Temat: Mniejszości narodowe II RP i konflikty na tle narodowościowym

Adresat

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XXX. Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej. Uczeń:

1. charakteryzuje społeczną, narodowościową i wyznaniową strukturę państwa polskiego.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się ze strukturą narodowościową i wyznaniową odrodzonego państwa polskiego, dostrzegając przyczyny konfliktów narodowościowych

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać najważniejsze mniejszości narodowe, zamieszkujące obszar II RP;

• charakteryzować politykę państwa polskiego względem mniejszości narodowych i jej skutki;

• opisywać różnice w stosunku mniejszości narodowych do państwa polskiego.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wprowadzeniem do lekcji w e‑podręczniku oraz przejrzenie w Internecie zdjęć z epoki ukazujących mozaikę narodowościową w II RP (na przykład w Narodowym Archiwum Cyfrowym, na stronie Ośrodka Karta lub na portalu Polona).

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel wyświetla uczniom diagramy z e‑podręcznika prezentujące liczebność mniejszości narodowych w II RP. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Jak zmieniała się liczebność grup mniejszościowych między 1921 a 1931 rokiem? Nauczyciel zwraca uwagę, jaki wpływ na to miała tylko „inna” metoda obliczeń.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie indywidualnie lub w parach Ćwiczenia 1. Materiał ikonograficzny prezentuje na tablicy multimedialnej. Uczniowie analizują mapę, a następnie odpowiadają na pytanie, które z podanych (prawdziwych) stwierdzeń można uznać za komentarz do mapy. Wykonując ćwiczenie, jednocześnie zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat mniejszości narodowych. Nauczyciel przypomina, że głównym zadaniem uczniów w czasie lekcji będzie analiza polityki polskiej względem mniejszości narodowych w okresie II RP i poznanie cech charakterystycznych tych mniejszości Nauczyciel zachęca uczniów do notowania swoich pytań i spostrzeżeń na małych karteczkach samoprzylepnych. Udziela uczniom informacji zwrotnej.

2. W celu poszerzenia wiedzy uczniowie wykonują dodatkowo Ćwiczenia 2‑4 dotyczące trudnych relacji między państwem polskim a mniejszościami narodowymi (Ukraińcami, Żydami czy Litwinami). Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

3. Następnie prosi uczniów o wykonanie Polecenia 1. Uczniowie analizują wybrane zapisy z traktatu mniejszościowego oraz argumentację historyków. Nauczyciel ponownie zachęca uczniów do notowania swoich spostrzeżeń na małych karteczkach samoprzylepnych. Dodaje informacje o przejawach dyskryminacji (getto ławkowe, Bereza Kartuska, ekscesy antysemickie, obóz w Jabłonnej (1920), wydarzenia w Przytyku w 1937 roku czy Myślenicach w 1936 roku; o terrorze antyżydowskim ONR‑Falangi). Jeśli starczy czasu, nauczyciel proponuje uczniom krótką rozmowę na temat wniosków z Polecenia 2.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie odczytują zapisane na kartkach wybrane przez siebie fakty i argumenty, przyklejają je do tablicy. Następnie wszyscy wspólnie wraz z nauczycielem zastanawiają się, według jakiego kryterium można je uszeregować. Kartki samoprzylepne na tablicy są porządkowane według wspólnych ustaleń, z zachowaniem przyjętej hierarchii ważności. Nauczyciel dba o udzielanie informacji zwrotnej. Na koniec podsumowuje efekty pracy. Uczniowie wykonują dokumentację fotograficzną zadania.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych: uczniowie zapoznają się z zagadnieniem „Żydzi i Ukraińcy w sejmie II RP” lub „Piłsudski i ludność żydowska”. Przygotowują notatkę prasową na ten temat.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The National Minorities of the Second Polish Republic and the National Conflicts

According to the general population census, the Second Polish Republic had 27 inhabitants in 1921; the Poles constituted ca. 69% of the population. The rest was made up of (approximately): Ukrainians (14%), Jews (8%), Belarussians (4%), and Germans (4%). The Eastern Borderlands (Kresy) were also home to Lithuanians. The Czechs that lived in the Southern areas of Poland and Tatars constituted small minority groups as well. When it comes to ethnic groups, the Lemkos, Boykos, and Hutsuls, inhabiting the mountainous areas of the Eastern Carpathians, were present.