1884 – rozpoczęcie prac nad obrazem Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte przez Seurata, umowna data powstania nurtu neoimpresjonizmu
1886 – ostatnia wystawa impresjonistów
1905 – pierwsza wystawa fowistów, umowna data zakończenia się neoimpresjonizmu
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R13YlDa89GANy1
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;
2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów;
7) wykazuje się znajomością najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki w Polsce i na świecie.
Nauczysz się
charakteryzować neoimpresjonizm;
identyfikować sposób malowania wybitnych neoimpresjonistów.
U schyłku XIX wieku zaczęto bardziej interesować się dokładniejszym odzwierciedleniem kształtów i budowaniem kompozycji; nie tylko światłem i barwą, ale także rysunkiem. Powstała technika zwana pointylizmemPointylizmpointylizmem (czytaj: płętylizm) od francuskiego słowa point (czytaj: płę), czyli punkt. Ten sposób malowania, tak jak znany ci już dywizjonizm, również polegał na kładzeniu plamek czubkiem pędzla lub szpachelką, ale regularnie i równomiernie. Świetnym przykładem są obrazy Georges’a Seurata, na przykład Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte (czytaj: grą‑żat). Neoimpresjonistyczny artysta dążył do uporządkowania sposobu malowania, który wypracowali twórcy pokolenia Claude’a Moneta. Jego metoda polegała na rozkładaniu każdej barwnej plamy na małe, różnokolorowe punkty, kropki i drobne kreseczki o takim samym kształcie. Jego obrazy przypominają mozaiki, które oglądane z daleka tworzą harmonijną całość. Obraz Seurata został po raz pierwszy zaprezentowany w 1886 na ósmej, ostatniej wystawie impresjonistów. Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte odznacza się jasną gamą kolorystyczną, artysta użył wiele odcieni koloru żółtego, zielonego i pomarańczowego, dzięki czemu postrzegamy obraz jako przepełniony światłem słonecznym.
Ten najbardziej znany obraz Seurata ma wymiary 2x3 metry. By pokryć tak duży format drobnymi punktami, artysta pracował nad nim ponad dwa lata.
RMIDaWpRB55uA
Praca nawiązuje do tematyki rodzajowej – jest sceną z życia codziennego. W przeciwieństwie do impresjonistów, neoimpresjoniści przekazywali w obrazie nie tylko zamiłowanie do koloru, ale także ukryte znaczenia. Pod symboliką postaci można doszukać się głębszych treści – obraz Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte przedstawia zamiłowania ówczesnych mieszkańców Paryża.
Małpka może być symbolem zabawy, który artysta wykorzystał do krytycznego spojrzenia na francuskie społeczeństwo.
R1WrcTIn049kv
Rj1els0OfwA6H1
Paul Signac
RNRKYhrA537NJ
R1X5w32RUOhQD
Seurat w swojej twórczości skoncentrował się na zaledwie kilku, jednak bardzo dużych płótnach, nad każdym pracując rok lub dłużej. Żmudna praca nad jednym obrazem była zaprzeczeniem metody szybkiego, wrażeniowego malowania, którą stosowali impresjoniści – jak pamiętasz Claude Monet, przyglądając się wschodom i zachodom słońca, malował bardzo szybko, by uchwycić na pracy zmieniające się światło. Malarze neoimpresjonistyczni wykonywali wiele szkiców, zanim zaczęli malować, wierzyli, że sztuka musi opierać się na pewnych zasadach. W ich pracach pojawiał się pewny, zdecydowany kształt, nieruchome postacie miały niewyraźne twarze, kompozycja opierała się na liniach geometrycznych, pozostawiając wrażenie stabilności.
Audiobook pt. Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte - omówienie dzieła
R15uVwHbrP55dm1adbcb3fda40515b_00000000000061
m1adbcb3fda40515b_0000000000006
m1adbcb3fda40515b_0000000000006
Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte, obraz Georga Seurata, po raz pierwszy został wyeksponowany w 1886 roku podczas ósmej, ostatniej wystawy impresjonistów. Spotkał się wtedy z dużą krytyką, a nowatorski, opracowany przez artystę sposób malowania nie został pozytywnie oceniony. Francuski krytyk sztuki, Félix Fénéon tak opisał i zanalizował pointylistyczną technikę: Jeżeli przypatrzymy się tu jednemu decymetrowi kwadratowemu, pokrytemu jednolitym tonem, odnajdziemy na każdym centymetrze tej powierzchni w wirującej masie drobnych cząstek wszystkie elementy składowe tonu. Trawnik w cieniu: dotknięcia pędzla oddają w większości kolor lokalny trawy, inne purpurowe, wprowadzają działanie dopełniającego koloru zieleni; jakiś cyjanowy błękit wywołany bliskością powierzchni trawy w słońcu zbiera swoje drobne rozsiania przy linii demarkacyjnej