RjnFHVKtybVXm
Ilustracja przedstawia dwie postacie na tle dokumentu z niewyraźnym, rozmazanym pismem odręcznym w języku łacińskim. Po lewej postać mężczyzny w średnim wieku z koroną na głowie, spod której widać dłuższe, kręcone włosy z prostą, krótka grzywką, opadającą na czoło. Mężczyzna ma sumiaste wąsy, długi, prosty nos, wydatne usta oraz charakterystyczny dołek w podbródku. W ręku trzyma długą włócznię zakończoną metalowym ostrzem. Na ramionach futrzany płaszcz, zarzucony na jedno ramię i zapięty na ozdobną klamrę. Po prawej stronie postać starszego mężczyzny w stroju duchownym. Ubrany w długie szaty oraz biskupie nakrycie głowy, tak zwana mitrę, która ma formę wydłużonej czapki, składającej się z dwóch wysokich, połączonych ze sobą trójkątów. W ręku trzyma długą, zdobioną laskę o ślimakowato zwiniętym zakończeniu.

O św. Wojciechu, zjeździe w Gnieźnie i pierwszym królu Polski

Po lewej widoczny Bolesław Chrobry z Pocztu królów i książąt polskich Jana Matejki. Po prawej widoczny św. Wojciech z ryciny Wolfganga Kiliana.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

O tym jak Bolesław Chrobry został pierwszym królem Polski

bg‑gold

Pielgrzymka Ottona III do Gniezna była wydarzeniem niezwykłym. Natomiast umiejscowienie grobu świętego męczennika na ziemiach Chrobrego przydawało prestiżuprestiżprestiżu polskiemu władcy. Zjazd gnieźnieński oprócz tego miał także znaczenie polityczne.

Nauczysz się
  • wyjaśniać jakie znaczenie dla państwa polskiego miał zjazd gnieźnieński;

  • opowiadać w jaki sposób doszło do koronacji Bolesława Chrobrego;

  • sytuować w czasie wydarzenia związane z rządami Bolesława Chrobrego.

R19xNFmzBnHoy1
Na ilustracji przedstawiono oś czasu przedstawiającą epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, XIX wiek, współczesność. Symbolem wyróżniono średniowiecze.
Oś czasu: Epoki historyczne - kiedy to było? Średniowiecze
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Znaczenie polityczne zjazdu gnieźnieńskiego

bg‑gold

Anonim zwany Gallem pomija w swojej kronice wszelkie sprawy kościelne i koncentruje uwagę na zawiązaniu się przyjaźni księcia polskiego z cesarzem oraz symbolicznym akcie, jakim było nałożenie na skronie Bolesława diademu.

R10upWg29S2sM1
Kopia włóczni św. Maurycego oferowana Bolesławowi przez Ottona III.
Źródło: Kpalion, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
Kronika polskaAnonim zwany Gallem
Anonim zwany Gallem Kronika polska

Zważywszy jego chwałę, potęgę i bogactwo, cesarz zawołał w podziwie: „Na koronę mego cesarstwa! To, co widzę, większe jest, niż wieść głosiła!”. I za radą swych magnatów dodał wobec wszystkich: „Nie godzi się takiego i tak wielkiego męża, jakby jednego spośród dostojników, księciem nazywać lub hrabią,
lecz [wypada] chlubnie wynieść go na tron królewski i uwieńczyć koroną”. A zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go
na głowę Bolesława na [zadatek] przymierza i przyjaźni,
i za chorągiew tryumfalną dał mu w darze gwóźdź z krzyża Pańskiego wraz z włócznią św. Maurycego, w zamian za co Bolesław ofiarował mu ramię św. Wojciecha. I tak wielką owego dnia złączyli się miłością, że cesarz mianował go bratem i współpracownikiem cesarstwa i nazwał go przyjacielem i sprzymierzeńcem.

CART3 Źródło: Anonim zwany Gallem, Kronika polska, tłum. Roman Grodecki, Kraków 2005.
Rf8FURCpS9WCg
Audio - ustęp z Kroniki polskiej Anonima zwanego Gallem
Ćwiczenie 1
R1MhwA7FR4bd31
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RR76tesx6Ppq4
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
bg‑gold

Nawet jeśli scena z diademem miała rzeczywiście miejsce – przypomnijmy, że Anonim żył sto lat po wydarzeniach w Gnieźnie – to nie wiemy, jak należy gest ten rozumieć. Nie można na pewno tego opisu uznać za koronację Chrobrego bo wiemy, że ta nastąpiła dopiero w 1025 r. Najbardziej prawdopodobne jest łączenie wydarzeń, które miały miejsce na zjeździe gnieźnieńskim z polityką Ottona III i jego wizją odnowienia Cesarstwa Rzymskiego.

RWgtVkliFri2S1
Widoczne są dwie ilustracje. Na pierwszej cztery kobiety składają hołd cesarzowi. Mają pochylone głowy, każda z nich w ręku trzyma dary dla cesarza. Ubrane są w długie suknie i noszą na głowach korony. Nad ich głowami widnieją napisy: Sclavinia (Słowiańszczyzna), Germiania (Niemcy), Galia (Francja), Roma (Italia). Na drugiej ilustracji cesarz siedzi na tronie. Na głowie ma koronę, nosi ozdobne szaty, w dłoniach trzyma berło i sceptrum - królewski kij. Po obu stronach tronu stoją królewscy dostojnicy i duchowni. Ubrani są w sutanny albo płaszcze. Rycerze mają przy boku miecze.
Cesarz Otton III przyjmuje dary od podległych mu prowincji
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Ćwiczenie 3

Na podstawie ilustracji wymień przynajmniej jeden przedmiot, który wyróżnia cesarza.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
bg‑gold

Otton III chciał wskrzesić dawną chwałę cesarstwa rzymskiego, jednocząc Europę. W skład nowego europejskiego imperium miały wchodzić cztery prowincje: Włochy, Francja, Niemcy i Słowiańszczyzna, czyli kraje zamieszkane przez Słowian. Historycy twierdzą, że podczas zjazdu w Gnieźnie cesarz omawiał ten pomysł z Bolesławem Chrobrym. Polski książę miał zostać władcą całej Słowiańszczyzny.

