Zasady rysunku technicznego, tolerancji i pasowania oraz podstaw normalizacji
E-materiały do kształcenia zawodowego
Mechanizmy robocze maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych
CHM.01. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych - Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych 814209
Podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
ANIMACJA 3D
Zapoznaj się z poniższą Animacją, a następnie przeanalizuj Galerię i dowiedz się jakie są podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych.
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem CHM.01. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych.
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem CHM.01. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych.
Animacja, pt. ,,Podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Animacja, pt. ,,Podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych”.
Źródło: Octopus Vr Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Film nawiązujący do treści materiału pod tytułem CHM.01. Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Podstawy budowy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych.
System skonstruowany w ten sposób, aby dzięki użyciu niewielkiej siły poprzez specjalne ramiona uzyskać kilkukrotnie wyższą moc. Układ kolanowy wykorzystuje się np. do wywarcia siły dociskającej połówki formy wtryskowej. Siła ta musi być większa niż te panujące wewnątrz formy wtryskowej, która podczas wtrysku tworzywa musi pozostać zamknięta.
Ilustracja zatytułowana układ kolanowy. Przedstawia mechanizm urządzenia składający się z czterech metalowych prętów ułożonych symetrycznie. Wewnątrz utworzonego w ten sposób stelażu znajdują się ruchome ramiona połączone ze sobą sworzniami oraz z płytą stołu ruchomego. Stół ruchomy połączony jest z ruchomym wózkiem osadzonym na spłaszczonej prowadnicy. Napęd urządzenia znajduje się na jego szczycie, poza stelażem. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Układ kolanowy jest zbudowany ze specjalnych ramion zamontowanych symetrycznie, tak aby równą siłą wywierać nacisk na płytę stołu ruchomego. Poszczególne ramiona są połączone ze sobą sworzniami. Napęd jest umiejscowiony w nieruchomym korpusie – jest on zaryglowany na słupach prowadzących. Korpus pozostaje nieruchomy w czasie pracy wtryskarki – jego położenie możemy zmienić jedynie, jeśli zmienia nam się wysokość formy. Cały mechanizm jest podłączony do centralnego systemu smarowania.
2. Zasada działania. Zasada działania układu kolanowego opiera się na mechanicznym przełożeniu siły napędu na siłę zwarcia. Dzięki temu przełożeniu uzyskujemy najwyższą dynamikę i prędkość pracy przy jednoczesnej redukcji zużycia energii i działaniu zabezpieczającym, bez dodatkowego zapotrzebowania na energię. Centralne doprowadzenie siły i wysoka sztywność sprawnie działają w centrum płyt. Silna kinematyka podwójnej dźwigni kolanowej zapewnia krótki czas ryglowania i wysoką siłę odryglowania formy. Szczególnie w pozycjach końcowych ruchowi dźwigni kolanowej został przeciwstawiony stosunkowo niewielki ruch płyty montażowej. W ten sposób zarówno otwieranie, jak i zamykanie formy mogą być sterowane precyzyjnie i delikatnie.
Ilustracja zatytułowana układ kolanowy. Przedstawia mechanizm urządzenia składający się z czterech metalowych prętów ułożonych symetrycznie. Wewnątrz utworzonego w ten sposób stelażu znajdują się ruchome ramiona połączone ze sobą sworzniami oraz z płytą stołu ruchomego. Stół ruchomy połączony jest z ruchomym wózkiem osadzonym na spłaszczonej prowadnicy. Napęd urządzenia znajduje się na jego szczycie, poza stelażem. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Układ kolanowy jest zbudowany ze specjalnych ramion zamontowanych symetrycznie, tak aby równą siłą wywierać nacisk na płytę stołu ruchomego. Poszczególne ramiona są połączone ze sobą sworzniami. Napęd jest umiejscowiony w nieruchomym korpusie – jest on zaryglowany na słupach prowadzących. Korpus pozostaje nieruchomy w czasie pracy wtryskarki – jego położenie możemy zmienić jedynie, jeśli zmienia nam się wysokość formy. Cały mechanizm jest podłączony do centralnego systemu smarowania.
2. Zasada działania. Zasada działania układu kolanowego opiera się na mechanicznym przełożeniu siły napędu na siłę zwarcia. Dzięki temu przełożeniu uzyskujemy najwyższą dynamikę i prędkość pracy przy jednoczesnej redukcji zużycia energii i działaniu zabezpieczającym, bez dodatkowego zapotrzebowania na energię. Centralne doprowadzenie siły i wysoka sztywność sprawnie działają w centrum płyt. Silna kinematyka podwójnej dźwigni kolanowej zapewnia krótki czas ryglowania i wysoką siłę odryglowania formy. Szczególnie w pozycjach końcowych ruchowi dźwigni kolanowej został przeciwstawiony stosunkowo niewielki ruch płyty montażowej. W ten sposób zarówno otwieranie, jak i zamykanie formy mogą być sterowane precyzyjnie i delikatnie.
Mechanizmem krzywkowym nazywamy mechanizm, w skład którego wchodzi para wyższa, której jedno z ogniw wykonuje ruch nawrotny. Ogniwo to będziemy nazywać popychaczem, zaś drugie z ogniw pary, zwykle o ruchu ciągłym, wyposażone w roboczą powierzchnię krzywą, z którą styka się popychacz i która warunkuje ruch względny pary, będziemy nazywać krzywką. Zwykle jest ona ogniwem napędowym. Jeśli oba ogniwa wykonują ruch nawrotny, to za popychacz będziemy uważać to z nich, którego kształt (zarys) powierzchni roboczej jest prostszy. Zastosowanie: w układach sterowania zaworami w silniku spalinowym, pompie, sprężarce.
Ilustracja zatytułowana mechanizm krzywkowy. Przedstawia detal urządzenia przypominające kształtem długą rurą, składającą się z 3 warstw. Jedna z warstw wykonuje ruch posuwisto-zwrotny. Od góry na niewielkim pręcie, przymocowanym prostopadle do rury, znajduje się prostokątny element z otworami na bocznej ściance. To krzywka. Wykonuje ruch obrotowy wokół rury. Jest to możliwe dzięki wyżłobieniu na powierzchni rury. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio.
Budowa. Mechanizm krzywkowy składa się z krzywki wykonującej ruch obrotowy i popychacza wykonującego ruch posuwisto-zwrotny, rzadziej wahadłowy. W innych odmianach takich mechanizmów zarówno krzywka, jak i popychacz wykonują ruch posuwisto-zwrotny. Mechanizm taki umożliwia zamianę ruchu krzywki na inny rodzaj ruchu. Popychacz może być umieszczony na osi obrotu krzywki lub mimośrodowo w stosunku do niej.
2.Zasada działania mechanizmu krzywkowego opiera się na obracającej wokół własnej osi krzywki. Sama krzywka wywiera nacisk na współpracujący popychacz wprawiając go w ruch. Linia wyznaczająca obwód krzywki jest w różnych odległościach od osi wałka co daje nam różne odległości odsunięcia popychacza. W zależności od kształtu krzywki możemy uzyskać różne prędkości przesuwu popychacza, np. w jednym kierunku wolniejszy wyjazd a szybszy powrót. Praca popychacza jest cykliczna i powtarza się co każdy obrót krzywki o 360o.
Ilustracja zatytułowana mechanizm krzywkowy. Przedstawia detal urządzenia przypominające kształtem długą rurą, składającą się z 3 warstw. Jedna z warstw wykonuje ruch posuwisto-zwrotny. Od góry na niewielkim pręcie, przymocowanym prostopadle do rury, znajduje się prostokątny element z otworami na bocznej ściance. To krzywka. Wykonuje ruch obrotowy wokół rury. Jest to możliwe dzięki wyżłobieniu na powierzchni rury. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio.
Budowa. Mechanizm krzywkowy składa się z krzywki wykonującej ruch obrotowy i popychacza wykonującego ruch posuwisto-zwrotny, rzadziej wahadłowy. W innych odmianach takich mechanizmów zarówno krzywka, jak i popychacz wykonują ruch posuwisto-zwrotny. Mechanizm taki umożliwia zamianę ruchu krzywki na inny rodzaj ruchu. Popychacz może być umieszczony na osi obrotu krzywki lub mimośrodowo w stosunku do niej.
2.Zasada działania mechanizmu krzywkowego opiera się na obracającej wokół własnej osi krzywki. Sama krzywka wywiera nacisk na współpracujący popychacz wprawiając go w ruch. Linia wyznaczająca obwód krzywki jest w różnych odległościach od osi wałka co daje nam różne odległości odsunięcia popychacza. W zależności od kształtu krzywki możemy uzyskać różne prędkości przesuwu popychacza, np. w jednym kierunku wolniejszy wyjazd a szybszy powrót. Praca popychacza jest cykliczna i powtarza się co każdy obrót krzywki o 360o.
Siłowniki hydrauliczne są urządzeniami, które można spotkać w większości gałęzi przemysłu, a także w warsztatach, maszynach rolniczych, w budownictwie, a nawet w gospodarstwie domowym. Ich różnorodność jest ogromna, począwszy od niewielkich konstrukcji stosowanych np. w drzwiach z samozamykaniem, po niewielkie wymiarowo, ale niezwykle potężne cylindry podporowe. Jak są one zbudowane i czym się różnią poszczególne modele? W maszynach do przetwórstwa tworzyw sztucznych znajdziemy zastosowanie np. w poruszaniu jednostką plastyfikującą lub płytami wyrzutników.
