I. The use of physical concepts and quantities to describe phenomena and to indicate their examples in the surrounding reality.
V. Properties of matter. The student:
1) uses the concepts of mass and density and their units; analyses the differences in the density of substances in different states of matter resulting from the microscopic structure of solids, liquids and gases.
1. What is each physical body made up of? 2. What states of matter do you know? 3. What is the difference in the molecular structure of gases, liquids and solids? 4. What are the characteristics of a given state of matter? Consider 3 levels of matter that you know.
Presentation of the shape change of various solids under the influence of applied force.
Research hypothesis:
Depending on the material from which the body is made, we can change its shape by applying external force.
The course of the experiment:
1. The teacher, using force, attempts to change the shape of bodies made from various materials. 2. For certain bodies, despite the use of high force, the change of shape is not possible, for example stone, ceramics, etc. 3. For a certain group of bodies, the shape change is relatively easy, for example chalk, plasticine or clay.
Conclusion:
Solids retain a definite shape. However, there are materials whose shape can be easily changed, e.g. plasticine or clay.
[Slideshow]
Task 2
Specify whether the sentences are true or false:
a) Changing the shape of a plastic solid causes a change of its volumevolumevolume. b) If we divide a solid into parts, the sum of their volumes is equal to the volume of the solid before the division. c) The volume of a solid before division is smaller than the total volume of the solid parts.
Answer:
a) False. b) True. c) False.
Task 3
View the photos:
[Illustration 1]
[Illustration 2]
[Illustration 3]
Task 4
Answer the questions:
a) Identify the most important characteristics of the bodies depicted in the pictures. b) What are the effects of applying force to these bodies?
Answer:
a) Presented bodies are solid bodies, having a definite shape and volumevolumevolume. b) Plasticine figurines can be deformed permanently. The spring changes its shape under the influence of the applied force. However, after removing the influence of external force, it returns to the previous shape. Glass vessels can be broken due to the large force.
Conclusion:
Solids can be plastic, elastic or brittle.
Task 5
View the photos:
[Illustration 4]
Task 6
Refer to illustration presenting a comparison of the internal structure of a crystalline solid and an amorphous solidamorphous solidamorphous solid.
[Illustration 5]
Question:
How are the molecules arranged in crystalline solids and amorphous solids?
Answer:
In a crystalline solid, molecules form an ordered pattern. In a amorphous solid, molecules do not form an ordered pattern.
Conclusion:
The body made of one crystalcrystalcrystal is a monocrystal. The body made of many crystals is a polycrystalpolycrystalpolycrystal. A solid with a disordered structure of molecules is an amorphous solidamorphous solidamorphous solid.
- Ciała stałe zachowują swój kształt i swoją objętość. - Zmiana kształtu ciała stałego nie wpływa na jego objętość. - Sprężystość jest właściwością fizyczną ciał polegającą na tym, że ciało powraca do swojego pierwotnego kształtu i wymiaru po ustaniu działania zewnętrznej siły odkształcającej. - Plastyczność to właściwość fizyczna ciał polegająca na tym, że ciało stałe pod wpływem siły zewnętrznej ulega trwałemu odkształceniu. - Kruchość to właściwość fizyczna ciała polegająca na tym, że pod wpływem siły zewnętrznej materiał pęka lub się kruszy. - Nie ma wyraźnego podziału na ciała sprężyste, plastyczne i kruche. Podział ten ma charakter umowny i zależy od wielkości siły działającej na dane ciało. - Niektóre ciała stałe zbudowane są z atomów, jonów lub cząsteczek wykazujących regularne rozmieszczenie w przestrzenni. Jeśli znamy położenie jednego atomu lub cząsteczki, jesteśmy w stanie przewidzieć położenie kolejnych. Gdy połączymy je wszystkie ze sobą za pomocą linii, uzyskamy pewną strukturę geometryczną nazywaną siecią krystaliczną. - Nie wszystkie substancje tworzące ciała stałe mają strukturę krystaliczną. Część z nich charakteryzuje się nieuporządkowaną strukturą cząsteczkową. Ciała takie nazywamy bezpostaciowymi lub amorficznymi.
1. Każde ciało fizyczne zbudowane jest z cząsteczek. 2. Są trzy podstawowe stany skupienia ciał, stały, ciekły i gazowy. 3. Ciała te zbudowane są z tych samych cząsteczek, różnią się jednak gęstością upakowania cząsteczek i możliwością ruchu cząsteczek. 4. Ciała stałe zachowują swój kształt i objętość, ciecze przybierają kształt naczynia i zachowują swoja objętość, gazy przyjmują kształt naczynia i zajmują jego całą objętość.
me0cfd39e31f55673_1528449000663_0
Budowa i właściwości ciał stałych. Budowa krystaliczna
me0cfd39e31f55673_1528449084556_0
Drugi
me0cfd39e31f55673_1528449076687_0
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
V. Właściwości materii. Uczeń:
1) posługuje się pojęciami masy i gęstości oraz ich jednostkami; analizuje różnice gęstości substancji w różnych stanach skupienia wynikające z budowy mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów.
me0cfd39e31f55673_1528449068082_0
45 minut
me0cfd39e31f55673_1528449523725_0
Poznanie zależności właściwości ciał stałych od budowy cząsteczkowej.
me0cfd39e31f55673_1528449552113_0
1. Rozpoznawanie ciał sprężystych, kruchych i plastycznych.
2. Rozpoznawanie ciał sprężystych, kruchych i plastycznych.
3. Rozpoznawanie ciał o budowie niekrystalicznej i określanie ich właściwości.
me0cfd39e31f55673_1528450430307_0
Uczeń:
- rozróżnia ciała sprężyste, kruche i plastyczne,
- określa cechy budowy krystalicznej i niekrystalicznej,
- podaje właściwości ciał o budowie krystalicznej,
- podaje właściwości ciał o budowie niekrystalicznej.
me0cfd39e31f55673_1528449534267_0
1. Uczenie się przez obserwację.
2. Wykład problemowy.
me0cfd39e31f55673_1528449514617_0
1. Praca indywidualna.
2. Praca z całą klasą.
me0cfd39e31f55673_1528450127855_0
Polecenie 1
Odpowiedz na pytania:
1. Z czego zbudowane jest każde ciało fizyczne? 2. Jakie znasz stany skupienia ciał? 3. Jaka jest różnica w budowie cząsteczkowej gazów, cieczy i ciał stalych? 4. Jakie są cechy charakterystyczne dla danego stanu skupienia. Rozważ wszystkie 3 znane Ci stany skupienia.
Odpowiedź:
1. Każde ciało fizyczne zbudowane jest z cząsteczek. 2. Są trzy podstawowe stany skupienia ciał, stały, ciekły i gazowy. 3. Ciała te zbudowane są z tych samych cząsteczek, różnią się jednak gęstością upakowania cząsteczek i możliwością ruchu cząsteczek. 4. Ciała stałe zachowują swój kształt i objętość, ciecze przybierają kształt naczynia i zachowują swoja objętość, gazy przyjmują kształt naczynia i zajmują jego całą objętość.
me0cfd39e31f55673_1528446435040_0
Doświadczenie
Problem badawczy:
Prezentacja zmiany kształtu różnych ciał stałych pod wpływem przyłożonej siły.
Hipoteza badawcza:
W zależności od materiału z którego wykonane jest ciało możemy zmienić jego kształt przykładając siłę zewnętrzną.
Przebieg doświadczenia:
1. Nauczyciel, używając siły, podejmuje próby zmiany kształtu ciał wykonanych z różnych materiałów. 2. Dla pewnych ciał pomimo stosowania dużej siły zmiana kształtu nie jest możliwa 2. Dla pewnych ciał pomimo stosowania dużej siły zmiana kształtu nie jest możliwa np. kamienia, ceramiki itd. 3. Dla pewnej grupy ciał zmiana kształtu jest stosunkowo łatwa np. dla kredy, plasteliny lub gliny.
