Mapa interaktywna
Polecenie 1
Zapoznaj się z prezentacją, zwracając uwagę na polityczne i kulturowe czynniki budowania tożsamości oraz charakter procesów (konfliktowy, pokojowy) uzgadniania relacji między zbiorowościami zaliczającymi się do odmiennych narodowości w obrębie jednej wspólnoty politycznej, a następnie wykonaj polecenie.
Wielowarstwowość tożsamości narodowej w wybranych krajach europejskich
Mapa, na której zaznaczone są: [bold]Belgia[/][bold]Francja[/][bold]Hiszpania[/][bold]Włochy[/][bold]Ukraina[/][bold]Kosowo[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Bośnia i Hercegowian[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Chorwacja [/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Macedonia Północna[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Czarnogóra[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Słowenia[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Wielka Brytania[/]Niderlandy
Mapa, na której zaznaczone są: [bold]Belgia[/][bold]Francja[/][bold]Hiszpania[/][bold]Włochy[/][bold]Ukraina[/][bold]Kosowo[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Bośnia i Hercegowian[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Chorwacja [/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Macedonia Północna[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Czarnogóra[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Słowenia[/] – byłe tereny Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii[bold]Wielka Brytania[/]NiderlandyMapa polityczna współczesnej Europy nie pokrywa się 1 do 1 z mapą zbiorowości o odmiennych tożsamościach narodowych. Obok krajów o jednolitej strukturze narodowościowej, jak Polska (96% ludności deklarującej narodowość polską) czy Finlandia (blisko 93% ludności pochodzenia fińskiego), w wielu krajach współżyją ze sobą zbiorowości przyznające się nie tylko do odmiennej kultury, ale i odmiennej narodowości. Przyczyny tego stanu rzeczy, poza XX‑wiecznymi procesami migracyjnymi, tkwią w odległej historii – w czasach feudalnych. Tak jest w Hiszpanii, Belgii, Wielkiej Brytanii, we Włoszech, Francji, na terenach dawnej Jugosławii i na Ukrainie.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Mapa, Hiszpania. na której zaznaczone są: [bold]Baskonia, Kraj Basków[/]
Współcześni Baskowie, zamieszkujący pogranicze północnej Hiszpanii
i południowej Francji, uznający swoją odrębność narodową,
osiedlili się w II wieku na terenach Nawarry.
Podwaliny baskijskiego nacjonalizmu stworzyła w XIX wieku
Baskijska Partia Narodowa. W latach 60. XX wieku działała
już ETA, która metodami terrorystycznymi walczyła o niepodległość
Baskonii. W wyniku zamachów zginęło kilkaset osób.
Obecnie walka o niepodległość prowadzona jest metodami politycznymi.[bold]Katalonia[/]
Osią katalońskiego nacjonalizmu jest język, którym
mówi ok. 11 mln osób i jest to język urzędowy obowiązujący
w Katalonii. Poza językiem Katalończycy cieszą się w Hiszpanii
daleko posuniętą autonomią (własny rząd i parlament).
Pomimo tego już 300 lat walczą o niepodległość.
Bardzo ostrą odsłoną tej walki było referendum niepodległościowe z 2017 roku
i ogłoszenie w jego wyniku niepodległości. Spowodowało to
zaostrzenie konfliktu: zawieszenie autonomii Katalonii przez rząd w Madrycie
i osadzenie w więzieniu polityków katalońskich forsujących referendum.
Mapa, Hiszpania. na której zaznaczone są: [bold]Baskonia, Kraj Basków[/]
Współcześni Baskowie, zamieszkujący pogranicze północnej Hiszpanii
i południowej Francji, uznający swoją odrębność narodową,
osiedlili się w II wieku na terenach Nawarry.
Podwaliny baskijskiego nacjonalizmu stworzyła w XIX wieku
Baskijska Partia Narodowa. W latach 60. XX wieku działała
już ETA, która metodami terrorystycznymi walczyła o niepodległość
Baskonii. W wyniku zamachów zginęło kilkaset osób.
