Pomnik Georga Friedricha Händla na rynku głównym w Halle – mieście narodzin kompozytora, Niemcy, online-skills, CC BY 3.0
Ważne daty
1685‑1759 – lata życia Georga Friedricha Händla
1702 – podjęcie przez Georga Friedricha Händla studiów na wydziale prawa uniwersytetu w Halle i przyjęcie stanowiska organisty w tamtejszym kościele katedralnym
1705 – premiera w Hamburgu pierwszej opery Georga Friedricha Händla pt. Almira
1706‑1710 – pobyt we Włoszech
1710 – przyjęcie posady kapelmistrza księcia Ernesta Augusta w Hanowerze, po kilku miesiącach wyjazd do Londynu
1717 – skomponowanie Muzyki na wodzie z okazji paradnej przejażdżki króla po Tamizie
1719 – otrzymanie posady dyrygenta nowo otwartej Royal Academy of Music
1727 – przyznanie Händlowi obywatelstwa angielskiego
1729 – założenie przez Händla Academy of Music
1742 – powstanie oratorium Mesjasz
1752 – utrata wzroku przez kompozytora, która uniemożliwiła mu dalszą pracę twórczą
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RFMJYtxoaqHXu1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, cc0.
1
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
5. Barok. Uczeń:
1) charakteryzuje muzykę barokową w kontekście estetyki epoki, uwzględniając:
e) concerto – powszechne muzykowanie i związane z nim formy (concerto grosso, muzyka plenerowa);
4) wymienia i charakteryzuje twórczość kompozytorów (Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel, Antonio Vivaldi, Arcangelo Corelli, klawesyniści francuscy: Jean Philippe Rameau, François Couperin).
5) omawia polską muzykę barokową i jej reprezentantów (Bartłomiej Pękiel, Adam Jarzębski, Marcin Mielczewski, Grzegorz Gerwazy Gorczycki).
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię.
Nauczysz się
przedstawiać życiorys G. F. Händla;
charakteryzować najważniejsze dzieła G. F. Händla;
wykazywać wpływ kompozytora na muzykę baroku;
przedstawiać etapy twórczości i zmieniającą się stylistycznie muzykę G. F. Händla;
przedstawiać najważniejsze cechy stylistyczne wysłuchanych kompozycji.
Początki kariery kompozytora
R1WiuQXYM1kIm1
Fotografia przedstawia pomnik Georga Friedricha Händla na rynku głównym w Halle – mieście narodzin kompozytora. Ma na głowie perukę i jest ubrany frak. Podpiera się prawą ręką o statyw na nuty. Za pomnikiem znajdują się budynki.
Pomnik Georga Friedricha Händla na rynku głównym w Halle – mieście narodzin kompozytora, Niemcy, online-skills, CC BY 3.0
Georg Friedrich Händel był rówieśnikiem dwóch innych mistrzów baroku – Jana Sebastiana Bacha i Domenico Scarlattiego. Urodził się 22 lutego 1685 roku w Halle. Zdaniem ojca młodego Georga Fridricha, zawód artysty dawał niepewną i niestabilną przyszłość, dlatego z niepokojem patrzył na zainteresowanie syna muzyką. Przyszły kompozytor wykazał się jednak olbrzymią determinacją. Ćwiczył na klawikordzie dopiero, gdy pozostali członkowie rodziny położyli się spać. Ostatecznie ojciec wyraził zgodę, aby jego syn pobierał lekcje u kompozytora Friedricha Wilhelma Zachowa — organisty i dyrektora muzyki kościelnej w Halle. Doskonalił tam umiejętności gry na klawesynie i organach, uczył się również analizować partytury kompozytorów włoskich i niemieckich, grać na skrzypcach i oboju oraz poznawał zasady kontrapunktuKontrapunktkontrapunktu.
R1RiOKozF69ne1
Fotografia przedstawiająca budynek Uniwersytetu w Halle. Dwa bloki od lewej strony mają biało-szary tynk, natomiast pierwszy po prawej stronie jest nowoczesny wykonany głównie z szyb. Zdjęcie pokazuje budynki uniwersytetu w wieczornej scenerii. Drzewa wskazują na porę jesienną. W miejscu tym studiował Händel.
Uniwersytet w Halle na którym studiował Händel, Niemcy, as2.ftcdn.net, CC BY 3.0
W lutym 1702 roku, Händel rozpoczął studia na wydziale prawa uniwersytetu w Halle, przyjmując tam równocześnie stanowisko organisty w kościele katedralnym. W tym czasie zawiązała się przyjaźń kompozytora z mieszkającym w Lipsku Georgem Philippem Telemannem, który wprowadził Händla w świat opery. W kolejnym roku porzucił studia prawnicze i postanowił przenieść się do Hamburga, będącego wówczas jednym z najbardziej prężnych, posiadającym teatr operowy, ośrodkiem epoki baroku. Otrzymał tam stanowisko skrzypka i klawesynisty operowego. Tam też udało mu się wystawić w 1705 r. operę Almira, która odniosła ogromny sukces.
