Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Wpływ i recepcja mniejszych szkół sokratejskich

R19U0bn1uAovR1
Michaił Niestierow, Pustelnik, 1888/1889
Źródło: domena publiczna.

Przekonanie cyników o tym, że warunkiem szczęścia jest wyrzeczenie, przejęli stoicy. Ten pogląd był również bliski myślicielom wczesnochrześcijańskim, którzy ascezę uczynili podstawą życia duchowego. Filozofa zaczęto utożsamiać z pustelnikiem, który pogardza światem (łac. contemptus mundi) i od niego ucieka (łac. fuga mundi). Szkoła cynicka istniała aż do VI w. n.e. Z czasem jednak upowszechniło się także negatywne znaczenie cynizmu, rozumianego jako postawa życiowa polegająca na lekceważącym stosunku do obowiązującego w danej społeczności systemu wartości, deprecjonowaniu instytucji, negowaniu autorytetów.

Protagoras O bogach

O bogach nie mogę wiedzieć ani czy istnieją, ani czy nie istnieją, ani też jaka jest ich istota i jak się pojawiają.
Wiele bowiem rzeczy stoi na przeszkodzie, aby można było coś o tym wiedzieć; niemożliwość odpowiedniego doświadczenia zmysłowego i krótkość życia człowieka.

prot Źródło: Protagoras, O bogach, [w:] Janina Gajda, Sofiści, Warszawa 1989, s. 229.
Polecenie 1

Opisz, jak kwestię istnienia bogów (bądź boskości świata) postrzegali poprzednicy Protagorasa (np. Tales z Miletu, pitagorejczycy)? Zauważ, że podobne do powyższego zdanie wypowiedział Ksenofanes. Czy jednak w stosunku obu tych filozofów do kwestii istnienia bogów dostrzegasz jakąś różnicę?

Rlf8IHsy3PITj
(Uzupełnij).

Hedonizm cyrenaików znalazł swoją kontynuację w filozofii epikureizmu, ale też tracił na swoim radykalizmie. Z czasem przyjemność zaczęto rozumieć jako brak cierpień i dokonano rozgraniczenia między przyjemnościami cielesnymi a duchowymi.

Epikur List do Menoikeusa

Dlatego właśnie twierdzimy, że przyjemność jest początkiem i celem życia szczęśliwego. Ona to bowiem, według nas, stanowi pierwsze i przyrodzone dobro oraz punkt wyjścia wszelkiego wyboru i unikania; do niej w końcu powracamy, gdy odwołujemy się do czucia jako kryterium wszelkiego dobra.

hed Źródło: Epikur, List do Menoikeusa, [w:] Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1988, s. 643–650.
Polecenie 2

Zastanów się, w jaki sposób hedonizm wpłynął na filozofię cyrenaików.

R3LMsKeOmCfLQ
(Uzupełnij).

Z przedstawicielami szkoły megarejskiej zetknął się Platon, który zresztą krytycznie ustosunkował się do niej w Sofiście. Niemniej jednak paradoksy i antynomie, które tworzyli, zwróciły uwagę na konieczność uściślenia i większej precyzji w myśleniu filozoficznym. Tym sposobem megarejczycy utorowali drogę późniejszemu rozwojowi systemów logiki nazw i logiki zdań.

Eubulides z Miletu Paradoks stosu

Wyobraź sobie stos piasku, z którego pojedynczo usuwane są kolejne ziarna, aż do momentu, kiedy zostanie już tylko jedno. Czy jest ono nadal stosem? Jeśli nie, to kiedy stos przestał nim być?

eub Źródło: Eubulides z Miletu, Paradoks stosu.
Polecenie 3

Zastanów się, jaki cel miało tworzenie paradoksów przez megarejczyków.

RaDw8m92gRg15
(Uzupełnij).

dog

Polecenie 4

Zapoznaj się z mapą myśli. Jakie kwestie podejmowali cynicy, cyrenaicy i megarejczyczy?

R1VMu2n0DAZAv
(Uzupełnij).

Jakie kwestie podejmowali cynicy, cyrenaicy i megarejczyczy? Stwórz wypunktowaną listę hasłową, w której wypiszesz hasła związane z tymi szkołami filozoficznymi. Posłuż się informacjami zawartymi w lekcji i mapie myśli.

R1LJORDD7FB4L1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: ZAGADNIENIA FILOZOFICZNE I ETYCZNE
    • Elementy należące do kategorii ZAGADNIENIA FILOZOFICZNE I ETYCZNE
    • Nazwa kategorii: megarejczycy
      • Elementy należące do kategorii megarejczycy
      • Nazwa kategorii: analiza formalna pojęć
      • Nazwa kategorii: dialektyka służąca wynajdywaniu paradoksów i antynomii
      • Nazwa kategorii: erystyczna metoda prowadzenia sporu
      • Koniec elementów należących do kategorii megarejczycy
    • Nazwa kategorii: cynicy
      • Elementy należące do kategorii cynicy
      • Nazwa kategorii: samowystarczalna cnota (autarkia), rozumiana jako panowanie nad sobą, jedynym dobrem gwarantującym człowiekowi szczęście
      • Nazwa kategorii: sensualizm i relatywizm w dziedzinie poznania
      • Nazwa kategorii: pogarda dla instytucji państwowych i społecznych
      • Koniec elementów należących do kategorii cynicy
    • Nazwa kategorii: cyrenaicy
      • Elementy należące do kategorii cyrenaicy
      • Nazwa kategorii: sensualizm i subiektywizm w dziedzinie poznania
      • Nazwa kategorii: hedonizm przyjemność
      • Koniec elementów należących do kategorii cyrenaicy
      Koniec elementów należących do kategorii ZAGADNIENIA FILOZOFICZNE I ETYCZNE