Mówimy – tylko w jakim celu? O intencjach wypowiedzi

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wie, w jaki sposób się porozumiewamy,

• rozumie, od czego zależy użycie danego rodzaju wypowiedzi,

• rozumie czym jest intencja wypowiedzi, rozróżnia i świadomie stosował różne intencje wypowiedzi.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wskazać cel i funkcję wypowiedzi zgodnie z podanymi ilustracjami,

• potrafi układać zdania zgodnie z wskazanym celem,

• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,

• potrafi wypowiadać się na dany temat,

• potrafi pracować w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Praca w grupach, dyskusja

3. Środki dydaktyczne

Polecenia dla grup

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, 5 zespołów. Są wśród nich wybierani liderzy, sprawozdawcy, lektorzy, sekretarze. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy, uczniowie starają się ustalić intencję wypowiedzi bohaterów na ilustracjach. Następnie czytają tekst o różnych intencjach tekstu i ich funkcjach. Następnie wykonują ćwiczenia praktyczne. Po wykonaniu prac zespoły prezentują swoje wyniki na forum klasy, są one omawiane a wnioski zapisane do zeszytu (załącznik 1).

c) Faza podsumowująca

Uczniowie w swobodnych wypowiedziach dyskutują nad problemem: „Jak myślicie, gdzie najczęściej można znaleźć teksty o funkcji informatycznej i impresywnej”?

5. Bibliografia

1. Chlebowska Zawisza T., Co to jest intencja wypowiedzi? ,w: Język ojczysty podręcznik do kształcenia językowego w klasie pierwszej gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.

2. Kliparty w: www.gifownik.pl

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

1.

2. Podczas komunikowania się nadawcy tekstu z jego odbiorcą na pierwszym planie mogą znaleźć się różne elementy:

- rzeczywistość, o której mówi, czyli funkcja informacyjna, polega na powiadomieniu o różnych stanach rzeczy świata zewnętrznego lub sfery psychicznej. Skupia się na samym komunikacie i jego wartości informacyjnej.

-sam nadawca tekstu, czyli funkcja ekspresywna, polega na wyrażaniu poprzez wypowiedź emocji i stanów wewnętrznych osoby mówiącej. Wykorzystuje środki językowe zdradzające uczucia, emocje mówiącego, wobec tematu wypowiedzi lub odbiorcy. Aby wzmocnić wypowiedź stosuje się wiele wyrazów nacechowanych ekspresywnie.

-odbiorca tekstu, czyli funkcja impresywna, polega na wpływaniu na odbiorcę, nakłonienia go do podjęcia pewnych działań, wywołaniu u niego określonych reakcji w postaci zachowań, postaw, przekonań.

-kontakt pomiędzy nadawcą a odbiorcą, czyli funkcja fatyczna, polega na przyciąganiu i utrzymywaniu uwagi rozmówcy, a także na zerwaniu z nim kontaktu; tym celom służą przede wszystkim różnego typu formy inicjalne i końcowe, zwroty do adresata, powitania, pożegnania itp.

3. Na podstawie przeczytanego tekstu określicie funkcję komunikatów na podanych ilustracjach.

4. Ułóż zdania tak, aby każdorazowo wyeksponować wskazany cel

-wydać polecenie:…………………………………………………………………………………….....

funkcja…………………………………………………………………………………………………….

-zawiadomić o czymś:……………………………………………………………………………………..

funkcja……………………………………………………………………………………………………..

-pokazać swoją radość:……………………………………………………………………………………

Funkcja……………………………………………………………………………………………………

5. Rozpoznaj intencję wypowiedzi:

Musisz koniecznie obejrzeć ten film.

Nie dotykaj tego, to jest gorące!

Moim zdaniem ten film jest wart obejrzenia.

Jestem zachwycony tym filmem, a co za cudowna muzyka!

6. Rozpoznaj intencję nadawcy:

Wiesz, ta Zośka jest strasznie głupia. Widziałam ją wczoraj tak wymalowaną. Wysztafirowała się jak nieboskie stworzenie. Chyba nie będziesz się z nią spotykać?

Proszę pani, Zosia jest bardzo mądrą i odpowiedzialną osobą. Na pewno nie zrobi nic złego i zachowa się rozsądnie. Proszę jej pozwolić pójść z nami do dyskoteki.

7. Jak myślicie, gdzie najczęściej można znaleźć teksty o funkcji informatycznej i impresywnej?

c) Zadanie domowe

Zaznaczę fragmenty opisujące sylwetkę Marcina Borowicza.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak