the composition and structure of Earth's atmosphere;
the geographical reasons for the differentiation of air temperature near the Earth's surface;
what the Coriolis force is, which shifts freely moving objects in the Northern Hemisphere to the right from their trajectory of movement, and in the Southern Hemisphere to the left.
You will learn
explain the concept of “sea breeze and land breeze”;
Geographers distinguish dozens of local winds. A typical example is a breezebreezebreeze, i.e. wind blowing on the coasts of every sea, and even larger lakes. A sea breeze blows from the colder sea (where a higher pressure is locally formed above water) towards the warmer land (where the atmospheric pressure is lower) A land breeze is formed when at night the land loses heat at a faster rate than water (the atmospheric pressure is higher over land than over water). The breeze then blows from the cooled land to the warmer sea. The range of this wind is usually a few kilometres.
R12L1UxSkA8uA
Ilustracja przedstawia dzienną bryzę i brzeg morza w słoneczny dzień. Na lewo pas lądu. Na prawo jest morze. Na pierwszym planie strzałki ułożone w kształcie prostokąta wskazują kierunek cyrkulacji powietrza. Groty strzałek skierowane zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na lewo od strzałek nad lądem napis niż, low-pressure zone. Strzałki znajdują się nad lądem. Na prawo od strzałek nad wodą napis wyż, high-pressure zone i strzałki skierowane w prawo.
Ilustracja przedstawia dzienną bryzę i brzeg morza w słoneczny dzień. Na lewo pas lądu. Na prawo jest morze. Na pierwszym planie strzałki ułożone w kształcie prostokąta wskazują kierunek cyrkulacji powietrza. Groty strzałek skierowane zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na lewo od strzałek nad lądem napis niż, low-pressure zone. Strzałki znajdują się nad lądem. Na prawo od strzałek nad wodą napis wyż, high-pressure zone i strzałki skierowane w prawo.
Day breeze
Source: tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.
R1RwrYaBvaPZQ
Ilustracja przedstawia nocną bryzę i brzeg morza w nocy. Na lewo znajduje się pas lądu. Na prawo znajduje się morze. Na pierwszym planie strzałki ułożone w kształcie prostokąta wskazują kierunek cyrkulacji powietrza. Groty strzałek skierowane przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Na lewo od strzałek nad lądem znajduje się napis „wyż”, high-pressure zone . Po prawej stronie nad morzem jest napis „niż”, low-pressure zone.
Ilustracja przedstawia nocną bryzę i brzeg morza w nocy. Na lewo znajduje się pas lądu. Na prawo znajduje się morze. Na pierwszym planie strzałki ułożone w kształcie prostokąta wskazują kierunek cyrkulacji powietrza. Groty strzałek skierowane przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Na lewo od strzałek nad lądem znajduje się napis „wyż”, high-pressure zone . Po prawej stronie nad morzem jest napis „niż”, low-pressure zone.
Night breeze
Source: tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.
Another example is a foehnfoehnfoehn. In Poland, it is called halny. It has a different name in the mountains all over the world. It is formed when there is a difference in atmospheric pressure on two sides of high mountains. The air masses simultaneously rise and cool down by 0.6°C for every 100 m. The water vapour condenses and falls in the form of rain or snow. Cold air crosses the mountains and begins to fall on the opposite side, but because it is already dry, it warms up by 1°C for every 100 m, so it becomes warmer than at the same height on the other side of the mountains. Foehn winds are very violent and gusty, and when they occur in winter, they can quickly melt even a thick snow layer. Local winds with different names are also formed on the border of wide plateaus, in wide valleys, near glaciers and ice sheets and on the border of deserts.
RmZYTQsUHtSGm
Film przedstawia, jak powstaje wiatr halny, Halny, how is it formed?. Film prezentuje górę o wysokości 2600 metrów nad poziomem morza. Po lewej stronie jest wysokie ciśnienie, a po prawej stronie niskie ciśnienie. W miarę wzrostu wysokości spada temperatura i występuje opad. W momencie przekroczenia wierzchołka góry i zmiany ciśnienia na niskie, temperatura wzrasta, a opad ustępuje. Wiatr lekko powiewa. Przy wysokości 3600 metrów nad poziomem morza również spada temperatura, następuje opad, a po przekroczeniu wierzchołka góry temperatura wzrasta. Przy takiej wysokości nad poziomem morza występuje wiatr. Przy wysokości 4600 metrów nad poziomem morza również spada temperatura, następuje opad, a po przekroczeniu wierzchołka góry temperatura wzrasta. Przy takiej wysokości nad poziomem morza występuje bardzo silny wiatr.
Film przedstawia, jak powstaje wiatr halny, Halny, how is it formed?. Film prezentuje górę o wysokości 2600 metrów nad poziomem morza. Po lewej stronie jest wysokie ciśnienie, a po prawej stronie niskie ciśnienie. W miarę wzrostu wysokości spada temperatura i występuje opad. W momencie przekroczenia wierzchołka góry i zmiany ciśnienia na niskie, temperatura wzrasta, a opad ustępuje. Wiatr lekko powiewa. Przy wysokości 3600 metrów nad poziomem morza również spada temperatura, następuje opad, a po przekroczeniu wierzchołka góry temperatura wzrasta. Przy takiej wysokości nad poziomem morza występuje wiatr. Przy wysokości 4600 metrów nad poziomem morza również spada temperatura, następuje opad, a po przekroczeniu wierzchołka góry temperatura wzrasta. Przy takiej wysokości nad poziomem morza występuje bardzo silny wiatr.
