Ilustracja przedstawia fotografię pracy wykonanej przez ucznia techniką wydzieranki z kolorowych papierów. Pejzaż jest przykładem zastosowania perspektywy barwnej: na planie pierwszym znajdują się skrawki papierów w barwach ciepłych, różnej wielkości. Plan drugi stanowi niebo w odcieniach barwy zimnej - niebieskiej.
Perspektywa barwna, wydzieranka; fot.: krata
Źródło: zbiory prywatne, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
RHFMKRNNU5URB
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Ilustracja interaktywna przedstawia zasadę stosowania perspektywy barwnej. Grafika podzielona jest na dwie części. Na prawej znajduje się siedem postaci. Trzy pierwsze sylwetki są w odcieniach brązów i znajdują się na dole obrazu. Natomiast cztery kolejne są niebieskie i znacznie oddalone od pierwszych sylwetek. Na lewej części także znajduje się siedem sylwetek. Trzy pierwsze są w odcieniach niebieskich i znajdują się na dole obrazu. Natomiast cztery kolejne są w odcieniach brązu oraz znacznie oddalone od pierwszych sylwetek. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i”. Po odwróceniu ukazana jest ta sama grafika z komentarzami. Do górnej części odnosi się informacja: „Te postacie są małe i na dalszym planie. Sylwetki po lewej stronie, w porównaniu z analogicznym po prawej wybijają się do przodu, ponieważ są w ciepłych barwach”. Do dolnej części: „Te postacie są duże i na pierwszym planie. Sylwetki po prawej stronie w porównaniu z analogicznymi po lewej, wybijają się do przodu, ponieważ są w ciepłych barwach”.
Ilustracja interaktywna przedstawia zasadę stosowania perspektywy barwnej. Grafika podzielona jest na dwie części. Na prawej znajduje się siedem postaci. Trzy pierwsze sylwetki są w odcieniach brązów i znajdują się na dole obrazu. Natomiast cztery kolejne są niebieskie i znacznie oddalone od pierwszych sylwetek. Na lewej części także znajduje się siedem sylwetek. Trzy pierwsze są w odcieniach niebieskich i znajdują się na dole obrazu. Natomiast cztery kolejne są w odcieniach brązu oraz znacznie oddalone od pierwszych sylwetek. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i”. Po odwróceniu ukazana jest ta sama grafika z komentarzami. Do górnej części odnosi się informacja: „Te postacie są małe i na dalszym planie. Sylwetki po lewej stronie, w porównaniu z analogicznym po prawej wybijają się do przodu, ponieważ są w ciepłych barwach”. Do dolnej części: „Te postacie są duże i na pierwszym planie. Sylwetki po prawej stronie w porównaniu z analogicznymi po lewej, wybijają się do przodu, ponieważ są w ciepłych barwach”.
Perspektywa barwnaperspektywa barwnaPerspektywa barwna nazywana również malarską, związana jest z odczuciem temperatury barw. Barwy ciepłe zdają się wychodzić do przodu, barwy zimne cofają się, sprawiają wrażenie bardziej odległych.
RE9TNS584F42M1
Ilustracja przedstawia fresk, na którym znajduje się widok na architekturę ujętą w kilku planach. To przykład malarstwa iluzjonistycznego na ścianie we wnętrzu. Na pierwszym planie znajduje się portyk, za którym centralnie umieszczona jest niewielka budowla na planie koła otoczona kolumnadą. Po obu jej stronach, w oddali są widoczne niemal identyczne budowle z kolumnadą namalowane zgodnie z zasadami perspektywy zbieżnej oraz malarskiej.
Fresk w Villa Boscoreale[czytaj: willa boskoriale] I w. p.n.e., drugi styl pompejański, Metropolitan Museum of Art [czytaj: metropoliten miuzijem of aart], Nowy Jork, USA
Źródło: coomons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
Już ponad dwa tysiące lat temu na ścianach domów w starożytnych Pompejach powstawały malowidła, które przedstawiały architekturę, wykorzystując zasady perspektywy barwnejperspektywa barwnaperspektywy barwnej, jak na przykład na ilustracji obok.
Perspektywa barwna związana jest z odczuciem temperatury barw. Barwy ciepłebarwy ciepłeBarwy ciepłe zdają się „wychodzić” do przodu, barwy zimnebarwy zimnebarwy zimne „cofają się”, sprawiając wrażenie bardziej odległych.
Jednak dopiero w czasach nowożytnychnowożytnośćczasach nowożytnych, około XV wieku we Włoszech, opracowano zasady perspektywy barwnej i powszechnie zaczęto stosować w malarstwie.
Perspektywa barwna w wybranych dziełach
Perspektywa barwnaperspektywa barwnaPerspektywa barwna ma zastosowanie w wielu dziełach malarskich. Poniżej znajdują się wybrane dwa przykłady dzieł, w których artyści zastosowali perspektywę barwnąperspektywa barwnaperspektywę barwną.
