Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z linią chronologiczną przedstawiającą historię kosmicznej rywalizacji między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Sowieckim, a następnie wykonaj kolejne polecenia.

R14ETU263Yn6d1
21.8.1957 Wystrzelenie międzykontynentalnego pocisku balistycznego (ZSRS). 4.10.1957 Zdjęcie przedstawia model satelity w kształcie kuli z odstającymi czterema nogami. Sztuczny satelita Sputnik na orbicie ziemskiej (ZSRS) Wysłanie w przestrzeń kosmiczną pierwszego sztucznego satelity Ziemi.
Sputnik l ważył 83,46 kg, miał kształt kuli o średnicy 58 centymetrów, wyposażonej w trzy baterie srebrowo-cynkowe, dwie pary anten i dwa nadajniki radiowe, które pozwalały na nieprzerwane ustalanie jego pozycji. Pierwszy sztuczny satelita Ziemi zdołał okrążyć naszą planetę 1400 razy, przy czym każdy obieg trwał 96 minut i 2 sekundy. Sputnik spłonął w atmosferze po 92 dobach, zaś jego misja wyznacza umownie początek ery podboju przestrzeni kosmicznej i wyścigu kosmicznego supermocarstw: Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych.

Źródło: Michał Wójtowski,Zdobycze techniki. Wynalazki XX i XXI wieku, Poznań 2018, s. 35–36. 3.11.1957 Ilustracja przedstawia znaczek pocztowy, na którym po prawej stronie widnieje pies, a po lewej rakieta kosmiczna. Pierwsze zwierzę, pies Łajka, na orbicie (ZSRS) Drugi satelita w historii podboju kosmosu, radziecki Sputnik 2, wszedł na orbitę okołoziemską mając psa na pokładzie. […] Satelita kształtu kulistego miał 4 m wysokości i średnicę 1,7 m. Jego masa wynosiła 508 kg i był on połączony z ważącym 3 t członem rakiety.
Ziemię okrążał po eliptycznej orbicie na wysokości od 224 do 1661 km.
Satelita oprócz instrumentów pomiarowych i nadajnika sygnałów miał hermetycznie zamknięty cylindryczny pojemnik długości 100 cm i średnicy 80 cm. W nim leżała eskimoska suczka „Łajka”. System pokładowy zapewniał jej tlen do oddychania oraz pożywienie i wodę.
Przez 7 dni nadajnik satelity przekazywał na ziemię dane informujące o stanie zdrowia psa oraz temperaturę wewnętrzną i zewnętrzną, promieniowanie i inne dane pomiarowe.
Organizm psa funkcjonował normalnie. Po tygodniu nadajnik przestał działać. Zwierzę najprawdopodobniej zdechło z powodu braku tlenu.
Eksperyment z psem pokazał, że radzieccy naukowcy pracują nad załogowymi lotami w kosmos. Podczas lotu „Sputnika 2” chodziło o zbadanie wpływu stanu nieważkości na organizm ssaków.

Źródło: Kronika techniki, Warszawa 1992, s. 486. 18.12.1958 Zdjęcie przedstawia stojącą pionowo rakietę kosmiczną, która przy podstawie jest przypięta do rur i różnych urządzeń na platformie. Po prawej stoi wysoki stelaż. Na platformie pod rakietą stoją dwaj mężczyźni. Satelita telekomunikacyjny (USA). 4.1.1959 Sztuczny satelita na orbicie słonecznej (ZSRS). 17.2.1959 Satelita meteorologiczny (USA). 6.1959 Satelita rozpoznawczy (USA). 7.8.1959 Zdjęcie przedstawia okrągłego satelitę, który wokół ma przyczepione panele słoneczne. Zdjęcie Ziemi z przestrzeni kosmicznej (USA). 14.9.1959 Sonda księżycowa (ZSRS). 7.10.1959 Zdjęcie przedstawia Księżyc. Widoczna jest jego powierzchnia z kraterami. Zdjęcie niewidocznej strony Księżyca (ZSRS). 12.4.1961 Zdjęcie przedstawia młodego, uśmiechniętego mężczyznę. Ma krótkie, zaczesane do tyłu włosy, pociągłą twarz oraz burany jest w mundur z krawatem. Mundur jest wypełniony wieloma medalami i orderami. Pierwszy człowiek, Jurij Gagarin, w przestrzeni kosmicznej (ZSRS) Gdy stanąłem mocno nogami na ziemi, ujrzałem kobietę i dziewczynkę, które stały obok łaciatego cielaka i uważnie mi się przyglądały. Miałem na sobie jaskrawopomarańczowy skafander, którego niezwykły wygląd pewnie je odstraszył. Nerwowe ciarki przebiegły mi po plecach. „Ja swój, swój!” – krzyknąłem, zdejmując hełm. „Czyżbyście z kosmosu?” – niepewnie spytała kobieta. „Wyobraźcie sobie, że tak!