Halny
Source: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Source: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Film przedstawia, jak powstaje wiatr halny, Halny, how is it formed?. Film prezentuje górę o wysokości 2600 metrów nad poziomem morza. Po lewej stronie jest wysokie ciśnienie, a po prawej stronie niskie ciśnienie. W miarę wzrostu wysokości spada temperatura i występuje opad. W momencie przekroczenia wierzchołka góry i zmiany ciśnienia na niskie, temperatura wzrasta, a opad ustępuje. Wiatr lekko powiewa. Przy wysokości 3600 metrów nad poziomem morza również spada temperatura, następuje opad, a po przekroczeniu wierzchołka góry temperatura wzrasta. Przy takiej wysokości nad poziomem morza występuje wiatr. Przy wysokości 4600 metrów nad poziomem morza również spada temperatura, następuje opad, a po przekroczeniu wierzchołka góry temperatura wzrasta. Przy takiej wysokości nad poziomem morza występuje bardzo silny wiatr.
R1eJr6uZHERrJ
Grafika przedstawia mechanizm powstawania fenu wraz z przykładami, jak działa on na środowisko. Na ilustracji przedstawiona jest góra z wierzchołkiem oraz jej dwie strony - nawietrzna i zawietrzna. Po stronie nawietrznej opis High, występuje opad i w miarę wzrostu wysokości spada temperatura z 10 stopni Celsjusza do -4,4 stopni Celsjusza: the air temperature falls by 0,6 stopnia Celsjusza on 100 metres. Po stronie zawietrznej opis Low, w miarę spadku wysokości temperatura rośnie, osiągając 19,6 stopnia Celsjusza: the air temperature rises by 1 stopień Celsjusza on 100 metres. Wysokość góry to 3000 metrów nad poziomem morza. Podnóże góry ma wysokość 600 metrów nad poziomem morza.
The mechanism of foehn formation and an example of its effects.
Source: Olga Mikos, licencja: CC BY 3.0, [online], dostępny w internecie: http://www.epodreczniki.pl.
RW2KaHxIbd4kr
Fotografia przedstawiająca skutki wiatru halnego. Spory fragment zbocza wzniesienia z połamanymi drzewami iglastymi.
The effects of halny
Source: Adam Brzoza, licencja: CC BY 3.0, [online], dostępny w internecie: http://www.epodreczniki.pl.
Exercise 1
Ru0RIB0IRPOhn
Identify all the true statements about local winds. Możliwe odpowiedzi: 1. A breeze blows only during the day., 2. The sea breeze blows from the colder sea towards the warmer land., 3. The range of a breeze is several kilometres., 4. Both breeze and foehn are permanent winds., 5. Foehn winds do not occur in Poland., 6. Halny is formed when there is a difference in atmospheric pressure on two sides of high mountains.
Identify all the true statements about local winds. Możliwe odpowiedzi: 1. A breeze blows only during the day., 2. The sea breeze blows from the colder sea towards the warmer land., 3. The range of a breeze is several kilometres., 4. Both breeze and foehn are permanent winds., 5. Foehn winds do not occur in Poland., 6. Halny is formed when there is a difference in atmospheric pressure on two sides of high mountains.
Identify all the true statements about local winds.
A breeze blows only during the day.
The sea breeze blows from the colder sea towards the warmer land.
The range of a breeze is several kilometres.
Both breeze and foehn are permanent winds.
Foehn winds do not occur in Poland.
Halny is formed when there is a difference in atmospheric pressure on two sides of high mountains.
R1DMR7zLCM8pT
Finish selected sentences. 1 It was easy for me (uzupełnij). 2 It was difficult for me (uzupełnij). 3 Today I learned (uzupełnij). 4 I understood that (uzupełnij). 5 It surprised me (uzupełnij).
Finish selected sentences. 1 It was easy for me (uzupełnij). 2 It was difficult for me (uzupełnij). 3 Today I learned (uzupełnij). 4 I understood that (uzupełnij). 5 It surprised me (uzupełnij).
bryza – wiatr wiejący na granicy obszaru lądowego i dużego zbiornika wody; zmiany kierunku wiatru występują w rytmie dobowym i wywołane są różnicami w tempie nagrzewania się tych obszarów; bryza dzienna wieje od strony zbiornika wodnego, a nocna od strony lądu
fen – ciepły i suchy wiatr wiejący z gór w doliny; powstaje w wyniku różnicy ciśnienia po dwóch stronach grzbietu górskiego; wznoszące powietrze po dowietrznej stronie gór ochładza się wraz z wysokością, następuje kondensacja pary wodnej i opad deszczu lub śniegu; po zawietrznej stronie następuje ogrzewanie i osuszanie spadającego powietrza; w Tatrach ten wiatr nosi nazwę halny