R1PQFAFF77T84
Ilustracja składa się z dwóch reprodukcji dzieł malarskich, ułożonych obok siebie. Z lewej: Ilustracja przedstawia obraz Domenica Ghirlandaio „Portret starca z wnukiem”. Na obrazie znajduje się starszy mężczyzna z małym chłopcem; obaj ubrani w czerwone stroje patrzą na siebie. Na nosie starszego mężczyzny znajdują się krosty, będące oznaką choroby. Wzrok mężczyzny jest smutny. Chłopiec rękę położył na piersi dziadka, patrzy na niego ze współczuciem. Za oknem rozpościera się daleki widok na krętą drogę i górę. Z prawej: Ilustracja przedstawiająca dzieło Paula Cézanne, „Czarny zamek”. Obraz ukazuje zamek przysłonięty sosnami. Budowla jest żółto‑pomarańczowa, kontrastuje z niebieskim niebem i odbija się na tle ciemnych drzew. Budynki obwiedzione są niebieskim konturem. Obraz malowany jest szeroką plamą, barwną z widoczną fakturą.
Z lewej: Domenico Ghirlandaio[czytaj: domeniko girlandajo], „Portret starca z wnukiem”. Z prawej: Paul Cézanne [czytaj: pol sezan], „Czarny zamek”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
W malarstwie Leonarda da Vinci
barwy ciepłe
barwy znajdujące się w kole barw obok siebie: głównie czerwono‑pomarańczowo‑żółte. Obrazowo nazywane „barwami ognia”.
R1MB4DA87B2NL1
Portret przedstawia kobietę siedzącą na balkonie. Jej ciało ustawione jest pod kątem, a twarz zwrócona jest w kierunku widza. Ubrana jest w skromną szatę, na której brak jest oznak pozycji społecznej, majątkowej czy dworskiej. Kobieta ma włosy sięgające za ramiona, z przedziałkiem po środku. Są gładkie, ku końcom lekko falowane. Ręce jej opierają się o oparcie krzesła. Są założone jedna na drugą. Za nią artysta ustawił wysoki mur, a dalej melancholijny krajobraz pocięty zygzakowatymi liniami ścieżek i wijących się potoków.
Leonardo da Vinci, Mona Lisa", 1503‑1506 r., Muzeum Luwr, Paryż, Francja
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
Intensywne badania w kierunku perspektywy barwnej prowadził Leonardo da Vinci. Jego obrazy są przykładem zastosowania odkryć w tej dziedzinie.
„Mona Lisa” to niewątpliwie najbardziej znany portret epoki renesansurenesansrenesansu. Ciepłe kolorybarwy ciepłeCiepłe kolory postaci i najbliższego planu przybliżają do nas postać. Wrażenie przestrzeni potęguje zimna tonacja kolorystycznatonacja barwnatonacja kolorystyczna na dalszym planie. Została tutaj spełniona zasada perspektywy malarskiejperspektywa barwnaperspektywy malarskiej, ciepłe kolorybarwy ciepłeciepłe kolory przybliżają, zimnebarwy zimnezimne - oddalają.
W obrazie artysta zastosował również inne perspektywy: zbieżnąperspektywa zbieżnazbieżną i powietrznąperspektywa powietrznapowietrzną.
tonacja barwna
dominacja lub takie zestawienie barw np.: w dziele malarskim, które nadaje ogólny ton dziełu sztuki
Ciekawostka
Mona Lisa to najsłynniejszy i jeden z najdroższych obrazów na świecie. Znajduje się w muzeum Luwr w Paryżu. Obraz został zamówiony przez włoskiego mieszczanina Franciszka Giocondo [czyt.: dżiokondo] i przedstawia jego żonę. Ponieważ Leonardo nie dotrzymał terminu wykonania obrazu, mieszczanin odmówił zapłaty - z kolei Leonardo nie oddał mu dzieła. Artysta wiele lat woził obraz ze sobą i ciągle nad nim pracował. Po śmierci malarza obraz został we Francji. Widzów do dziś fascynuje zagadkowy uśmiech modelki, na temat którego powstało wiele fantastycznych teorii. A Ty, co sądzisz o wyrazie twarzy Mona Lisy?
Ważne!
R1URO5KF66KCH1
Portret kobiety ubranej w sukienkę z kwadratowym dekoltem. Włosy ma gładko uczesane z przedziałkiem po środku. Włosy zakrywają uszy i zachodzą pod brodę. Na czole kobieta ma okalającą głowę cienką przepaskę. Bezpośrednio nad brwiami na cienki, złoty łańcuszek. Szyję kobiety oplata sznur czarnych korali zawiniętych dwa razy wokół szyi. Suknia jest koloru niebieskiego i bordowego. Kobieta patrzy w lewą stronę. Na lewym ręku trzyma białego, niewielkiego gronostaja. Jej prawa dłoń dotyka grzbietu i szyi zwierzątka. Gronostaj patrzy w tym samym kierunku co kobieta.
