RmeKPl1YeDpVB1
Ilustracja przedstawia baner e‑materiału, na którym wyświetla się tytuł „Na grobach ojców naszych”.

Na grobach ojców naszych

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.

Wstęp

Polska historia bogata jest w tragiczne wydarzenia. Nie omijały nas liczne wojny, niewole i okupacje. Polacy chwytali za broń, by walczyć o niepodległość i zachowanie tożsamości narodowej. Nasze cmentarze pełne są grobów tych, którzy poszli walczyć i nie wrócili. Na placu marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie znajduje się symboliczny grób‑pomnik tych, którzy polegli w walce o niepodległość. Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę – taki napis widnieje na jego płycie. Na filarach grobu znajdują się tablice przedstawiające miejsca bitew począwszy od 972 do 1946 roku; symbolizują one bohaterstwo bezimiennych żołnierzy, którzy poświęcili swoje życie za ojczyznę.

Motyw walki o niepodległość wykorzystywano w sztuce. Uczestnicy zbrojnych zrywów trafiali również do literatury, utrwalano ich wizerunki, a oni sami stawali się wzorami do naśladowania. Najwięcej utworów opisujących losy żołnierzy i ich bohaterstwo powstało w czasach powstań narodowych oraz I i II wojny światowej.

RtE7J8ZTyXOK41
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
R1G9saf4uQcRX1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
Nauczysz się
  • określać nadawcę i odbiorcę tekstu;

  • rozpoznawać środki stylistyczne i określać ich funkcję;

  • rozumieć postawę poświęcenia dla ojczyzny i szacunku dla poświęcających się;

  • wyrażać szacunek dla poległych w obronie ojczyzny.

1

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

  1. rozwija umiejętność słuchania i czytania utworów literackich;

  2. rozwija umiejętność tworzenia wypowiedzi inspirowanych utworem poetyckim;

  3. rozwija umiejętność wyrażania własnych opinii na temat wysłuchanych utworów;

  4. określa rodzaj i cel użytych środków stylistycznych;

  5. analizuje i omawia wydarzenia oraz postawy zaprezentowane w tekście;

  6. nazywa własne wrażenia płynące z wysłuchania tekstu;

  7. tworzy wypowiedzi ustne oraz dłuższą wypowiedź pisemną;

  8. docenia wartość poświęcenia w imię odzyskania niepodległości.

m39a36326a17e844e_1502093859156_0

NA GROBACH OJCÓW NASZYCH – audiobook

Rozdziały:

  1. Zdzisław Dębicki Potomni, którzy przyjdą

  2. Tadeusz Kubiak Grób Nieznanego Żołnierza

1
Notatka dla prowadzącego

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.

R42VAE5VqokDr

Scenariusz lekcji
Plik PDF o rozmiarze 700.46 KB w języku polskim
Wskazówka

Przeczytaj wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Pieśń o fladze, który powstał podczas pobytu poety w niemieckim obozie jenieckim Stalag XI Altengrabow w październiku 1944 roku. Zapoznaj się z okolicznościami powstania tego utworu.

RYj0ehVeP3isPm39a36326a17e844e_1536744429470_01
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Wersja tekstowa z wyróżnieniem pojęć

Na grobach ojców naszych

Rozdział 1 
Zdzisław Dębicki Potomni, którzy przyjdą

Nagranie zawiera głosową interpretację wiersza Zdzisława Dębickiego z cyklu Mojemu pokoleniu z podkładem muzycznym Etiudy rewolucyjnej Fryderyka Chopina.

Potomni, którzy przyjdą, a będą szczęśliwi,
Na grobach naszych niechaj wieńców z róż nie kładą,
Ale niech nas rycerską salutują szpadą,
Bośmy żołnierze byli — wiarą w jutro żywi…
Na placówkach samotnych staliśmy bez broni,
Honoru broniąc życiem, a życia — honorem.
I choć rozpacz się legła w naszem sercu chorem,
Słuchaliśmy, jak tętent dni idących dzwoni…
Śnił nam się biały rumak, co światem przeleci
I w bruki miast złotemi uderzy podkowy,
Widział nam się dzień wielki na niebie i nowy,
Co blaskami mrok nocy wiekowej rozświeci…
I serca w nas waliły nadzieją, jak młotem,
Na wieść każdą o jutrzni, co daleko błyska,
I kupiąc się w obozie dokoła ogniska,
Nie spaliśmy snem słodkim pod naszym namiotem…
Czujny nam duch przewodził i czujne nas straże
Budziły swojem hasłem do ciągłego trwania
Pod chorągwią, co w górnych obłokach się słania,
A w podziemiach ma święte, ukryte ołtarze…
Więc choć bez lśniącej zbroi, bez ostrego miecza,
Co w boju się o twarde przytępia puklerze,
Przetrwaliśmy na warcie, jak prawi rycerze.
Gdzie nas honor wiódł Polski i godność człowiecza.

