Ważne daty

Mit o Atalancie

RPXzzIAGcOf9X1

Obraz autorstwa Willema van Herpa pod tytułem „Atalanta i Hippomenes” przedstawia grupę osób na polu. Na pierwszym planie widoczne są dwie biegnące osoby – tytułową Atalantę i Hippomenesa. Atalanta została przedstawiona, jako młoda blondwłosa kobieta ubrana w czerwoną suknię z białymi akcentami. Hippomenes to młody mężczyzna uciekający przed Atalantą. Ma on średniej długości ciemne włosy. Ubrany jest w niebieskie szaty przepasane złotym materiałem. Atalanta jak i Hippomenes zostali przedstawieni w biegu. Kobieta w jednej dłoni trzyma złote jabłko, drugą sięga po drugie jabłko leżące na ziemi. Na drugim planie widoczni są bogato ubrani ludzie obserwujący młodzieńców.

Omówienie obrazu ze zwróceniem uwagi na następujące elementy:

• tytuł i temat: Zawody w biegu między Atalantą i Hippomenesem;

• zasugerowana tytułem obecność tematyki mitologicznej, wpisanej jednak w typowo rodzajowySceny rodzajowerodzajowy obrazek;

• rodzajowość sceny wyrażona między innymi przez współczesny, odległy od antycznego strój i wygląd postaci;

• scenę można byłoby wziąć za rodzajowy obrazek, gdyby nie złote jabłka w dłoniach dziewczyny i na ziemi przed nią.

Nauczyciel informuje uczniów, że to właśnie ukazany na tym obrazie mit będzie głównym tematem lekcji.

Meleager i Atalanta

Zanim Atalanta została żoną Hippomenesa, była wojowniczką i łowczynią. Odrzuconą przez ojca dziewczynkę wychowały dzikie zwierzęta, a opieką otoczyła bogini łowów i natury, Artemida. Kiedy okolice miasta KalidonKalidonKalidon zaczął pustoszyć potworny dzik, Atalanta postanowiła wziąć udział w polowaniu na bestię.

W Kalidonie najdzielniejszym z herosów był wtedy syn króla, młody Meleager. Z jego narodzinami wiązała się dziwna i złowieszcza historia: kiedy dziecko przyszło na świat, przed jego matką zjawiły się trzy Mojry, boginie przeznaczenia. Wskazały na leżącą w palenisku gałąź i zapowiedziały, że chłopiec będzie żył tak długo, póki ta gałąź nie spłonie. Wystraszona matka porwała gałąź, ugasiła płomienie i ukryła ją głęboko w skrzyni.

Kiedy Atalanta przybyła do Kalidonu, Meleager zachwycił się nią od pierwszego wejrzenia. Dziewczyna wyróżniała się umiejętnościami myśliwskimi i kiedy w końcu potworny dzik został upolowany, Meleager bez wahania przyznał jej trofeum i ogłosił, że to jej strzała zabiła bestię. Nie wszyscy chcieli się zgodzić z tym werdyktem: doszło do ostrego sporu między Meleagrem a jego wujami na temat tego, kto miał największy udział w pokonaniu dzika. Spór przerodził się w walkę, w której Meleager zabił braci swojej matki. Wtedy królowa, uniesiona gniewem, wrzuciła w ogień gałąź, od której zależało życie jej syna. Gdy płomienie pożarły drewno, Meleager padł martwy.

Po tych wydarzeniach Atalanta opuściła Kalidon i udała się na dwór swego ojca, króla Schojneusa, który po latach postanowił zaakceptować ją jako swoją córkę.

R52JAfW6Gdlzu

Ćwiczenie 2

Przetłumacz wyrazy: dĕa, -ae, cŏrōna, -ae, aper, apri, rāmus, -i, malum, -i

Przetłumacz wyrazy: dĕa, -ae, cŏrōna, -ae, aper, apri, rāmus, -i, malum, -i

Do ilustracji przedmiotów, istot i osób związanych z mitami o Atalancie dopasuj ich łacińskie nazwy.

rāmus, -i, dĕa, -ae, malum, -i, cŏrōna, -ae, aper, apri

.................

.................

.................

.................

.................