Leonardo da Vinci, "Dama z gronostajem", 1488‑1492 r., Muzeum Narodowe w Krakowie
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
Leonardo da Vinci pozostawił po sobie prawdopodobnie tylko kilkanaście obrazów olejnych.
Czy wiesz, że jeden z nich - portret na ilustracji obok, pt.: „Dama z gronostajem” jest obrazem Leonarda da Vinci znajdującym się w zbiorach muzealnych w Polsce?
Aktualnie „Dama z gronostajem” znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Obraz jest jednym z najcenniejszych dzieł nie tylko w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, ale wśród wszystkich dzieł sztuki znajdujących się w Polsce.
W malarstwie Paula Cézanne'a [czytaj: pola sezana]
R1UG5PDP61EER1
Ilustracja przedstawia obraz Paula Cézanne'a „Przystrojony słomkową plecionką wazon, cukiernica i jabłka”. Ukazuje ujęcie z góry na brązowy blat stolika, na którym ustawiony został wazon we wzory, biała cukiernica i taca z jabłkami. Kilka owoców leży obok. Kolory nakładane są szerokim pędzlem, pozostawiającym fakturę. Wszystkie elementy obwiedzione zostały czarnym i niebieskim konturem.
Paul Cézanne [czytaj: pol sezan], „Przystrojony słomkową plecionką wazon, cukiernica i jabłka”, 1890‑93 r., Muzeum Oranżerii, Paryż, Francja
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
Zastosowanie perspektywy malarskiejperspektywa barwnaperspektywy malarskiej widoczne jest również w twórczości wielu malarzy późniejszego okresu, jak np.: u postimpresjonisty Paula Cézanne'a [czytaj: pola sezana].
Zwróć uwagę, w jaki sposób perspektywa barwnaperspektywa barwnaperspektywa barwna została wykorzystana w obrazach Paula Cézanne'a [czytaj: pola sezana]: w martwej naturze - na ilustracji umieszczonej obok, a także w pejzażu - na ilustracji poniżej:
RYuA0Qt5U2cfP
Ilustracja przedstawia obraz Paula Cezanne'a „Góra Świętej Wiktorii”. Ukazuje widok na górę zlewającą się z błękitnym niebem. Na pierwszym planie znajduje się pejzaż z zabudowaniami. U dołu rozciąga się pas drzew, namalowany szerokimi pociągnięciami pędzla i z widoczną fakturą. Dalej taką samą techniką namalowane są budynki i otaczająca je zieleń. Obraz, dzięki zastosowaniu takiej techniki traci na wyrazistości i skłania się ku abstrakcyjnemu obrazowaniu rzeczywistości. Artysta zastosował perspektywę malarską w obrazie.
Paul Cézanne [czytaj: pol sezan], „Góra Świętej Wiktorii”,
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
W malarstwie Paula Gauguin [czytaj: pola gogę]
RGEHL1X6UG1QB1
Ilustracja przedstawia obraz Paula Gauguina „Tahitańskie kobiety na plaży”, Ukazuje dwie ciemnoskóre kobiety, ubrane w swobodne stroje, siedzące na piasku. Jedna siedzi przodem do wody, druga usytuowana jest w stronę widza. Postać umieszczona po lewej stronie, ubrana jest w czerwoną spódnicę w białe kwiaty i białą bluzkę, a kobieta po prawej stronie ma na sobie różową suknię. W obrazie dominują ciepłe, intensywne barwy. Morze namalowane zostało ciemnogranatowym kolorem z zielonym pasem fal.
Paul Gauguin [czytaj: pol gogę] „Tahitańskie kobiety na plaży”, 1891 r., Musée d'Orsay [czytaj: miuzé dorsé]Paryż, Francja
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Paul Gauguin [czytaj: pol gogę] posługiwał się paletą czystych barw, czyli kolorów podstawowych i pochodnych. Upraszczał malowane formy tworząc kompozycje z dużych płaskich plam jednolitego, intensywnego koloru, które oddzielał od siebie wyraźnym, płynnym konturem. Metoda ta nosi nazwę cloisonizmcloisonizm [czytaj: kluazonizm]cloisonizm [czytaj: kluazonizm].
Artysta zrezygnował z tradycyjnej perspektywy linearnejperspektywa zbieżnaperspektywy linearnej na rzecz budowania przestrzeni kolorem, zestawiając ze sobą kontrastujące barwy ciepłebarwy ciepłebarwy ciepłe i zimne.barwy zimnezimne. Realizując własną wizję artystyczną łączył w obrazach świat realny ze światem wyobraźni.
