Piszemy instrukcję
W życiu codziennym bardzo często spotykamy się z tekstami użytkowymitekstami użytkowymi. Jednym z nich jest instrukcja, która spokrewniona jest z takimi gatunkami, jak wskazówka, zalecenie, polecenie. Wszystkie te formy mają w bardzo prosty i jednoznaczny sposób opisać zasady postępowania i działania w konkretnych sytuacjach. Nie zawsze instrukcje są łatwe w odbiorze – są jednak bardzo przydatne, zwłaszcza wtedy,
gdy chcemy coś sprawnie wykonać lub załatwić.
Zasady redagowania instrukcji
Instrukcja to tekst użytkowy, który zawiera opis zasad postępowania w jakiejś dziedzinie. Należy w nim w prostych słowach wyjaśnić, kto i jak ma postępować,
jak należy coś właściwie zużytkować. Bardzo ważna w instrukcji jest zwięzła i przemyślana kompozycja.
Wyróżniamy dwie odmiany instrukcji:
instrukcja obsługi, użytkowania, np. jakiegoś przedmiotu, urządzenia;
instrukcja działania, czynności, np. szybkiego, doraźnego postępowania w sprawach zagrażających naszemu bezpieczeństwu ('instrukcja przeciwpożarowa'), a także dłuższego działania, złożonego nawet z wieloetapowych czynności ('instrukcja wypełniania dokumentu').
Jak napisać instrukcję?
Pisanie instrukcji warto zacząć od nadania jej tytułu i zaplanowania układu graficznego (np. zapisu w formie punktów). Treść instrukcji powinna być napisana prostym i zrozumiałym dla odbiorcy językiem. Należy zadbać o logiczny układ czynności, które ma wykonać użytkownik, używając zwięzłych i precyzyjnych wypowiedzeń.
Jakich używać form?
Stosuj czasowniki w 2. osobie liczby pojedynczej trybu rozkazującego (np. 'przygotuj', 'zamień', 'otwórz') lub bezokoliczniki (np. 'przygotować', 'zamienić', 'otworzyć').
Używaj zwrotów, które wskazują na kolejne etapy czynności (np. 'najpierw', 'następnie', 'potem', 'teraz', 'zaraz po tym') – warto je skojarzyć ze stylistyką przepisu kulinarnego.
Skorzystaj ze zwrotów komunikujących, które wskazują na ostrzeżenia
(np. 'uważaj', 'pamiętaj', 'pod żadnym pozorem') – są one ważne w opisie urządzeń, np. elektronicznych. Ostrzegają przed niebezpieczeństwem.
Przed napisaniem instrukcji należy przemyśleć jej etapy – powinny być one graficznie wyróżnione. Coraz częściej pojawiają się instrukcje, w których słowom towarzyszą obrazki, np. instrukcje sprawnej ewakuacji w środkach transportu. Każdy, kto kiedykolwiek leciał samolotem, mógł (i musiał!) przed startem zapoznać się z taką instrukcją.
Poniższa tabela przedstawia ogólny wzór instrukcji obsługi urządzenia.
TYTUŁ INSTRUKCJI |
---|
PRZED UŻYCIEM |
informacje na temat przeznaczenia instrukcji |
OPIS DZIAŁAŃ |
przygotowanie - czynności wstępne (np. przygotowanie stanowiska pracy, niezbędnych narzędzi) |
obsługa - opis kolejnych czynności, które należy wykonać np. w celu uruchomienia urządzenia, wykonania jakiegoś produktu |
konserwacja - zasady prawidłowego przechowywania, dbania o stan urządzenia |
ZASADY BEZPIECZEŃSTWA |
informacje na zachowania zasad bezpieczeństwa, ostrzeżenia |
Przykład instrukcji
Poniższa instrukcja opisuje, jak zamawiać i wypożyczyć książki w bibliotece, której zbiory są skatalogowaneskatalogowane w systemie komputerowym.
INSTRUKCJA ZAMAWIANIA I WYPOŻYCZANIA W BIBLIOTECE MIEJSKIEJ
I.KONTO CZYTELNIK
1. Aby korzystać ze zbiorów bibliotecznych, zarejestruj konto użytkownika i uzyskaj kartę czytelnika naszej biblioteki.
2. W tym celu wypełnij formularz, a następnie przekaż go bibliotekarzowi. Pamiętaj! Podczas rejestracji okaż ważny dokument tożsamości.
3. Odbierz od bibliotekarza kartę czytelnika. Okazuj ją przy każdorazowym wypożyczeniu książek.
Szczegółowe zasady postępowania – wyliczenie, dodatkowe uwagi (Pamiętaj!)
II. WYSZUKIWANIE I ZAMAWIANIE KSIĄŻEK W KATALOGU
1. Aby znaleźć odpowiednią książkę lub odpowiednie czasopismo, skorzystaj z katalogu bibliotecznego.
2. Zaloguj się na swoje konto użytkownika.
a) Wpisz numer karty czytelnika i hasło.
b) Następnie kliknij ikonkę DALEJ.
3. Wpisz do wyszukiwarki informacje na temat poszukiwanej książki.
a) Wprowadź słowa kluczowe (autor, tytuł, typ publikacji).
b) Następnie naciśnij ikonkę OK.
4. Gdy wyświetli się tytuł publikacji oraz jego sygnaturysygnatury, wybierz polecenie ZAMAWIAM.
5. Po upływie 30 minut odbierz zamówioną książkę od bibliotekarza.
Szczegółowe zasady postępowania - wyliczenia
III. WYPOŻYCZANIE I ZWROT KSIĄŻEK
1. Wypożyczoną książkę traktuj z szacunkiem.
2. Pamiętaj! Zwróć wypożyczoną publikację do biblioteki przed upływem 30 dniu.
3. Zanim poprosisz o kolejną książkę, oddaj poprzednio wypożyczoną. Uwaga! Zwracaj książki w terminie.
Szczegółowe zasady postępowania - wyliczenie, uwagi (Pamiętaj!, Uwaga!)
Zadaniowo
Przeredaguj poniższe wypowiedzenia tak, aby powstały krótkie instrukcje. Użyj czasowników w 2. osobie liczby pojedynczej trybu rozkazującego.
1) Można przejść przez ulicę wyłącznie wtedy, gdy zapali się zielone światło. Przechodzenie na czerwonym świetle jest niedozwolone.
2) W razie zauważenia niebezpiecznej sytuacji należy niezwłocznie powiadomić straż miejską.
3) Każdy, kto dostrzeże wypadek, powinien jak najszybciej powiadomić o tym policję. Należy wybrać numer 112 i przekazać informację o wypadku.
4) Wypożyczanie książek w naszej bibliotece jest możliwe we wszystkie dni tygodnia.
5) W razie nieoddania książek w terminie nie będzie można wypożyczyć kolejnych.
Zredaguj instrukcję składania figurki z papieru (np. samolotu, statku lub czapki malarskiej).
Skorzystaj z poniższego szablonu i wymyśl własną instrukcję, np. Jak opowiedzieć śmieszny dowcip?
Co to będzie? | Opis zadania |
Dla kogo? | Opis odbiorcy |
Co trzeba przygotować? | Wyliczenie potrzebnych materiałów |
Jak to zrobić? | Wyliczenie w porządku czynności do wykonania/etapów postępowania |
Na co uważać? | Ostrzeżenia |
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: instrukcja, obsługa, regulamin, wskazówka, polecenie, zalecenie.