R14WvBP64qNxS1
Utwór: Handel, opera Almira HWV 1 Proverai di che fiere saette Proverai do che fiere saette jest arią z opery Almira. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się żwawym, szybkim, wirtuozerskim charakterem.
Utwór: Handel, opera Almira HWV 1 Proverai di che fiere saette Proverai do che fiere saette jest arią z opery Almira. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się żwawym, szybkim, wirtuozerskim charakterem.
G. F. Händel, opera „Almira” HWV 1, „Proverai di che fiere saette”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
G. F. Händel, opera „Almira” HWV 1, „Proverai di che fiere saette”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
Utwór: Handel, opera Almira HWV 1 Proverai di che fiere saette Proverai do che fiere saette jest arią z opery Almira. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się żwawym, szybkim, wirtuozerskim charakterem.
Omówienie stylu kompozytorskiego - Händel jako Niemiec
W tamtym okresie w Niemczech najpopularniejsze były dzieła sceniczne typu włoskiego. Dlatego widząc, że opera w Hamburgu chyli się ku upadkowi, jesienią 1706 r. postanowił wyjechać do Włoch. Odkrył tam ten popularny gatunek muzyczny i udoskonalił swój styl w zakresie melodyki, śpiewności arii i języka włoskiego. Poznał tam wielu znakomitych twórców, których styl sobie przyswoił, i z których czerpał inspiracje, a nawet dosłowne zapożyczenia. We Włoszech Händel odwiedził Wenecję, Florencję, Rzym i Neapol. Podczas kolejnych trzech lat, które tam spędził, komponował zarówno operyOperaopery, oratoriaOratoriumoratoria, kantaty, jak i mniejsze utwory religijne czy instrumentalne.
R8uQVcRdlxeqx1
Fotografia przedstawiająca budynek Opery Narodowej w Hanowerze na tle scenerii wieczornej. Budynek jest oświetlony. Główna siedziba Opery Narodowej w Hanowerze jest teatrem zbudowanym w stylu klasycznym w latach 1845-1852. Budynek został poważnie uszkodzony w czasie II wojny światowej i przebudowany w 1948 roku. W 1985 roku poprawiono akustykę, a w latach 1996-1998 odnowiono wyposażenie sceniczne.
Budynek opery w Hanowerze, Niemcy, online-skills, CC BY 3.0
R13lTlqxfzIDL1
Wnętrze opery w Hanowerze. Fotografia przedstawia trybuny, scenę opery i miejsce dla orkiestry, które znajduje się przed sceną. Wnętrze opery jest oświetlone.
Wnętrze opery w Hanowerze, amptown-system.com, CC BY 3.0
Związany z objęciem funkcji nadwornego kapelmistrza księcia Ernesta Augusta w Hanowerze, powrót kompozytora do Niemiec w roku 1710 okazał się być tymczasowy. Parę miesięcy po podjęciu tego stanowiska po raz pierwszy wyjechał do Londynu, gdzie w lutym 1711 r. wystawił operę Rinaldo, która odniosła ogromny sukces. W czerwcu powrócił do Hanoweru. Wówczas powstały jego koncerty obojowe, sonaty trioweSonata triowasonaty triowe i duety kameralne.
RaSF1ZSNYtEZ41
Utwór: Handel, opera Rinaldo HWV 7 Lascia ch’io Pianga Lascia ch’io Pianga jest arią z opery Rinaldo. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
Utwór: Handel, opera Rinaldo HWV 7 Lascia ch’io Pianga Lascia ch’io Pianga jest arią z opery Rinaldo. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
G. F. Händel, opera „Rinaldo” HWV 7, „Lascia ch’io Pianga”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
G. F. Händel, opera „Rinaldo” HWV 7, „Lascia ch’io Pianga”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
Utwór: Handel, opera Rinaldo HWV 7 Lascia ch’io Pianga Lascia ch’io Pianga jest arią z opery Rinaldo. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
Händel jako Anglik
RQR0ks1F1frAV1
Fotografia przedstawiająca widok na most na Tamizie oraz Big Bena. Tamiza ma 346 kilometrów długości i jest jedną z najdłuższych rzek Wysp Brytyjskich. Big Ben to nazwa zwyczajowa wieży zegarowej Elizabeth Tower w Londynie w Wielkiej Brytanii.