Rozdział 2 
Tadeusz Kubiak Grób Nieznanego Żołnierza

Nagranie zawiera wiersz Tadeusza Kubiaka Grób Nieznanego Żołnierza

To tu zebrano prochy
Z najdalszych frontów świata.
Dumny grobowiec w kamieniu
Bezimienna mogiła w kwiatach.

To tu niejedna z matek
Ciężko głowę pochyla
Jakby nad grobem własnego
Zaginionego syna.

To tu się chylą sztandary,
Płyną laurowe wieńce.
To tu przysięgamy – szepcąc:
„Wojny już nigdy więcej. Nigdy więcej!”

Polecenie 1

Opisz żołnierza, bohatera wiersza.

Polecenie 2

Wyjaśnij, dlaczego Grób Nieznanego Żołnierza jest ważnym miejscem dla Polaków.

Polecenie 3

Po przeczytaniu wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Pieśń o fladze odpowiedz, jakie znaczenie poeta przypisuje polskiej fladze oraz jaką rolę odgrywają polskie symbole narodowe?

m39a36326a17e844e_1536744429470_0
m39a36326a17e844e_1502093867461_0

Podsumowanie

Trudna polska historia sprzyjała bohaterstwu i poświęceniu. Polacy nigdy nie pogodzili się z utratą niepodległości i walczyli o jej odzyskanie. Polskie cmentarze pełne są grobów bohaterów walki o wolność, tych znanych z podręczników historii, i tych zupełnie bezimiennych, czasem zapomnianych.

Warto zapamiętać najważniejsze daty związane z walką naszych rodaków o wolność:

RPYxnEc7SB7QK1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
RDMi2nNicnGyW1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.

PRACA DOMOWA

Praca domowa
Polecenie 4.1

Zbierz informacje o polskim bohaterze narodowym, który poświęcił życie walce o wolność.

Zaprezentuj je w dowolnej formie (referat, prezentacja multimedialna, album).

m39a36326a17e844e_1503905579466_0

Ćwiczenia

Wskazówka

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.

