News z ostatniej chwili!
NewsNews to wyraz zapożyczony z języka angielskiego, który oznacza prasową informację z ostatniej chwili, nadzwyczajną wiadomość, a także niespodziewane wydarzenie. Media, mass mediamass media środki masowego przekazu to trzy nazwy oznaczające to samo, czyli instytucje, urządzenia i środki, za pomocą których newsy trafiają do wiadomości publicznej. Najważniejsze newsy z kraju i ze świata prezentowane są w telewizyjnych i radiowych programach informacyjnych.
Wymień dwa powody, dla których ludzie oglądają programy informacyjne. Informacje na ten temat znajdziesz w materiale Czego nie znajdziesz w serwisie informacyjnym?Czego nie znajdziesz w serwisie informacyjnym?.
Jakie znasz programy informacyjne? Wypisz nazwy tych programów, godziny projekcji oraz stacje, na których są nadawane.
Film prezentujący jak wygląda praca przy tworzeniu newsów.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R54oiG5y1016R
Film przedstawia jak wygląda praca przy powstaniu newsa telewizyjnego i radiowego.
Zapoznaj się z filmem „Praca przy powstawaniu newsanewsa telewizyjnego i radiowego”, a następnie wykonaj polecenia.
Kto bierze udział w tworzeniu materiału newsowego dla radia i telewizji? Osobno wypisz osoby tworzące newsa dla radia, osobno dla telewizji.
Wypisz zadania reportera.
Opisz schemat materiału newsowego.
Wypisz funkcje, jakie w materiale newsowym pełni ekspert.
Jak dziennikarz pracuje nad materiałem newsowym? Wypisz jego działania krok po kroku.
Na podstawie poniższego tekstu wypisz cechy newsa prasowego.
19 maja 2022 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej zamieściło na swojej stronie internetowej „Kalendarz roku szkolnego 2022/2023”.
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/kalendarz-roku-szkolnego-20222023
Na stronie można sprawdzić, między innymi, terminy świąt, ferii zimowych i letnich oraz dni wolnych od nauki szkolnej. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadpodstawowych i podstawowych znajdą informacje o datach matur, egzaminów zawodowych i ósmoklasisty.
Zaproponuj trzy tematy na newsynewsy prasowe, które mogłyby zainteresować twoich rówieśników.
Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Język prasy, radia i telewizji jako sprawdzian poprawności językowejJęzyk w prasie, radiu i telewizji (zwany też językiem bądź stylem dziennikarskim albo gazetowym) jest m.in. zależny od warunków, w jakich działają wymienione środki masowego przekazu. Ujmowanie wydarzeń na gorąco, np. wiadomości sportowych i bezpośrednie przekazywanie ich na antenę, na wizję i fonię; pośpieszne redagowanie artykułu, notatki, bądź podpisu pod zdjęciem; prowadzenie wywiadu lub rozmowy np. z robotnikami w fabryce bezpośrednio przed kamerą czy mikrofonem – to wszystko nie sprzyja trosce o poprawność języka. […]
Język wymienionych środków masowego przekazu, zwłaszcza prasy, jest przedmiotem obserwacji językoznawców. Jego usterki zostały dość dokładnie zbadane.
[...]W zakresie słownictwa spotyka się nadmiar wyrazów obcych, który utrudnia lub wręcz uniemożliwia zrozumienie wypowiedzi. […]
Zdarzają się często błędy gramatyczne, a nawet ortograficzne i interpunkcyjne.
Tak więc język w prasie, radiu i telewizji nie może być wzorem do naśladowania. Dobrze byłoby, gdyby czytelnicy i słuchacze, umiejąc wyzyskać odpowiednie informacje prasowe, potrafili jednocześnie dostrzegać usterki języka tych informacji.
Źródło: Maria Nagajowa, Język prasy, radia i telewizji jako sprawdzian poprawności językowej, [w:] tegoż, Słowo do słowa, Warszawa 1981, s. 51–54.
O języku mediów
Dziennikarze pracujący w mediach odpowiadają za zbieranie i przekazywanie informacji. Wzbogacają naszą wiedzę o otaczającym świecie, kształtują opinie, zainteresowania, wpływają na styl życia lub działania ludzi. Niestety współczesne media: telewizja, Internet, radio, prasa powoli przestają być źródłami dobrych wzorów językowych. Ich język charakteryzuje się specyficznym stylem, oto jego najważniejsze, negatywne cechy:
wypieranie języka literackiego przez język potoczny;
wulgaryzacjawulgaryzacja;
ubóstwo środków językowych;
nieporadność w wyrażaniu uczuć;
liczne błędy językowe osób występujących w mediach np. błędy w konstrukcji zdań, niepoprawne stosowanie frazeologizmów, niepoprawne akcentowanie i wymawianie nosóweknosówek.
