Oś czasu. 700000 p.n.e. - 500000 p.n.e. Choppery (nacinaki) - jedne z najwcześniejszych narzędzi kamiennych Zdjęcie przedstawia trzy fragmenty kamieni. Mają one nieregularne kształty o ostrych krawędziach. Najstarsze ślady obecności hominidów na ziemiach polskich. Ślady ich pobytu odnaleziono w okolicach Trzebnicy (przypuszcza się, że pochodzą sprzed 500 tys. lat) i w okolicach Ruska (sprzed ok. 440–370 tys. lat). Znaleziska te to najstarsze narzędzia kamienne odkryte na ziemiach polskich: choppery i odłupki z retuszami zębatymi formującymi często zarówno krawędzie proste, jak i wyodrębnione wierzchołki. 115000 p.n.e. Rekonstrukcja obozu Neandertalczyków w Jaskini Ciemnej Zdjęcie przedstawia jaskinię skalną. W jej wnętrzu znajduje się trzech neandertalczyków. Jeden z nich stoi, pozostała dwójka siedzi i spogląda na niego. Ubrani są w postrzępione fragmenty skór zwierząt. Przypuszcza się, że na ziemiach polskich mógł przebywać neandertalczyk. Szczątki neandertalczyka z terenu Polski możemy policzyć na palcach jednej ręki! – zaznacza prof. Paweł Valde-Nowak. Są to trzy zęby z jaskini Stajnia, dwa właśnie odkryte paliczki w Jaskini Ciemnej oraz znaleziony również w ostatnim czasie w Ciemnej ząb z tego samego okresu, co szczątki z Jaskini Stajnia – wylicza archeolog. 40000 p.n.e. Kamienne narzędzie - ostrza liściowate Zdjęcie przedstawia narzędzia z kamienia. Mają one postać grotów o nieregularnej, ostro powierzchni, dalej kłów czy prostych struktur. Około 40 tys. lat temu na ziemiach polskich pojawili się pierwsi przedstawiciele Homo sapiens (człowiek rozumny). Były to głównie grupy myśliwych. Narzędzia, którymi posługiwał się Homo sapiens (ostrza liściowate jednostronnie obronione), znaleziono w Dzierżysławiu koło Głubczyc (Górny Śląsk). 15000 p.n.e. - 12000 p.n.e. Insygnium z poroża łosia Zdjęcie przedstawia fragment poroża łosia. Ma on postać prostą, lekko wygiętą. Na jego powierzchni widoczne są czarne rysy. Około 15–12 tys. lat temu (po ustąpieniu zlodowacenia) na ziemie polskie zaczęły przybywać coraz większe grupy Homo sapiens, związane z terenami Europy Zachodniej. Świadczą o tym znalezione narzędzia, przede wszystkim wyroby z kości i rogu. Przybywały tu również grupy z terenów wschodnioeuropejskich. 8000 p.n.e. Naczynia gliniane i narzędzia kamienne Zdjęcie przedstawia naczynia. Widoczne są wazy pękate i stożkowe. Obok leży mała miseczka oraz proste ostrza, bez trzonków. Pierwszy przełom cywilizacyjny na ziemiach polskich datuje się na ok. 6000–5000 r. p.n.e. Na okres ten przypada początek rewolucyjnej epoki neolitycznej. Ówcześni mieszkańcy polskich ziem przeszli już częściowo na osiadły tryb życia i zaczęli zajmować się, poza uprawą ziemi i hodowlą, również rzemiosłem – wytwarzaniem garnków z gliny. 6000 p.n.e. - 5000 p.n.e. Najstarsza w Europie świątynia - z ok. 3600 r. p.n.e. Zdjęcie przedstawia fragment kamiennej budowli. Widoczne są ogromne kamienia tworzące ściany, a pomiędzy nimi mniejsze, ułożone, jedne na drugich. Budowla znajduje się po środku zielonych terenów. Nie jest wysoka, nie ma wież, przypomina prostopadłościan. W okresie ok. 4000–3000 lat p.n.e. zakończył się proces neolityzacji ziem polskich. Jednostką organizacji społecznej była rodzina (składające się z 4-5 osób), a jedną osadę zamieszkiwało 10 lub więcej rodzin; osada liczyła 50–100 osób. 5000 p.n.e. - 4000 p.n.e. Przedmioty z brązu odnalezione na terenie Polski Zdjęcie przedstawia rożne przedmioty wykonane z brązu. Są to groty strzał, szpilki, sprężyny, bransolety, ostrza i inne przedmioty o nieregularnych kształtach oraz niewielkich rozmiarach. Trudno określić ludy, które w kolejnych stuleciach zamieszkiwały tereny dzisiejszej Polski... ...ale wiadomo, dzięki badaniom archeologicznym, że na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. znały już brąz – używały narzędzi i innych przedmiotów z brązu. 3500 p.n.e. - 2500 p.n.e. Rekonstrukcja osady w Biskupinie Ilustracja przedstawia zdjęcie z lotu ptaka osady w Biskupinie. Widoczne są zabudowania mieszkalne, pole, fragment muru z wieżą obserwacyjną, fosa i widok na rzekę po drugiej stronie osady. Wszystkie zabudowania wykonane są z drewna i słomy. W epoce brązu najdłużej na ziemiach polskich (i sąsiednich Łużyc) trwała kultura łużycka. Rozwijała się w okresie ok. 1500–500 lat p.n.e. W tym czasie nastąpiło przejście z epoki brązu do epoki żelaza. Osadą kultury łużyckiej jest gród w Biskupinie, pochodzący z VIII–V w. p.n.e. 2400 p.n.e. - 2300 p.n.e. Celtycka rzeźba niedźwiedzia na szczycie góry Ślęży Ilustracja przedstawia pomnik w lesie, dużą figurę niedźwiedzia z kamienia. W V–IV w. p.n.e. na ziemie polskie przybyli Celtowie, których wpływ zanikł na przełomie er. W tym okresie na kulturę tamtejszej ludności miała także wpływ kultura rzymska, m.in. w dziedzinie handlu. Przez ziemie polskie przechodził tzw. bursztynowy szlak. 2100 p.n.e. - 1900 Trójgłowe przedstawienie celtyckiego boga Lugusa Zdjęcie przedstawia rysunek mężczyzny o trzech twarzach. Ubrany jest w tunikę. Przed naszą erą i w pierwszych wiekach I tysiąclecia dzisiejsze ziemie polskie, jak podają m.in. autorzy źródeł antycznych, zamieszkiwali Lugiowie (Ligiowie)