Wniosek:
Ciała stałe zachowują określony kształt. Istnieją jednak materiały których kształt łatwo zmienić, np. plastelina, lub glina.
[Slideshow]
Polecenie 2
Określ prawdziwość zdań:
a) Zmiana kształtu plastycznego ciała stałego powoduje zmianę jego objętości. b) Jeżeli podzielimy ciało stałe na części to suma ich objętości jest równa objętości ciała przed podziałem. c) Objętość ciała stałego przed podziałem jest mniejsza niż łączna objętość części ciała stałego.
Odpowiedź:
a) Fałsz. b) Prawda. c) Fałsz.
Polecenie 3
Obejrzyj zdjęcia:
[Ilustracja 1]
[Ilustracja 2]
[Ilustracja 3]
Polecenie 4
Odpowiedz na pytania:
a) Wskaż najważniejsze cechy ciał przedstawionych na zdjęciach? b) Jakie mogą być skutki przyłożenia siły do tych ciał?
Odpowiedź:
a) Przedstawione ciała są ciałami stałymi, posiadającymi określony kształt i objętość. b) Figurki z plasteliny mogą ulec odkształceniu trwałemu. Resor zmienia swój kształt pod wpływem przyłożonej siły. Jednak po usunięciu wpływu siły zewnętrznej wraca do poprzedniego kształtu. Naczynia szklane mogę ulec pokruszeniu w wyniku działania dużej siły.
Wniosek:
Ciała stałe mogą byś plastyczne, sprężyste lub kruche.
Polecenie 5
Obejrzyj fotografie:
[Ilustracja 4]
Polecenie 6
Zapoznaj się z rysunkiem przedstawiającym porównanie wewnętrznej budowy ciała o budowie krystalicznej i o budowie amorficznej zwanej też budową bezpostaciową.
[Ilustracja 5]
Pytanie:
Jak ułożone są cząsteczki w ciałach stałych o budowie krystalicznej a jak o budowie amorficznej?
Odpowiedź:
W ciele o budowie krystalicznej cząsteczki tworzą uporządkowaną sieć. W ciele amorficznym cząsteczki nie zajmują uporządkowanych położeń.
Wniosek:
Ciało zbudowane z jednego kryształ to monokryształ. Ciało zbudowane z wielu kryształów to polikryształ. Ciało stałe o nieuporządkowanej strukturze ułożenia cząsteczekach to ciało amorficzne.
me0cfd39e31f55673_1528450119332_0
- Ciała stałe zachowują swój kształt i swoją objętość. - Zmiana kształtu ciała stałego nie wpływa na jego objętość. - Sprężystość jest właściwością fizyczną ciał polegającą na tym, że ciało powraca do swojego pierwotnego kształtu i wymiaru po ustaniu działania zewnętrznej siły odkształcającej. - Plastyczność to właściwość fizyczna ciał polegająca na tym, że ciało stałe pod wpływem siły zewnętrznej ulega trwałemu odkształceniu. - Kruchość to właściwość fizyczna ciała polegająca na tym, że pod wpływem siły zewnętrznej materiał pęka lub się kruszy. - Nie ma wyraźnego podziału na ciała sprężyste, plastyczne i kruche. Podział ten ma charakter umowny i zależy od wielkości siły działającej na dane ciało. - Niektóre ciała stałe zbudowane są z atomów, jonów lub cząsteczek wykazujących regularne rozmieszczenie w przestrzenni. Jeśli znamy położenie jednego atomu lub cząsteczki, jesteśmy w stanie przewidzieć położenie kolejnych. Gdy połączymy je wszystkie ze sobą za pomocą linii, uzyskamy pewną strukturę geometryczną nazywaną siecią krystaliczną. - Nie wszystkie substancje tworzące ciała stałe mają strukturę krystaliczną. Część z nich charakteryzuje się nieuporządkowaną strukturą cząsteczkową. Ciała takie nazywamy bezpostaciowymi lub amorficznymi.