Ćwiczenie 4
ROlAl3AkCrhwF1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Wojny z sąsiadami i koronacja

bg‑gold

Bolesław Chrobry nie został jednak królem Słowiańszczyzny ponieważ dwa lata po zjeździe gnieźnieńskim Otton III zmarł, a w Niemczech wybuchły walki o władzę. To dało pretekst Chrobremu do interwencji zbrojnej, który w 1002 roku zajął Łużyce, Milsko i Miśnię.

RSaUTpULvfFhI
Jan Kazimierz Wilczyński, Bolesław Chrobry wbija słupy graniczne w Łabę i Soławę
Źródło: domena publiczna.
bg‑gold

Rok później Chrobry wykorzystał walki o tron w Czechach i zajął Pragę. W ten sposób rozciągnął swoją władzę na Czechy i Morawy (a ponoć i Słowację).

R1OgpTVZ5HDkA
Obraz Jana Matejki z 1884 r. przedstawiający Bolesława Chrobrego pod Złotą Bramą w Kijowie.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
bg‑gold

W 1018 roku Chrobry wmieszał się w konflikt o władzę na Rusi, w wyniku którego przyłączył do Polski Grody Czerwieńskie.

R1cQHu8OjWabs1
Polska Bolesława Chrobrego
Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
R1EY3hvu9VXvs
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5

Na podstawie opisu mapy wymień ziemie na zachodzie, który przyłączył Bolesław Chrobry, które leżały w granicach Polski w 1025 roku.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
bg‑gold

Nieznane są dokładna data i okoliczności, a nawet miejsce koronacjikoronacjakoronacji Chrobrego (historycy wskazują Gniezno lub Poznań). Znany jest natomiast rok: 1025. Wiemy też, że Bolesław Chrobry uzyskał przychylność papieża, ponieważ nie odważyłby się na koronację bez jego zgody.

RkPTo9S6aEvR5
Jan Matejko, Koronacja pierwszego króla Polski, 1889 rok
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
bg‑gold

Wiekowy Bolesław Chrobry uzyskał koronę w ostatniej chwili, rządził bowiem jako król tylko dwa–trzy miesiące. Zmarł w czerwcu 1025 r. Władzę przejął jego syn Mieszko Lambert.

RDFiKbdJhdTA1
Replika korony Bolesława Chrobrego z XIV w. To insygnium koronacyjne, wykonane na koronację Władysława Łokietka w 1320 r., nazywane było koroną Chrobrego, aby podkreślić ciągłość dynastyczną koronacji królewskich Piastów. Nie wiadomo, jak wyglądała autentyczna korona, którą na skroniach nosił Bolesław Chrobry. Prezentowana jest repliką, ponieważ autentyczna została przetopiona po III rozbiorze Polski na polecenie króla pruskiego.
Źródło: Gryffindor (zdjęcie), licencja: CC BY-SA 3.0.

Podsumowanie

bg‑gold

Bolesław Chrobry sprawował władzę przez 33 lata. Jego panowanie wypełniły liczne wojny z sąsiadami – Niemcami, Czechami i Rusinami. Książę włączył w granice swego państwa nowe terytoria. W 1025 roku Bolesław Chrobry został koronowany na króla. Był to ostatni rok jego życia.

1
Ćwiczenie 6
R17fvV6bCLLjM1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1JDJpXUA89nF
Ćwiczenie 7
Przyporządkuj poniższe wydarzenia do odpowiedniej daty. 992 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie 997 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie 1000 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie 1002 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie 1003 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie 1018 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie 1025 Możliwe odpowiedzi: 1. wyprawa na Kijów, 2. wyprawa biskupa Wojciecha do Prusów i jego śmierć, 3. podporządkowanie Czech, 4. Bolesław przejmuje władzę, 5. koronacja Bolesława Chrobrego, 6. początek wojen z Niemcami, 7. zjazd w Gnieźnie
1
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z obrazem Jana Matejki przedstawiającym Bolesława Chrobrego, a następnie wykonaj polecenie.

Rn1vlO6zemd2s
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R10SmPSbrLSsI
Wymień atrybuty ukazane na obrazie Jana Matejki przedstawiającego Bolesława Chrobrego i wyjaśnij jak rozumiesz ich znaczenie. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 8
RfDfBQeeMj9WI
Jan Matejko na swoim obrazie wyposażył Bolesława Chrobrego w koronę, włócznię, płaszcz oraz miecz. Przypomnij sobie, jaka była symbolika takich elementów stroju władcy. (Uzupełnij).

Słownik

koronacja
koronacja

uroczystość, w czasie której na głowę władcy nakładano koronę, a jego samego namaszczano świętymi olejami; ceremonia odbywała się w kościele katedralnym i prowadził ją biskup; dzięki koronacji rosło znaczenie panującego i jego państwa

prestiż
prestiż

poważanie i szacunek, jakim ktoś lub coś cieszy się w swoim otoczeniu

replika
replika

wierna kopia czegoś

RAhmV37fsjJl1
(Uzupełnij).