Culture, art, entertainment, science, education and many other fields use the creations of human mind (the so‑called intangible goods).Nowadays, with the domination of the information society, many areas of life are partially or completely based on the use of such goods. In order to protect intellectual property, state governments introduce regulations for the protection of the authors of intangible goods.
The protection of intellectual property includes several categories of the so‑called intangible goods:
– works, – data bases, – patents, utility models and industrial designs, trademarks, – maps and cartographic resources.
In Poland, actsactacts are a basic source of lawlawlaw. There are several actsactacts that regulate the protection of intellectual property.
Definition (work)
A work is the result of the creative activity of a person.
A work must be original in order to be copyrightedcopyrightcopyrighted. Work is an abstract term and its definition is constantly modified. The approach to the term differs greatly in many countries. In some countries an idea is already protected, while in others only the way of its implementation.
Economic rightseconomic rightsEconomic rights are rights to obtain benefits from the sales of the work and the conditions of its distribution. They usually expire after a defined period.
The actactact on the protection of copyrightcopyrightcopyright also details the related rights, whose aim is to protect the interests of the entities taking part in the distribution of works.
The copyrightcopyrightcopyright defines a range of legal permissions to use copyrightedcopyrightcopyrighted works. They include: permitted public use, permitted private use, the right to quotequotequote or the right to reprint. A particular case of permitted public use is permitted educational use.
Using the internet, find out which works are not copyrightedcopyrightcopyrighted.
Answer
Exclusions from the copyrightcopyrightcopyright protection: discoveries, ideas, procedures, methods and operating principles, mathematical concepts, normative actsactacts, public instruments and simple press information.
Instruction 2
Using the internet, give the examples of works which in your opinion are subject to the copyrightcopyrightcopyright protection.
Answer
Literary works, plays, architectural, artistic and photographic works, violin‑making art, industrial design, audiovisual works, computer programmes, multimedia, journalistic works, publications by multiple authors: dictionaries, encyclopedias and press.
When you make use of the content of websites, remember that every piece of information, an image, a film or a text found on the Internet has been created by its author. The creators have the copyrights to their works. Anyone can become an author and would like his copyrights to be respected.
Selected words and expressions used in the lesson plan
Autorskie prawa osobiste to uprawnienia do autorstwa utworu, nienaruszalności jego treści oraz sposobu jego udostępniania. Prawa te są bezterminowe i niezbywalne.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449000663_0
Prawo autorskie
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449084556_0
drugi
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449076687_0
V. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Uczeń:
Uznaje i respektuje prawo do prywatności danych i informacji oraz prawo do własności intelektualnej.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449068082_0
45 minut
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449523725_0
Uznaje i respektuje prawo do własności intelektualnej.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449552113_0
1. Definiowanie pojęć: utwór, prawo autorskie,
2. Opisywanie warunków korzystania z zasobów internetowych.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528450430307_0
Uczeń:
- opisuje ochronę dóbr niematerialnych,
- korzysta z zasobów internetowych, stosując obowiązujące prawo.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449534267_0
1. Uczenie się przez obserwację,
2. Praktyczne wykorzystanie wiedzy.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528449514617_0
1. Praca indywidualna,
2. Praca z całą klasą.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528450135461_0
mbcd0d091a5fb5dd0_1528450127855_0
Kultura, sztuka, rozrywka, nauka czy edukacja oraz wiele innych dziedzin wykorzystują wytwory ludzkiego umysłu (tzw. dobra niematerialne). W dzisiejszych czasach, w których dominuje społeczeństwo informacyjne, wiele dziedzin życie opiera się w części bądź całości na wykorzystaniu takich dóbr. W celu ochrony wartości intelektualnych rządy państw dla ochrony twórców dóbr niematerialnych wprowadzają regulacje prawne.
mbcd0d091a5fb5dd0_1528446435040_0
Ochrona wartości intelektualnych obejmuje swoim zakresem kilka kategorii tzw. dóbr niematerialnych. Są to:
– utwory,
– bazy danych,
– patenty, wzory użytkowe i przemysłowe, znaki towarowe,
– mapy i zasoby kartograficzne.
W Polsce podstawowymi źródłami prawa są ustawy. Istnieje kilka ustaw regulujących ochronę wartości intelektualnych.
Definicja (utwór)
Utwór to rezultat pracy twórczej człowieka.
Aby utwór podlegał prawu autorskiemu, wymagana jest jego oryginalność. Utwór jest pojęciem abstrakcyjnym, a jego definicja podlega ciągłej modyfikacji. Podejście do tego pojęcia w wielu krajach mocno się różni. W jednych krajach chroniony jest już sam pomysł, w innych – tylko sposób realizacji tego pomysłu.
Definicja (prawo autorskie)
Prawo autorskie to zestaw praw przysługujących twórcy utworu.
Twórcy utworu przysługują:
– autorskie prawa osobiste,
– autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa osobiste to uprawnienia do autorstwa utworu, nienaruszalności jego treści oraz sposobu jego udostępniania. Prawa te są bezterminowe i niezbywalne.
Autorskie prawa majątkowe określają prawa do osiągania korzyści majątkowych z obrotu utworem i zasad jego rozpowszechniania. Prawa majątkowe wygasają najczęściej po ustalonym okresie.
W ustawie o ochronie praw autorskich zostały wyszczególnione również prawa pokrewne, które służą do ochrony interesów podmiotów biorących udział w rozpowszechnianiu utworów.
W prawie autorskim zdefiniowanych jest szereg ustawowych zezwoleń na korzystanie z chronionych utworów. Należą do nich: dozwolony użytek publiczny, dozwolony użytek prywatny, prawo cytatu czy prawo przedruku. Szczególnym wariantem dozwolonego użytku publicznego jest dozwolony użytek szkolny lub biblioteczny.
Korzystając z internetu, wyszukaj, jakie utwory nie są chronione prawem autorskim.
Odpowiedź
Wyłączenia spod ochrony: odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania, koncepcje matematyczne, akty normatywne, dokumenty urzędowe, proste informacje prasowe.
Polecenie 2
Korzystając z internetu, podaj przykłady utworów, które według ciebie podlegają ochronie praw autorskich.
Odpowiedź
Utwory słowne, sceniczne, architektoniczne, plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwo przemysłowe, utwory audiowizualne, programy komputerowe, utwory artystyczne, multimedia, utwory literackie, publicystyczne, zbiorowe: słowniki, encyklopedie, prasa.
Nieodpłatne wykorzystanie materiałów znajdujących się w internecie bez uzyskania zgody autora jest możliwe, kiedy np. skorzystamy z zawartego w ustawie o ochronie praw autorskich prawa cytatu.
[Geogebra aplet]
mbcd0d091a5fb5dd0_1528450119332_0
Korzystając z zasobów w internecie, należy pamiętać, że każda informacja, zdjęcie, film czy tekst, które można w nim znaleźć, mają swoich autorów. Każdy z tych autorów ma swoje prawa, których powinnyśmy przestrzegać.