The teacher begins the lesson with a short discussion about computer programmes.
- What is a computer programme? - What is the purpose of a computer programme? - Can you use the computer without computer programmes? - Does every programme need to be installed by you or are there programmes that are installed along with the operating system?
Operating systems are systematically equipped with applications enabling additional functionality of the system. These programmes are installed along with an operating systemoperating systemoperating system on the initiative of a software provider. They can be divided into:
Utility softwareutility softwareUtility software is a software designed to manage a computer system.
Application softwareapplication softwareApplication software is a software that supports performing specific tasks and finding solution to the problems of the user of a computer system. The application softwareapplication softwareapplication software includes:
- office applications, - web browsers and graphics and audio editors, - multimedia programmes, - programmes supporting electronic mail, calendars and the management of contacts.
[Interactive graphics 1]
Notepad is a simple text editortext editortext editor which was included already in the first version of the Windows system. It does not enable text formatting. As it does not add formatting tags to files, it is perfectly suitable for the edition of plain text files, e.g. system configuration files, programme files.
Wordpad is a text editortext editortext editor that enables applying the basic options of text formatting. It is available in the Windows systems from Windows 95 onwards. It supports files saved in the RTF file format as a standard. From the version included in Windows 7 onwards it also supports the Office Open file formats: XML and ODF.
Calculator is an application used to perform calculations on the computer. It offers several modes. The standard mode enables performing simple calculations. More advanced functions, like the trigonometric functions, exponentiation etc, are available in the scientific mode. The programmer mode offers numerical base conversions. The latest versions of the application enable new functions, e.g. unit conversion and currency conversion.
Paint is a simple graphics editorgraphics editorgraphics editor for creating and processing raster graphics. It supports BMP files and can save and read graphics saved in compressed JPG, GIF or PNG files. Currenly in new Windows version Paint is replaced by Paint 3D, which offers many new brushes and tools that enable creating 2D and 3D drawings.
Windows Media Player is an application used to play multimedia files: video and audio. It supports standard music and video files typical for the computer and can also play classic CDs. It does not support DVD and Blu‑Ray. In order to play some file formats it is necessary to install additional codecs.
[Interactive graphics 2]
In the case of the Linux operating systems the situation is different. These systems are available in forms called Linux distributions. Each of them includes a different set of software. Of course the basic Windows applications have their most popular counterparts in these sets.
In the case of the Ubuntu distribution they are:
Gedit – a simple text editortext editortext editor which does not enable text formatting. Its big advantage is a syntax colouring, for instance during writing the code of web pages in HTML. It also offers the spellcheck function.
LibreOffice – a default office suite installed in Linux, a counterpart of Microsoft Office, including the LibreOffice Writer text editor, the LibreOffice Calc spreadsheet, the LibreOffice Impress presentation editor, and the LibreOffice Draw graphics editorgraphics editorgraphics editor.
Calculator, an application for performing calculations in Linux, is very extensive and offers many modes. The basic mode enables performing elementary calculations: addition, subtraction, multiplication, division and extraction of a root. The advanced mode is complemented with scientific functions like the trigonometric functions, logarithms and modulus. The financial mode enables currency conversion in accordance with the exchange rates downloaded from the internet. The programming mode offers numerical base conversions and logical functions. The calculator also enables unit conversion for various applications, such as: area, volume, weight, time, temperature, digital data and currency.
Gimp – an advanced graphics editorgraphics editorgraphics editor which is used to edit raster graphics. It enables for instance photo manipulation.
Rhythmbox – an application for playing audio files. It supports many popular music file formats, e.g. mp3, m4a. The programme enables also burning CDs, displaying album covers and creating playlists.
Task 1
The students working in pairs learn the applications available on the computer. They create a list of the software in a text editortext editortext editor. Then they compare their observations with one another and answer the questions:
- Are the applications on their computers different from the software discussed during the lesson? - Are they built‑in applications or have they been installed by the software administrator of the computer lab?
Każdy system operacyjny komputera posiada zestaw wbudowanych programów użytkowych. Za ich pomocą można napisać tekst, narysować rysunek, wykonać obliczenia, odsłuchać muzykę, obejrzeć film. Każdy system operacyjny ma własny zestaw takich programów.
m0356aa4637ba2179_1527752256679_0
R1KhYnPEfSgQC1
W programie WordPad uczniowie zapisują nazwy dostępnych w systemie operacyjnym aplikacji wbudowanych. Do każdej aplikacji dodają krótki opis funkcji programu oraz grafikę z ikoną każdego z tych programów.
m0356aa4637ba2179_1528449000663_0
Podstawowe programy w systemach operacyjnych.
m0356aa4637ba2179_1528449084556_0
Drugi
m0356aa4637ba2179_1528449076687_0
KLASY IV‑VI
III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi.
Uczeń:
1) opisuje funkcje podstawowych elementów komputera i urządzeń zewnętrznych.
m0356aa4637ba2179_1528449068082_0
45 minut
m0356aa4637ba2179_1528449523725_0
Posługiwanie się komputerem.
m0356aa4637ba2179_1528449552113_0
1. Rozpoznawanie programów wbudowanych w systemy operacyjne.
2. Posługiwanie się programami zgodnie z ich przeznaczeniem.
m0356aa4637ba2179_1528450430307_0
Uczeń:
- rozróżnia programy wbudowane w system operacyjny,
- opisuje funkcjonalność programów wbudowanych w system operacyjny.
m0356aa4637ba2179_1528449534267_0
1. Dyskusja.
2. Uczenie się przez obserwację.
m0356aa4637ba2179_1528449514617_0
1. Praca indywidualna.
2. Praca z całą klasą.
m0356aa4637ba2179_1528450135461_0
m0356aa4637ba2179_1528450127855_0
Nauczyciel rozpoczyna lekcję od krótkiej dyskusji na temat programów komputerowych.
- Co to jest program komputerowy? - Do czego może służyć program komputerowy? - Czy można korzystać z komputera bez programów komputerowych? - Czy każdy program trzeba instalować, czy może są takie programy, które instalują się wraz z systemem operacyjnym?
Systemy operacyjne systematycznie są wyposażane w aplikacje zapewniające dodatkową funkcjonalność systemu. Programy te instalowane są wraz z systemem operacyjnym z inicjatywy producenta oprogramowania. Możemy je podzielić na: - programy narzędziowe, - oprogramowanie użytkowe, - aplikacje rozrywkowe.
m0356aa4637ba2179_1528446435040_0
Oprogramowanie narzędziowe to programy służące do zarządzania systemem komputerowym.
Oprogramowanie użytkowe to programy wspomagające wykonanie konkretnych czynności oraz rozwiązywanie problemów użytkownika systemu komputerowego. Do oprogramowania użytkowego będziemy zaliczali:
- programy biurowe, - przeglądarki i edytory graficzne i dźwiękowe, - programy do obsługi multimediów, - programy do obsługi poczty elektronicznej, kalendarzy i kontaktów.
[Grafika interaktywna 1]
Notatnik – prosty edytor tekstu, pojawił się już w pierwszej wersji systemu Windows. Nie umożliwia formatowania tekstu. Ponieważ nie dodaje do plików znaczników formatujących, doskonale nadaje się do edycji „czystych plików tekstowych”, np. plików konfiguracyjnych systemu, plików programów.
WordPad – edytor tekstów umożliwiający stosowanie podstawowych opcji formatowania tekstu. Dostępny w systemach Windows od wersji Windows 95. Standardowo obsługuje pliki zapisane w formacie RTF. Od wersji zamieszczonej w systemie Windows 7 obsługuje również formaty Office Open: XML i ODF.
Kalkulator – aplikacja służąca do wykonywania obliczeń na komputerze. Aplikacja posiada kilka widoków. W widoku standardowym pozwala na wykonywanie prostych obliczeń. Widok naukowy wzbogaca jego funkcjonalność o funkcje trygonometryczne, potęgi itd. W widoku programisty możliwe jest przeliczanie wartości pomiędzy różnymi systemami liczbowymi. Najnowsze wersje kalkulatora udostępniają nowe funkcje, np. przeliczanie walut czy jednostek.
