The teacher introduces the topic of the lesson: discovering the notion of the geographical coordinatesgeographical coordinatesgeographical coordinates. The students are going to specify the position of the points on the mapmapmap and on the globe.
Students answer the following questions:
What is the map used for?
What is the globe used for?
The teacher explains that specifying the position of points on the mapmapmap and on the globe is similar to specifying the points in the coordinate system.
The students work in pairs. Teacher gives the atlas to each pair of the students. The students are going to analyse the cartographic grid which covers the map of Poland.
The students analyse the position of the lines of the grid and the method of its description. They can use the Internet to search for the terms they don’t know ( e.g. the meridians, the parallel arcs). As the result of their considerations they come up with the following conclusions:
[Interactive illustration]
Teacher explains that the position of the point on the map is determined by the geographical coordinatesgeographical coordinatesgeographical coordinates: the value of the parallel arcparallel arcparallel arc (the latitude) and the value of the meridianmeridianmeridian (the longitude). The geographical coordinates are measured in degrees. One degree is divided into 60 minutes.
Using the mapmapmap the students answer the following questions:
What parallel arcs run via Poland?
What hemispherehemispherehemisphere Northern or Southern is Poland situated in?
What meridians run via Poland?
Which hemisphere Eastern or Western is Poland situated in?
The students draw following conclusions, for example:
- The point on the mapmapmap which corresponds with the specified place in Poland has got the latitude North (N), because Poland lies on the Northern HemispherehemisphereHemisphere. - The point on the map which corresponds with the specified place in Poland has got the longitude East (E) because Poland lies on the Eastern Hemisphere.
The students work in pairs using the atlases. They are going to give the geographical coordinatesgeographical coordinatesgeographical coordinates of the specified Polish cities.
Example 1
Read the geographical coordinatesgeographical coordinatesgeographical coordinates of Tarnow, the city situated near Cracow.
Tarnow lies at the intersection of the meridianmeridianmeridian of 21° and the parallel arcparallel arcparallel arc of 50°, so we write the geographical coordinates of Tarnow as:
21 degrees of east longitude (21°E) and 50 degrees of north latitude (50°N).
Task 1
Read the geographical coordinates of specified cities. Round up the result to the nearest degree:
a) Lublin,
b) Warszawa,
c) Gdynia.
Task 2
The geographical coordinates of the cities visited by the students during their school trip are presented below.
19°27'E 51°47'N
18°37'E 53°02'N
18°00'E 53°07'N
19°02'E 54°02'N
18°38'E 54°22'N
Describe the route of the trip giving the names of the cities.
The student should give the following names of the cities: Łódź, Toruń, Bydgoszcz, Malbork, Gdańsk.
The teacher points out that the border between the Northern and Southern HemispherehemisphereHemisphere is determined by the equator and the border between the Eastern and Western Hemisphere is determined by the meridianmeridianmeridian of 0°.
An extra task:
Choose the European country and plan a trip. Write down the names and the geographical coordinatesgeographical coordinatesgeographical coordinates of the visited countries. Use the atlas with the mapmapmap of the country you have chosen.
Then together they sum up the classes drawing the conclusions to memorise:
- The position of the point on the mapmapmap is determined by the geographical coordinatesgeographical coordinatesgeographical coordinates: the value of the parallel arcparallel arcparallel arc (the latitude) and the value of the meridianmeridianmeridian (the longitude).The geographical coordinates are measured in degrees.
- The parallel arc of 0°, called the equator , determines the border between the Northern and Southern HemispherehemisphereHemisphere.
- The parallel arc of 0°, called the equator , determines the border between the Northern and Southern Hemisphere.
- It is said that places which are situated on the Northern Hemisphere have the north latitudenorth latitudenorth latitude (N), and the ones situated on the Southern Hemisphere have the south latitudesouth latitudesouth latitude (S).
- It is said that places which are situated on the Eastern Hemisphere have the east longitudeeast longitudeeast longitude (E), and the ones situated on the Western Hemisphere have the west longitudewest longitudewest longitude (W).