Obecnie walka o niepodległość prowadzona jest metodami politycznymi.[bold]Katalonia[/]
Osią katalońskiego nacjonalizmu jest język, którym
mówi ok. 11 mln osób i jest to język urzędowy obowiązujący
w Katalonii. Poza językiem Katalończycy cieszą się w Hiszpanii
daleko posuniętą autonomią (własny rząd i parlament).
Pomimo tego już 300 lat walczą o niepodległość.
Bardzo ostrą odsłoną tej walki było referendum niepodległościowe z 2017 roku
i ogłoszenie w jego wyniku niepodległości. Spowodowało to
zaostrzenie konfliktu: zawieszenie autonomii Katalonii przez rząd w Madrycie
i osadzenie w więzieniu polityków katalońskich forsujących referendum.Oprac. na podst. Paweł Zawada, Kwestia baskijska , e‑polityka.pl; Jacek Pawlicki, Mały wielki naród na wojnie z Hiszpanią. Co musicie wiedzieć o Katalonii?, newsweek.pl.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Mapa, Wielka Brytania. na której zaznaczone są: [bold]Walia[/]
Istotnym elementem, wokół którego Walijczycy budowali
swoją tożsamość narodową w obrębie Wspólnoty Brytyjskiej
był język. Jeszcze pod koniec XIX wieku
więcej niż połowa mieszkańców tego regionu posługiwała się
językiem walijskim. Proces „zapominania" języka narodowego
jednak trwał. Tak, że pod koniec XX wieku udział
Walijczyków mówiących po Walijsku zmalał do 19%.
Władze regionu robią jednak bardzo dużo,
aby żywotność rodzimego języka podtrzymać. Na przykład
w 1962 roku powstało Towarzystwo Języka Walijskiego.
Później utworzono walijski radio i telewizję. Obecnie
językiem urzędowym jest zarówno walijski, jak i angielski,
a w szkołach prowadzone są lekcje języka walijskiego.[bold]Szkocja[/]
Szkocja pozostaje w unii z Anglią od XVIII wieku.
Pierwsze głosy na rzecz uniezależnienia pojawiły się
na początku XX wieku. Od końca XX wieku Szkocja
cieszy się autonomią, ale wiele ugrupowań politycznych
nadal domaga się niepodległości, mimo że Szkoci są
w zakresie tego postulatu podzieleni na dwie, mniej
więcej równoliczne grupy. Temat niepodległości wrócił
z całą mocą jako odpowiedź na widmo brexitu,
który miałby wyłączyć Szkocję z UE.[bold]Irlandia Północna[/]
Irlandia została podzielona w 1922 roku w wyniku wojny domowej
z 1921 roku (26 hrabstw utworzyło Wolne Państwo Irlandzkie,
6 hrabstw północnych weszło w skład Wielkiej Brytanii). Ten podział
przerodził się na północy w konflikt narodowościowy,
który nosi znamiona konfliktu religijnego. Wynika to ze struktury
ludnościowej północnej części wyspy: katolicy utożsamiający się
z Irlandią chcą zjednoczenie wyspy. Protestanci natomiast
nie mówią o sobie, że mieszkają w Irlandii Północnej, ale w Ulsterze
i nie dopuszczają myśli oderwania od korony Irlandii Północnej.
Apogeum konfliktu przypada na lata 70. XX wieku
(ponad 1000 ofiar starć i zamachów). Względny spokój panujący
w Ulsterze od pokoju zawartego w 1998 przerwało widmo brexitu,
w wyniku którego obie części wyspy znowu oddzieli granica
(w kwietniu 2019 w Londonderry, w Irlandii Północnej znowu
doszło do zamieszek).
