RPz5cZISlU26u
Kolorowa grafika przedstawia schemat ułożenia planet w Układzie Słonecznym. Od lewej strony widać fragment czerwono‑pomarańczowego Słońca, obok którego znajdują się planety: 1. Merkury (mała i szara); 2. Wenus (nieco większa, pomarańczowa); 3. Ziemia (nieco większa od Wenus, niebieska); 4. Mars (mniejszy od Ziemi, czerwony); 5. Jowisz (największa z planet, widoczna częściowo, w jasno‑beżowe pasy); 6. Saturn (nieco większy od Ziemi, otaczają go pierścienie); 7. Uran (błękitny); 8. Neptun (niebieski). Tło jest czarne.

O Układzie Słonecznym

Układ słoneczny
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Ćwiczenie 1
R1d8DBtL2Choe
Zadanie interaktywne polega na uszeregowaniu planet w prawidłowej kolejności.

Uporządkuj nazwy planet Układu Słonecznego, zaczynając od planety położonej najbliżej Słońca. Możesz skorzystać z poniższej podpowiedzi. Ułożenie planet obrazuje poniższy szyfr liczby liter lub głosek w ich nazwach.7 liter5 liter4 głoski4 litery5 głosek6 liter4 litery6 liter

  • Saturn
  • Uran
  • Merkury
  • Ziemia
  • Mars
  • Wenus
  • Jowisz
  • Neptun
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Przyjrzyj się zdjęciu telluriumtelluriumtellurium. Jakie elementy rozpoznajesz? Napisz krótką notatkę na ten temat tutaj lub w zeszycie.

RxY4WVMhY37pR
Zdjęcie przedstawia wykonany z mosiądzu przyrząd edukacyjny. Jego podstawę stanowi okrągły blat, zamocowany na trójnogu. W centrum blatu wyrysowana jest gwiazda. W jej środku, na kilkunastocentymetrowym pręcie, zamocowana jest mosiężna kulka wielkości piłki tenisowej. Wzdłuż pręta widać uchwyty, od których prowadzą różnej długości (odpowiadającej oddaleniu poszczególnych planet od Słońca), poziome pręty o zagiętych ku górze końcówkach. Na ich szczytach zamocowane są kulki, odpowiadające wielkości poszczególnych planet oraz obracające się wokół nich mniejsze kulki (ich księżyce). Tło jest białe.
Tellurium skonstruowane przez Roberta Brettella Bate'a [czyt. Roberta Bretla Bejta] ok. 1812 r.
Źródło: Craig McHugh, licencja: CC BY-SA 4.0.
uzupełnij treść
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z definicją przyrządu zwanego telluriumtelluriumtellurium oraz zamieszczonym poniżej jego opisem. Wyjaśnij, dlaczego pręty, na których zamocowano modele planet, mają różną długość.

Budowa tellurium: Podstawę modelu stanowi okrągły blat na trójnogu, w którego środku na kilkunastocentymetrowym pręcie, została zamocowana mosiężna kulka symbolizująca Słońce. Wzdłuż pręta znajdują się uchwyty, od których prowadzą różnej długości poziome pręty (odpowiadające oddaleniu poszczególnych planet od Słońca) o zagiętych ku górze końcówkach. Na ich szczytach zamocowane są kulki symbolizujące poszczególne planety oraz obracające się wokół nich mniejsze kulki (księżyce).

R1cAYQJTSzByQ
Miejsce na notatkę ucznia.
1
Ćwiczenie 3

Czy wiesz, która planeta nazywana jest Błękitną Planetą, a która Czerwoną Planetą? Wyjaśnij, dlaczego przypisuje im się takie nazwy.