Cyt. za: Jamie Doran, Piers Bizony, Jurij Gagarin – radziecki idol kultury masowej, „Mówią Wieki” 7/2006. 10.7.1962 Aktywny satelita telekomunikacyjny (USA). 29.9.1962 Sztuczny satelita bez udziału mocarstw światowych (Kanada). 16.6.1963 Zdjęcie przedstawia portret kobiety. Ma kanciastą twarz oraz ciemne, lekko pofalowane włosy, które nachodzą częściowo na czoło. Ubrana jest w brązowy mundur z krawatem, na którym wisi wiele medali i orderów. Kobieta na orbicie (ZSRS). 26.7.1963 Satelita geosynchroniczny (USA). 18.3.1965 Zdjęcie przedstawia astronautę, który znajduje się w przestrzeni kosmicznej przy stacji. Na jego skafandrze widnieje flaga Rosji. W tle widoczna jest Ziemia oraz czerń kosmosu. Spacer kosmiczny (ZSRS). 15.12.1965 Spotkanie na orbicie dwóch sond (USA). 1.3.1966 Lądowanie sondy na innej planecie – Wenus (ZSRS). 16.3.1966 Spotkanie na orbicie i dokowanie (USA). 14.12.1968 Załogowy lot okołoksiężycowy (USA). 20.7.1969 Zdjęcie przedstawia dojrzałego mężczyznę, który stoi na tle zdjęcia Księżyca. Ma pociągłą twarz i jasne, zaczesane na bok włosy. Ubrany jest w biały skafander astronauty z amerykańską flagą na ramieniu. Po lewej stronie na stoliku leży jego kask kosmiczny. Lądowanie na Księżycu (USA) 20/21 lipca 1969. Około 1/4 ludności świata przeżywa dzięki telewizji najbardziej sensacyjne w historii połączenie radiowe. Rozmowy toczą się na odległość ponad 384 000 km pomiędzy Houston, Mare Tranquillitatis na Księżycu i pojazdem „Columbia” krążącym wokół satelity Ziemi.
Armstrong (Ar): „Houston, tu Baza Tranquillity. »Orzeł« wylądował”.
CapCom (Komunikujący się z kapsułą astronauta Charles M. DukleHouston, CC): Roger, Tranquillity, mamy Was. Doprowadziliście wielu z nas do pijaństwa. Znów oddychamy. Dzięki.
Collins (w Columbii, Co): „Fantastycznie!”
Ar: "Houston, wydawało się, że faza końcowa jest bardzo długa. Automatyczny system lądowania prowadził nas bezpośrednio do… krateru, z dużą ilością okruchów skalnych i kamieni… i trzeba było przelecieć sterując ręcznie ponad tym kamiennym polem, żeby znaleźć jakiś rozsądniejszy teren”.
CC: „Roger, łączymy się. Stąd wyglądało to cudownie, Tranquillity. Odbiór”.Czytaj więcej...