Tamiza i Big Ben, Londyn, Wielka Brytania, online-skills, CC BY 3.0
Jesienią 1712 r. osiadł w Londynie na stałe. Niebawem zaczęto go uznawać za największego angielskiego kompozytora narodowego. Pierwszym napisanym przez Händla utworem w języku angielskim była Oda na urodziny królowej Anny. W tym samym okresie napisał również trzy nowe opery. Wkrótce stał się oficjalnym kompozytorem dworu angielskiego. Od 1714 roku na tronie angielskim zasiadał Jerzy I. To z okazji jego przejażdżki po Tamizie, w roku 1717, Händel skomponował słynną Muzykę na wodzie.
R3AYZk39n5B3E1
Fotografia przedstawiająca budynek Royal Academy of Music czyli Królewskiej Akademii Muzycznej. Brytyjska organizacja artystyczna powstała w Londynie w 1720 roku. Patronował jej Jerzy I, król Wielkiej Brytanii, a nad jej tworzeniem pracowali kompozytorzy Georg Friedrich Händel, Attilio Ariosti, Giovanni Battista Bononcini. Ilustracja pokazuje budynek, którego elewacja posiada czerwono-biały tynk. Na dachu znajdują się wysokie kominy wykonane z czerwonej cegły.
Royal Academy of Music, Londyn, Wielka Brytania, 1.bp.blogspot.com, CC BY 3.0
W lutym 1719 r. pod patronatem monarchy Jerzego I założono towarzystwo akcyjne Royal Academy of Music, w którym powierzono Jerzemu Fryderykowi Händlowi stanowisko dyrygenta. W ramach pracy w tej instytucji prowadził on działalność kompozytorską i stworzył swe najsłynniejsze opery. W dowód zasług otrzymał w 1723 r. tytuł Composer of Music for his Majesty’s Chappel Royal, a w lutym 1727 r. przyznano jemu obywatelstwo angielskie. Z tego okresu pochodzi napisana w 1724r. opera Juliusz Cezar, która obecnie jest jedną z najczęściej grywanych oper barokowych.
R1d0BzJalgvbS1
Utwór: Handel, opera Juliusz Cezar HWV 17 Cara speme, questo core tu cominci a lusingar Cara speme, questo core tu cominci a lusingar jest arią z opery Juliusz Cezar. Została napisana na mezzosopran i klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
Utwór: Handel, opera Juliusz Cezar HWV 17 Cara speme, questo core tu cominci a lusingar Cara speme, questo core tu cominci a lusingar jest arią z opery Juliusz Cezar. Została napisana na mezzosopran i klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
G. F. Händel, opera „Juliusz Cezar” HWV 17, „Cara speme, questo core tu cominci a lusingar”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
G. F. Händel, opera „Juliusz Cezar” HWV 17, „Cara speme, questo core tu cominci a lusingar”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
Utwór: Handel, opera Juliusz Cezar HWV 17 Cara speme, questo core tu cominci a lusingar Cara speme, questo core tu cominci a lusingar jest arią z opery Juliusz Cezar. Została napisana na mezzosopran i klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
Twórczość oratoryjna Händla
Równocześnie, mimo wysiłków kompozytora i bardzo owocnej pracy twórczej, w związku ze zbyt wygórowanymi stawkami dla śpiewaków i konkurencją ze strony Opery Żebraczej, teatr stracił popularność, z jaką funkcjonował dotychczas. W czerwcu 1728 r. Royal Academy of Music zakończyła działalność. Wówczas Jerzy Fryderyk Händel postanowił założyć na własny rachunek nową scenę operową, Academy of Music, która otwarta została w grudniu 1729 r. Tutaj w roku 1738 napisał swą jedyna operę komiczną - Kserkses. Mimo wsparcia monarchy i wytężonej pracy twórczej, stanął na skraju bankructwa. Seria niepowodzeń na tym gruncie doprowadziła do zaniechania przez kompozytora w roku 1741 twórczości operowej.
R1bIYc8TNDzqk1
Ilustracja przedstawia portret Georga Friedricha Händla. Dzieło jest w kolorach czarno-białych. Kompozytor ma założoną perukę z kręconych jasnych włosów do ramion. Ubrany jest w stylu epoki, w której tworzył - biała koszula z żabotem oraz marynarka.
Portret Georga Friedricha Händla, online-skills, CC BY 3.0
Nowy etap w życiu Händla wytycza twórczość oratoryjna. Pierwsze jego dzieła tego gatunku to Saul oraz Izrael w Egipcie z 1739 r. W 1742 r. natomiast powstało jego najsłynniejsze oratorium Mesjasz.
RcKzE8PhRXxJe1
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Comfort ye Comfort ye jest arią z oratorium Mesjasz. Została napisana na tenor i orkiestrę barokową z basso continuo. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się religijnym charakterem.
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Comfort ye Comfort ye jest arią z oratorium Mesjasz. Została napisana na tenor i orkiestrę barokową z basso continuo. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się religijnym charakterem.
G. F. Händel, oratorium „Mesjasz” HWV 56, „Comfort ye”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
G. F. Händel, oratorium „Mesjasz” HWV 56, „Comfort ye”, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, CC BY 3.0
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Comfort ye Comfort ye jest arią z oratorium Mesjasz. Została napisana na tenor i orkiestrę barokową z basso continuo. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się religijnym charakterem.
R1RYfxQEZfOFj
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Alleluja Alleluja jest chórem z oratorium Mesjasz. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę. Cechuje się wesołym, podniosłym charakterem.
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Alleluja Alleluja jest chórem z oratorium Mesjasz. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę. Cechuje się wesołym, podniosłym charakterem.
G.F. Händel, oratorium „Mesjasz” HWV 56, „Alleluja”, online-skills, CC BY 3.0
G.F. Händel, oratorium „Mesjasz” HWV 56, „Alleluja”, online-skills, CC BY 3.0
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Alleluja Alleluja jest chórem z oratorium Mesjasz. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę. Cechuje się wesołym, podniosłym charakterem.
W kolejnych latach napisał jeszcze wiele wartościowych dzieł tego gatunku: Samson (1743r.), Hercules (1745r.), Judas Maccabaeus (1747r.), Joshua (1748r.), Susanna (1749r.), Salomon (1749r.), Jephtha (1752 r.).
RYLjGIpGRsNPu
Utwór: Handel, oratorium Samson HWV 57 Let the bright Seraphim Let the bright Seraphim jest arią z oratorium Samson. Została napisana na sopran, orkiestrę barokową i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się wesołym, podniosłym, wirtuozerskim charakterem.
Utwór: Handel, oratorium Samson HWV 57 Let the bright Seraphim Let the bright Seraphim jest arią z oratorium Samson. Została napisana na sopran, orkiestrę barokową i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się wesołym, podniosłym, wirtuozerskim charakterem.
G.F. Händel, oratorium „Samson” HWV 57, „Let the bright Seraphim”, online-skills, CC BY 3.0
G.F. Händel, oratorium „Samson” HWV 57, „Let the bright Seraphim”, online-skills, CC BY 3.0
Utwór: Handel, oratorium Samson HWV 57 Let the bright Seraphim Let the bright Seraphim jest arią z oratorium Samson. Została napisana na sopran, orkiestrę barokową i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się wesołym, podniosłym, wirtuozerskim charakterem.
Twórczość instrumentalna
Sukcesy na polu muzyki oratoryjnej pozwoliły kompozytorowi podnieść się z bankructwa i odbudować swoją reputację. W tym okresie powstało również wiele utworów muzyki instrumentalnej. Wśród nich wymienić można 12 Concerti Grossi, a także Muzykę ogni sztucznych – należące do najbardziej rozpoznawalnych dzieł Jerzego Fryderyka Händla.
Wspomniana wyżej Muzyka ogni sztucznych powstała na zlecenie Jerzego II, który podpisanie pokoju w Akwizgranie chciał uświetnić olśniewającym pokazem sztucznych ogni, przed którym zabrzmieć miał skomponowany specjalnie na tę okazję utwór autorstwa Händla. Skład powstałej suity był imponujący: 9 rogów, 9 trąbek, 24 oboje, 12 fagotów i 3 kotły.
R1VjscHcci7qt1
Ilustracja przedstawiająca Prospekt Vauxhall Gardens z 1751 roku. Można na niej zobaczyć budynek, za którym znajduje się park z kolumnami i karuzelą. Podczas słonecznego dnia w parku spacerują ludzie. Jest to miejsce premiery „Muzyka ogni sztucznych” J. F. Händla.
Prospekt Vauxhall Gardens z 1751 roku, miejsce premiery „Muzyka ogni sztucznych” J.F. Händla, paul-mellon-centre.ac.uk, CC BY 3.0
R1SHm7xSHIBNY
Utwór: Handel, Muzyka ogni sztucznych HWV 351 Radość Radość jest jedną z części Muzyki sztucznych ogni. Kompozycja została napisana na skład orkiestry barokowej i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, żwawym charakterem.
Utwór: Handel, Muzyka ogni sztucznych HWV 351 Radość Radość jest jedną z części Muzyki sztucznych ogni. Kompozycja została napisana na skład orkiestry barokowej i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, żwawym charakterem.