uzupełnij treść
tellurium

Fascynujący Układ Słoneczny

R2MmWTjsTEpTp
Obraz przedstawia pokaz naukowego eksperymentu. W centrum dzieła widniej tellurium, ponad nim stoi filozof (mężczyzna o siwych włosach, ubrany w fioletową kamizelkę, spod której wystaje fragment białej koszuli i czerwony płaszcz), który objaśnia działanie modelu prezentującego ruch Ziemi i Księżyca względem Słońca. W środku przyrządu (w miejscu Słońca) została umieszczona lampa, która oświetla intensywnym, ciepłym światłem twarze skupionych wokół osób. Są wśród nich od lewej strony: młody mężczyzna o ciemnych włosach w eleganckim, popielatym garniturze, który stoi obok prowadzącego pokaz i zapisuje coś w notesie; poniżej kobieta w kapeluszu i ciemnym stroju, która siedzi przy tellurium, uważnie je obserwując; w centrum prowadzący pokaz filozof, który pochyla lekko głowę i spogląda na młodego mężczyznę; poniżej dwoje małych dzieci - chłopiec w białej koszuli i marynarce ze złotymi guzikami oraz dziewczyna w koralowym stroju i kokardzie we włosach, oboje z wypiekami na twarzach. Dziewczynka z uśmiechem na twarzy przygląda się modelowi, lewą ręką obejmuje chłopca, a prawą wskazuje element tellurium; chłopiec opiera ramię o urządzenie, uważnie się mu przyglądając. Po prawej stronie widać dwóch młodych mężczyzn, jeden z uwagą obserwuje eksperyment, drugi patrzy na filozofa; przed przyrządem, tyłem do obserwujących obraz, widnieje sylwetka postaci, która pochyla się nad urządzeniem. W prawym górnym rogu widać półki z książkami, które częściowo zasłania kotara. Tło jest czarne.
Filozof prezentujący model Układu Słonecznego
Źródło: Joseph Wright of Derby, 1766, olej na płótnie, domena publiczna.
Joseph Wright
1
Ćwiczenie 4

Przyjrzyj się obrazowi Josepha WrightaJoseph WrightJosepha Wrighta. Zwróć uwagę na to, gdzie znajduje się źródło światła i co ono symbolizuje.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z opisem obrazu Josepha WrightaJoseph WrightJosepha Wrighta. Zwróć uwagę, gdzie znajduje się źródło światła. Nazwij obiekt, który je symbolizuje.

R1Egak4e3zZSl
Miejsce na odpowiedź ucznia.
RT1BfMty1d2SN
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R5PPP3w8Ry6Kd
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 7

Uzupełnij tabelę informacjami na temat wymienionych postaci.

R1MeX5CMJzIsl
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
R10NF8murBM6L
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek tabeli.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Odpowiedz na pytania. Wypełnij pola tekstowe i przeciągnij je w dowolne miejsca.

  • Czy osoby uczestniczące w pokazie są nim zainteresowane? Co o tym świadczy?

  • Jaką rolę na pokazie odgrywa światło?

  • Jaki jest nastrój obrazu?

R1ebEQRUva0KW
Tablica, na której uczeń umieści odpowiedzi na pytania.
Ćwiczenie 8

Wyjaśnij, czy osoby uczestniczące w pokazie są nim zainteresowane. Co o tym świadczy?

RmhmRCbSJa18s
Miejsce na odpowiedź ucznia.
RIlsSjiUOIGnX
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1aZJuzIRkwMV
Ćwiczenie 10
Zaznacz wszystkie sformułowania, którymi można zastąpić wyróżnione wyrazy. Zgromadzone osoby obserwują z uwagą pokaz.
a) przyglądają się w skupieniu,
b) śledzą uważnie
c) patrzą obojętnie.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R13lbZpK0JHg7
Ćwiczenie 10
Zaznacz wszystkie sformułowania, którymi można zastąpić wyróżnione wyrazy. Zgromadzone osoby obserwują z uwagą pokaz.
a) przyglądają się w skupieniu,
b) śledzą uważnie
c) patrzą obojętnie.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RnTPTqKNRpKSb
Ćwiczenie 11
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu wolnych miejsc odpowiednimi wyrazami.
Źródło: zpe.gov.pl, licencja: CC BY 3.0.
RKyXbHaKpre4B
Ćwiczenie 12
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1

Zapisz w kilku zdaniach swoje odczucia na temat obrazu. Wykorzystaj słownictwo z powyższego ćwiczenia.

Na podstawie opisu obrazu zapisz w kilku zdaniach swoje odczucia na temat prezentowanej sceny. Wykorzystaj słownictwo z powyższego ćwiczenia.

R1E3pBWtBP6ce
Miejsce na notatkę ucznia.
j0000008G4B5v22_000tp001