O św. Wojciechu, zjeździe w Gnieźnie i pierwszym królu Polski
O pierwszym patronie Polski - św. Wojciechu
Po śmierci Mieszka I w 992 roku władzę w państwie przejął jego najstarszy syn Bolesław, zwany Chrobrym. Staropolski przydomek „Chrobry” oznacza człowieka dzielnego, mężnego.
wyjaśniać jakie znaczenie dla państwa polskiego miała misja św. Wojciecha i zjazd gnieźnieński;
sytuować w czasie wydarzenia związane z wyprawą św. Wojciecha i zjazdem gnieżnieńskim.
Misja św. Wojciecha
Z inicjatywy Bolesława Chrobrego w 997 roku została zorganizowana misja chrystianizacyjna. Jej celem było nawrócenie na chrześcijaństwo pogańskiego plemienia PrusówPrusów, które mieszkało na wschód od ujścia Wisły, czyli na dzisiejszej Warmii i Mazurach. Misją kierował pochodzący z Czech biskup WojciechWojciech.
Bolesław Chrobry dał Wojciechowi wojów, którzy mieli go chronić w czasie wyprawy. Misjonarz jednak odesłał ich po przekroczeniu granicy. Prusowie zamordowali misjonarza. Wojciech został zabity w okrutny sposób. Była to śmierć męczeńska. Bolesław Chrobry wykupił jego ciało i pochował je w Gnieźnie. W 999 r. papież ogłosił Wojciecha świętym.
Drzwi Gnieźnieńskie
Jednym z najcenniejszych zabytków związanych ze św. Wojciechem są Drzwi Gnieźnieńskie. Wykonano je w XII wieku dla katedry gnieźnieńskiej. Dwa skrzydła zostały podzielone na 18 kwater, które przedstawiają życie i męczeństwo
św. Wojciecha.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/REr6hhVLRzP4s
Animacja na początku wyświetla planszę z napisem "Drzwi Gnieźnieńskie". Następnie pojawia się zdjęcie mosiężnych, ciemnych drzwi oraz portrety: św. Wojciecha w czerwonej szacie z biskupią czapką na głowie oraz Bolesława Chrobrego – mężczyzny w koronie z sumiastym wąsem. Następnie lektor omawia poszczególne elementy drzwi, które pojawiają się na ekranie.
Na podstawie filmu podaj, w jaki sposób biskup dotarł do Prusów.
Na podstawie filmu wyjaśnij, na czym polegała w średniowieczu śmierć męczeńska.
Dokończ zdanie. Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Zjazd gnieźnieński
W 1000 roku cesarz Otton III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie i złożył Bolesławowi Chrobremu wizytę. Spotkanie to zostało nazwane zjazdem gnieźnieńskim. Bolesław przyjął gościa bardzo uroczyście. Zarówno niemiecki kronikarz Thietmar [czyt.: titmar], żyjący w czasach Bolesława Chrobrego jak i Anonim zwany Gallem, który pisał kronikę polską ponad sto lat później, zachwycali się przygotowaniem zjazdu oraz bogactwem państwa.
Kronika polskaBolesław Chrobry na przybycie cesarza przygotował przedziwne cuda. Najpierw hufce przeróżne rycerstwa, następnie dostojników rozstawił, jak chóry, na obszernej równinie, a poszczególne, z osobna stojące hufce wyróżniała odmienna barwa strojów. A nie była to [tania] pstrokacizna byle jakich ozdób, lecz najkosztowniejsze rzeczy, jakie można znaleźć gdziekolwiek na świecie. Bo za czasów Bolesława każdy rycerz i każda niewiasta dworska zamiast sukien lnianych lub wełnianych używali płaszczy z kosztownych tkanin, a skór, nawet bardzo cennych, choćby były nowe, nie noszono na jego dworze bez [podszycia] kosztowną tkaniną i bez złotych frędzli. Złoto bowiem za jego czasów było tak pospolite u wszystkich jak [dziś] srebro, srebro zaś było tanie jak słoma.
Źródło: Anonim zwany Gallem, Kronika polska, tłum. Roman Grodecki, Wrocław 2003.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D11KoYzIZ
Audio - Ustęp z Kroniki polskiej Anonima zwanego Gallem.
Przeczytaj zamieszczone niżej zdania i zdecyduj, które z nich są prawdziwe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Kronikarz był zachwycony sposobem, w jaki Bolesław przywitał cesarza. | □ | □ |
| Dostojnicy i rycerze byli bardzo skromnie ubrani. | □ | □ |
| Zdaniem kronikarza państwo Bolesława było bogate, o czym świadczyły stroje jego dworzan. | □ | □ |
Kronika ThietmaraThietmar z Merseburga o zjeździe w Gnieźnie w roku 1000
Trudno uwierzyć i opowiedzieć, z jaką wspaniałością przyjmował wówczas Bolesław cesarza i jak prowadził go przez swój kraj do Gniezna. Gdy Otto ujrzał z daleka upragniony gród [Gniezno], zbliżył się doń boso ze słowami modlitwy na ustach. Tamtejszy biskup Unger przyjął go z wielkim szacunkiem i wprowadził do kościoła, gdzie cesarz, zalany łzami, prosił świętego męczennika o wstawiennictwo, by mógł dostąpić łaski Chrystusowej. Następnie utworzył zaraz arcybiskupstwo [...]. Arcybiskupstwo to powierzył bratu wspomnianego męczennika Radzimowi i podporządkował mu z wyjątkiem biskupa poznańskiego Ungera następujących biskupów: kołobrzeskiego Reinberna, krakowskiego Poppo i wrocławskiego Jana [...]. Po załatwieniu tych wszystkich spraw cesarz otrzymał od księcia Bolesława wspaniałe dary [...]. Kiedy odjeżdżał, Bolesław odprowadził go z doborowym pocztem aż do Magdeburga.