G.F. Händel, „Muzyka ogni sztucznych” HWV 351, „Radość”, online-skills, CC BY 3.0
G.F. Händel, „Muzyka ogni sztucznych” HWV 351, „Radość”, online-skills, CC BY 3.0
Utwór: Handel, Muzyka ogni sztucznych HWV 351 Radość Radość jest jedną z części Muzyki sztucznych ogni. Kompozycja została napisana na skład orkiestry barokowej i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, żwawym charakterem.
W 1752 r. Händel stracił wzrok, co uniemożliwiło mu komponowanie nowych utworów. Jego dalsza działalność muzyczna polegała na dawaniu koncertów i dyrygowaniu. Zmarł 14 kwietnia 1759 r. Pochowano go w opactwie Westminster w obecności wielotysięcznego tłumu wielbicieli.
RoSCVGXTGe6Xb
Film edukacyjny pod tytułem Styl kompozytorski Georga Friedricha Händla. Film jest pokazem slajdów, gdzie na każdym z nich pojawia się dodatkowa informacja: 1. Atrybuty teatru operowego W twórczości Händla najwięcej znaleźć można oper, których skomponował ponad 40. Kompozytor pracował nad tym gatunkiem przez wiele lat, co wiąże się z ich dużą rozpiętością stylistyczną. Są one odbiciem, przede wszystkim, opery neapolitańskiej, ale posiadają również wpływy oper niemieckich, francuskich i angielskich. Zdecydowana większość oper Händla, z wyjątkiem opery Kserkses, reprezentuje typ opery seria. Cechowały się trzyaktową budową z uwerturą - na ogół - typu francuskiego. W händlowskich operach głównym nośnikiem akcji są, oparte na stylu bel canto, często koloraturowe arie , ariosa i dorównujące im - najczęściej akompaniowane - recytatywy. Rola duetów, zespołów i chóru jest w nich niewielka. Ważną rolę pełni w tych dziełach orkiestra, pełniąca funkcję ilustracyjną i podkreślająca sytuację dramatyczną. 2. Chór i orkiestra na scenie Drugą wielką formą z jakiej słynie Händel jest oratorium. Kompozycje tego gatunku powstają w całym okresie jego twórczości. Największa ich liczba zaczęła jednak powstawać po roku 1741, kiedy zarzucił twórczość operową i skupił się właśnie na oratoryjnej. W oratoriach Händla można zauważyć wiele cech wspólnych z jego operami. Są nimi: trzyaktowa budowa, podobne rodzaje recytatywów i arii da capo, uwertury, rozbudowane partie instrumentalne oraz muzyczne przedstawianie postaci. Wyjątkiem jest najsłynniejsze oratorium Mesjasz, w którym akcję opowiadają soliści (sopran, alt, tenor, bas), pełniący rolę narratora. Tym, co różni te dwa gatunki w twórczości kompozytora, jest rola chóru. W oratoriach Händel podporządkowuje celom wyrazowym. Zdarza się również, że chór pełni funkcję – na wzór chóru antycznego - komentatora dramatu, staje się głosem wspólnoty wiernych, biorąc udział w akcji. Tematyka oratoriów Händla opiera się w większości o wątki biblijne lub mitologiczne. Pojawiają się również w twórczości kompozytora oratoria o tematyce alegorycznej, które cechuje wyraźny wpływ kantaty. 3. Zespół kameralny wykonujący wokalno–instrumentalny utwór barokowy Oprócz dorobku operowego i oratoryjnego Händla nie można nie zauważyć kilkudziesięciu utworów o charakterze kantatowym, które. Najliczniej reprezentowanym tę grupę gatunkiem jest angielski anthem, których kompozytor napisał dwa cykle i wykorzystał w nich technikę koncertującą. Cechują się one również wyrazistymi kontrastami fakturalnymi, metrorytmicznymi i agogicznymi, następujących po sobie części. Innym licznie występującym w twórczości kompozytora gatunkiem jest kantata w stylu włoskim, będąca najczęściej utworem solowym z towarzyszeniem niewielkiej grupy instrumentów. W jego spuściźnie znaleźć można również ody, hymny oraz opracowania psalmów i wersetów biblijnych. 4. Dwie współzawodniczące grupy instrumentów Działalność kompozytorska Händla w zakresie muzyki wokalno-instrumentalnej nie spowodowała zaniechania tworzenia przez niego utworów instrumentalnych. Największe jego osiągniecie stanowi tutaj twórczość koncertowa, a w szczególności concerti grossi. Należą do nich 6 Concerti grossi op. 3, których liczba części waha się od 2 do 6. W sferze muzycznej są one w wielu przypadkach zapożyczeniami i przeróbkami z wcześniejszych dzieł kompozytora. Drugi cykl utworów tego gatunku to 12 Concerti grossi op. 6, które składają się z 4-6 ogniw. Pod kątem formalnym händlowskie concerti grossi zbliżone są do sonaty da chiesa, z pierwszą częścią nawiązującą do uwertury francuskiej. Znajdziemy w nich również elementy koncertu solowego oraz skłonność do wprowadzania fugi i techniki wariacyjnej. Innym rodzajem koncertów, które pojawiły się w twórczości kompozytora są Koncerty organowe i Concerti a due cori, w których zauważamy cechy zarówno concerto grosso jak i koncertu solowego. 5. Oboje Omawiając twórczość instrumentalną Händla nie wolno zapomnieć o dwóch suitach, przeznaczonych do wykonania plenerowego, jakimi są Muzyka na wodziei Muzyka sztucznych ogni. Należy zwrócić tu uwagę na rozbudowaną partię instrumentów dętych, co uwarunkowane było ich przeznaczeniem. Pod względem obsady wykonawczej są one właściwie koncertami, w których współzawodniczą ze sobą grupy instrumentów. Poza różnymi typami koncertów, jakie znajdujemy w twórczości Händla, spotkać możemy również sonaty solowe i triowe. W większości reprezentują one typ sonaty da chiesa. Cechą charakterystyczną sonatach solowych kompozytora są liryczne linie melodyczne. Sonaty klawesynowe natomiast łączą w sobie różne ówczesne style i formy.
