Ludowa mądrość
Przeczytaj utwór Adama Mickiewicza pt. „Trzech Burysów”. Zwróć uwagę na to, jakie skarby przywieźli synowie z dalekich wypraw.
Trzech BudrysówBALLADA LITEWSKA
Stary BudrysBudrys trzech synów, tęgich jak sam Litwinów,
Na dziedziniec przyzywa i rzecze:
«Wyprowadźcie rumaki i narządźcie kulbakikulbaki,
A wyostrzcie i groty, i miecze.Bo mówiono mi w Wilnie, że otrąbią niemylnie
Trzy wyprawy na świata trzy strony:
OlgierdOlgierd ruskie posady, SkirgiełłSkirgiełł LachyLachy sąsiady,
A ksiądzksiądz KiejstutKiejstut napadnie TeutonyTeutony.Wyście krzepcy i zdrowi, jedźcie służyć krajowi,
Niech litewskie prowadzą was bogi;
Tego roku nie jadę, lecz jadącym dam radę:
Trzej jesteście i macie trzy drogi.Jeden z waszych biec musi za Olgierdem ku Rusi,
Ponad IlmenIlmen, pod mur Nowogrodu;
Tam sobole ogony i srebrzyste zasłony,
I u kupców tam dziengidziengi jak lodu.Niech zaciągnie się drugi w księdza Kiejstuta cugicugi,
Niechaj tępi Krzyżaki psubraty;
Tam bursztynów jak piasku, sukna cudnego blasku
I kapłańskie w brylantach ornatyornaty.Za Skirgiełłem niech trzeci poza Niemen przeleci;
Nędzne znajdzie tam sprzęty domowe,
Ale za to wybierze dobre szable, puklerzepuklerze
I mnie stamtąd przywiezie synowę.Bo nad wszystkich ziem branki milsze LaszkiLaszki kochanki,
Wesolutkie jak młode koteczki,
Lice bielsze od mleka, z czarną rzęsą powieka
Oczy błyszczą jak dwie gwiazdeczki.Stamtąd ja przed półwiekiem, gdym był młodym człowiekiem,
Laszkę sobie przywiozłem za żonę;
A choć ona już w grobie, jeszcze dotąd ją sobie
Przypominam, gdy spójrzę w tę stronę».Taką dawszy przestrogę, błogosławił na drogę;
Oni wsiedli, broń wzięli, pobiegli.
Idzie jesień i zima, synów nié ma i nié ma
Budrys myślał, że w boju polegli.Po śnieżystej zamieci do wsi zbrojny mąż leci,
A pod burkąburką wielkiego coś chowa.
«Ej, to kubeł, w tym kuble nowogrodzkie są ruble?»
– «Nie, mój ojcze, to Laszka synowa».Po śnieżystej zamieci do wsi zbrojny mąż leci,
A pod burką wielkiego cóś chowa.
«Pewnie z Niemiec, mój synu, wieziesz kubeł bursztynu?»
– «Nie, mój ojcze, to Laszka synowa».Po śnieżystej zamieci do wsi jedzie mąż trzeci,
Burka pełna, zdobyczy tam wiele,
Lecz nim zdobycz pokazał, stary Budrys już kazał
Prosić gości na trzecie wesele.
Opisz krótko tytułowych bohaterów.
Dokąd i po co wysłał stary Budrys swoich synów?
Dokąd pojechali wszyscy trzej synowie i jakie skarby stamtąd przywieźli?
Przyjrzyj się mapie przedstawiającej Polskę i Litwę w okresie panowania Władysława Jagiełły. Spróbuj odnaleźć na niej miejsca wspomniane w utworze Adama Mickiewicza.
W jaki sposób stary Budrys zachwalał Laszki? Zacytuj odpowiedni fragment ballady.
Wyjaśnij, skąd stary Budrys wiedział, co przywiózł trzeci syn, zanim ten pokazał swoją zdobycz.
Opowiedz własnymi słowami historię trzech synów starego Budrysa.
Znajdź i zapisz przykłady tzw. rymów wewnętrznych, to znaczy rymujących się wewnątrz wersów wyrazów.
Opisz świat wartości w „Trzech Budrysach”