Lesson plan (Polish)

Tytuł: Smak zdrowia

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Błahostka, a może życiowa prawda? O cechach fraszki.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VI ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) omawia elementy świata przedstawionego, wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji;

4) zna i rozpoznaje w tekście literackim: epitet, porównanie, przenośnię, wyrazy dźwiękonaśladowcze, zdrobnienie, zgrubienie, uosobienie, ożywienie, apostrofę, anaforę, pytanie retoryczne, powtórzenie oraz określa ich funkcje;

6) rozpoznaje elementy rytmizujące wypowiedź, w tym wers, rym, strofę, refren, liczbę sylab w wersie;

9) charakteryzuje podmiot liryczny, narratora i bohaterów w czytanych utworach;

12) określa tematykę oraz problematykę utworu;

14) nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst;

17) przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia;

20) wskazuje wartości w utworze oraz określa wartości ważne dla bohatera.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, publicystyczny lub reklamowy;

3) określa temat i główną myśl tekstu;

11) odnosi treści tekstów kultury do własnego doświadczenia; II Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny;

3) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;

4) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; rozpoznaje wyrazy wieloznaczne, rozumie ich znaczenie w tekście oraz świadomie wykorzystuje do tworzenia własnych wypowiedzi;

5) rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne, dostrzega ich bogactwo, rozumie ich znaczenie oraz poprawnie stosuje w wypowiedziach;

6) rozpoznaje słownictwo neutralne i wartościujące, rozumie ich funkcje w tekście;

7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi.

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

1) identyfikuje tekst jako komunikat; rozróżnia typy komunikatu: informacyjny, literacki, reklamowy, ikoniczny.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) uczestniczy rozmowie na zadany temat, wydziela jej części, sygnały konstrukcyjne wzmacniające więź między uczestnikami dialogu, tłumaczące sens;

6) rozróżnia i wskazuje środki perswazji, rozumie ich funkcję.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

4) redaguje notatki;

5) opowiada o przeczytanym tekście.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1) doskonali ciche i głośne czytanie;

2) doskonali różne formy zapisywania pozyskanych informacji;

3) korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

5) korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich;

7) rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji;

9) rozwija umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną oraz zasobami internetowymi i wykorzystuje te umiejętności do prezentowania własnych zainteresowań.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają cechy gatunkowe fraszki i na podstawie utworu Jana Kochanowskiego „Na zdrowie” rozmawiają o tym, jak dbać o zdrowie.

Kształtowane kompetencje kluczowe

porozumiewanie się w języku ojczystym;
porozumiewanie się w językach obcych;
umiejętność uczenia się;
kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

przytacza przysłowia i frazeologizmy związane ze zdrowiem;
identyfikuje postać Jana Kochanowskiego;
opisuje cechy gatunkowe fraszki;
tworzy hasło reklamujące dbanie o zdrowie;
formułuje zasady zdrowego odżywiania.

Metody/techniki kształcenia

podająca: pogadanka;
praktyczne: przewodniego tekstu, ćwiczenia przedmiotowe;
programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

aktywność indywidualna jednolita;
aktywność w parach;
aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie poznają fraszkę Jana Kochanowskiego oraz podyskutują o zasadach zdrowego odżywiania.

2. Na początek nauczyciel prosi wybranych/chętnych uczniów, aby opowiedzieli o swojej chorobie. Na co byli chorzy? Dlaczego zachorowali? Jak długo trwała choroba? Jak się czuli?

3. Nauczyciel zachęca uczniów do wykonania zadania interaktywnego nr 1, w którym należy uzupełnić odpowiednimi wyrazami frazeologizmy i przysłowia związane ze zdrowiem. Uczniowie wymieniają inne powiedzenia związane ze zdrowiem, podając ich znaczenie.

4. Uczniowie wspólnie wskazują czynniki wpływające na utratę zdrowia.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel przedstawia krótko postać Jana Kochanowskiego.

2. Uczniowie uruchamiają abstrakt „Smak zdrowia” z e‑podręcznika i czytają fraszkę „Na zdrowie” Jana Kochanowskiego. Następnie odpowiadają na pytania: kto i do kogo mówi (z przytoczeniem odpowiednich cytatów), jakie wartości osoba mówiąca uznaje za mniej ważne od zdrowia (i dlaczego), kiedy najlepiej poznaje się wartość zdrowia i o co osoba mówiąca prosi zdrowie.

3. Nauczyciel informuje uczniów, że utwór, który przeczytali, to fraszka – pyta o znajomość cech tego gatunku. Uczniowie z pomocą nauczyciela uzupełniają definicję fraszki (zadanie interaktywne nr 2).

4. Nauczyciel zadaje pytanie: Czy wasi dziadkowie są zdrowi? Co robią dziadkowie, żeby utrzymać dobrą formę? Uczniowie wykonują zadanie interaktywne nr 3: oglądają galerię zdjęć oraz piramidę żywienia i na ich podstawie tworzą zasady dbania o zdrowie (używają trybu rozkazującego).

5. Uczniowie wymyślają hasło reklamowe promujące dbanie o zdrowie (zadanie może być wykonane w parach).

6. Nauczyciel podkreśla, jak ważne dla ogólnego samopoczucia jest dbanie o zdrowe odżywianie. Prezentuje piramidę żywienia. Wybrany uczeń objaśnia, co ilustruje (na lekcjach przyrody/biologii/godzinach wychowawczych omawia się tę piramidę). Uczniowie rozmawiają w parach o tym, jakich produktów powinno się jeść najwięcej, a jakich unikać, czym można zastąpić niezdrowe przekąski oraz czy łatwo przestrzegać zasad zdrowego odżywiania, następnie wspólnie w klasie podsumowują rozważania.

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje pytania skłaniające do podsumowania, np.

Dlaczego wiersz „Na zdrowie” można nazwać fraszką?
W jaki sposób poeta przedstawił „zdrowie” – poważnie czy żartobliwie? Dlaczego tak sądzisz?
W jaki sposób zmieniło się podejście do zdrowia od czasów Jana Kochanowskiego (XVI w.)?
Kiedy i w jakich okolicznościach najczęściej mówimy (myślimy) o zdrowiu? Od czego to zależy?

Praca domowa

Stwórz dla siebie przykładowe menu na jeden dzień, zgodne z zasadami zdrowego żywienia.