Podstawowe informacje o BIZ

Czym jest BIZ?

To nowy przedmiot, który pojawił się w szkołach ponadpodstawowych od września 2023 r. i jest nauczany obligatoryjnie w zakresie podstawowym i fakultatywnie w zakresie rozszerzonym. Zastąpił on dotychczasowy przedmiot podstawy przedsiębiorczości, a uczniowie będą mogli zdawać z niego maturę.

Dlaczego BIZ?

Dotychczas uczniowie mieli na lekcjach styczność z zagadnieniami biznesu i ekonomii na przedmiocie podstawy przedsiębiorczości, jednak były one poruszane w sposób bardzo ogólny. We współczesnym świecie jest wymagana większa wiedza w zakresie umiejętności przedsiębiorczych, takich jak zarządzanie, dysponowanie finansami czy funkcjonowanie gospodarki. Z tego powodu do szkół wprowadzony został nowy przedmiot, który obejmuje szerszy zakres wiedzy oraz w większej mierze skupia się na zdobywaniu wiedzy przez własne doświadczenie, niż teorii przez naukę.

Co będzie obejmował przedmiot BIZ?

Przedmiot dzieli się na sześć części, które będą nauczane na poziomie podstawowym (bardziej ogólnie) lub rozszerzonym (bardziej szczegółowo).

Najważniejsze zagadnienia w podstawie programowej BIZ:

1. Osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie

Zakres podstawowy – najważniejsze zagadnienia:

• zagadnienie kompetencji przedsiębiorczych - postępowanie osób przedsiębiorczych, posiadane przez nie cechy i umiejętności, jak np. zarządzania, motywowania, negocjacji,

• praca zespołowa - w jaki sposób ją organizować, jak rozplanować zadania wśród członków grupy i w określonym czasie,

• zagadnienie przedsiębiorczości - przedsiębiorczość spotykana w codziennym życiu, np. jako konsument planujący budżet,

• skuteczna komunikacja - prowadzenie dyskusji, metody zrozumiałej i efektywnej komunikacji w biznesie,

• kreatywność, innowacyjność i innowacje - jakie są metody pracy kreatywnej, jak innowacje produktowe i technologiczne zmieniają naszą rzeczywistość i ułatwiają życie,

• podejmowanie decyzji - etapy procesu, obiektywne myślenie, analiza informacji.

Zakres rozszerzony – najważniejsze zagadnienia:

• brak zakresu rozszerzonego.

2. Zarządzanie projektami

Zakres podstawowy – najważniejsze zagadnienia:

• elementy projektu - faza inicjacji, planowania, realizacji, zakończenia i ewaluacji, wygląd projektów w życiu codziennym i biznesie,

• określanie celów metodą SMART - jak planować cele, aby były konkretne, mierzalne, istotne, realne i określone w czasie.

Zakres rozszerzony – najważniejsze zagadnienia:

• techniki zarządzania projektami,

• planowanie projektu,

• role w zespole projektowym - podział zadań względem cech i umiejętności,

• zarządzanie pracami w projekcie - kontrola realizacji prac,

• ryzyko w realizacji projektów - przewidywanie ryzyk i zapobieganie im,

• design thinking, czyli myślenie projektowe, w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań.

3. Gospodarka rynkowa

Zakres podstawowy – najważniejsze zagadnienia:

• działanie rynku i tworzące go podmioty,

• rola państwa w gospodarce - działania jakie może podejmować państwo i cele tych działań, przykłady interwencji państwa w czasie np. kryzysów,

• znaczenie słów popyt i podaż,

• rola konsumenta na rynku - jakie prawa ma konsument, w jakich instytucjach można dochodzić swoich praw.

Zakres rozszerzony – najważniejsze zagadnienia:

• czynniki produkcji - rola kapitału, wiedzy, zasobu ludzkiego i zasobu ziemi w biznesie; oddziaływanie zmian zasobów na firmę,

• oddziaływanie popytu i podaży - wpływ zmiany popytu i podaży na cenę dobra,

• polityka fiskalna i monetarna - oddziaływanie zmiany podatków w przypadku spowolnienia gospodarczego, skutki zmian stóp procentowych dla np. kosztu kredytu i zysku z lokat,

• narzędzia polityki gospodarczej - zasady działania stóp procentowych, wydatków rządowych i podatków.

4. Finanse osobiste

Zakres podstawowy – najważniejsze zagadnienia:

• pieniądz i jego formy - pieniądz fizyczny i elektroniczny, nowe formy pieniądza, skąd bierze się wartość pieniądza i ile tak naprawdę warty jest pieniądz papierowy,

• instytucje finansowe i ich rola - zadania banków i banku centralnego w zakresie zapewnienia dostępności pieniądza,

• podatki osób fizycznych - stawki podatku PIT, 0% pit dla młodych,

• system ubezpieczeń społecznych - opłacane składki, np. zdrowotne, chorobowe, rentowe i emerytalne,

• inwestowane i oszczędzanie - jak oszczędzać pieniądze w młodym wieku, zalety oszczędzania, przechowywanie oszczędności, aby nie traciły na wartości, możliwości inwestycji i ryzyko z nimi związane.

