Obowiązki pracownika
Wszyscy dorośli ludzie pracują.
Ty i twoi koledzy ze szkoły też pójdziecie kiedyś do pracy.
Możesz też podjąć pracę tylko w wakacje.
Na przykład przy zbieraniu truskawek albo na budowie.
![Młody człowiek w ręce trzyma świadectwo dojrzałości. Drugą rękę opiera na biodrach.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1aFslAxyPU41/1645773697/QTQcxHLY4QgCmFOOdhWMqRrAgqAw1CHE.jpg)
W każdej pracy są określone zasady zachowania. Podobnie jak w szkole.
Na przykład, nie możesz wyjść z sali w czasie lekcji bez zgody nauczyciela. Musisz przestrzegać tych zasad.
![Uczennica siedzi w ławce szkolnej. Unosi rękę w górę. Obok niej stoi nauczyciel. Wyciąga rękę w jej kierunku, wskazując żeby zabrała głos.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RdhxIelkAqjSB/1645773697/1LUJiIf5HnbMZPMUJ9pncA7kYkA7HeXy.jpg)
Każdy pracownik musi znać zasady obowiązujące w jego pracy.
Zasady te spisane są w dokumencie o nazwie Regulamin pracy.
Regulamin pracy musi być zgodny z Kodeksem Pracy.
Kodeks Pracy to ustawa. Obowiązuje wszystkich pracowników i pracodawców w całej Polsce.
![Okładka kodeksu pracy oraz regulaminu pracy PSONI](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R182TbBvFn2TY/1645773698/12f6u9OMTUayJM3keBdQ8N7vAtjGFCrj.jpg)
Na tej lekcji poznasz obowiązki i prawa pracownika.
Pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Mówi się, że pracuje na etat.
W firmie można też pracować
na podstawie umowy zlecenia.
Taka osoba nazywa się zleceniobiorcą. W pracy ma ona inne prawa niż pracownik.
![Naprzeciwko siebie siedzi pracownik i pracodawca. Pracodawca wręcza pracownikowi umowę o pracę. Uśmiechnięty pracownik w garniturze ją podpisuje.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RX8UtX6st5qW9/1645773698/24DvHTL4rgItjlm36xNLvN4XNcTKlOz5.jpg)
Jako pracownik musisz przede wszystkim:
– dokładnie wykonywać swoje obowiązki
– uważnie słuchać poleceń swojego przełożonego.
Przełożony to na przykład kierownik.
![Od lewej: Elegancko ubrany pracodawca w czarnym garniturze, błękitnej koszuli i czerwonym krawacie wskazuje na pracownika. Pracownik stoi przy stole i wbija gwóźdź. W dłoni trzyma młotek.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1eSqQtnbD7a9/1645773699/2jiMxBgSnfZOeyz1Ejy6awywTLNJgIfR.jpg)
W jednej firmie może być wielu kierowników. Wyznacza ich pracodawca. Pracodawca to na przykład właściciel firmy lub prezes organizacji.
Pracodawca powinien ci powiedzieć,
kto jest twoim przełożonym.
![Elegancko ubrany pracodawca w czarnym garniturze, błękitnej koszuli i czerwonym krawacie trzyma w ręce teczkę.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1DD9TC0MlQvx/1645773699/lZmHcztQCrVyyfoCudbWi8sxWJHjbbeR.jpg)
Każdy pracownik musi przestrzegać czasu pracy.
Do pracy musisz przychodzić na wyznaczoną godzinę.
Nie możesz się spóźniać.
W niektórych firmach po przyjściu trzeba podpisać się na liście obecności. W innych firmach służy do tego karta elektroniczna. Zapisuje się na niej informacja o której przyszedłeś do pracy.
![Pracownik podpisuje listę obecności.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RLBfOWsxhO3e3/1645773699/2YeUVFvORQMGbmHDBTtLJWDO1xhWjiZf.jpg)
Większość pracowników w Polsce pracuje od poniedziałku do piątku
8 godzin dziennie.
W tygodniu nie powinieneś pracować więcej niż 40 godzin. Można również pracować na część etatu.
Nazywa się to niepełny wymiar czasu pracy.
Na przykład 4 godziny dziennie to praca na pół etatu.
![Obrazek podzielony przekątną. Od góry zegar z zaznaczoną tarczą od godziny 8:00 do 16:00. U dołu tarcza zegara z zaznaczoną tarczą od godziny 8:00 do 12:00.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RzTD17oiVIsp8/1645773700/oOq32VnypRywYTodx1cEsBiUIhYDGrbb.jpg)
Jeśli masz orzeczenie o znacznym
lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności to pracujesz
7 godzin dziennie.
Wtedy również pracujesz na cały etat.
![Mężczyzna na wózku trzyma w ręce elektroniczną kartę do logowania się w pracy. Na ścianie wisi zegar z zaznaczoną tarczą od godziny 8:00 do 15:00.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1S6J0BK4kQwC/1645773700/2ZvDNcnCP7Ysblgcd4pM5kIhkHRL0Bw2.jpg)
W niektórych firmach trzeba zmieniać ubranie na robocze.
Na przykład zakładać fartuch.
Przyjdź wcześniej, żeby się przebrać.
Po skończonej pracy przebierzesz się
we własne ubranie.
![Mężczyzna z wąsami ubiera fartuch ochronny. Na ścianie zegar wskazujący godzinę 7:55.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RojdpKbUBoZ4L/1645773700/qmBOgtguEMgs3yK400d99XW1BgX3GQD8.jpg)
W pracy musisz przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w skrócie BHP (czytaj behape).
Na początku pracy odbędziesz szkolenie BHP. Na szkoleniu dowiesz się co wolno i czego nie wolno robić w pracy. Dowiesz się jak bezpiecznie pracować.
![Elegancko ubrany mężczyzna (prowadzący szkolenie) wskazuje ręką na tablicę. Na tablicy napis Zasady BHP w pracy. Przed prowadzącym w rządku siedzi 2 mężczyzn i 2 kobiety.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R14Px2ndzanjt/1645773701/22wOAy3umazi5BU33yU7m0E4q4sxl1Dz.jpg)
W pracy powinieneś dbać o porządek
na swoim stanowisku pracy.
Musisz dbać o sprzęt, którego używasz. Na przykład: twoim obowiązkiem w pracy jest grabienie liści przed budynkiem.
Pamiętaj, po pracy wyczyść grabie i odłóż je na swoje miejsce.
![Uśmiechnięty mężczyzna odkłada grabie na miejsce. Obok grabi są widły i motyka.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R3haQCoU6zSvc/1645773701/1X60Sv7BBgIWC1u9aqquxVK09nxWEpNE.jpg)
Nie powinieneś rozmawiać o sprawach twojej firmy z obcymi ludźmi.
Nie możesz im pokazywać dokumentów twojej firmy.
To nazywa się tajemnica służbowa.
![Dwóch mężczyzn stoi naprzeciwko siebie. Jeden z nich trzyma w ręce dokument i pokazuje drugiemu. Rysunek przekreślony.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1aljTaiF3LQO/1645773702/txEtEiE1JxOdtNFKQ3t5FYQripuRsRC3.jpg)
W miejscu pracy poznasz wielu ludzi.
Dla wszystkich powinieneś być uprzejmy.
W pracy nie wolno na nikogo krzyczeć ani się bić.
Swoim zachowaniem nie możesz przeszkadzać innym w pracy.
![Uśmiechnięty mężczyzna i kobieta. Kobieta unosi rękę na powitanie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1XQFCeceWeEt/1645773702/23Wp8dP0vNPRylsrmgBW4cov1yHKkAvN.jpg)