Mapa interaktywna + Sprawdź się
Zapoznaj się z poniższą mapą, a następnie wykonaj kolejne polecenia.
Podaj, jakie wydarzenia przedstawione na mapie były decydujące dla przebiegu kampanii grunwaldzkiej.
Prześledź ruchy wojsk polsko‑litewskich i je opisz.
Opisz ruchy wojsk polsko‑litewskich.
Wysłuchaj audiobooka, a następnie wykonaj poniższe polecenie.
Jan z Wiślicy, Z wojny pruskiej
Wznosi się straszny ludzki krzyk i kwiki koni.
Na miecze walka idzie wręcz, krew spływa w pola,
Posoki pełne rowy, drży ziemia pod stosem
Ciał walących się na nią, w powietrzu lśnią miecze. […]
Widząc to Witołd znowu uderza odważnie
Na wroga z garścią ludzi i niedobitkami.
Sam wiodąc huf Tatarów od lewego skrzydła
Łamie szyki niemieckie, a za nim błyszcząca
Dzirytem i kołczanem z wrzaskiem pędzi młodzież
I, przeszywając piersi wielu mężów, rany
Mnoży po ranach w walce zaciętej i rzezi. […]
Uciekali ran mnóstwem okryci wrogowie
Kryjąc się po jaskiniach, wąwozach i lasach.
Na jednym skrzydle każe król chorągwiom jazdy
Po cichu się skradając wpaść na wrogie hufce,
Na drugim sam prowadzi lśniący zbroją zastęp
I skokiem z nim uderza na chorągwie mistrza.
Za nim z wodzem Tatarów brat pośpiesza sławny
I w krwawej tej rozprawy kolejach znów wrogów
Bitwą zmęczonych z furią od tyłu zabiega,
I rzeź okrutną czyniąc śmiertelnymi rany
Razi brodatych Niemców i braci zakonnych. […]
O ginący zastępie, gdzież to wtedy była
Zbrodnicza pycha, twego imienia dziedziczka?
Gdzie te miecze skrwawione, którymi urągać
Śmiałeś potędze króla? Gdzie wiara złamana
Konradowi, za sprawą którego dostałeś
Łany tej pruskiej ziemi i berło nad nimi?
Wszystko to odebrała ci pomsta Polaka
Groźna i sam panuje on nad pruską pychą,
A pod swą władzą dzierży i będzie wieczyście
Dzierżył miasta, wsi, ludzi, grody, role, porty. […]
A oto śmierć spotkała i Wielkiego Mistrza,
Pobladłego na twarzy, drżącego na ciele,
Wśród nieszczęsnych tysięcy nie dobitych jeszcze. […]
Bo nie było litości dla ich łez i prośby:
Pamiętali Polacy srogo Niemców pychę
I owe miecze krwawe przysłane przed bitwą.
Tak wszystkie ich zastępy zostały wycięte,
Zdobyte tarcze wodzów, broń mężów, sztandary
Wszystkie, które kołyszą się teraz nad grobem
W nawie twojej świątyni, święty Stanisławie,
Bo je z tej strasznej wojny wracając Sarmata
Przybił tam, krwią zbroczone i ociekające,
Chwale twej poświęcając te sławne odznaki.
Ledwie je tam udźwigną ściany, które – zdobne
Nimi i bronią – barwną są jakby mozaiką.
Zapoznaj się z poniższym fragmentem tekstu i na jego podstawie wykonaj polecenia.
Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa PolskiegoNa początku bitwy prawie przez godzinę obydwa wojska walczyły ze zmiennym szczęściem i ponieważ żadne z nich nie ustępowało, ale bardzo dzielnie zabiegało o zwycięstwo, było rzeczą niepewną, na którą stronę przechyli się szala. […] Kiedy bowiem Krzyżacy zauważyli, że na lewym skrzydle wojska polskiego toczy się zawzięta i niebezpieczna dla nich walka, ponieważ wycięto już znaczniejsze ich oddziały, zwracają siły na prawe skrzydło, na którym znajdowało się wojsko litewskie, które miało rzadsze szeregi, a mając mało koni i słabsze uzbrojenie, wydawało się łatwe do pokonania, by po jego rozbiciu uderzyć silniej na zastępy polskie […]. Kiedy wrzała zawzięta walka z Litwinami, Rusinami i Tatarami, wojsko litewskie zaczęło słabnąć i, nie mogąc wytrzymać naporu wroga, wycofało się na odległość jednego stajania [mniej niż 500 metrów]. Ponieważ zaś Krzyżacy napierali na nie silniej, musiało raz po raz cofać się i w końcu zwrócić się do ucieczki. Wielki książę litewski Aleksander [Witold] starał się biczem i potężnym krzykiem powstrzymać ucieczkę, ale na próżno. Pociągnęło ono nadto za sobą mnóstwo Polaków, którzy byli z nim zmieszani. Wróg ścigał je wiele mil, wycinając i zabierając do niewoli w przekonaniu, że ich już całkowicie pokonał. Uciekających zaś ogarnął tak wielki strach, że wielu z nich zatrzymało się dopiero po przybyciu na Litwę, i rozgłaszało, że poległ król Władysław oraz wielki książę Aleksander i że wyginęło kompletnie ich wojsko. W tej walce rycerze […] ze Smoleńska, stojąc przy trzech własnych sztandarach i walcząc nader zawzięcie, zasłużyli na wielką chwałę jako jedyni, którzy nie wzięli udziału w ucieczce.
Źródło: Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. 10–11, Warszawa 1982, s. 124.
Przeanalizuj poniższe ilustracje i rozstrzygnij, która z nich stanowi najbardziej wiarygodne źródło do badań nad uzbrojeniem armii litewskiej w bitwie pod Grunwaldem. Uzasadnij swój wybór. Określ jedną wadę tego typu źródła.
Ilustracja A
Ilustracja B
Ilustracja C
Przeanalizuj poniższą mapę przedstawiającą państwo zakonu krzyżackiego i rozstrzygnij, czy ukazuje ona sytuację w przededniu bitwy pod Grunwaldem. Uzasadnij odpowiedź.