R13PJ2UDB4VET
Ćwiczenie 1
Zaznacz ilustracje, w których występuje perspektywa barwna.
Zaznacz ilustracje, w których występuje perspektywa barwna.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
R1FAJKFLEDHD5
Wyjaśnij, na czym polega perspektywa barwna.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Przypomnij, jakie wrażenie odnośnie odległości wywołują barwy chłodne, jak np.: niebieski, a jakie ciepłe, jak np.: pomarańczowy.
Perspektywa malarska związana jest z wrażeniem, że barwy ciepłe przybliżają, a barwy zimne oddalają.
Dla zainteresowanych
Jeśli zainteresowała Cię twórczość Paula Gaugina [czytaj: pola gogena] uruchom animację poniżej, w której zapoznasz się z dziełami artysty:
R1CAHC7QHQHP1
Animacja przedstawia współczesne wnętrze wystawowe, na którego ścianach rozwieszone są w złoconych ramach obrazy Paula Gauguina. Na pierwszej ścianie znajduje się obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”. Dzieło ukazuje pogrupowane, półnagie postacie oraz zwierzęta im towarzyszące na tle natury. Należy je czytać od prawej strony, gdzie zobrazowany został moment narodzin. Środkowa strefa kompozycji odnosi się do codziennej egzystencji dorosłego człowieka. Po lewej stronie ukazana została stara kobieta pogodzona z nadchodzącą śmiercią. Błękitny bożek należy do strefy, w której znajdziemy się po przejściu na drugą stronę. Symbolizuje to, co spotka nas po śmierci. Tytuł malowidła zapisany został w lewym górnym rogu. Biały ptak trzymający jaszczurkę, umieszczony u stóp kobiety, oznacza daremność, bezcelowość słów w obliczu śmierci. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy” – 1897 – 1898. Obraz namalowany na Tahiti. W 1891 roku Gauguin opuścił Francję przenosząc się na Tahiti. Poszukiwał prostego, prawdziwego życia nieujętego w ramy sztucznych konwenansów. Uważał, że obraz Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?, stworzony w czasie osobistego kryzysu, jest jego największym dziełem, podsumowującym jego przemyślenia i poglądy. Na drugiej ścianie zamieszczony jest obraz „Żółty Chrystus”. W centrum ukazuje ukrzyżowanego Chrystusa. Pod krzyżem znajdują się bretońskie kobiety w regionalnych strojach. Klęczą pogrążone w smutku. Tło wypełnia daleki pejzaż, utrzymany w żółtych i rdzawych kolorach o nierównym terenie. Jesienny pejzaż oddany barwami żółtą, zieloną i rdzawą doskonale koresponduje z postacią Chrystusa. Poszczególne elementy posiadają wyraźne, grube kontury i płaską formę. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Żółty Chrystus” – 1889. Obraz Żółty Chrystus jest dziełem naznaczonym dwuznacznością. Do świata rzeczywistości należą kobiety, podczas gdy postać Chrystusa jest świętym obrazem, wysnutym z ich wiary. Gauguin wyjechał w 1888 roku do Arles, gdzie mieszkał przez ok. dwa miesiące, a po nieporozumieniach z van Goghiem powrócił do Pont‑Aven (początek 1889), gdzie mieszkał do wiosny 1890. Latem 1889 udał się na krótką wizytę do Paryża, aby obejrzeć światową wystawę i wziąć udział w wystawie “symbolistów i syntetystów” w Café Volpin. Po powrocie namalował Żółtego Chrystusa. Inspiracją dla namalowania obrazu stał się krucyfiks w kościele w Trémalo niedaleko Pont‑Aven. Na trzeciej ścianie znajdują się dwa obrazy. Pierwszy to „Wizja po kazaniu. Walka Jakuba z aniołem” Ukazuje kilka kobiet przypatrujących się scenie walki Jakuba z aniołem. Kobiety ubrane są w regionalne stroje bretońskie. Niektóre z nich mają złożone ręce i modlą się. Inne z zaciekawieniem spoglądają na scenę walki, która odbywa się na jednolitym, czerwonym tle. Kompozycja charakteryzuje się zastosowaniem dużych plam czystego koloru, niemal pozbawionych światłocienia. Szczególnie intensywna jest czerwień ziemi, zupełnie odbiegająca od barw spotykanych w naturze. Ukośnie rosnące drzewo dzieli obraz na dwie strefy: realną z bretońskimi kobietami na pierwszym planie oraz symboliczną ze sceną walki Jakuba z aniołem. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Wizja po kazaniu” – 1888. Znany też pod tytułem Walka Jakuba z aniołem. Obraz ten uznawany jest za dowód przejścia Gauguina od impresjonizmu do symbolizmu. Jest to też pierwszy obraz namalowany przez Gauguina w stylu określanym jako syntetyzm. Został przez autora ofiarowany proboszczowi w miasteczku Nizon, jednak ten nie przyjął daru. W obrazie współistnieją dwa światy: rzeczywisty (reprezentowany przez klęczące na pierwszym planie Bretonki) i fantastyczny (biblijna walka Jakuba z aniołem). Drugim dziełem jest „Mave nave moe” (Słodkie sny). Praca ukazuje wspomnienia artysty o Tahiti i jego romantyczne sny o harmonii wszystkich na ziemi. Tahitańskie dziewczyny symbolizują różne etapy życia. Młoda kobieta z aureolą nad głową po lewej stronie, jest zamyślona, ukazana jak we śnie i oznacza ucieleśnienie dziewiczej czystości. Druga dziewczyna z owocami w dłoni, jest gotowa do gryzienia owocu. W głębi krajobrazu mieszkańcy wyspy tańczą wokół bożka. Kolory są czyste i płaskie - dominują czerwienie i róże oraz zielenie i błękity. Plamy oddziela delikatny kontur. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Nave nave moe” – 1894. Obraz przedstawia dwie kobiety tahitańskie, odpoczywające na łonie natury w pobliżu lustra wody. Napis znajdujący się w lewym dolnym rogu – Nave nave moe, jest tłumaczony jako „Radość odpoczynku”, „Radość inspiracji” lub „Słodkie sny”. Dzieło ma jednak głębsze symboliczne znaczenie i nawiązuje do chrześcijańskiego Odkupienia. Przedstawiona kobieta z jabłkiem nawiązuje do biblijnej Ewy i jest jej tahitańską wersją. Obok niej siedzi kobieta z aureolą, co ma sugerować, iż jest to Matka Boska. Na ostatniej ścianie został zaprezentowany „Autoportret z Żółtym Chrystusem”. Ukazuje popiersie malarza, zwróconego lekko w lewą stronę. Artysta ma na sobie codzienny strój. Za nim widoczne są jego dzieła. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Autoportret z Żółtym Chrystusem” – 1889. Obraz ukazuje popiersie artysty. Jego wzrok jest skierowany w oczy widza. Z tyłu, z lewej strony wisi Chrystus, z prawej natomiast widać dzbanek na tytoń z „peruwiańskim” obliczem artysty, rzeźbę, którą Gauguin wykonał dla Émile’a Schuffeneckera. W ten sposób obraz dzieli się na dwie sfery: po jednej jego stronie ukazane jest męczeństwo i ofiara (sprawy duchowe), po drugiej – ludzkie namiętności (sprawy ziemskie). Obrazy o tematyce religijnej, namalowane przez Gauguina w 1889, ukazują jego próbę wzięcia udziału w debacie teologicznej, która zdominowała myślenie w końcu XIX w. W tle animacji znajduje się podkład muzyczny. Jest to zapętlona ścieżka dźwiękowa, zagrana na fortepianie. Utwór jest spokojny, delikatny, ma relaksacyjny charakter.
Animacja przedstawia współczesne wnętrze wystawowe, na którego ścianach rozwieszone są w złoconych ramach obrazy Paula Gauguina. Na pierwszej ścianie znajduje się obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”. Dzieło ukazuje pogrupowane, półnagie postacie oraz zwierzęta im towarzyszące na tle natury. Należy je czytać od prawej strony, gdzie zobrazowany został moment narodzin. Środkowa strefa kompozycji odnosi się do codziennej egzystencji dorosłego człowieka. Po lewej stronie ukazana została stara kobieta pogodzona z nadchodzącą śmiercią. Błękitny bożek należy do strefy, w której znajdziemy się po przejściu na drugą stronę. Symbolizuje to, co spotka nas po śmierci. Tytuł malowidła zapisany został w lewym górnym rogu. Biały ptak trzymający jaszczurkę, umieszczony u stóp kobiety, oznacza daremność, bezcelowość słów w obliczu śmierci. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy” – 1897 – 1898. Obraz namalowany na Tahiti. W 1891 roku Gauguin opuścił Francję przenosząc się na Tahiti. Poszukiwał prostego, prawdziwego życia nieujętego w ramy sztucznych konwenansów. Uważał, że obraz Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?, stworzony w czasie osobistego kryzysu, jest jego największym dziełem, podsumowującym jego przemyślenia i poglądy. Na drugiej ścianie zamieszczony jest obraz „Żółty Chrystus”. W centrum ukazuje ukrzyżowanego Chrystusa. Pod krzyżem znajdują się bretońskie kobiety w regionalnych strojach. Klęczą pogrążone w smutku. Tło wypełnia daleki pejzaż, utrzymany w żółtych i rdzawych kolorach o nierównym terenie. Jesienny pejzaż oddany barwami żółtą, zieloną i rdzawą doskonale koresponduje z postacią Chrystusa. Poszczególne elementy posiadają wyraźne, grube kontury i płaską formę. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Żółty Chrystus” – 1889. Obraz Żółty Chrystus jest dziełem naznaczonym dwuznacznością. Do świata rzeczywistości należą kobiety, podczas gdy postać Chrystusa jest świętym obrazem, wysnutym z ich wiary. Gauguin wyjechał w 1888 roku do Arles, gdzie mieszkał przez ok. dwa miesiące, a po nieporozumieniach z van Goghiem powrócił do Pont‑Aven (początek 1889), gdzie mieszkał do wiosny 1890. Latem 1889 udał się na krótką wizytę do Paryża, aby obejrzeć światową wystawę i wziąć udział w wystawie “symbolistów i syntetystów” w Café Volpin. Po powrocie namalował Żółtego Chrystusa. Inspiracją dla namalowania obrazu stał się krucyfiks w kościele w Trémalo niedaleko Pont‑Aven. Na trzeciej ścianie znajdują się dwa obrazy. Pierwszy to „Wizja po kazaniu. Walka Jakuba z aniołem” Ukazuje kilka kobiet przypatrujących się scenie walki Jakuba z aniołem. Kobiety ubrane są w regionalne stroje bretońskie. Niektóre z nich mają złożone ręce i modlą się. Inne z zaciekawieniem spoglądają na scenę walki, która odbywa się na jednolitym, czerwonym tle. Kompozycja charakteryzuje się zastosowaniem dużych plam czystego koloru, niemal pozbawionych światłocienia. Szczególnie intensywna jest czerwień ziemi, zupełnie odbiegająca od barw spotykanych w naturze. Ukośnie rosnące drzewo dzieli obraz na dwie strefy: realną z bretońskimi kobietami na pierwszym planie oraz symboliczną ze sceną walki Jakuba z aniołem. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Wizja po kazaniu” – 1888. Znany też pod tytułem Walka Jakuba z aniołem. Obraz ten uznawany jest za dowód przejścia Gauguina od impresjonizmu do symbolizmu. Jest to też pierwszy obraz namalowany przez Gauguina w stylu określanym jako syntetyzm. Został przez autora ofiarowany proboszczowi w miasteczku Nizon, jednak ten nie przyjął daru. W obrazie współistnieją dwa światy: rzeczywisty (reprezentowany przez klęczące na pierwszym planie Bretonki) i fantastyczny (biblijna walka Jakuba z aniołem). Drugim dziełem jest „Mave nave moe” (Słodkie sny). Praca ukazuje wspomnienia artysty o Tahiti i jego romantyczne sny o harmonii wszystkich na ziemi. Tahitańskie dziewczyny symbolizują różne etapy życia. Młoda kobieta z aureolą nad głową po lewej stronie, jest zamyślona, ukazana jak we śnie i oznacza ucieleśnienie dziewiczej czystości. Druga dziewczyna z owocami w dłoni, jest gotowa do gryzienia owocu. W głębi krajobrazu mieszkańcy wyspy tańczą wokół bożka. Kolory są czyste i płaskie - dominują czerwienie i róże oraz zielenie i błękity. Plamy oddziela delikatny kontur. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Nave nave moe” – 1894. Obraz przedstawia dwie kobiety tahitańskie, odpoczywające na łonie natury w pobliżu lustra wody. Napis znajdujący się w lewym dolnym rogu – Nave nave moe, jest tłumaczony jako „Radość odpoczynku”, „Radość inspiracji” lub „Słodkie sny”. Dzieło ma jednak głębsze symboliczne znaczenie i nawiązuje do chrześcijańskiego Odkupienia. Przedstawiona kobieta z jabłkiem nawiązuje do biblijnej Ewy i jest jej tahitańską wersją. Obok niej siedzi kobieta z aureolą, co ma sugerować, iż jest to Matka Boska. Na ostatniej ścianie został zaprezentowany „Autoportret z Żółtym Chrystusem”. Ukazuje popiersie malarza, zwróconego lekko w lewą stronę. Artysta ma na sobie codzienny strój. Za nim widoczne są jego dzieła. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Autoportret z Żółtym Chrystusem” – 1889. Obraz ukazuje popiersie artysty. Jego wzrok jest skierowany w oczy widza. Z tyłu, z lewej strony wisi Chrystus, z prawej natomiast widać dzbanek na tytoń z „peruwiańskim” obliczem artysty, rzeźbę, którą Gauguin wykonał dla Émile’a Schuffeneckera. W ten sposób obraz dzieli się na dwie sfery: po jednej jego stronie ukazane jest męczeństwo i ofiara (sprawy duchowe), po drugiej – ludzkie namiętności (sprawy ziemskie). Obrazy o tematyce religijnej, namalowane przez Gauguina w 1889, ukazują jego próbę wzięcia udziału w debacie teologicznej, która zdominowała myślenie w końcu XIX w. W tle animacji znajduje się podkład muzyczny. Jest to zapętlona ścieżka dźwiękowa, zagrana na fortepianie. Utwór jest spokojny, delikatny, ma relaksacyjny charakter.