Film edukacyjny pod tytułem Styl kompozytorski Georga Friedricha Händla. Film jest pokazem slajdów, gdzie na każdym z nich pojawia się dodatkowa informacja: 1. Atrybuty teatru operowego W twórczości Händla najwięcej znaleźć można oper, których skomponował ponad 40. Kompozytor pracował nad tym gatunkiem przez wiele lat, co wiąże się z ich dużą rozpiętością stylistyczną. Są one odbiciem, przede wszystkim, opery neapolitańskiej, ale posiadają również wpływy oper niemieckich, francuskich i angielskich. Zdecydowana większość oper Händla, z wyjątkiem opery Kserkses, reprezentuje typ opery seria. Cechowały się trzyaktową budową z uwerturą - na ogół - typu francuskiego. W händlowskich operach głównym nośnikiem akcji są, oparte na stylu bel canto, często koloraturowe arie , ariosa i dorównujące im - najczęściej akompaniowane - recytatywy. Rola duetów, zespołów i chóru jest w nich niewielka. Ważną rolę pełni w tych dziełach orkiestra, pełniąca funkcję ilustracyjną i podkreślająca sytuację dramatyczną. 2. Chór i orkiestra na scenie Drugą wielką formą z jakiej słynie Händel jest oratorium. Kompozycje tego gatunku powstają w całym okresie jego twórczości. Największa ich liczba zaczęła jednak powstawać po roku 1741, kiedy zarzucił twórczość operową i skupił się właśnie na oratoryjnej. W oratoriach Händla można zauważyć wiele cech wspólnych z jego operami. Są nimi: trzyaktowa budowa, podobne rodzaje recytatywów i arii da capo, uwertury, rozbudowane partie instrumentalne oraz muzyczne przedstawianie postaci. Wyjątkiem jest najsłynniejsze oratorium Mesjasz, w którym akcję opowiadają soliści (sopran, alt, tenor, bas), pełniący rolę narratora. Tym, co różni te dwa gatunki w twórczości kompozytora, jest rola chóru. W oratoriach Händel podporządkowuje celom wyrazowym. Zdarza się również, że chór pełni funkcję – na wzór chóru antycznego - komentatora dramatu, staje się głosem wspólnoty wiernych, biorąc udział w akcji. Tematyka oratoriów Händla opiera się w większości o wątki biblijne lub mitologiczne. Pojawiają się również w twórczości kompozytora oratoria o tematyce alegorycznej, które cechuje wyraźny wpływ kantaty. 3. Zespół kameralny wykonujący wokalno–instrumentalny utwór barokowy Oprócz dorobku operowego i oratoryjnego Händla nie można nie zauważyć kilkudziesięciu utworów o charakterze kantatowym, które. Najliczniej reprezentowanym tę grupę gatunkiem jest angielski anthem, których kompozytor napisał dwa cykle i wykorzystał w nich technikę koncertującą. Cechują się one również wyrazistymi kontrastami fakturalnymi, metrorytmicznymi i agogicznymi, następujących po sobie części. Innym licznie występującym w twórczości kompozytora gatunkiem jest kantata w stylu włoskim, będąca najczęściej utworem solowym z towarzyszeniem niewielkiej grupy instrumentów. W jego spuściźnie znaleźć można również ody, hymny oraz opracowania psalmów i wersetów biblijnych. 4. Dwie współzawodniczące grupy instrumentów Działalność kompozytorska Händla w zakresie muzyki wokalno-instrumentalnej nie spowodowała zaniechania tworzenia przez niego utworów instrumentalnych. Największe jego osiągniecie stanowi tutaj twórczość koncertowa, a w szczególności concerti grossi. Należą do nich 6 Concerti grossi op. 3, których liczba części waha się od 2 do 6. W sferze muzycznej są one w wielu przypadkach zapożyczeniami i przeróbkami z wcześniejszych dzieł kompozytora. Drugi cykl utworów tego gatunku to 12 Concerti grossi op. 6, które składają się z 4-6 ogniw. Pod kątem formalnym händlowskie concerti grossi zbliżone są do sonaty da chiesa, z pierwszą częścią nawiązującą do uwertury francuskiej. Znajdziemy w nich również elementy koncertu solowego oraz skłonność do wprowadzania fugi i techniki wariacyjnej. Innym rodzajem koncertów, które pojawiły się w twórczości kompozytora są Koncerty organowe i Concerti a due cori, w których zauważamy cechy zarówno concerto grosso jak i koncertu solowego. 