Prostopadłościan jest bryłą najczęściej spotykaną w naszym otoczeniu. Człowiek dobrze się czuje w pomieszczeniach o tym kształcie. Lubimy też używać pudełek i innych przedmiotów w kształcie prostopadłościanów. Typowe kostki do gry, pudełka na mleko i inne produkty, budynki wielorodzinne, kontenery i wagony – to przykłady prostopadłościennych obiektów. W jakich sytuacjach mówimy o objętości prostopadłościanu? Na przykład obliczając:
ilość wody w basenie czy akwarium
ilość powietrza w sali lekcyjnej
ilość drewna użytego do zrobienia blatu ławki
ilość śniegu, który spadł na powierzchni
Ważne!
Przypomnijmy, jak obliczamy objętość prostopadłościanu. Aby obliczyć objętość prostopadłościanu, mnożymy jego wymiary: długość, szerokość i wysokość. Objętość figury najczęściej oznaczmy literą .
R162gRl2Son7M1
Rysunek prostopadłościanu o krawędziach długości a, b, c. Zapis: V = a razy b razy c.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
A
Ćwiczenie 1
Każdy prostopadłościan zbudowany jest z sześcianów o krawędzi . Oblicz objętości tych prostopadłościanów.
RnfagDFvqidDL1
Rysunek czterech prostopadłościanów złożonych z jednakowych sześcianów. Pierwszy prostopadłościan złożony z dwudziestu czterech sześcianów, drugi złożony z dwudziestu sześcianów, trzeci z trzydziestu sześcianów, czwarty złożony z trzydziestu dwóch sześcianów.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
A
Ćwiczenie 2
R16u5PrcxyiHy1
Zadanie interaktywne
Zadanie interaktywne
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
iOMhycqMbT_d5e175
Objętość sześcianu – przypomnienie
Sześcian jest prostopadłościanem, więc jego objętość obliczamy tak samo, jak objętość prostopadłościanu. Krawędzie wychodzące z jednego wierzchołka sześcianu mają takie same długości, więc wzór na objętość wygląda prościej.
Ważne!
Aby obliczyć objętość sześcianu, obliczamy sześcian długości jego krawędzi.
RXwGSyIHFBny21
Rysunek sześcianu o krawędziach równych a. Zapis: V = a razy a razy a razy a, lub V = a do potęgi trzeciej.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1Pqr23RkTJpc1
Animacja 3D pokazuje krążące jednakowe sześciany, które łączą się w prostopadłościan złożony z dwudziestu czterech sześcianów.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Animacja 3D pokazuje krążące jednakowe sześciany, które łączą się w prostopadłościan złożony z dwudziestu czterech sześcianów.
R9TTPInumFZRb1
Animacja 3D pokazuje krążące jednakowe sześciany, które łączą się w duże sześciany - jeden złożony z ośmiu sześcianów oraz drugi złożony z dwudziestu siedmiu sześcianów.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Animacja 3D pokazuje krążące jednakowe sześciany, które łączą się w duże sześciany - jeden złożony z ośmiu sześcianów oraz drugi złożony z dwudziestu siedmiu sześcianów.
A
Ćwiczenie 3
RpfLt9Bh4FIzp1
Zadanie interaktywne
Zadanie interaktywne
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
B
Ćwiczenie 4
Każdy sześcian zbudowany jest z małych sześcianów o krawędzi . Oblicz objętości tych sześcianów.
R1UeHYkr3fzzl1
Rysunek czterech sześcianów. Pierwszy sześcian zbudowany z dwudziestu siedmiu jednakowych małych sześcianów. Drugi sześcian zbudowany z sześćdziesięciu czterech jednakowych małych sześcianów. Trzeci sześcian zbudowany z ośmiu jednakowych małych sześcianów. Czwarty sześcian zbudowany z stu dwudziestu pięciu jednakowych małych sześcianów.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
A
Ćwiczenie 5
Dokończ zdania.
Objętość sześcianu o krawędzi długości wynosi .
Krawędź sześcianu o objętości ma długość .
Objętość sześcianu o krawędzi długości 0,4 dm wynosi .
Długość krawędzi sześcianu o objętości wynosi .
iOMhycqMbT_d5e297
Obliczanie objętości prostopadłościanów cz.1
B
Ćwiczenie 6
R1Qhs7Wx6llye1
Zadanie interaktywne
Zadanie interaktywne
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
A
Ćwiczenie 7
Oblicz objętość prostopadłościanu o wymiarach podanych na rysunku.
RDkhqhJ73o9Oz1
Rysunek trzech prostopadłościanów. Pierwszy ma krawędzie długości 5 cm, 9 cm i 7 cm. Drugi prostopadłościan ma krawędzie równe 8 m, 12 m i 2 m. Trzeci prostopadłościan ma krawędzie równe 1,5 dm, 4 dm i 1,5 dm.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Obliczanie objętości prostopadłościanów cz.2
B
Ćwiczenie 8
Oblicz objętości prostopadłościanów wykonanych z siatek widocznych na rysunkach.
Dwie ściany tego prostopadłościanu są kwadratami o boku dwa razy dłuższym niż bok o podanej długości.RTRzog8Bph7ke1
Rysunek siatki prostopadłościanu złożonej z czterech kwadratów i dwóch prostokątów. Dana jest długość boku prostokąta równa 4 cm.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Pozostałe wymiary tego prostopadłościanu są odpowiednio razy i razy dłuższe niż bok o podanej długości.R19tDAAhwMCXi1
Rysunek siatki prostopadłościanu złożonej z trzech par prostokątów. Dana jest długość boku jednego z prostokątów równa 6 cm.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
iOMhycqMbT_d5e419
B
Ćwiczenie 9
R2cLt3b34ax5S1
Zadanie interaktywne
Zadanie interaktywne
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
B
Ćwiczenie 10
Oblicz objętość sześcianu, jeżeli suma długości wszystkich jego krawędzi wynosi
C
Ćwiczenie 11
Oblicz sumę długości wszystkich krawędzi sześcianu, jeżeli jego objętość wynosi
Możesz skorzystać z kalkulatora.
classicmobile
Ćwiczenie 12
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Do obliczeń możesz wykorzystać kalkulator. Pole powierzchni sześcianu o objętości wynosi
R1ZkJgykHVWnY
static
Ćwiczenie 12
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Do obliczeń możesz wykorzystać kalkulator. Pole powierzchni sześcianu o objętości wynosi
RvzfAFPh3K8we
classicmobile
Ćwiczenie 13
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Do obliczeń możesz wykorzystać kalkulator. Objętość sześcianu o polu powierzchni wynosi
RS28nBbYDvFui
static
Ćwiczenie 13
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Do obliczeń możesz wykorzystać kalkulator. Objętość sześcianu o polu powierzchni wynosi
RiKXWCEncZsB4
Obliczanie objętości prostopadłościanów cz.3
A
Ćwiczenie 14
Pojemnik o wymiarach (długość) (szerokość) (wysokość) napełniono wodą. Iloma litrami wody napełniono ten pojemnik?
Pojemnik napełniono litrami wody.
classicmobile
Ćwiczenie 15
Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.
RrZ0NA2ZlAW3V
Prostopadłościan o wymiarach ma razy większą objętość niż prostopadłościan o wymiarach .
W sześcianie o krawędzi długości zmieści się sześcianów o krawędzi długości .
static
Ćwiczenie 15
Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.
Rwv6iRUefEWF2
Prostopadłościan o wymiarach ma razy większą objętość niż prostopadłościan o wymiarach .
W sześcianie o krawędzi długości zmieści się sześcianów o krawędzi długości .