classicmobile
Ćwiczenie 1
R1YLnHq7TiB6W1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 1. zatytułowane „Pokolenie, które potrafiło się poświęcić”. Poniżej znajduje się polecenie „Spośród podanych wyrazów wybierz 3 słowa-klucze, które najbardziej kojarzą się z wymową utworu”. Pod poleceniem znajduje się osiemnaście wyrazów, przy których znajdują się puste pola do zaznaczenia. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
RZygTkbNKzrbH1
Ćwiczenie 2
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania pierwszego. Tytuł ćwiczenia to: „Pokolenie, które potrafiło się poświęcić”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Spośród podanych wyrazów wybierz trzy słowa–klucze, które najbardziej kojarzą się z wymową wiersza Zdzisława Dębickiego »Potomni, którzy przyjdą«”. Poniżej wymienione są następujące słowaklucze: poświęcenie, walka, samotność, broń, tradycja, ołtarz, wojna, jutrznia, życie, zbroja, cmentarz, serce, obowiązek, żołnierz, honor, noc, rycerz. Obok każdego słowa znajduje się rozwijana lista. Na rozwijanej liście należy zaznaczyć, czy dane słowo kojarzy się z wymową utworu Zdzisława Dębickiego. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 3
Rrp71DJqP3SQM1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 2. zatytułowane „Pokolenie, które potrafiło się poświęcić”. Poniżej znajduje się polecenie „Przyporządkuj podane środki stylistyczne do odpowiednich kategorii”. Pod spodem jedno pod drugim zostały zamieszczone trzy pola z nazwami środków stylistycznych. Pod nimi znajdują się rozsypane puzzle ze środkami stylistycznymi do przyporządkowania. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
R1MNBEW0JBC771
Ćwiczenie 4
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania drugiego. Tytuł ćwiczenia to: „Pokolenie, które potrafiło się poświęcić”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Do podanych cytatów przyporządkuj środki stylistyczne”. Poniżej podanych jest jedenaście cytatów. Obok każdego cytatu znajduje się rozwijana lista. Na liście należy zaznaczyć środek stylistyczny odpowiadający danemu cytatowi. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
RiMWFtowLPqBf1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 3. zatytułowane „Jak ukazać bohaterstwo?”. Poniżej znajduje się polecenie o treści: „Nazwij i wskaż w wierszu T. Kubiaka – »Grób Nieznanego Żołnierza« środki artystyczne służące uwzniośleniu czynów poległych żołnierzy. Uzupełnij luki”. Pod spodem mieści się siedem zdań zawierających luki, które należy uzupełnić na zasadzie nazwa środka artystycznego / przykład z tekstu. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
R1Sf9PaDGbbvJ1
Ćwiczenie 6
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania trzeciego. Tytuł ćwiczenia to: „Jak ukazać bohaterstwo?”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Nazwij i wskaż w wierszu Tadeusza Kubiaka – »Grób Nieznanego Żołnierza« środki artystyczne służące uwzniośleniu czynów poległych żołnierzy. Uzupełnij luki”. Poniżej wymienione są środki stylistyczne lub cytaty. Obok każdego środka stylistycznego lub cytatu znajduje się rozwijana lista. Na rozwijanej liście obok cytatu należy zaznaczyć środek stylistyczny. Na rozwijanej liście obok nazwy środka stylistycznego należy zaznaczyć pasujący cytat. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 7
RTt66WOLtDeHa1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 4. zatytułowane „Walki Polaków podczas II wojny światowej” . Poniżej znajduje się polecenie o treści: „W wierszu Gałczyńskiego wymienione są miejsca w Europie, w których walczyli Polacy podczas II wojny światowej. Uzupełnij luki w opisach właściwymi nazwami”. Pod spodem mieści się dziewięć fragmentów zawierających luki, które należy uzupełnić. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
R153ClOVYXvJw1
Ćwiczenie 8
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania czwartego. Tytuł ćwiczenia: „Walki Polaków podczas II wojny światowej”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „W »Pieśni o fladze« Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego wymienione są miejsca w Europie, w których walczyli Polacy podczas II wojny światowej. Sięgnij po przeczytany wcześniej wiersz i uzupełnij luki w opisach właściwymi nazwami”. Poniżej znajduje się tekst w formie dziewięciu punktów. W każdym punkcie tekstu znajduje się jedno puste miejsce, gdzie jest rozwijana lista. Na rozwijanej liście należy zaznaczyć prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczone są klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności wykonania ćwiczenia.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
m39a36326a17e844e_1502358147126_0

Słowniczek

bohaterstwo
bohaterstwo

postawa osoby, która odznaczyła się męstwem i odwagą

epitet
epitet

(gr. epithetos – określony) – środek stylistyczny polegający na dodaniu do rzeczownika wyrazu go określającego. Służy uwypukleniu jakiejś cechy

jutrznia
jutrznia

w kościele katolickim: modlitwa odmawiana przed wschodem słońca

metafora
metafora

inaczej przenośnia (gr. metapherō) – środek stylistyczny polegający na zestawieniu ze sobą wyrazów, które w połączeniu przekazują znaczenie inne niż dosłowne

porównanie
porównanie

środek stylistyczny polegający na zestawieniu dwóch zjawisk, które mają ze sobą jakąś cechę wspólną. Ich łącznikiem są najczęściej spójniki: jak, jako, jakby, niby

powstanie listopadowe
powstanie listopadowe

polskie powstanie narodowe przeciwko imperium rosyjskiemu, toczone w latach 1830–1831

powstanie styczniowe
powstanie styczniowe

polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium rosyjskiemu, wybuchło w 1863 r., trwało do 1864

wykrzyknienie
wykrzyknienie

wyraz, grupa wyrazów lub zdanie ukazujące emocjonalne zaangażowanie nadawcy

m39a36326a17e844e_1522759004116_0

Powrót do e‑podręcznika

E‑podręcznik „Piąta strona świata”

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/latest/t/student-canon

99. Poszli walczyć. Nie wrócili.

https://www.epodreczniki.pl/reader/c/222087/v/21/t/student-canon/m/j0000008SAB6v21