Zestawienia barw ciepłychbarwy ciepłeciepłych i zimnychbarwy zimnezimnych widać również na przykładzie malarstwa Vincenta van Gogha [czytaj: winsenta wan choha].
W malarstwie Vincenta van Gogha [czytaj: winsenta wan choha]
RBSC9H35Z83TV
Ilustracja przedstawia obraz "Słoneczniki" Vincenta van Gogha. Martwa natura ukazuje słoneczniki w wazonie, podzielonym na dwie części - dolna jest jaśniejsza, a górna ciemniejsza. Na dolnej znajduje się podpis autora. Połowy dzielone są wyrazistą linią. Niektóre słoneczniki są rozwinięte i mają wyraźnie odróżniające się środki, inne są nierozwinięte, częściowo zamknięte. Płatki kwiatów są nieregularne, w ciepłych odcieniach. Tło martwej natury jest chłodne, a więc oddala ścianę za wazonem. Malarz pozostawił ślady pędzla, tworząc strukturę dzieła.
Vincent van Gogh [czytaj: winsent wan choch], „Słoneczniki”, 1888 r., Nowa Pinakoteka, Monachium, Niemcy
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
RX22QZ1C3UG79
Ilustracja przedstawia dzieło Vincenta van Gogha „Kruki nad łanem pszenicy”. Ukazuje panoramiczne ujęcie pól, które rozdzielają drogi. Zboża rosnące na polu są pochylone w prawą stronę. Nad łanem zbóż wznosi się stado kruków. Nad pejzażem górną część obrazu wypełnia ciemne, niebiesko‑granatowe niebo z plamami jaśniejszych chmur. Faktura obrazu jest wyrazista.
Vincent van Gogh [czytaj: winsent wan choh] „Kruki nad łanem pszenicy”, 1890 r., Muzeum van Gogha [czytaj: wan choha], Amsterdam, Holandia
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
W ilustracjach w książkach
We współczesnej ilustracji także widoczna jest zasada stosowania ciepłych i zimnych kolorów w myśl zasady perspektywy malarskiej.perspektywa barwnaperspektywy malarskiej.
RVV4USGGCPX1S
Ilustracja przedstawia pracę Weroniki Tadaj‑Królikiewicz z książki „Bakłażan”. Ukazuje kobiety oraz mężczyzn, przewożących wielkiego bakłażana w zielonej taczce z czerwonymi kołami. Mężczyzna ciągnie taczkę, a kobieta pomaga mu, z tyłu podtrzymując bakłażana. Kobieta ubrana jest w czerwoną sukienkę w białe kropki. Mężczyzna jest na boso i ma ciemne spodnie, białą koszulę z czerwoną kamizelką oraz słomiany kapelusz. W oddali widać pola i zabudowania.
Weronika Tadaj‑Królikiewicz, ilustracja z książki „Bakłażan”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Poniżej znajduje się interaktywne narzędzie, tzw. szkicownik. Zapoznaj się z poleceniem i wykonaj pracę plastyczną.
RBP4OLZDETK8X
Znając zasady perspektywy barwnej użyj odpowiednich kolorów i narzędzi programu graficznego, aby wydobyć na załączonej ilustracji relacje przestrzenne. Możesz domalować jeszcze inne elementy kompozycji.
Znając zasady perspektywy barwnej użyj odpowiednich kolorów i narzędzi programu graficznego, aby wydobyć na załączonej ilustracji relacje przestrzenne. Możesz domalować jeszcze inne elementy kompozycji.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
RNRD4DLK4U8T8
Wyobraź sobie, że jesteś projektantką/projektantem mody i Twoim zadaniem jest stworzenie kolekcji w barwach podstawowych (czerwony, żółty, niebieski). Pokaz kolekcji powinien odbyć się zgodnie z zasadami perspektywy barwnej. W jakiej kolejności kolorystycznej pokażesz swoją kolekcję? Propozycję zapisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Już wiesz
jak klasyfikować barwy w sztukach plastycznych (ciepłe‑zimne);
co znaczą pojęcia, takie jak; perspektywa, perspektywa barwna/malarska, cloisonizm [czytaj: kluazonizm];
jak rozpoznać dzieła malarskie z perspektywą malarską;
że już w starożytności zauważono związek w oddawaniu przestrzeni na płaszczyźnie z barwami ciepłymi i zimnymi;
że Leonardo da Vinci prowadził badania związane z wpływem barw na złudzenie przestrzeni na płaszczyźnie;
Potrafisz
rozpoznawać rodzaje perspektyw, w tym perspektywę malarską;
wykonać pracę malarską z zastosowaniem perspektywy barwnej;
wyrażać w pracach plastycznych uczucia i emocje;
wyjaśnić, na czym polega perspektywa barwna;
wyjaśnić co to jest cloisonizm [czytaj: kluazonizm];
wyjaśnić, co ma wspólnego barwa z przestrzenią.