Zakres rozszerzony – najważniejsze zagadnienia:

• ryzyko inwestycyjne i skłonność do ryzyka - jakie ryzyko następuje w przypadku poszczególnych rodzajów inwestycji,

• strategie inwestycyjne - sposoby na ograniczenie ryzyka przez dywersyfikację inwestycji,

• instrumenty rynku pieniężnego i kapitałowego - czym są akcje i obligacje, gdzie i jak je nabyć,

• ubezpieczenia osób i mienia - jaki cel ma ubezpieczanie, wady i zalety ubezpieczenia, ubezpieczenie jako ograniczenie ryzyka,

• funkcje pieniądza - zastosowanie jako środek przechowywania wartości i jej pomiaru,

• oddziaływanie podatków na rynek - zmiany podatków a zmiany w gospodarce.

5. Osoba przedsiębiorcza na rynku pracy

Zakres podstawowy – najważniejsze zagadnienia:

• poszukiwanie pracy - gdzie znaleźć ogłoszenia o pracę, jak szukać pracy adekwatnej do swoich predyspozycji,

• pojęcie kariery zawodowej - praca zawodowa w życiu i jej możliwe ścieżki rozwoju,

• etyka pracy - uczciwe praktyki w pracy zawodowej.

Zakres rozszerzony – najważniejsze zagadnienia:

• analizowanie rynku pracy - wielkość bezrobocia a siła przetargowa pracownika,

• przeciwdziałanie bezrobociu,

• dobór pracowników - praktyki firm w zakresie poszukiwania pracowników,

• formy zatrudnienia - rodzaje umów z pracownikami i różnice pomiędzy nimi, wady i zalety umów zlecenia,

• systemy płac,

• prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy.

6. Przedsiębiorstwo

Zakres podstawowy – najważniejsze zagadnienia:

• zarządzanie przedsiębiorstwem - dobre praktyki w prowadzeniu firmy, najczęściej popełniane błędy,

• poszukiwanie pomysłów na własny biznes i ich weryfikowanie - gdzie szukać pomysłów, rozwój pomysłu na biznes i jego analiza,

• etyka biznesu - uczciwe i nieuczciwe praktyki firm.

Zakres rozszerzony – najważniejsze zagadnienia:

• typy przedsiębiorstw - firma a spółdzielnia, formy prawne firm (np. z o.o., jednoosobowa działalność gospodarcza),

• działalność startupów,

• sporządzanie biznesplanu - najważniejsze elementy biznesplanu, szacowanie przychodów i wydatków, analiza rynku,

• otoczenie rynkowe i jego badanie - wykonanie analizy rynku od strony konkurentów i konsumentów,

• analiza SWOT,

• przewagi konkurencyjne - znaczenie przewag konkurencyjnych dla firm, przykłady przewag konkurencyjnych,

• organizacja pracy przedsiębiorstwa (struktura, finanse, pracownicy, marketing).

Jak będą prowadzone lekcje?

W ramach zakresu podstawowego i rozszerzonego lekcje będą prowadzone w sposób umożliwiający zdobycie wiedzy teoretycznej, ale także umiejętności praktycznych. Podczas zajęć będą zastosowane, m.in.: metody pracy zespołowej, studia przypadków, symulacje biznesowe, wizyty studyjne czy spotkania z praktykami. Dodatkowo uczniowie uczęszczający przedmiot w ramach zakresu rozszerzonego mają obowiązek zrealizować projekt przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego. Sama tematyka jest dowolna, a przykładowo może to być: opracowanie produktu i przygotowanie go do wdrożenia na rynek, opracowanie aplikacji rozwiązującej dany problem społeczny i jej przygotowanie do wdrożenia na rynek, organizacja wydarzenia, opracowanie kampanii medialnej.

Kiedy będzie nauczany BIZ i w jakim wymiarze godzin?

Przedmiot jest realizowany zarówno w zakresie podstawowym, jak i rozszerzonym. W zakresie podstawowym są to 2 godziny w cyklu kształcenia, a w zakresie rozszerzonym dodatkowo 8 godzin tygodniowo, co daje łącznie 10 godzin. Decyzja o rozłożeniu zajęć w cyklu nauczania zależy od dyrektora szkoły.

Fundacja Warszawski Instytut Bankowości

Jesteśmy organizatorem jednego z największych programów pozaformalnej edukacji ekonomicznej w Europie - Bankowcy dla Edukacji. Realizujemy kilkanaście projektów edukacyjnych skierowanych m.in. do uczniów i nauczycieli. Każdego roku, poprzez nasze bezpłatne projekty edukacyjne, docieramy do kilkuset tysięcy uczniów w całej Polsce, współpracując z kilkoma tysiącami nauczycieli.

Od 1 stycznia 2023 r. realizujemy projekt wpierający nauczycieli przedmiotu biznes i zarządzanie - szczegółowe informacje dostępne są na www.BiznesiZarzadzanie.pl