Paint to prosty edytor graficzny przeznaczony do tworzenia i obróbki grafiki rastrowej. Obsługuje pliki BMP i potrafi zapisać i odczytać grafikę zapisaną w postaci skompresowanych plików JPG, GIF czy PNG. Obecnie w nowych wersjach systemu Windows jest on zastąpiony przez program Paint 3D, zawierający wiele nowych pędzli i narzędzi umożliwiający tworzenie rysunków 2D i 3D.
Windows Media Player – aplikacja służąca do odtwarzania plików multimedialnych: filmów i dźwięków. Radzi sobie ze standardami plików muzycznych i filmowych typowych dla komputera, jak i odtwarza je z klasycznych nośników CD. Nie obsługuje nośników DVD i Blu‑Ray. Do odtwarzania niektórych formatów plików wymagane jest zainstalowanie dodatkowych kodeków.
[Grafika interaktywna]
W przypadku systemów operacyjnych Linux sytuacja jest trochę inna. Systemy te udostępniane są w postaci licznych tzw. dystrybucji, a każda składa się z odmiennego zestawu załączonego oprogramowania. Oczywiście podstawowe aplikacje Windows mają w tym zestawie swoje najpopularniejsze odpowiedniki.
W przypadku dystrybucji Ubuntu są to:
Gedit – prosty edytor tekstowy, nie umożliwia formatowania tekstu. Jego dużą zaletą jest kolorowanie składni np. podczas pisania kodu stron internetowych w HTML. Posiada również moduł sprawdzania pisowni.
LibreOffice – w Linuxie domyślnie zainstalowany jest pakiet biurowy, odpowiednik Microsoft Office, składający się z edytora tekstów LibreOffice Writer, arkusza kalkulacyjnego LibreOffice Calc, edytora prezentacji LibreOffice Impress i edytora grafik LibreOffice Draw.
Kalkulator – aplikacja służąca do wykonywania obliczeń w Linuxie jest bardzo rozbudowana i posiada wiele trybów. Tryb podstawowy pozwala na wykonywanie podstawowych obliczeń, takich jak: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie, pierwiastkowanie. Tryb zaawansowany jest uzupełniony o funkcje naukowe: trygonometryczne, logarytmiczne, moduł. Tryb finansowy pozwala na przeliczanie walut według kursu pobieranego z internetu. Tryb programistyczny umożliwia przeliczanie wartości pomiędzy różnymi systemami liczbowymi oraz działania logiczne. Kalkulator wyposażony jest również w konwerter między różnymi jednostkami w różnych zastosowaniach, takich jak: powierzchnia, objętość, waga, czas, temperatura, dane cyfrowe, waluta.
Gimp – zaawansowany edytor graficzny umożliwiający edycję grafiki rastrowej. Pozwala np. wykonać retusz zdjęć.
Rhythmbox – aplikacja służąca do odtwarzania plików audio. Obsługuje wiele popularnych formatów muzycznych, takich jak np.: mp3, m4a. Program umożliwia również wypalanie płyt CD, wyświetlanie okładek albumów, tworzenie playlist.
Polecenie 1
Uczniowie w parach zapoznają się z oprogramowaniem dostępnym na komputerze. W dostępnym edytorze tekstowym sporządzają zestawienie programów. Następnie porównują swoje obserwacje z pozostałymi uczniami i odpowiadają na pytania: - Czy na komputerach znajduje się z inne oprogramowanie niż te omówione na lekcji? - Czy są to programy wbudowane, czy doinstalowane przez administratora pracowni?
Polecenie 2
W programie WordPad uczniowie zapisują nazwy dostępnych w systemie operacyjnym aplikacji wbudowanych. Do każdej aplikacji dodają krótki opis funkcji programu oraz grafikę z ikoną każdego z tych programów.
m0356aa4637ba2179_1528450119332_0
Każdy system operacyjny komputera posiada zestaw wbudowanych programów użytkowych. Za ich pomocą można napisać tekst, narysować rysunek, wykonać obliczenia, odsłuchać muzykę, obejrzeć film. Każdy system operacyjny ma własny zestaw takich programów.