Film edukacyjny pt. Atalanta Barberini

R1KLn1dQ8p9Mc

Film pod tytułem Atalanta Barberini. Film przedstawia pokaz slajdów ukazujący rzeźbę Atlantę Barberini. W tle lektor czyta następujący tekst: 1. Mit o Atalancie, Hippomenesie i złotych jabłkach, przy pomocy których młodzieniec zdobył rękę kapryśnej łowczyni, cieszył się w kulturze późniejszej wielkim powodzeniem: dowodzi tego choćby słyszana przez nas teraz uwertura do poświęconej tej bohaterce opery Georga Friedricha Haendla, zainspirowanej przez Metamorfozy Owidiusza. Ale popularność Atalanty to nie tylko czasy współczesne. 2. Oglądane przez nas arcydzieło rzeźby antycznej to tak zwana Atalanta Barberini. Nie jesteśmy pewni jej pochodzenia: niektórzy uczeni uważają ją za późno hellenistyczny grecki oryginał z I w. p.n.e., inni – za rzymską kopię z II w. n.e. 3. Identyfikacja postaci ukazanej na tej rzeźbie z Atalantą opiera się przede wszystkim na tym, że mamy tu ewidentnie do czynienia z biegaczką. Świadczy o tym zarówno strój dziewczyny (krótki chiton), ale też zdobiący kompozycję liść palmowy – obok wieńca jeden z najbardziej czytelnych symboli zwycięstwa. 4. Postać ukazaną na rzeźbie skojarzono z Atalantą ze względu na związany z nią mit o biegu i złotych jabłkach. Być może jednak rzeźba przedstawiała nie mityczną bohaterkę, a realną dziewczynę-biegaczkę. Wiadomo, że w świecie greckim, a konkretnie w Sparcie, odbywały się także zawody m in. w biegach, w którym startowały dziewczęta.

Film pod tytułem Atalanta Barberini. Film przedstawia pokaz slajdów ukazujący rzeźbę Atlantę Barberini. W tle lektor czyta następujący tekst: 1. Mit o Atalancie, Hippomenesie i złotych jabłkach, przy pomocy których młodzieniec zdobył rękę kapryśnej łowczyni, cieszył się w kulturze późniejszej wielkim powodzeniem: dowodzi tego choćby słyszana przez nas teraz uwertura do poświęconej tej bohaterce opery Georga Friedricha Haendla, zainspirowanej przez Metamorfozy Owidiusza. Ale popularność Atalanty to nie tylko czasy współczesne. 2. Oglądane przez nas arcydzieło rzeźby antycznej to tak zwana Atalanta Barberini. Nie jesteśmy pewni jej pochodzenia: niektórzy uczeni uważają ją za późno hellenistyczny grecki oryginał z I w. p.n.e., inni – za rzymską kopię z II w. n.e. 3. Identyfikacja postaci ukazanej na tej rzeźbie z Atalantą opiera się przede wszystkim na tym, że mamy tu ewidentnie do czynienia z biegaczką. Świadczy o tym zarówno strój dziewczyny (krótki chiton), ale też zdobiący kompozycję liść palmowy – obok wieńca jeden z najbardziej czytelnych symboli zwycięstwa. 4. Postać ukazaną na rzeźbie skojarzono z Atalantą ze względu na związany z nią mit o biegu i złotych jabłkach. Być może jednak rzeźba przedstawiała nie mityczną bohaterkę, a realną dziewczynę-biegaczkę. Wiadomo, że w świecie greckim, a konkretnie w Sparcie, odbywały się także zawody m in. w biegach, w którym startowały dziewczęta.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film pod tytułem Atalanta Barberini. Film przedstawia pokaz slajdów ukazujący rzeźbę Atlantę Barberini. W tle lektor czyta następujący tekst: 1. Mit o Atalancie, Hippomenesie i złotych jabłkach, przy pomocy których młodzieniec zdobył rękę kapryśnej łowczyni, cieszył się w kulturze późniejszej wielkim powodzeniem: dowodzi tego choćby słyszana przez nas teraz uwertura do poświęconej tej bohaterce opery Georga Friedricha Haendla, zainspirowanej przez Metamorfozy Owidiusza. Ale popularność Atalanty to nie tylko czasy współczesne. 2. Oglądane przez nas arcydzieło rzeźby antycznej to tak zwana Atalanta Barberini. Nie jesteśmy pewni jej pochodzenia: niektórzy uczeni uważają ją za późno hellenistyczny grecki oryginał z I w. p.n.e., inni – za rzymską kopię z II w. n.e. 3. Identyfikacja postaci ukazanej na tej rzeźbie z Atalantą opiera się przede wszystkim na tym, że mamy tu ewidentnie do czynienia z biegaczką. Świadczy o tym zarówno strój dziewczyny (krótki chiton), ale też zdobiący kompozycję liść palmowy – obok wieńca jeden z najbardziej czytelnych symboli zwycięstwa. 4. Postać ukazaną na rzeźbie skojarzono z Atalantą ze względu na związany z nią mit o biegu i złotych jabłkach. Być może jednak rzeźba przedstawiała nie mityczną bohaterkę, a realną dziewczynę-biegaczkę. Wiadomo, że w świecie greckim, a konkretnie w Sparcie, odbywały się także zawody m in. w biegach, w którym startowały dziewczęta.

