Po co nam przysłowia?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• pogłębia dotychczasową wiedzę o przysłowiach,

• zna kilka typowo polskich przysłów,

• rozumie funkcje przysłów w kulturze.

b) Umiejętności

Uczeń:

• bezbłędnie podaje znaczenie co najmniej połowy użytych na lekcji przysłów,

• dostrzega związek przysłów z życiem,

• potrafi zaprezentować swój punkt widzenia,

• doskonali umiejętność pracy w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Metoda problemowa, kalambury, praca zbiorowa, praca grupowa.

3. Środki dydaktyczne

Publikacje: Księga przysłów polskich, Przysłowie prawdę powie. Od żartów do prawdy, Przysłowia są.... na wszystko.

Czyste kartoniki

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Powitanie. Sprawdzenie listy obecności. Nauczyciel przedstawia temat lekcji i tłumaczy cele lekcji.

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów – ochotników (5‑6 osób) o otworzenie na dowolnej stronie Księgi przysłów polskich oraz przeczytanie przysłowia. Klasie zaś tłumaczy, iż ma za zadanie powiedzieć, czy dane przysłowie jest dla nich znane, jeśli tak, to, co znaczy: jeśli nie – to jak sądzą, co ono może oznaczać? Nauczyciel pomaga w określeniu znaczeń przysłów. Znane przysłowia uczniowie wpisują do zeszytów.

2. Nauczyciel pyta uczniów, jakie w ogóle znają przysłowia? Prosi jednego ucznia o sprawdzanie na bieżąco w Księdze przysłów polskich, czy dane przysłowie jest pochodzenia polskiego.

3. Uczniowie zapisują polskie przysłowia do zeszytów.

4. Nauczyciel pyta skąd znają dane przysłowia, co one oznaczają, kiedy mogły się narodzić, co mogło być przyczyną ich powstania (kierowanie uczniów ku tematom: doświadczenie, ludowa wyobraźnia, tradycja).

5. Nauczyciel pomaga sporządzić notatkę do zeszytu na podstawie odpowiedzi uczniów ewentualnie dodaje od siebie inne istotne informacje.

6. Nauczyciel prezentuje uczniom publikacje: „Przysłowie prawdę powie. Od żartów do prawdy” i „Przysłowia są... na wszystko”, pytając, dlaczego noszą one takie tytuły. Rozmowa na temat rodzajów przysłów i ich znaczenia.

7. Nauczyciel zapisuje na kartonikach treść innych polskich przysłów, prawdopodobnie znanych dzieciom (może wspierać się Księgą przysłów). Wybiera ucznia, któremu pokazuje zapisane przysłowie, prosząc o jego graficzne przedstawienie na tablicy. Zadaniem reszty klasy jest odgadnięcie przysłowia i skomentowanie go. Zabawa trwa do ostatnich 5 minut lekcji bądź do wyczerpania pomysłów. (załącznik 1)

c) Faza podsumowująca

1. Wybrane osoby próbują wyjaśnić, po, co nam przysłowia, dlaczego są używane, wspierając się zapamiętanymi przysłowiami.

2. Nauczyciel pomaga sporządzić notatkę do zeszytu na ten temat.

3. Nauczyciel zadaje pracę domową.

5. Bibliografia

1. Gry i zabawy w kształceniu językowym. Propozycje. Scenariusze. Projekty, pod red. H. Wiśniewskiej, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, Lublin 2000.

2. Księga przysłów polskich, zebrali i oprac. Masłowscy D. i W., Wydaw. Antyk, Kęty 2000.

3. Przysłowia są... na wszystko, wybór i oprac. Świerczyńska D., Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2001.

4. Przysłowie prawdę powie. Od żartów do prawdy, wyb. Gaudasińska E., Czytelnik, Warszawa 1983.

5. Przysłowia zawarte w Wikicytaty: http://pl.wikiquote.org/wiki/Przys%C5%82owia_polskie

6. Załączniki

a) Materiały dla nauczyciela

załącznik 1.

Apetyt rośnie w miarę jedzenia

Do wesela się zagoi

Dzieci i ryby głosu nie mają

Gdy kota nie ma, myszy harcują

Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta

Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść

Gość w dom – Bóg w dom

Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie

Jedna jaskółka wiosny nie czyni.

Jednym uchem wchodzi, a drugim wychodzi

Mowa jest srebrem, a milczenie złotem

Nie czyń bliźniemu, co tobie nie miłe

Pieniądze szczęścia nie dają

Strach ma wielkie oczy

W zdrowym ciele zdrowy duch

b) Zadanie domowe

Napiszę krótkie opowiadanie (6‑7 zdań) o wydarzeniu, które można opisać w skrócie wybranym przez siebie przysłowiem.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak