Temat: Demokracja szlachecka

Adresat

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej

Podstawa programowa

VII. Polska w XIV i XV wieku. Uczeń:

5. charakteryzuje dokonania w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej Jagiellonów w XV wieku;

6. charakteryzuje rozwój monarchii stanowej i uprawnień stanu szlacheckiego (rozwój przywilejów szlacheckich do konstytucji nihil novi).

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o specyfice życia szlachty na terenach Rzeczypospolitej.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• jakie stany wykształciły się w społeczeństwie polskim na przełomie XIV i XV w.;

• czym się charakteryzował stan szlachecki;

• jakie rodzaje sejmów funkcjonowały w Polsce.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

2. Omówienie informacji przedstawionych na osi czasu. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy - tyle, ile jest wydarzeń na osi. Każdy zespół opracowuje jedno przydzielone zagadnienie, pogłębiając informacje zawarte w abstrakcie. Następnie uczniowie prezentują swoje omówienia.

3. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.

4. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 2. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Nauczyciel wyświetla mapę z Polecenia 3. Odczytuje treść polecenia i, jeśli to konieczne, wspomaga uczniów w poszukiwaniu odpowiedzi.

6. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Noblemen's democracy

The monarchy of the estates was in place in Poland in the 14th and the 15th centuries. Four estates developed in the Polish society: clergy, nobility, bourgeois and peasantry. Each estate had precisely specified tasks and obligations.

In case of the clergy they included religious service, social welfare and health care, as well as the spiritual strengthening of the society. In the case of nobles – military service and judicature. In the case of bourgeois – commerce and handicraft. Peasants did not own land, instead just used it, and consequently had to make provide services to the landowners.

The nobility developed from magnates and knights. The major factor that shaped nobility were the privileges bestowing in broad rights in the nobles. Nobles were exempt from paying taxes, and had guaranteed personal and property inviolability. To become a nobleman, one had to be born in a noble family. Most nobles had own coats of arms.

In the 15th century, the state interests were identified with the interests of just one estate - the nobility. Such institutions were created as sejm and regional sejmiks. The general sejm consisted of the „three estates”: the King, the Senate and the Chamber of Deputies. The debates were chaired by the King. The Senate consisted of the highest state officials and the hierarchs of the Church. The Chamber of Deputies consisted of deputies elected at semiks. The main competences of the sejm included: passing taxes, the directions of the state’s foreign policy, controlling the ministers and the right to ennoble. Only the general sejm could pass constitutions, i.e. change the laws. The general sejm was convened every two years for the period of six weeks.

Additionally, there were also: extraordinary sejms convened in case of a threat to the state; convocation sejms convened after the death of the king and chaired by the Primate (interrex); election sejms, at which the monarchs were elected, and coronation sejms.

The sejm was convened by the king, while all assemblies of the nobles convened without the king’s consent were illegal and were referred to as Rokosz. The assemblies of the nobles aimed at the establishment of an union to achieve common benefits were referred to as confederations.