Selected words and expressions used in the lesson plan
a)Odnajdź na globusie równoleżnik 0° (równik) oraz południk 0° (południk Greenwich).
b) Podaj przykład państwa leżącego w całości jednocześnie na półkuli północnej i na półkuli wschodniej.
c) Podaj przykład państwa leżącego w całości jednocześnie na półkuli południowej i na półkuli zachodniej.
d) Podaj przybliżone wartości współrzędnych geograficznych Madrytu, Nowego Jorku i Sydney.
meb30da592aa81d06_1528449000663_0
Położenie punktów na mapie oraz globusie
meb30da592aa81d06_1528449084556_0
Drugi
meb30da592aa81d06_1528449076687_0
X. Oś liczbowa. Układ współrzędnych na płaszczyźnie. Uczeń:
2) znajduje współrzędne danych (na rysunku) punktów kratowych w układzie współrzędnych na płaszczyźnie;
3) rysuje w układzie współrzędnych na płaszczyźnie punkty kratowe o danych współrzędnych całkowitych (dowolnego znaku);
meb30da592aa81d06_1528449068082_0
45 minut
meb30da592aa81d06_1528449523725_0
Interpretowanie i tworzenie tekstów o charakterze matematycznym oraz graficzne przedstawianie danych.
meb30da592aa81d06_1528449552113_0
1. Określanie położenia punktów na mapie oraz globusie.
2. Posługiwanie się współrzędnymi geograficznymi.
3. Porozumiewanie się w języku angielskim, rozwijanie matematycznych i podstawowych kompetencji naukowo‑technicznych oraz informatycznych, kształtowanie umiejętności uczenia się.
meb30da592aa81d06_1528450430307_0
Uczeń:
- określa współrzędne geograficzne wybranych miast na mapie oraz globusie,
- odnajduje wybrane miasta na mapie na podstawie ich współrzędnych geograficznych.
meb30da592aa81d06_1528449534267_0
1. Burza mózgów.
2. Analiza sytuacyjna.
meb30da592aa81d06_1528449514617_0
1. Praca indywidualna.
2. Praca w parach.
meb30da592aa81d06_1528450135461_0
meb30da592aa81d06_1528450127855_0
Nauczyciel przygotowuje na lekcję dla każdej pary uczniów:
- atlasy geograficzne zawierające mapę Polski, - globusy.
Nauczyciel nawiązuje do zajęć, w czasie których uczniowie poznali pojęcie układu współrzędnych.
Uczniowie odpowiadają na pytanie:
W jaki sposób określa się położenie punktu w układzie współrzędnych?
meb30da592aa81d06_1528446435040_0
Nauczyciel informuje uczniów, że na zajęciach poznają pojęcie współrzędnych geograficznych. Będą również określać położenie punktów na mapie i na globusie.
Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela:
Do czego służy mapa?
Do czego służy globus?
Nauczyciel informuje uczniów, że podobnie jak w przypadku określania położenia punktów w układzie współrzędnych, określa się położenie punktów na mapie oraz globusie.
Uczniowie pracują w parach. Nauczyciel rozdaje każdej parze atlas geograficzny. Zadaniem uczniów jest przeanalizowanie siatki, zwanej siatką kartograficzną, pokrywającej mapę Polski.
Uczniowie wspólnie analizują położenie linii sieci i sposób ich opisu. Szukając nieznanych im określeń (np. południki, równoleżniki), mogą wykorzystać zasoby internetowe. Wynikiem rozważań powinny być następujące wnioski:
[Ilustracja interaktywna]
Nauczyciel informuje, że położenie punktu na mapie określają jego współrzędne geograficzne. Czyli: wartość równoleżnika (szerokość geograficzna) oraz wartość południka (długość geograficzna). Współrzędne geograficzne są podawane w stopniach. Jeden stopień dzieli się na 60 minut.
Uczniowie, korzystając z mapy, odpowiadają na pytania:
Jakie równoleżniki przebiegają przez Polskę?
Na której półkuli, północnej, czy południowej, leży Polska?
Jakie południki przebiegają przez Polskę?
Na której półkuli, wschodniej, czy zachodniej, leży Polska?