Mapa, Wielka Brytania. na której zaznaczone są: [bold]Walia[/]
Istotnym elementem, wokół którego Walijczycy budowali
swoją tożsamość narodową w obrębie Wspólnoty Brytyjskiej
był język. Jeszcze pod koniec XIX wieku
więcej niż połowa mieszkańców tego regionu posługiwała się
językiem walijskim. Proces „zapominania" języka narodowego
jednak trwał. Tak, że pod koniec XX wieku udział
Walijczyków mówiących po Walijsku zmalał do 19%.
Władze regionu robią jednak bardzo dużo,
aby żywotność rodzimego języka podtrzymać. Na przykład
w 1962 roku powstało Towarzystwo Języka Walijskiego.
Później utworzono walijski radio i telewizję. Obecnie
językiem urzędowym jest zarówno walijski, jak i angielski,
a w szkołach prowadzone są lekcje języka walijskiego.[bold]Szkocja[/]
Szkocja pozostaje w unii z Anglią od XVIII wieku.
Pierwsze głosy na rzecz uniezależnienia pojawiły się
na początku XX wieku. Od końca XX wieku Szkocja
cieszy się autonomią, ale wiele ugrupowań politycznych
nadal domaga się niepodległości, mimo że Szkoci są
w zakresie tego postulatu podzieleni na dwie, mniej
więcej równoliczne grupy. Temat niepodległości wrócił
z całą mocą jako odpowiedź na widmo brexitu,
który miałby wyłączyć Szkocję z UE.[bold]Irlandia Północna[/]
Irlandia została podzielona w 1922 roku w wyniku wojny domowej
z 1921 roku (26 hrabstw utworzyło Wolne Państwo Irlandzkie,
6 hrabstw północnych weszło w skład Wielkiej Brytanii). Ten podział
przerodził się na północy w konflikt narodowościowy,
który nosi znamiona konfliktu religijnego. Wynika to ze struktury
ludnościowej północnej części wyspy: katolicy utożsamiający się
z Irlandią chcą zjednoczenie wyspy. Protestanci natomiast
nie mówią o sobie, że mieszkają w Irlandii Północnej, ale w Ulsterze
i nie dopuszczają myśli oderwania od korony Irlandii Północnej.
Apogeum konfliktu przypada na lata 70. XX wieku
(ponad 1000 ofiar starć i zamachów). Względny spokój panujący
w Ulsterze od pokoju zawartego w 1998 przerwało widmo brexitu,
w wyniku którego obie części wyspy znowu oddzieli granica
(w kwietniu 2019 w Londonderry, w Irlandii Północnej znowu
doszło do zamieszek). Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Mapa, Belgia. na której zaznaczone są: Region Stołeczny Brukseli; Elementy: Region Stołeczny BrukseliWalonia; Elementy: Hainaut, Namur, Liège, Luksemburg, Brabancja FlamandzkaFlandria; Elementy: Antwerpia, Flandria Wschodnia, Limburgia, Flandria Zachodnia, Brabancja Flamandzka
Mapa, Belgia. na której zaznaczone są: Region Stołeczny Brukseli; Elementy: Region Stołeczny BrukseliWalonia; Elementy: Hainaut, Namur, Liège, Luksemburg, Brabancja FlamandzkaFlandria; Elementy: Antwerpia, Flandria Wschodnia, Limburgia, Flandria Zachodnia, Brabancja FlamandzkaBelgia
Konflikt między Walonami (dominacja języka francuskiego) a Flamandami (dominacja języka niderlandzkiego) ma obecnie wymiar polityczny. Rzecznikami niepodległości Flandrii były początkowo skrajnie prawicowe, antyimigranckie ugrupowania. Obecnie jest nim Nowy Sojusz Flamandzki, odcinający się od skrajnej prawicy i zmierzający do konfederacji w ramach Belgii. Mimo ostudzenia zapędów niepodległościowych w 2010 r. w wyniku kryzysu politycznego (wielomiesięczny brak rządu) i tak nie doszło o mało co do rozpadu Belgii. Źródła podziałów mają charakter historyczny i obracają się wokół tożsamości językowej.
