie z odległościami rzeczywistymi w terenie.

Kompetencje kluczowe

  • porozumiewanie się w językach obcych;

  • kompetencje informatyczne;

  • umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

  • zdefiniujesz pojęcie skali;

  • wyjaśnisz, jak należy poprawnie interpretować skalę liniową;

  • określisz odległość między miejscowościami, korzystając ze skali mapy.

Metody/techniki kształcenia

  • aktywizujące

    • dyskusja.

  • podające

    • pogadanka.

  • eksponujące

    • film.

  • programowane

    • z użyciem komputera;

    • z użyciem e‑podręcznika.

  • praktyczne

    • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

  • e‑podręcznik;

  • zeszyt i kredki lub pisaki;

  • tablica interaktywna, tablety/komputery;

  • kartki w formacie A4 z rysunkami zeszytu i ławki;

  • mapy z podziałką liniową (po jednej na parę);

  • kroczek lub cyrkiel;

  • linijki;

  • metodniki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

  • Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

  • Uczniowie dobierają się w pary. Prowadzący lekcję rozdaje podopiecznym kartki w formacie A4, na których po jednej stronie narysowany jest zeszyt w skali 1:1, a na odwrocie – pomniejszona ławka. Pyta uczniów, dlaczego ilustracja zeszytu jest większa od ilustracji ławki (oczekiwana odpowiedź: ławka jest zbyt duża, żeby ją narysować w skali 1:1, więc trzeba było ją pomniejszyć).

  • Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

  • Prowadzący lekcję prosi podopiecznych, aby wyszukali w treści abstraktu objaśnienie skali. Wybrana osoba odczytuje je.

  • Nauczyciel wyświetla ilustrację „Skala liniowa” (zob. „Galeria 1”) i wyjaśnia, jak ją należy poprawnie interpretować.

  • Uczniowie czytają fragment oznaczony nagłówkiem „Ważne!” i porównują mapy przedstawione na na ilustracjach zamieszczonych w abstrakcie („Porównanie map w różnej skali”).

  • Uczniowie rozwiązują ćwiczenie interaktywne nr 2.

  • Prowadzący lekcję zapowiada film pt. „Mierzenie odległości na mapie” i poleca uczniom wykonanie „Polecenia 2”. Uczniowie formułują pytanie badawcze i hipotezę, a nauczyciel wyświetla film. Uczniowie notują swoje obserwacje i wnioski.

  • Prowadzący lekcję rozdaje podopiecznym mapy, kroczki lub cyrkle, linijki i kartki w kratkę. Uczniowie, zgodnie ze wskazówkami przedstawionymi w filmie, mierzą odległość między wskazanymi przez nauczyciela miejscowościami. Po wykonaniu zadania uczniowie zapisują wyniki na tablicy. Razem z prowadzącym lekcję sprawdzają ich poprawność i omawiają je.

Faza podsumowująca

  • Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenie interaktywne nr 1.

  • Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.

Praca domowa

  • Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

linear scale
linear scale
R1d12I139rJMY
nagranie dźwiękowe

podziałka liniowa – graficzny obraz skali, służący do szybkiego pomiaru odległości na mapach; podziałka liniowa przedstawiana jest jako odcinek podzielony na równe części, które reprezentują odległość na mapie odpowiadającą odległości w terenie

map
map
R1Fq5ccgmkXbu
nagranie dźwiękowe słówka

mapa – uproszczony obraz powierzchni Ziemi, innej planety lub ich części przedstawiony na płaszczyźnie w odpowiednio dobranej skali za pomocą umownych znaków i zgodnie z określonym odwzorowaniem kartograficznym

map scale
map scale
R18rCocMjosFT
Nagranie słówka.

skala mapy – stosunek wielkości liniowych rozmiarów fragmentu powierzchni, dla jakiego opracowano odwzorowanie kartograficzne danej mapy, do rzeczywistej wielkości tych rozmiarów

Teksty i nagrania

R1e67G1cQJPi0
Nagranie dźwiękowe abstraktu.

Distances on the map

In order for plans and maps to work well, they must inform us about the distances between different places. That's why when creating plans, maps and sketches we use a scale. It is placed in the map legend and informs us how many times the actual size of an object or area has been reduced or enlarged compared to the same objects in the field. The scale can be shown as a linear scale. It is a representation of the scale on the drawing, thanks to which you can make a quick measurement on the map.

The exact measurement of the distance in the field can be easily obtained using any map that has a linear scale. You will need a bow‑compass or a scribe‑compass to do the calculations. The bow compass is better because it is more accurate, and every fraction of a millimeter can affect the amount of error. How to make such measurements, read the exercises below.

  • The degree of reduction or enlargement of objects or distances on a plan or map in relation to the appropriate size or distance in the field is defined by means of a scale.

  • The scale of the map or plan can be presented as numerical, nominated or in the form of a linear scale.

  • Thanks to the scale, you can calculate the real distance between different places.