Słownik
barwy ciepłe
barwy ciepłe
barwy znajdujące się w kole barw obok siebie: głównie czerwono‑pomarańczowo‑żółte; obrazowo nazywane „barwami ognia”
barwy zimne
barwy zimne
barwy znajdujące się w kole barw obok siebie: głównie fioletowo‑zielono‑błękitne; obrazowo nazywane „barwami wody”
cloisonizm [czytaj: kluazonizm]
cloisonizm [czytaj: kluazonizm]
sposób malowania, polegający na stosowaniu plam o jednolitej barwie otoczonych konturem, czyli linią wyznaczającą kształt przedmiotu na płaszczyźnie
faktura
faktura
charakterystyczna powierzchnia dzieła malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, obiektu rzemiosła artystycznego itp., zależna od charakteru tworzywa, techniki i indywidualnego stylu artysty
inspiracja
inspiracja
twórczy zapał, pomysł na własne dzieło pod wpływem czyjejś pracy lub obserwacji natury
kontur
kontur
najczęściej jest to linia ukazująca kształt, zarys postaci lub przedmiotów; kontur nie występuje w przyrodzie; w pracach plastycznych jest wprowadzany do wyznaczenia kształtu na płaszczyźnie
martwa natura
martwa natura
pojęcie odnoszące się do sztuk plastycznych. Jest to kompozycja zestawionych ze sobą różnorodnych, najczęściej nieożywionych przedmiotów, np. naczyń, kwiatów, owoców.
perspektywa barwna
perspektywa barwna
sposób oddania przestrzeni w malarstwie i uzyskanie głębi wykorzystujące odczuwanie temperatury barw – ciepłe występują ku przodowi a zimne cofają się w głąb
plama barwna
plama barwna
ślad powstały po nałożeniu farby na dowolne podłoże; plama barwna może być np.: płaska, jednolita, zróżnicowana
przestrzeń
przestrzeń
trójwymiarowy (3D) obszar, otoczenie; jest nieograniczona, ale często wyznacza się jej umowne granice, np. przestrzeń pomieszczenia, przestrzeń publiczna
renesans
renesans
(inaczej odrodzenie) – to okres w historii kultury europejskiej odwołujący się do koncepcji antyku, określany też jako początek sztuki nowożytnej, który narodził się po 1400 roku we Włoszech. W wyniku przemian politycznych i społecznych, ruchów reformacyjnych, rozwoju mecenatu, odkryć geograficznych oraz wynalezienia druku nastąpił w tym czasie wielki rozkwit literatury i sztuki. Istotą była nowa humanistyczna postawa wobec rzeczywistości i nowy sposób naukowego myślenia.
sfumato
sfumato
z włoskiego: „przydymiony”, „mglisty”. Technika malarska okresu renesansu. Polegała ona na łagodnym przejściu z partii ciemnych do jasnych połączonym z rozmyciem konturów. Technikę tę stosował m.in. Leonardo da Vinci.
tonacja barwna
tonacja barwna
dominacja lub takie zestawienie barw np.: w dziele malarskim, które nadaje ogólny ton dziełu sztuki
walor
walor
ciężkość koloru czyli różne tonacje (natężenie) tego samego koloru
epoka w historii obejmująca czasy po średniowieczu a przed XIX wiekiem. Najczęściej za jej początek przyjmuje się rok 1453, tj. datę upadku Konstantynopola (a co za tym idzie upadku cywilizacji bizantyńskiej) lub rok 1492, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę.
perspektywa zbieżna
perspektywa zbieżna
zwana też perspektywą linearną, geometryczną; jej istotą jest podporządkowanie elementów kompozycji zasadzie geometrycznej; linie przeprowadzone przez wszystkie poziome elementy obrazu spotykają się w tzw. punkcie zbiegu (patrz: punkt zbiegu), piony zostają zachowane
perspektywa powietrzna
perspektywa powietrzna
technika malarska służąca zwiększeniu iluzji głębi. Za wynalazcę tej techniki uznaje się Leonardo da Vinci, który zastosował ją w większości swoich prac. Wykorzystanie perspektywy powietrznej powoduje, że wraz ze zwiększeniem odległości pomiędzy obiektem a obserwującym, tony i barwy stają się jaśniejsze, bardziej niebieskawe, a kształty stają się mniej wyraźne;