Podglądanie natury
Scenariusz zajęć „podglądanie natury”
Biologia, IV etap edukacyjny
Temat: Podglądanie natury.
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (1.1) [uczeń] przedstawia znaczenie biotechnologii tradycyjnej w życiu człowieka oraz podaje przykłady produktów uzyskiwanych jej metodami (np. wino, piwo, sery).
Cele zoperacjonalizowane
UCZEŃ | charakteryzuje bakterie i drożdże; |
definiuje pojęcia: fermentacja, biotechnologia tradycyjna; | |
wymienia organizmy przeprowadzające proces fermentacji; | |
wymienia produkty wytwarzane metodami biotechnologii tradycyjnej; | |
zna zastosowanie różnych rodzajów fermentacji; |
Nabywane umiejętności
UCZEŃ | zapisuje i objaśnia przebieg reakcji fermentacji; |
podaje przykłady wykorzystania biotechnologii tradycyjnej w produkcji przemysłowej; | |
potrafi wykonać doświadczenie stwierdzające obecność dwutlenku węgla; |
Kompetencje kluczowe
myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne
porozumiewanie się w języku ojczystym
umiejętność uczenia się
Etapy lekcji
Wstęp:
Krótka pogadanka o zastosowaniu biotechnologii tradycyjnej w gospodarstwie domowym.
Przebieg zajęć:
W rozmowie kierowanej nauczyciel dokonuje charakterystyki mikroorganizmów przeprowadzających proces fermentacji. Nauczyciel prezentuje schematy budowy komórki bakterii i komórek drożdży.
Uczniowie wykorzystując różne materiały (encyklopedia, podręcznik, Internet) krótko opisują podstawowe funkcje życiowe omawianych organizmów.
Nauczyciel prezentuje zestaw zdjęć mikroskopowych „Bakterie jogurtowe, drożdże”, przedstawiający gatunki mikroorganizmów wykorzystywanych w produkcji przemysłowej.
Nauczyciel przedstawia przebieg procesu fermentacji alkoholowej i mlekowej.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem zapisują omawiane procesy w postaci równań chemicznych.
Uczniowie dokonują obserwacji.
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Zdolności fermentacyjne drożdży wykorzystywane są w przemyśle piekarniczym do wypieku chleba. Ciasto drożdżowe rośnie pod wpływem dwutlenku węgla który powstaje w wyniku procesów biologicznych komórek drożdży.
Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest stwierdzenie obecności dwutlenku węgla wytworzonego przez drożdże w procesie fermentacji.
Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacja jest prowadzona podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji: 2 szklane kolby/butelki, gumową rurkę, plastelinę, drożdże, cukier, ciepłą wodę, wodę wapienną.
Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują w parach. W pierwszej kolbie mieszają drożdże, cukier i ciepłą wodę. W kolbie umieszczają gumową rurkę, którą uszczelniają plasteliną. W ten sam sposób umieszczają drugi koniec rurki w drugiej kolbie, która zwiera wodę wapienną. Uczniowie obserwują mętnienie wody wapiennej, co świadczy o obecności dwutlenku węgla. Wynikiem reakcji dwutlenku węgla z wodorotlenkiem wapnia obecnym w wodzie wapiennej powstaje węglan wapnia wywołujący zmętnienie roztworu zgodnie z reakcją: Ca(OH)₂ + CO₂ CaCO₃ + H₂O
Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie zapisują wynik przeprowadzonej obserwacji, redagują poprawne wnioski.
Nauczyciel odtwarza film „Fermentacja”
Uczniowie wymieniają produkty spożywcze, które wytwarza się w wyniku tego procesu.
Podsumowanie:
Uczniowie argumentują że fermentacja jest przykładem procesu rozkładu.
Zadanie domowe
Korzystając z dostępnych źródeł informacji odpowiedz na pytanie: Jakie mogą być negatywne skutki fermentacji?
Środki dydaktyczne
schemat budowy komórki bakterii i komórek drożdży;
zestaw zdjęć mikroskopowych „Bakterie jogurtowe, drożdże”
film „Fermentacja”
komputery połączone z Internetem
podręcznik, encyklopedia
szklane kolby/butelki
gumowe rurki
plastelina
drożdże, ciepła woda, cukier
woda wapienna
Metody nauczania
ćwiczenia laboratoryjne
obserwacja
pogadanka
rozmowa kierowana
Formy pracy
praca w parach
indywidualna
zbiorowa
Zadanie dla chętnych
Korzystając z dostępnych źródeł informacji wyszukaj wiadomości na temat wykorzystania zdolności metabolicznych bakterii w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.
Dodatkowe propozycje wykorzystania
Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na III etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania chemii.