Ocena postaw dziennikarskich z etycznego punktu widzenia

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna charakterystykę postaw dziennikarskich,

• zna wartości moralne związane z zasadami etyki dziennikarskiej.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi wskazać przypadki łamania zasad etyki dziennikarskiej,

• potrafi wskazać przypadki przestrzegania zasad etyki dziennikarskiej,

• zdobywa umiejętności pracy w grupie (podczas dyskusji).

c) Podstawy

Lekcja realizuje podstawę programową w zakresie:

• celów edukacyjnych – kształtuje refleksyjną postawę wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych i wobec różnych sytuacji życiowych,

• zadań szkoły – ukazuje znaczenie zasad moralnych dla rozwoju osobistego człowieka, kształtowania się relacji między ludźmi oraz życia społecznego, gospodarczego i politycznego,

• treści – należy do bloku tematycznego „praca i jej wartość dla człowieka, znaczenie etyki zawodowej”,

• osiągnięć – uczy dokonywania wyboru wartości oraz rozstrzygania wątpliwości i problemów moralnych zgodnie z przyjętą hierarchią wartości i dobrem wspólnym; uczy stosowania zasad harmonijnego współistnienia i współdziałania ze środowiskiem społecznym.

2. Metoda i forma pracy

Wykład, dyskusja klasowa, ćwiczenie z dopasowaniem cech do postaw.

3. Środki dydaktyczne

Kartki do ćwiczenia przygotowane przez nauczyciela.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Na zajęciach zapoznaje uczniów z tematem lekcji i informuje o celu zajęć.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dokonuje charakterystyki zasad obowiązujących dziennikarzy.

2. Nauczyciel wymienia i charakteryzuje pokrótce pozytywne i negatywne postawy dziennikarskie:

• Postawy pozytywne:

  • Postawa odpowiedzialności

  • Postawa służby prawdzie

  • Postawa nauczyciela

• Postawy negatywne:

  • Postawa gwiazdora

  • Postawa najemnika

  • Postawa propagandysty

  • Postawa manipulatora

  • Postawa prześmiewcy

  • Postawa wojownika

3. Nauczyciel rozdaje kartki z postawami i cechami (jeden komplet kartek na parę). Prosi uczniów by dopasowali cechy do postaw. Następnie dzieli klasę na 6 grup. Każdej grupie przydziela jedną z postaw wraz z zestawem cech. Grupa ma znaleźć przykłady polityków reprezentujących daną postawę.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel poddaje pod dyskusję dwie kwestie:

• Czy odpowiedzialność moralna dziennikarza musi się pokrywać z odpowiedzialnością prawną?

• Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że gazeta powinna pełnić misję nauczycielską?

2. Nauczyciel wymienia wartości moralne jakie powinny przyświecać dziennikarzowi.

5. Bibliografia

1. Kalita Z. (red.), Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.

2. Siewierska‑Chmaj A., Teoria praktyka etyka o kształceniu dziennikarzy w Polsce i na świecie, Wydawnictwo WYŻSZEJ SZKOŁY INFORMATYKI i ZARZĄDZANIA w Rzeszowie, Rzeszów 2005.

3. Tejchman J., Etyka społeczna, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.

6. Załączniki

Ćwiczenie

Postawa odpowiedzialności – dziennikarz ponosi odpowiedzialność za publikowane słowo i obraz oraz za korzystanie z wolności.

1. Świadomy jest następstw publikowanych przez siebie słów i obrazów.

2. Ma czyste sumienie.

3. W publicznych wypowiedziach okazuje szacunek wobec działań odpowiedzialnych.

4. Działa ze względu na dobro odbiorcy.

5. Jego słowa mają pełne pokrycie w dawanym świadectwie.

Postawa służby prawdzie – postawa miłości do prawdy, uwrażliwienie na prawdę, rozprawianie się z różnymi przejawami zakłamania. Polega na rzetelnym przekazywaniu informacji, unikaniu manipulacji prawdą.

1. Przekazuje jak najrzetelniej każdą informację.

2. wykazuje wysoką wrażliwość na manipulację polityczną, ideologiczną, handlową i naukową.

3. Odkrywa afery gospodarcze i polityczne.

4. Demaskuje różne mity fabrykowane na użytek społeczeństwa

5. Staje w obronie zagrożonej prawdy.

6. Nie naciąga danych statystycznych.

Postawa nauczyciela – dziennikarz kształtuje zainteresowania, opinie i postawy odbiorców.

1. Troszczy się o dobro odbiorcy.

2. Przekazuje informacje z wyjątkową starannością.

3. Podejmuje permanentne kształcenie (jak nauczyciel)

4. Stara się być bezstronny w komentowaniu wydarzeń politycznych.

5. Jest odporny na naciski polityczne.

6. Jest niezależny myślowo i dociekliwy intelektualnie

Postawa gwiazdora – gwiazdor chce błyszczeć, chętnie przyjmuje pracę prezentera, sprawozdawcy sportowego, stałego felietonisty w gazecie.

1. chce wywrzeć odpowiednie wrażenie

2. trywializuje problemy, spłaszcza, ośmiesza, deprecjonuje tylko po to by zwrócić na siebie uwagę.

3. nie tai wysokiego mniemania o sobie.

4. chce zaimponować za wszelką cenę, wypowiada się z przesadną dozą błyskotliwości.

5. przepada za komplementami i pochwałami odbiorców

6. lubi publiczne wystąpienia, w których chce zaimponować innym

7. rezygnuje łatwo z tematów niepopularnych

Postawa najemnika – dla najemnika ważna jest tylko cena. Ze względu na nią koryguje poglądy, zasady, przekonania.

1. zmienia często miejsce pracy

2. jest lojalny wobec poprawności politycznej w aktualnym środowisku

3. jest bierny, nie oczekuje pozytywnych zmian w środowisku, w którym pracuje

4. wyraża zgodę na każdą ingerencję w swój tekst lub przygotowany program

5. czerpie zysk materialny ze zjawisk kryminalnych (fałszuje obraz przestępcy i ofiary), żeruje na cudzym cierpieniu.

Postawa propagandysty – przeciwna postawie nauczyciela

1. działa nie ze względu na dobro człowieka, ale na korzyść racji politycznych i korzyści partyjnych.

2. traktuje instrumentalnie jednostkę

3. manipuluje

4. sprawy bardzo ważne przedstawia jako mało znaczące

5. tak steruje informacjami, aby w odpowiednim świetle nakreślić przekaz, w takim, ja oczekują dysponenci propagandy.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Brak.