Przedstawienie dzieł związanych z mitem o Atalancie

R1JRype0o3Ti41

Obraz autorstwa Jacoba Jordaensa pod tytułem „Meleager i Atalanta” przedstawia grupę osób przebywającą w lesie. Z lewej strony obrazu widoczni są łowcy z psami myśliwskimi i żołnierze uzbrojeni we włócznie na koniach. Z prawej strony znajduje się klęczący Meleager, który został przedstawiony, jako młody mężczyzna o atletycznej budowie. Ma on ciemne włosy i przepasany jest złotym materiałem. Klęczy on przed Atalantą siedzącą na kamieniu. Atalanta została przedstawiona, jako młoda kobieta o długich blond włosach. Ubrana jest w białą suknię, która została przykryta brązowym skórzanym materiałem. Za plecami Atalanty widoczni są trzej starcy w towarzystwie siwego psa. Jeden ze starców trzyma głowę dzika.

Jacob Jordaens (1593–1678) był flamandzkim malarzem, rysownikiem i projektantem arrasów. W swojej twórczości przedstawiał sceny mitologiczne, biblijne i rodzajowe.

W analizie zwracamy uwagę na:

• złożoną kompozycję obrazu: po prawej mamy parę kochanków, Atalantę i Meleagra, i służących podających głowę dzika, którą według mitu Meleager miał oddać jako trofeum Atalancie; po lewej mamy grupę łowców z psami myśliwskimi; w dwóch konnych postaciach można domyślać się urażonych wujów Meleagra;

• motywy mitologiczne: Atalanta ukazana jak Amazonka, z jedną piersią obnażoną; głowa dzika; konflikt, który zakończy się śmiercią Meleagra i jego wujów, zapowiedziany jest przez pozy i ikonografię konnych postaci.

R1SwwYuHJAuL9

Obraz Guido Reniego pod tytułem „Atalanta i Hippomenes” przedstawia scenę zabawy Atalanty i Hippomenesa. Atalanta została przedstawiona, jako młoda i półnaga kobieta. Ma ona długie ciemne włosy, a jej ciało przepasane jest zwiewnym przezroczystym materiałem, który zakrywa jej genitalia. Kobieta w jednej dłoni trzyma jabłko i się schyla po drugie, które leży na ziemi. Tuż obok niej widoczny jest biegnący Hippomenes, który został przedstawiony, jako młody mężczyzna o ciemnych krótkich włosach i atletycznej budowie ciała. Jest on przepasany czerwonym materiałem, który zakrywa jego genitalia. Drugi plan i tło są niewidoczne, ze względu na skąpe oświetlenie zastosowane przez malarza.

Guido Reni (1775–1642) był wybitnym włoskim malarzem epoki baroku, twórcą obrazów o tematyce religijnej i mitologicznej.

W analizie zwracamy uwagę na:

• oddanie ruchu i dynamizmu;

• skomplikowaną, typową dla baroku kompozycję;

• kontrasty światła i cieni;

• motywy mitologiczne (jabłka) .

Atalanta i bogowie

Polecenie 1

Bogowie odgrywali ważną rolę w historii Atalanty i Hippomenesa. Obejrzyj jeszcze raz obraz Nicholasa Colombela Atalanta i Hippomenes, a następnie odpowiedz na poniższe pytania.

RriJZY2Mzb6lu1

Fotografia przedstawia dwie postaci Atalanta i Hippomenesa. Postaci biegną w lewym kierunku, mężczyzna pół nagi, który ma czerwoną szatę, która okrywa część ciała. Kobieta w granatowej szacie, z nagą piersią, podnosi z ziemi złote jabłko.

Kim jest postać unosząca się w powietrzu ponad biegnącymi?

Na jakiej podstawie można tę postać tak identyfikować?

Jakie dwa przedmioty ta postać trzyma w dłoniach?

Jaka jest symbolika tych przedmiotów?

Jak interpretujesz obecność tej postaci w scenie wyścigu?

RUlRgm69ONEWU

Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

---

Słowniki

Galeria dzieł sztuki

RPXzzIAGcOf9X1

Obraz autorstwa Willema van Herpa pod tytułem „Atalanta i Hippomenes” przedstawia grupę osób na polu. Na pierwszym planie widoczne są dwie biegnące osoby – tytułową Atalantę i Hippomenesa. Atalanta została przedstawiona, jako młoda blondwłosa kobieta ubrana w czerwoną suknię z białymi akcentami. Hippomenes to młody mężczyzna uciekający przed Atalantą. Ma on średniej długości ciemne włosy. Ubrany jest w niebieskie szaty przepasane złotym materiałem. Atalanta jak i Hippomenes zostali przedstawieni w biegu. Kobieta w jednej dłoni trzyma złote jabłko, drugą sięga po drugie jabłko leżące na ziemi. Na drugim planie widoczni są bogato ubrani ludzie obserwujący młodzieńców.