i stopniowo dalej je przerzedza. W tworzeniu się tej powierzchni współdziałają tylko dwa rodzaje zieleni i słoneczny oranż, jako że wszystkie reakcje zamierają przy tak gwałtownym szturmie światła. (...) owe kolory odosobnione na płótnie łączą się na siatkówce: osiąga się zatem nie melanż barw‑surowców (pigmentów) ale melanż świateł [...] kompletny i systematyczny wzór tego nowego malarstwa przedstawił Georges Seurat (…) George Seurat pomimo tego, że żył bardzo krótko, bo tylko 31 lat, stworzył malarstwo podporządkowane regułom i zasadom. Niektórzy uważają, że malarz, konsekwentnie trzymając się zasady pointylizmu, hamował swój talent i możliwości twórcze. W obrazach impresjonistów: Claude’a Moneta lub Alfreda Sisleya każde pociągnięcie pędzla były różne, zgodne z odczuciami artysty, przez co lepiej oddawały klimat, nastrój dzieła i charakter malowanych przedmiotów lub krajobrazu. Natomiast u Seurata oraz innych malarzy, którzy inspirowali się jego twórczością i metodą pointylizmu, pociągnięcia pędzla są jednakowe i uważane za „nudne”, jednakowe, monotonne. (…) Z końcem XIX wieku we Francji pojawiło się wielu wybitnych malarzy, którzy opierając się na osiągnięciach Moneta, rozwijali impresjonistyczne zamiłowanie do koloru, inspirując się osiągnięciami nauki o naturze światła: optyką. Dążyli do stworzenia nowego, charakterystycznego stylu, odrzucając wierne naśladowanie rzeczywistości – największe znaczenie miała dla nich ekspresja dzieła, emocje, które miało wzbudzić w odbiorcy. (…) W przeciwieństwie do swoich poprzedników, starano się przekazać w obrazie pewną treść: ich twórczość nie miała być wrażeniowym zapisem ulotnej chwili, momentu, ale przemyślaną całością, niosącą symboliczne znaczenie. Mniejszą uwagę zwracano na światło, ważniejszy był temperament i humor artysty, który ukrywano w pojawiającym się symbolu i kolorystyce pracy (…). Niedzielne popołudnie na wyspie Grande‑Jatte dziś uznaje się za jedno z najważniejszych dzieł malarstwa XIX wieku. Na żywo obraz można podziwiać w Instytucie Sztuki w Chicago.
Zadania
R79nvdKUNw0jW
Ćwiczenie 1
RyGaHhXWgCtTq
Ćwiczenie 2
Połącz w pary rzeczowniki kojarzące Ci się z nurtem impresjonizmu i postimpresjonizmu. Postimpresjonizm Możliwe odpowiedzi: 1. pointylizm, 2. Sisley, 3. Signac, 4. dywizjonizm, 5. technika szkicowa, 6. ekspresja, 7. impresja, 8. studium Impresjonizm Możliwe odpowiedzi: 1. pointylizm, 2. Sisley, 3. Signac, 4. dywizjonizm, 5. technika szkicowa, 6. ekspresja, 7. impresja, 8. studium
Połącz w pary rzeczowniki kojarzące Ci się z nurtem impresjonizmu i postimpresjonizmu. Postimpresjonizm Możliwe odpowiedzi: 1. pointylizm, 2. Sisley, 3. Signac, 4. dywizjonizm, 5. technika szkicowa, 6. ekspresja, 7. impresja, 8. studium Impresjonizm Możliwe odpowiedzi: 1. pointylizm, 2. Sisley, 3. Signac, 4. dywizjonizm, 5. technika szkicowa, 6. ekspresja, 7. impresja, 8. studium
Połącz w pary rzeczowniki kojarzące Ci się z nurtem impresjonizmu i postimpresjonizmu.
Płótna neoimpresjonistów oglądane z bliska mogą przypominać obrazy, wykonane z wielu drobnych, różnokolorowych płytek. Technika widoczna na zdjęciu obok, która podobnie jak pointylizm rozbija obraz na mniejsze części to:
A - Claude Monet B - Paul Signac C - Georges Seurat
B
C
Rycfxau60xzRN
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Inspirując się techniką dywizjonizmu i pointylizmu, z dostępnych ci materiałów stwórz rodzaj mozaiki o dowolnej fakturze i tematyce. Możesz wykorzystać fragmenty z kolorowego bloku albo czasopism, plastelinę, kawałki krepy i bibuły, sznurki lub nici, itp.
m1adbcb3fda40515b_0000000000007
m1adbcb3fda40515b_0000000000007
Przyjrzyj się wybranym reprodukcjom pointylistycznym; obrazu Paula Signaca Widok Złotego Rogu w Konstantynopolu (obraz z lewej strony) oraz Henriego Edmonda Crossa Cyprysy (obraz z prawej strony) i dopasuj pasującą do nich temperaturę barwy.
wymiary (szerokość i długość, przy czym mniejszy wymiar jest szerokością) pracy, dzieła
Koncepcja
Koncepcja
pomysł, myśl, założenie
Mozaika
Mozaika
obraz lub dekoracyjny wzór wykonany z drobnych kawałków kolorowych kamieni, szkła itp., służących jako ozdoba sklepień, posadzek itp.
Neoimpresjonizm
Neoimpresjonizm
kierunek w malarstwie francuskim końca XIX w. próbujący uściślić zasady impresjonizmu, czego dowodem jest technika: pointylizmu powstały z doświadczeń dywizjonizmu oraz optyki
Pointylizm
Pointylizm
technika malarska polegająca na malowaniu drobnymi plamkami czystych kolorów