Mapa myśli
Stwórz mapę myśli obrazującą skutki kolonializmu i dekolonizacji. Podziel je na te, które dotyczą kolonizacji, dekolonizacji oraz obu z nich.
Wpływ kolonializmu i dekolonizacji na podział polityczny świata
Kolonizacja
Podzielenie i podporządkowanie dużych obszarów Ameryki, Afryki i Azji przez kilka krajów europejskich.
Dekolonizacja
Wzrost liczby niepodległych państw na mapie politycznej.
Obecny przebieg wielu granic państw (np. afrykańskich) jest taki sam jak ten w połowie XX w., ustalony przez kraje‑metropolie.
Wpływ dekolonizacji na występowanie konfliktów zbrojnych
Przebieg granic wyznaczonych przez kolonizatorów był sztuczny (nie uwzględniał warunków przyrodniczych, kulturowych, etnicznych i gospodarczych). Często zdarzało się, że linia graniczna rozdzielała obszar występowania jednego plemiona lub też w obrębie jednego państwa znalazły się wrogo nastawione do siebie plemiona.
W związku z tym na obszarach dawnych kolonii (zwłaszcza w Afryce) wybuchały konflikty. Przykładem jednego z najkrwawszych był konflikt w środkowej Afryce między plemionami Tutsi i Hutu. Jego obszar obejmował m.in. Rwandę, Burundi i Kongo. Konsekwencją tego konfliktu było m.in. ludobójstwo i uchodźstwo. Więcej o tym konflikcie przeczytasz w materiale powtórzeniowym dotyczącym konfliktów zbrojnych na świecieD1BfEkbMOkonfliktów zbrojnych na świecie.
Nowo powstałe państwa zaczęły borykać się z problemami gospodarczymi, biedą, niskim poziomem infrastruktury. Sytuację komplikuje także wpływ polityczny krajów wysoko rozwiniętych na byłe kolonie oraz czerpanie przez nie korzyści ekonomicznych (neokolonializm). Kraje te często są wzajemnymi partnerami handlowymi.
Konflikty zbrojne wystąpiły także bezpośrednio w trakcie odzyskiwania niepodległości (np. w Wietnamie).
Wpływ kolonializmu i dekolonizacji na zróżnicowanie struktur ludnościowych i kultur
Kolonizacja
Eksterminacja rdzennej ludności w wyniku krwawych walk z Europejczykami, a wraz z tym niszczenie rdzennej kultury i napływ kultury europejskiej (w tym np. narzucenie pisanej formy języka i wzorców kulturowych) do dawnych kolonii.
Niewolnictwo, handel ludźmi.
Metysaż, czyli powstanie pośrednich odmian człowieka (np. Mulatów i Metysów) w wyniku mieszania się ludności rdzennej z białymi ludźmi.
Językiem urzędowym (czasem jednym z kilku) w wielu dawnych koloniach (zwłaszcza w Afryce i Ameryce Łacińskiej) jest język dawnego kolonizatora. Ułatwia on administrację w państwach oraz podjęcie pracy i nauki w dawnych krajach‑metropoliach. Na północy Afryki duży wpływ wywarły podboje arabskie.
W wielu dawnych koloniach dominuje religia i wyznanie kolonizatorów (np. katolicyzm czy protestantyzm). Przyczyniła się do tego działalność misyjna. Wywarła ona także wpływ na tamtejszą kulturę, np. w zakresie obrzędów, świątyń czy sposobu życia.
Dekolonizacja
Utrwalenie zróżnicowania etnicznego, religijnego, językowego i kulturowego ludności. Więcej na ten temat przeczytasz w temacie powtórzeniowym dotyczącym struktur ludnościD7aolBCo3struktur ludności.
Wpływ kolonializmu i dekolonizacji na podział polityczny świata
Kolonializm
Migracje Europejczyków do dawnych kolonii, przymusowe migracje osób pochodzących z byłych kolonii do państw wysoko rozwiniętych oraz przymusowe migracje afrykańskiej ludności czarnoskórej do Ameryki Łacińskiej.
Migracje prowadziły także do przenoszenia chorób (ospa, odra, grypa, dżuma, cholera czy żółta febra przyczyniły się do zdziesiątkowania Indian).
Dekolonizacja
W wyniku niskiego poziomu rozwoju gospodarczego, niestabilnej sytuacji politycznej i konfliktów zbrojnych wielu mieszkańców dawnych kolonii wyemigrowało do państw będących niegdyś metropoliami. Wpłynęło to na zwiększenie się odsetka osób młodych (imigrantów) w krajach‑metropoliach. Migracje doprowadziły do zróżnicowania etnicznego, językowego, religijnego czy kulturowego zarówno w dawnych koloniach, jak i w dawnych metropoliach.
Dawne kolonie | Dawne metropolie | |
Kolonizacja |
|
|
Dekolonizacja |
|
|
Wpływ kolonializmu i dekolonizacji na dysproporcje w rozwoju państw
Wiele byłych kolonii odznacza się znacznie niższym poziomem rozwoju gospodarczego niż ich dawne metropolie, co wiąże się ze znaczą eksploatacją zasobów tych państw. Ich przykładami jest wiele krajów afrykańskich.
Niektóre dawne kolonie odznaczają się wysokim poziomem rozwoju gospodarczego, na co wpłynęła polityka byłego kolonizatora polegająca na tworzeniu inwestycji i transferu technologii. Przykładami takich wysoko rozwiniętych krajów, które były niegdyś skolonizowane, są USA, Kanada i Australia.