Aldrin (Al): „Do szczegółów odnośnie tego, co tu jest w otoczeniu, jeszcze dojdziemy, ale wygląda to tak jak zbiór prawie wszystkich rodzajów form: kanciaste, ziarniste, prawie każdy wariant kamieni… kolor – teraz… tu nie wydaje się, że jest jakiś jeden dominujący kolor; w każdym razie wygląda to tak, jakby kilka kamieni i ułamków skalnych miało swoje własne interesujące kolory. Odbiór”.
CC: „Rog, Tranquillity. Chciałbym wam powiedzieć, że w tym pomieszczeniu i na całym świecie jest wiele uśmiechniętych twarzy. Odbiór”.
Ar: „Dwie z nich są tutaj”.
Co: „I proszę nie zapomnieć o kimś w kapsule dowodzenia… Houston, dziękuję za połączenie. Straciłem całą tę akcję”.
CC: „Rog, Columbia… Proszę coś powiedzieć. Powinien pan słyszeć…”
Co: „Roger, Baza Tranquillity, to rzeczywiście brzmiało wspaniale tu w górze. Zrobiliście chłopcy dobrą robotę”.
Ar: „Dziękuję. Trzymaj tylko tę bazę tam w górze na orbicie gotową dla nas…”
CC: „Baza Tranquillity… Houston. Wszystkie wasze parametry zużycia są w porządku (normalne zużycie paliwa i tlenu). Pod każdym względem wyglądacie dobrze… Wszystko idzie świetnie. Odbiór”.
Ar: „Może pana zainteresuje, ale nie sądzę, żebyśmy mieli jakieś kłopoty z przyzwyczajeniem się do jednej szóstej g (g – przyciąganie ziemskie), żeby w tym otoczeniu się poruszać”.
CC: „Roger, Tranquillity. Łączymy się. Odbiór”.
Ar: „Z okna widać dość płaską powierzchnię, podziurawioną dość dużą ilością kraterów o wielkości od 5 do 50 stóp i kilka mniejszych brzegów kraterów o wysokości 20, 30 stóp, tak to szacuję, i dosłownie tysiące małych kraterów na 1, 2 stopy w całym otoczeniu. Widzimy kilka kanciastych bloków, kilkaset stóp przed nami, które prawdopodobnie mają wielkość dwóch stóp i ostre kanty. Widzimy też pagórek, przed nami, trudno ocenić, ale to może być pół mili lub mila”. Przygotowano się do zejścia z pojazdu lądującego. Potem, w 6,5 godziny po wylądowaniu, zgłosili się Armstrong i Aldrin opisując otwarcie klapy i zejście Armstronga na Księżyc.
Ar: „Jestem u stóp drabiny. Stopy LM (Pojazd Księżycowy) odciskają się tylko na 1 lub 2 calach powierzchni, mimo że wygląda ona na drobnoziarnistą, gdy się do niej zbliżyć. Jest prawie taka jak puder. Jest bardzo miałka. Schodzę z LM w dół. Jest to mały krok dla człowieka, ale wielki skok naprzód dla ludzkości

.
Pierwszy człowiek stoi na Księżycu: Neil Armstrong.

Źródło: Kronika techniki, Warszawa 1992, s. 521.. 23.4.1971 Ilustracja przedstawia schematyczny rysunek stacji kosmicznej, która składa się z dwóch podłużnych modułów. Przy każdym z nich znajdują się anteny oraz panele słoneczne. Stacja orbitalna (ZSRS). 14.11.1971 Satelita na orbicie innej planety – Mars (USA). 9.11.1972 Geostacjonarny satelita telekomunikacyjny (Kanada). 15.7.1975 Pierwsza wspólna misja USA–ZSRS. 12.4.1981 - 14.4.1981 Zdjęcie przedstawia prom kosmiczny w trakcie startu. Zaczyna unosić się nad powierzchnią, spod rakiet wydobywa się płomień odrzutowy oraz gęsty dym. Po lewej stronie stoi stalowa wieża. Pierwszy lot wahadłowca 12 kwietnia 1981. Z dwudniowym opóźnieniem wystartował amerykański prom kosmiczny STS-1 Columbia do swojego pierwszego, dwudniowego lotu. Była to już nowa generacja lotów kosmicznych. Pierwszy, mogący być ponownie wykorzystany pojazd kosmiczny był cenną alternatywą w stosunku do drogich „rakiet w jedną stronę”. Columbia, wynosząca na orbitę lub też ściągająca satelity, transportuje na orbitę kompletne laboratoria (Spacelab jest sputnikiem połączonym z olbrzymim zbiornikiem na paliwo i z dwoma rakietami na paliwo stałe). Podczas swojego pionowego startu napędzana jest silnikiem rakietowym, wykorzystującym paliwo ze zbiornika. Jednocześnie zapalają się rakiety na paliwo stałe pomocne przy starcie. Są one wyłączane na wysokości 40 km i zachowywane do ponownego wykorzystania. Zanim pojazd wejdzie na orbitę okołoziemską, na wysokości kilkuset kilometrów, zbiornik paliwa jest odrzucany. Jest to jedyna część, która jest tracona. Pojazd porusza się teraz korzystając z małego manewrowego zespołu napędowego, który po zakończeniu misji kieruje go na Ziemię.

Źródło:Kronika techniki, Warszawa 1992, s. 565
1
Polecenie 2

Opisz najważniejsze etapy wyścigu kosmicznego.

R77uAj81OFTae
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Wyjaśnij różnicę między wahadłowcami a starszymi statkami kosmicznymi.

RSQuyBN2goGsk
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).