Wstęp
Polska historia bogata jest w tragiczne wydarzenia. Nie omijały nas liczne wojny, niewole i okupacje. Polacy chwytali za broń, by walczyć o niepodległość i zachowanie tożsamości narodowej. Nasze cmentarze pełne są grobów tych, którzy poszli walczyć i nie wrócili. Na placu marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie znajduje się symboliczny grób‑pomnik tych, którzy polegli w walce o niepodległość. Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę – taki napis widnieje na jego płycie. Na filarach grobu znajdują się tablice przedstawiające miejsca bitew począwszy od 972 do 1946 roku; symbolizują one bohaterstwo bezimiennych żołnierzy, którzy poświęcili swoje życie za ojczyznę.
Motyw walki o niepodległość wykorzystywano w sztuce. Uczestnicy zbrojnych zrywów trafiali również do literatury, utrwalano ich wizerunki, a oni sami stawali się wzorami do naśladowania. Najwięcej utworów opisujących losy żołnierzy i ich bohaterstwo powstało w czasach powstań narodowych oraz I i II wojny światowej.
określać nadawcę i odbiorcę tekstu;
rozpoznawać środki stylistyczne i określać ich funkcję;
rozumieć postawę poświęcenia dla ojczyzny i szacunku dla poświęcających się;
wyrażać szacunek dla poległych w obronie ojczyzny.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
rozwija umiejętność słuchania i czytania utworów literackich;
rozwija umiejętność tworzenia wypowiedzi inspirowanych utworem poetyckim;
rozwija umiejętność wyrażania własnych opinii na temat wysłuchanych utworów;
określa rodzaj i cel użytych środków stylistycznych;
analizuje i omawia wydarzenia oraz postawy zaprezentowane w tekście;
nazywa własne wrażenia płynące z wysłuchania tekstu;
tworzy wypowiedzi ustne oraz dłuższą wypowiedź pisemną;
docenia wartość poświęcenia w imię odzyskania niepodległości.
NA GROBACH OJCÓW NASZYCH – audiobook
Rozdziały:
Zdzisław Dębicki Potomni, którzy przyjdą
Tadeusz Kubiak Grób Nieznanego Żołnierza
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Przeczytaj wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Pieśń o fladze, który powstał podczas pobytu poety w niemieckim obozie jenieckim Stalag XI Altengrabow w październiku 1944 roku. Zapoznaj się z okolicznościami powstania tego utworu.
Na grobach ojców naszych
Rozdział 1
Zdzisław Dębicki Potomni, którzy przyjdą
Nagranie zawiera głosową interpretację wiersza Zdzisława Dębickiego z cyklu Mojemu pokoleniu z podkładem muzycznym Etiudy rewolucyjnej Fryderyka Chopina.
Potomni, którzy przyjdą, a będą szczęśliwi,
Na grobach naszych niechaj wieńców z róż nie kładą,
Ale niech nas rycerską salutują szpadą,
Bośmy żołnierze byli — wiarą w jutro żywi…
Na placówkach samotnych staliśmy bez broni,
Honoru broniąc życiem, a życia — honorem.
I choć rozpacz się legła w naszem sercu chorem,
Słuchaliśmy, jak tętent dni idących dzwoni…
Śnił nam się biały rumak, co światem przeleci
I w bruki miast złotemi uderzy podkowy,
Widział nam się dzień wielki na niebie i nowy,
Co blaskami mrok nocy wiekowej rozświeci…
I serca w nas waliły nadzieją, jak młotem,
Na wieść każdą o jutrzni, co daleko błyska,
I kupiąc się w obozie dokoła ogniska,
Nie spaliśmy snem słodkim pod naszym namiotem…
Czujny nam duch przewodził i czujne nas straże
Budziły swojem hasłem do ciągłego trwania
Pod chorągwią, co w górnych obłokach się słania,
A w podziemiach ma święte, ukryte ołtarze…
Więc choć bez lśniącej zbroi, bez ostrego miecza,
Co w boju się o twarde przytępia puklerze,
Przetrwaliśmy na warcie, jak prawi rycerze.
Gdzie nas honor wiódł Polski i godność człowiecza.
Rozdział 2
Tadeusz Kubiak Grób Nieznanego Żołnierza
Nagranie zawiera wiersz Tadeusza Kubiaka Grób Nieznanego Żołnierza
To tu zebrano prochy
Z najdalszych frontów świata.
Dumny grobowiec w kamieniu
Bezimienna mogiła w kwiatach.
To tu niejedna z matek
Ciężko głowę pochyla
Jakby nad grobem własnego
Zaginionego syna.
To tu się chylą sztandary,
Płyną laurowe wieńce.
To tu przysięgamy – szepcąc:
„Wojny już nigdy więcej. Nigdy więcej!”
Opisz żołnierza, bohatera wiersza.
Wyjaśnij, dlaczego Grób Nieznanego Żołnierza jest ważnym miejscem dla Polaków.
Po przeczytaniu wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Pieśń o fladze odpowiedz, jakie znaczenie poeta przypisuje polskiej fladze oraz jaką rolę odgrywają polskie symbole narodowe?
Podsumowanie
Trudna polska historia sprzyjała bohaterstwu i poświęceniu. Polacy nigdy nie pogodzili się z utratą niepodległości i walczyli o jej odzyskanie. Polskie cmentarze pełne są grobów bohaterów walki o wolność, tych znanych z podręczników historii, i tych zupełnie bezimiennych, czasem zapomnianych.
Warto zapamiętać najważniejsze daty związane z walką naszych rodaków o wolność:
PRACA DOMOWA
Zbierz informacje o polskim bohaterze narodowym, który poświęcił życie walce o wolność.
Zaprezentuj je w dowolnej formie (referat, prezentacja multimedialna, album).
Ćwiczenia
W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.
Przyporządkuj podane środki stylistyczne do odpowiednich kategorii.
rycerska szpada, tętent dni, Przetrwaliśmy na warcie, jak prawi rycerze, serca waliły nadzieją jak młotem, noc wiekowa, groby nasze, honor wiódł i poświęcenie, czujne straże, dzień wielki, sen słodki, rozpacz się lęgła
EPITETY | |
---|---|
METAFORY | |
PORÓWNANIA |
Słowniczek
postawa osoby, która odznaczyła się męstwem i odwagą
(gr. epithetos – określony) – środek stylistyczny polegający na dodaniu do rzeczownika wyrazu go określającego. Służy uwypukleniu jakiejś cechy
w kościele katolickim: modlitwa odmawiana przed wschodem słońca
inaczej przenośnia (gr. metapherō) – środek stylistyczny polegający na zestawieniu ze sobą wyrazów, które w połączeniu przekazują znaczenie inne niż dosłowne
środek stylistyczny polegający na zestawieniu dwóch zjawisk, które mają ze sobą jakąś cechę wspólną. Ich łącznikiem są najczęściej spójniki: jak, jako, jakby, niby
polskie powstanie narodowe przeciwko imperium rosyjskiemu, toczone w latach 1830–1831
polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium rosyjskiemu, wybuchło w 1863 r., trwało do 1864
wyraz, grupa wyrazów lub zdanie ukazujące emocjonalne zaangażowanie nadawcy
Powrót do e‑podręcznika
E‑podręcznik „Piąta strona świata”
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/latest/t/student-canon
99. Poszli walczyć. Nie wrócili.
https://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/21/t/student-canon/m/j0000008SAB6v21