Źródło: Kronika Thietmara, red. M.Z. Jedlicki, Poznań 1953, s. 202–208.
Uzupełnij tabelę odpowiednimi fragmentami z tekstu źródłowego.
Bolesław sam wyjechał naprzeciw gościa i prowadził go w głąb kraju., Cesarz ustanowił arcybiskupstwo i biskupstwa., Bolesław przekazał cesarzowi dary, gdy ten wyjeżdżał, i towarzyszył mu w podróży.
| Streszczenie | Cytat |
|---|---|
| Bolesław sam wyjechał naprzeciw gościa i prowadził go w głąb kraju. | |
| Cesarz ustanowił arcybiskupstwo i biskupstwa. | |
| Bolesław przekazał cesarzowi dary, gdy ten wyjeżdżał, i towarzyszył mu w podróży. |
Utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego
Niemiecki kronikarz Thietmar [czyt.: titmar] opisał także przybycie Ottona do grobu
św. Wojciecha oraz jego decyzję o utworzeniu arcybiskupstwaarcybiskupstwa w Gnieźnie.
KronikaGdy Otton ujrzał z daleka upragniony gród, zbliżył się doń boso ze słowami modlitwy na ustach. Tamtejszy biskup Unger przyjął go z wielkim szacunkiem, wprowadził do kościoła, gdzie cesarz, zalany łzami, prosił świętego męczennika o wstawiennictwo,
by mógł dostąpić łaski Chrystusowej. Następnie utworzył zaraz [w Gnieźnie] arcybiskupstwo. […] Arcybiskupstwo to powierzył bratu wspomnianego męczennika Radzimowi i podporządkował mu, z wyjątkiem biskupa poznańskiego Ungera, następujących biskupów: kołobrzeskiego […], krakowskiego […] i wrocławskiego”.Źródło: Thietmar z Merseburga, Kronika, tłum. Marian Zygmunt Jedlicki, Kraków 2005.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D11KoYzIZ
Nagranie ustępu z Kroniki Thietmara z Merseburga.
Dokończ zdanie. Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Podsumowanie
Św. Wojciech zginął śmiercią męczeńską podczas wyprawy chrystianizacyjnej, którą zorganizował Bolesław Chrobry. Władca Polski wykupił jego zwłoki i złożył w Gnieźnie a papież ogłosił Wojciecha świętym. W ten sposób św. Wojciech stał się pierwszym patronem Polski. W miejscu gdzie został on pochowany odbył się zjazd gnieźnieński, na który przybył cesarz Otton III. Podjął on decyzję aby w Gnieźnie, gdzie spoczywały relikwierelikwie św. Wojciecha utworzyć arcybiskupstwo.
Przyporządkuj wydarzenia do dat na osi czasu.
Na mapie oznaczono cyframi ziemie sąsiadujące z państwem Chrobrego w końcu X w., dokończ zamieszczone pod nią zdanie, wybierając właściwą cyfrę.
Słownik
kościelna jednostka administracyjna składająca się z jednego lub kilku biskupstw i zarządzana przez arcybiskupa
w Kościele katolickim uroczysty akt zaliczenia osoby zmarłej do grona świętych
ludy bałtyckie, zamieszkujące w średniowieczu tereny między Bałtykiem, dolną Wisła a dolnym Niemnem; nie stworzyli organizacji państwowej, najeżdżani w ramach akcji chrystianizacyjnych i w celu podbicia od IX wieku przez wyprawy z Danii, Polski, Rusi; w XIII wieku podbici przez Zakon Krzyżacki, który na ich ziemiach założył swoje państwo
szczątki osoby świętej lub przedmioty z nią związane, stanowiące podstawę kultu religijnego i mające wielką wartość symboliczną i duchową
Wojciech Sławnikowic (ok. 956–997 r.) – święty męczennik, biskup Pragi (od 983 r.), pierwszy patron Polski; św. Wojciech prowadził misje chrystianizacyjne na Węgrzech i Słowacji; przebywał w Rzymie, związał się z dworem Ottona III; następnie udał się do Bolesława Chrobrego, by stąd działać na rzecz chrystianizacji Prusów; został zabity w trakcie wyprawy misyjnej do Prus prawdopodobnie 23 kwietnia 997 roku; jego ciało zostało wykupione przez księcia Bolesława, stanowiąc relikwię katedry gnieźnieńskiej; katedra została spustoszona w wyniku najazdu czeskiego księcia Brzetysława w 1038 r.