Przykłady ilustrujące język współczesnych mediów.
Najwięcej błędów językowych, przykładów wykorzystania słów niecenzuralnych znajdziemy w reklamach. Oglądane lub słuchane dzień w dzień, utrwalają złe nawyki, np. błąd językowy w znanej, emitowanej w radiu i telewizji reklamie: metoda na głoda, powinno być: metoda na głód.
W wydawnictwach, czy programach dla młodzieży razi nadużywanie wyrazów obcych. Anglicyzmy wplatane są do wielu tekstów, mimo iż słowa te posiadają polskie odpowiedniki np. slay – wyraz aprobaty, cringe – wstyd, łymyn – żartobliwe określenie kobiety zachowującej się nieracjonalnie. Tworzy się neologizmy za pomocą przedrostków mega-, super-, ekstra-, dodawanych do każdej części mowy i w każdym kontekście np. superfigura, megaszok, ekstrabuty.
Niepokojącym zjawiskiem jest przyzwolenie na publiczne stosowanie wulgaryzmów i zwrotów o ujemnym zabarwieniu lub wyrazów z pogranicza wulgaryzmów. W programach telewizyjnych lub radiowych używają ich dziennikarze, prezenterzy, artyści, politycy, ponieważ wychodzą z założenia, że dzisiaj publicznie można powiedzieć wszystko.
W wielu programach publicystycznych mamy z kolei do czynienia z agresją słowną, zdominowała ona debaty publiczne polityków. Używanie wulgaryzmów lub kolokwializmów w mediach świadczy o obniżeniu poziomu kultury politycznej.
W wielu programach telewizyjnych i radiowych wydawcy zupełnie nie zwracają uwagi na niepoprawne akcentowanie wyrazów pochodzenia obcego zakończonych na –yka i –ika np. matematyka, polityka. Akcent w tych wyrazach powinien padać na trzecią sylabę od końca.
Nagminnie stosowana jest niepoprawna końcówka –ą w celowniku liczby mnogiej rzeczowników np. przyglądam się (komu?) ludzią, zamiast poprawnej -om: przyglądam się (komu?) ludziom.
Na koniec Internet, który oferuje wolność i anonimowość, hamulce przestają istnieć, a użytkownikom wydaje się, że mogą tu praktycznie bezkarnie, napisać wszystko. Pozwalają sobie na takie zachowania językowe, na które nie zdecydowaliby się w świecie realnym. Jeśli często korzystasz z Internetu - przyzwyczajasz się do stosowania skrótowego języka potocznego, jeśli dopuszczasz błędy - utrwalasz je, ograniczasz w ten sposób zasób słownictwa, co prowadzi do zaśmiecania języka i jego ubożenia.
Wskaż, jakie predyspozycje powinien posiadać dziennikarz przygotowujący news telewizyjny lub radiowy.
Zbierz argumenty i udowodnij tezę: Współczesne media: telewizja, Internet, radio, prasa przestają być źródłami dobrych wzorów językowych.
Słownik
element językowy np. słowo, wyrażenie występujący w języku polskim, zaczerpnięty z języka angielskiego lub na nim wzorowany
język używany w codziennych sytuacjach życiowych
[czyt. mas midia] - środki masowego przekazu, urządzenia i instytucje, za pomocą których przesyłane są treści do bardzo licznej i zróżnicowanej publiczności; prasa, radio, telewizja
samogłoska nosowa, w języku polskim jest ich sześć: ą, ę, m, n, m', ń
część słowa dodawana na początku wyrazu np. robić - przerobić
słowa nieprzyzwoite, których nie używa się w codziennej komunikacji
artykuł prasowy odwołujący się do innego, opublikowanego wcześniej tekstu i przedstawiający odmienny punkt widzenia na daną sprawę
nadawanie czemuś lub nabieranie przez coś cech wulgarnych; czynienie czegoś ordynarnym, prostackim
osoba odpowiedzialna za merytoryczne przygotowanie i emisję konkretnego programu w radiu lub telewizji
niekierowanie się rozumem, lekkomyślne, nierozsądne zachowanie
Notatki
Bibliografia
Nagajowa M., (1981), Język prasy, radia i telewizji jako sprawdzian poprawności językowej, [w:] tegoż, Słowo do słowa, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.