Źródło: Anna Pacześniak, Belgia podzielona, polityka.pl [online, dostęp: 02.04.2020].
Konflikt między Walonami (dominacja języka francuskiego) a Flamandami (dominacja języka niderlandzkiego) ma obecnie wymiar polityczny. Rzecznikami niepodległości Flandrii były początkowo skrajnie prawicowe, antyimigranckie ugrupowania. Obecnie jest nim Nowy Sojusz Flamandzki, odcinający się od skrajnej prawicy i zmierzający do konfederacji w ramach Belgii. Mimo ostudzenia zapędów niepodległościowych w 2010 r. w wyniku kryzysu politycznego (wielomiesięczny brak rządu) i tak nie doszło o mało co do rozpadu Belgii. Źródła podziałów mają charakter historyczny i obracają się wokół tożsamości językowej.
Belgia stała się niezależnym państwem w 1830 r., wyzwalając się spod dominacji holenderskiej. Oficjalnym językiem urzędowym został wtedy francuski (…). W 1898 r. belgijski król Leopold II uznał niderlandzki za drugi obowiązujący język, tym samym przyznając Flamandom prawo do komunikowania się w zrozumiały dla siebie sposób. Przez długie lata francuskojęzyczni Walonowie dominowali niemal na każdym polu. Elity intelektualne mówiły po francusku (…) [obecnie] Flamandowie są bogatsi i mają władzę polityczną, francuskojęzyczni Belgowie kontestują obowiązek uczenia się w szkole języka niderlandzkiego, ponieważ uważają, że sensowniejsza i bardziej przydatna jest znajomość angielskiego, hiszpańskiego czy rosyjskiego.
Źródło: Anna Pacześniak, Belgia podzielona, polityka.pl [online, dostęp: 02.04.2020].
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Mapa, Szwajcaria. na której zaznaczone są: ArgowiaAppenzell AusserrhodenAppenzell InnerrhodenBazylea-OkręgBazylea-MiastoBernoFryburgGenewaGlarusGryzoniaJuraLucernaNeuchâtelNidwaldenObwaldenSankt GallenSchwyzSzafuzaSoluraTurgowiaTicinoUriVaudValaisZugZurych
Mapa, Szwajcaria. na której zaznaczone są: ArgowiaAppenzell AusserrhodenAppenzell InnerrhodenBazylea-OkręgBazylea-MiastoBernoFryburgGenewaGlarusGryzoniaJuraLucernaNeuchâtelNidwaldenObwaldenSankt GallenSchwyzSzafuzaSoluraTurgowiaTicinoUriVaudValaisZugZurychSzwajcaria
Źródło: Iwona Aleksandra Hałgas, Szwajcarska wieża Babel, tygodnikprzeglad.pl [online, dostęp: 02.04.2020].
Nasza narodowa tożsamość jest zbudowana właśnie na różnorodności (…). W Szwajcarii wszyscy mamy świadomość, że to wielojęzyczność i podjęty wspólnie wysiłek, by być częścią politycznego projektu, jakim jest federacja, składają się na unikatowość tego kraju. I sukces, jaki osiągnął on w ciągu dwóch ostatnich stuleci – podkreśla prof. Grin. (…) Jest to różnorodność nie tylko językowa, ale również polityczna (niezależność poszczególnych kantonów) czy religijna. Obejmuje ona także edukację – w Szwajcarii jest 26 ministerstw edukacji (tyle, ile kantonów) i nie ma tutaj choćby wspólnej listy lektur szkolnych. Szwajcarska tożsamość wiąże się z pojęciem narodu jako aktu woli i budowana jest nie na wspólnym języku i kulturze, które są różne, lecz na historii. A łączą ją wspólne mity i wartości, np. federalizm czy demokracja bezpośrednia.
Źródło: Iwona Aleksandra Hałgas, Szwajcarska wieża Babel, tygodnikprzeglad.pl [online, dostęp: 02.04.2020].
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1