5. Oboje Omawiając twórczość instrumentalną Händla nie wolno zapomnieć o dwóch suitach, przeznaczonych do wykonania plenerowego, jakimi są Muzyka na wodziei Muzyka sztucznych ogni. Należy zwrócić tu uwagę na rozbudowaną partię instrumentów dętych, co uwarunkowane było ich przeznaczeniem. Pod względem obsady wykonawczej są one właściwie koncertami, w których współzawodniczą ze sobą grupy instrumentów. Poza różnymi typami koncertów, jakie znajdujemy w twórczości Händla, spotkać możemy również sonaty solowe i triowe. W większości reprezentują one typ sonaty da chiesa. Cechą charakterystyczną sonatach solowych kompozytora są liryczne linie melodyczne. Sonaty klawesynowe natomiast łączą w sobie różne ówczesne style i formy.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Zadania
RDoxtaWrwDqrz
Ćwiczenie 1
W którym mieście znajduje się przedstawiony pomnik Georga Friedricha Händla?
W którym mieście znajduje się przedstawiony pomnik Georga Friedricha Händla?
W którym mieście znajduje się przedstawiony poniżej pomnik Georga Friedricha Händla?
w Hamburgu
w Londynie
w Halle
R16k8IS8ZMH2n
Ćwiczenie 2
Które z wymienionych miast odwiedził Georg Friedrich Händel w swoim życiu? Możliwe odpowiedzi: 1. Hanower, 2. Londyn, 3. Lipsk, 4. Halle
Które z wymienionych miast odwiedził Georg Friedrich Händel w swoim życiu? Możliwe odpowiedzi: 1. Hanower, 2. Londyn, 3. Lipsk, 4. Halle
Które z wymienionych miast odwiedził Georg Friedrich Händel w swoim życiu?
Hanower
Londyn
Lipsk
Halle
RnKVKtOIL5NfM
Ćwiczenie 3
Które z wymienionych cech są wspólne dla oratoriów i oper Händla? Możliwe odpowiedzi: 1. Trzyaktowa budowa, 2. Niewielka rola chóru, 3. Rozbudowane partie instrumentalne, 4. Muzyczne przedstawianie postaci
Które z wymienionych cech są wspólne dla oratoriów i oper Händla? Możliwe odpowiedzi: 1. Trzyaktowa budowa, 2. Niewielka rola chóru, 3. Rozbudowane partie instrumentalne, 4. Muzyczne przedstawianie postaci
Które z wymienionych cech są wspólne dla oratoriów i oper Händla?
Trzyaktowa budowa
Niewielka rola chóru
Rozbudowane partie instrumentalne
Muzyczne przedstawianie postaci
R1IhZJtWkXae6
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj prezentowane podczas lekcji fragmenty utworów do tytułów dzieł, z których pochodzą: Rinaldo Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteMesjasz Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteAlmira Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteJulisz Cezar Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saette
Przyporządkuj prezentowane podczas lekcji fragmenty utworów do tytułów dzieł, z których pochodzą: Rinaldo Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteMesjasz Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteAlmira Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteJulisz Cezar Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saette
Przyporządkuj prezentowane podczas lekcji fragmenty utworów do tytułów dzieł, z których pochodzą:
<i>Alleluja</i>, <i>Empio, dirò, tu sei</i>, <i>Lascia ch’io Pianga</i>, <i>Proverai di che fiere saette</i>
Rinaldo
Mesjasz
Almira
Juliusz Cezar
R1KUmZ9wGNYr2
Ćwiczenie 5
Na czyje zlecenie powstałą suita pod tytułem Muzyka ogni sztucznych ?
Na czyje zlecenie powstałą suita pod tytułem Muzyka ogni sztucznych ?
