Temat: Jak porusza się światło?

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (geografia).

Podstawa programowa

Klasa VIII

Wymagania szczegółowe

IX. Optyka. Uczeń:
1) ilustruje prostoliniowe rozchodzenie się światła w ośrodku jednorodnym; wyjaśnia powstawanie cienia i półcienia;
2) opisuje zjawisko odbicia od powierzchni płaskiej i od powierzchni sferycznej;
3) opisuje zjawisko rozproszenia światła przy odbiciu od powierzchni chropowatej;

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie wyjaśniają, w jaki sposób światło porusza się w określonym ośrodku.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wyjaśnisz pojęcie światła widzialnego;

• omówisz przykłady doświadczeń świadczących o tym, że światło rozchodzi się po liniach prostych;

• opiszesz związek pomiędzy rozchodzeniem się światła po liniach prostych a powstawaniem zaćmień Słońca oraz zaćmień Księżyca.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• przedmioty potrzebne do przeprowadzenia doświadczeń: kartonowe pudełko, wskaźnik laserowy lub mała latarka LED, niewielka żarówka zasilana z sieci – po jednym zestawie na grupę (nauczyciel może wykorzystać inne źródła światła, jeśli stwierdzi, że nadają się do przeprowadzenia zaproponowanych doświadczeń).

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel wprowadza pojęcie światła widzialnego oraz wyjaśnia uczniom, że światło rozchodzi się w ośrodkach po linii prostej.

• Nauczyciel dzieli klasę na niewielkie grupy (maksymalnie pięcioosobowe). Każdy zespół otrzymuje zestaw składający się z:
  - kartonowego pudełka;
  - wskaźnika laserowego lub małej latarki LED;
  - niewielkiej żarówki zasilanej z sieci. Prowadzący lekcję zapowiada doświadczenie.Prosi podopiecznych, aby zapisali pytanie badawcze i hipotezę w formularzu zamieszczonym w abstrakcie. Następnie uczniowie wykonują doświadczenie, odnotowują swoje obserwacje i wnioski. Ochotnicy prezentują je na forum klasy..

• Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat dowodów na prostoliniowe rozchodzenie się światła. Uczniowie przytaczają dowody wynikające z wykonanych przez nich doświadczeń.

• Prowadzący, wykorzystując ilustracje zamieszczone w abstrakcie, omawia powstawanie zaćmień Słońca oraz zaćmień Księżyca jako zjawisk będących konsekwencjami prostoliniowego rozchodzenia się światła.

• Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

• Praca całego zespołu klasowego. Uczniowie ustawiają się w okręgu. Nauczyciel zachęca ich do zabawy: rzuca piłkę lub maskotkę do jednego z uczniów, wypowiadając po angielsku słówko‑pojęcie poznane na lekcji. Uczeń podaje polski odpowiednik, wymienia kolejne słówko po angielsku i rzuca piłką lub maskotką do kolegi lub koleżanki.

Faza podsumowująca

• Na zakończenie zajęć nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miałaby odbyć się kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

Praca domowa

• Opracuj lap book z zagadnieniami poznanymi na lekcji i przynieś swoją pracę na następne zajęcia.

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

How does light travel?

Light travels exclusively along a straight line in given medium, e.g. in vacuum, air or water. This rule also applies to sun rays. They propagate from the Sun in straight lines, reaching also this part of Earth which at given moment faces the Sun.

Similar to all planets, Earth is opaque. Hence, half of the Earth globe is nearly always illuminated by Sun rays and there is day on it, while the second half is in shadow, and there is night on it. Sometimes the Sun, the Moon and Earth are aligned in one line. At that time, the Moon casts shadow on Earth surface, and people in that area can observe solar eclipse.

When light meets an opaque object, shadow, i.e. space deprived of direct access to light rays, appears directly behind it. There is no complete darkness in the shadow, because some light can get there in the result of reflection and dispersion of light in the adjacent areas.

• Light travels along a straight line.

• Shadow is created behind opaque objects.

• After hitting of an opaque obstacle, light can be reflected or dispersed.