Uczniowie wyciągają wnioski. Na przykład:
- Przez Polskę przebiegają kolejno równoleżniki: 50°, 51°, 52°, 53° i 54°. Polska leży w całości na półkuli północnej. - Przez Polskę przebiegają kolejno południki: 15°, 16°, 17°, 18°, 19°, 20°, 21°, 22°, 23°, 24°. Polska leży w całości na półkuli wschodniej.
Nauczyciel doprecyzowuje wnioski uczniów:
- Punkt zaznaczony na mapie, odpowiadający danemu miejscu w Polsce, ma szerokość geograficzną północną (N). Polska leży bowiem na półkuli północnej. - Punkt zaznaczony na mapie, odpowiadający danemu miejscu w Polsce, ma długość geograficzną wschodnią (E). Polska, bowiem leży na półkuli wschodniej.
Uczniowie pracują w parach korzystając z atlasów. Ich zadaniem jest podanie współrzędnych geograficznych wybranych polskich miast.
Przykład 1
Odczytaj współrzędne geograficzne Tarnowa, miasta leżącego w pobliżu Krakowa.
Tarnów leży na przecięciu południka 21° oraz równoleżnika 50°, zatem współrzędne geograficzne Tarnowa to:
21 stopni długości geograficznej wschodniej (21°E) i 50 stopni szerokości geograficznej północnej (50°N).
Polecenie 1
Odczytaj współrzędne geograficzne podanych miast. Wyniki zaokrąglij do pełnych stopni:
a) Lublin,
b) Warszawa,
c) Gdynia.
Polecenie 2
Poniżej podano współrzędne miast odwiedzanych kolejno przez uczniów podczas szkolnej wycieczki.
19°27'E 51°47'N
18°37'E 53°02'N
18°00'E 53°07'N
19°02'E 54°02'N
18°38'E 54°22'N
Opisz trasę tej wycieczki podając nazwy miast.
Uczniowie powinni stwierdzić, że dane miasta to: Łódź, Toruń, Bydgoszcz, Malbork, Gdańsk.
Uczniowie pracują w parach, korzystając z globusa.
Polecenie 3
a)Odnajdź na globusie równoleżnik 0° (równik) oraz południk 0° (południk Greenwich).
b) Podaj przykład państwa leżącego w całości jednocześnie na półkuli północnej i na półkuli wschodniej.
c) Podaj przykład państwa leżącego w całości jednocześnie na półkuli południowej i na półkuli zachodniej.
d) Podaj przybliżone wartości współrzędnych geograficznych Madrytu, Nowego Jorku i Sydney.
Nauczyciel zwraca uczniom uwagę, że granicę pomiędzy półkulą północną i południową wyznacza równik, a granicę pomiędzy półkulą wschodnią i zachodnią wyznacza południk 0°.
Polecenie dla chętnych
Zaplanuj wycieczkę po wybranym, europejskim kraju. Zapisz nazwy i współrzędne geograficzne kolejno odwiedzanych miast. Skorzystaj z atlasu geograficznego zawierającego mapę wybranego państwa.
meb30da592aa81d06_1528450119332_0
Uczniowie wykonują ćwiczenia utrwalające.
Następnie wspólnie z nauczycielem podsumowują zajęcia, formułując wnioski do zapamiętania:
- Położenie punktu na mapie określa się podając jego współrzędne geograficzne: wartość równoleżnika (szerokość geograficzną) oraz wartość południka (długość geograficzną). Współrzędne geograficzne są podawane w stopniach.- Równoleżnik 0°, nazywany równikiem, wyznacza granicę pomiędzy półkulą północną i południową.
- Południk 0°, nazywany południkiem Greenwich, wyznacza granicę między półkulą wschodnią a zachodnią.
- Mówimy, że miejsca leżące na półkuli północnej mają szerokość geograficzną północną (N), a na półkuli południowej szerokość geograficzną południową (S).
- Mówimy, że miejsca leżące na półkuli wschodniej mają długość geograficzną wschodnią (E), a na półkuli zachodniej długość geograficzną zachodnią (W).