R1JRype0o3Ti41

Obraz autorstwa Jacoba Jordaensa pod tytułem „Meleager i Atalanta” przedstawia grupę osób przebywającą w lesie. Z lewej strony obrazu widoczni są łowcy z psami myśliwskimi i żołnierze uzbrojeni we włócznie na koniach. Z prawej strony znajduje się klęczący Meleager, który został przedstawiony, jako młody mężczyzna o atletycznej budowie. Ma on ciemne włosy i przepasany jest złotym materiałem. Klęczy on przed Atalantą siedzącą na kamieniu. Atalanta została przedstawiona, jako młoda kobieta o długich blond włosach. Ubrana jest w białą suknię, która została przykryta brązowym skórzanym materiałem. Za plecami Atalanty widoczni są trzej starcy w towarzystwie siwego psa. Jeden ze starców trzyma głowę dzika.

R1SwwYuHJAuL91

Obraz Guido Reniego pod tytułem „Atalanta i Hippomenes” przedstawia scenę zabawy Atalanty i Hippomenesa. Atalanta została przedstawiona, jako młoda i półnaga kobieta. Ma ona długie ciemne włosy, a jej ciało przepasane jest zwiewnym przezroczystym materiałem, który zakrywa jej genitalia. Kobieta w jednej dłoni trzyma jabłko i się schyla po drugie, które leży na ziemi. Tuż obok niej widoczny jest biegnący Hippomenes, który został przedstawiony, jako młody mężczyzna o ciemnych krótkich włosach i atletycznej budowie ciała. Jest on przepasany czerwonym materiałem, który zakrywa jego genitalia. Drugi plan i tło są niewidoczne, ze względu na skąpe oświetlenie zastosowane przez malarza.

RriJZY2Mzb6lu1

Fotografia przedstawia dwie postaci Atalanta i Hippomenesa. Postaci biegną w lewym kierunku, mężczyzna pół nagi, który ma czerwoną szatę, która okrywa część ciała. Kobieta w granatowej szacie, z nagą piersią, podnosi z ziemi złote jabłko.

R1Pz2gNH1QNP9

Fotografia przedstawia rzeźbę, na której znajduje się kobieta - Artemida. Ma na sobie suknię do kolan. Włosy ma zwinięte w kok oraz kręcone. W lewej ręce trzyma za jeden róg zwierzę, które znajduje się za jej nogami i sięga do kolan. Drugą ręką siega po strzałę do zawieszonego przez ramię pojemnika na strzały.

RG8jknqXP8hq01

Fotografia fragmentu rzeźby przedstawiającej Artemidę. Na zdjęciu widać kobietę od piersi w górę. Postać ma na sobie suknię, która jest pomarszczona. Patrzy się w prawą stronę, sięgając jedną ręką po strazłę do zawieszonego przez ramię pojemnika na strzały. Jej włosy są zwiniete w kok i kręcone.

R1QyEhlemgmyN1

Fotografia przedstawia rzeźbę, na której znajduje się kobieta - Afrodyta. Rzeźba jest koloru białego. Postać jest naga, trzyma jedynie w pasie tkaninę, która zasłania jej miejsce intymne, drugą ręka próbuje zakryc piersi. Włosy w połowie są spięte w kok na czubku głowy, reszta znajduje się w kitce. Kobieyta głowę ma zwróconą w swoją lewą stronę.

RHY4lHp58pZEK1

Fotografia przedstawia rzeźbę „Hymenajos”. Na zdjęciu widać dwóch nagich mężczyzn trzymających się blisko siebie. Wyższy obejmuje mniejszego pod lewą pachą, mniejszy rzyma wyższego za lewe ramię. Obie postaci skierowane są do przodu widza. Wyższy mężczyzna trzyma w prawej ręce pochodnię i patrzy na nią. Mniejszy głowę ma pochyloną lekko w bok i skierowaną również na pochodnię.

R1CkNmKclpPvl1

Fotografia rzeźby przedstawiającej Amora. Postać trzyma w dłoniach i próbuje walczyć z wężem, trzymając go na wyprostowanych do przodu rękach. Amor posiada skrzydła i został wyrzeźbiony jako nagi chłopiec.

Bibliografia

R. Graves, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1992.

J. Parandowski Mitologia, Londyn 1992.

J. Parandowski Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989.

W. Kopaliński Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2003.

Z. Kubiak Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997.