Spośród podanych zdjęć kompozytorów wybierz zdjęcie przedstawiające postać Georga Friedricha Händla:
1
2
3
R1JOYzosZB6Jn
Ćwiczenie 6
W którym mieście został pochowany Georg Friedrich Händel? Możliwe odpowiedzi: 1. w Hamburgu, 2. w Londynie, 3. w Halle
W którym mieście został pochowany Georg Friedrich Händel? Możliwe odpowiedzi: 1. w Hamburgu, 2. w Londynie, 3. w Halle
W którym mieście został pochowany Georg Friedrich Händel?
w Hamburgu
w Londynie
w Halle
RzijVN89hv2dB
Ćwiczenie 7
Zaznacz zdanie prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Georg Friedrich Händel pochodził z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach muzycznych., 2. Wśród kompozycji Händla znajdziemy wyłącznie kompozycje wokalne i wokalno – instrumentalne., 3. W 1717 roku kompozytor otrzymał obywatelstwo angielskie., 4. Premiera pierwszej opery Händla odbyła się w Hamburgu.
Zaznacz zdanie prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Georg Friedrich Händel pochodził z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach muzycznych., 2. Wśród kompozycji Händla znajdziemy wyłącznie kompozycje wokalne i wokalno – instrumentalne., 3. W 1717 roku kompozytor otrzymał obywatelstwo angielskie., 4. Premiera pierwszej opery Händla odbyła się w Hamburgu.
Zaznacz zdanie prawdziwe.
Georg Friedrich Händel pochodził z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach muzycznych.
Wśród kompozycji Händla znajdziemy wyłącznie kompozycje wokalne i wokalno – instrumentalne.
W 1717 roku kompozytor otrzymał obywatelstwo angielskie.
Premiera pierwszej opery Händla odbyła się w Hamburgu.
Słownik pojęć
Concerto grosso
Concerto grosso
typ koncertu epoki baroku, którego założeniem jest współzawodniczenie małej grupy instrumentów z większym zespołem.
Kontrapunkt
Kontrapunkt
technika kompozytorska polegająca na prowadzeniu kilku niezależnych linii melodycznych zgodnie z określonymi zasadami harmonicznymi i rytmicznymi.
Opera
Opera
sceniczne, wokalno‑instrumentalne dzieło muzyczne, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną. Opera dzieli się na akty, a te na sceny, w ramach których występują arie, recytatywy, ansamble, sceny baletowe, chóry, partie instrumentalne – uwertura, intermezzo.
Oratorium
Oratorium
wokalno‑instrumentalny gatunek muzyczny, przeznaczony do wykonywania na estradzie lub w kościele. Oratorium swą budową zbliżone jest do opery, lecz pozbawione jest akcji scenicznej, a jego tematyka najczęściej jest religijna. Szczególnym gatunkiem oratorium jest pasja – forma przedstawiająca mękę Chrystusa i wydarzenia ją poprzedzające.
Sonata triowa
Sonata triowa
typ sonaty przeznaczony na dwa instrumenty solowe i instrument wykonujący partię basso continuo.
Źródła:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
R14WvBP64qNxS1
Utwór: Handel, opera Almira HWV 1 Proverai di che fiere saette Proverai do che fiere saette jest arią z opery Almira. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się żwawym, szybkim, wirtuozerskim charakterem.
RaSF1ZSNYtEZ41
Utwór: Handel, opera Rinaldo HWV 7 Lascia ch’io Pianga Lascia ch’io Pianga jest arią z opery Rinaldo. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
R1d0BzJalgvbS1
Utwór: Handel, opera Juliusz Cezar HWV 17 Cara speme, questo core tu cominci a lusingar Cara speme, questo core tu cominci a lusingar jest arią z opery Juliusz Cezar. Została napisana na mezzosopran i klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
RcKzE8PhRXxJe1
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Comfort ye Comfort ye jest arią z oratorium Mesjasz. Została napisana na tenor i orkiestrę barokową z basso continuo. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się religijnym charakterem.
R1RYfxQEZfOFj
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Alleluja Alleluja jest chórem z oratorium Mesjasz. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę. Cechuje się wesołym, podniosłym charakterem.
RYLjGIpGRsNPu
Utwór: Handel, oratorium Samson HWV 57 Let the bright Seraphim Let the bright Seraphim jest arią z oratorium Samson. Została napisana na sopran, orkiestrę barokową i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się wesołym, podniosłym, wirtuozerskim charakterem.
R1SHm7xSHIBNY
Utwór: Handel, Muzyka ogni sztucznych HWV 351 Radość Radość jest jedną z części Muzyki sztucznych ogni. Kompozycja została napisana na skład orkiestry barokowej i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, żwawym charakterem.