Ilustracja zatytułowana siłowniki hydrauliczne. Przedstawia mechanizm urządzenia przypominające kształtem strzykawkę. Składa się z wąskiego pręta ze spiralnymi żłobieniami wystającego z obudowy w kształcie cylindra. Cylinder zakończony jest uchwytem z okrągłym otworem. Ukazane jest wnętrze cylindra, gdzie znajduje się długi, dość gruby pręt. Z przodu otoczony jest dwoma niebieskimi pierścieniami. W głębi urządzenia na pręcie osadzono 3 połączone ze sobą walce, niebieski, czarny i niebieski. Ilustracja zawiera dwa punkty inteaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Siłowniki hydrauliczne to urządzenia różniące się od siebie konstrukcją, ale generalnie działające na podobnej zasadzie. Tłok, nurnik lub membrana stanowią trzon każdego siłownika hydraulicznego, na którym opiera się jego praca. Najczęściej jednak jest to tłok, dlatego z dwoma pozostałymi elementami konstrukcyjnymi tego urządzenia możesz się spotkać lub nie. Tłok hydrauliczny jest otoczony uszczelką chroniącą przed wydostaniem się cieczy służącej do generowania energii. Oczywiście nie można zapomnieć o tłoczysku – podłużnym elemencie przytwierdzonym do tłoka. Dzięki niemu energia mechaniczna zostaje przeniesiona z tłoka na ruchomy element pojazdu lub innej maszyny. Na siłownik hydrauliczny składają się także takie części jak: dławica i stopa (pokrywa czołowa i tylna) oraz elementy prowadzące. Trzeba też zaznaczyć, że sterowniki są sterowane za pomocą rozdzielaczy hydraulicznych. Całość jest zamknięta w cylindrycznej obudowie wykonanej z dobrej jakości materiałów. Warto wiedzieć, że iloczyn ciśnienia cieczy i powierzchni tłoka to wielkość siły wytwarzanej przez siłownik (prawo Pascala).
2. Zasada działania. Zasada działania siłownika hydraulicznego jest równie prosta jak jego konstrukcja. Nośnikiem energii jest ciecz. Aby kumulowała jej dużo, jest potrzebna odpowiednia gęstość. Dlatego w siłownikach stosuje się specjalne oleje hydrauliczne. Za pomocą pompy medium robocze jest wtłaczane do komory, powodując przesuwanie się tłoka. W siłownikach jednostronnego działania tłok przesuwa się w kierunku stopy wykonując pracę, a jednocześnie ściskając sprężynę zwrotną. Kiedy osiągnie cel, sprężyna ulega rozprężeniu i powoduje cofnięcie się tłoka oraz wypchnięcie z komory oleju. W siłowniku dwustronnego działania olej jest wtłaczany na przemian do jednej i do drugiej komory. W efekcie nacisk na tłok odbywa się z tą samą siłą w obu kierunkach. Pozwala to na bardziej precyzyjne kontrolowanie ruchu posuwisto-zwrotnego tłoka i jednocześnie pracy urządzenia.
Ilustracja zatytułowana siłowniki hydrauliczne. Przedstawia mechanizm urządzenia przypominające kształtem strzykawkę. Składa się z wąskiego pręta ze spiralnymi żłobieniami wystającego z obudowy w kształcie cylindra. Cylinder zakończony jest uchwytem z okrągłym otworem. Ukazane jest wnętrze cylindra, gdzie znajduje się długi, dość gruby pręt. Z przodu otoczony jest dwoma niebieskimi pierścieniami. W głębi urządzenia na pręcie osadzono 3 połączone ze sobą walce, niebieski, czarny i niebieski. Ilustracja zawiera dwa punkty inteaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Siłowniki hydrauliczne to urządzenia różniące się od siebie konstrukcją, ale generalnie działające na podobnej zasadzie. Tłok, nurnik lub membrana stanowią trzon każdego siłownika hydraulicznego, na którym opiera się jego praca. Najczęściej jednak jest to tłok, dlatego z dwoma pozostałymi elementami konstrukcyjnymi tego urządzenia możesz się spotkać lub nie. Tłok hydrauliczny jest otoczony uszczelką chroniącą przed wydostaniem się cieczy służącej do generowania energii. Oczywiście nie można zapomnieć o tłoczysku – podłużnym elemencie przytwierdzonym do tłoka. Dzięki niemu energia mechaniczna zostaje przeniesiona z tłoka na ruchomy element pojazdu lub innej maszyny. Na siłownik hydrauliczny składają się także takie części jak: dławica i stopa (pokrywa czołowa i tylna) oraz elementy prowadzące. Trzeba też zaznaczyć, że sterowniki są sterowane za pomocą rozdzielaczy hydraulicznych. Całość jest zamknięta w cylindrycznej obudowie wykonanej z dobrej jakości materiałów. Warto wiedzieć, że iloczyn ciśnienia cieczy i powierzchni tłoka to wielkość siły wytwarzanej przez siłownik (prawo Pascala).
2. Zasada działania. Zasada działania siłownika hydraulicznego jest równie prosta jak jego konstrukcja. Nośnikiem energii jest ciecz. Aby kumulowała jej dużo, jest potrzebna odpowiednia gęstość. Dlatego w siłownikach stosuje się specjalne oleje hydrauliczne. Za pomocą pompy medium robocze jest wtłaczane do komory, powodując przesuwanie się tłoka. W siłownikach jednostronnego działania tłok przesuwa się w kierunku stopy wykonując pracę, a jednocześnie ściskając sprężynę zwrotną. Kiedy osiągnie cel, sprężyna ulega rozprężeniu i powoduje cofnięcie się tłoka oraz wypchnięcie z komory oleju. W siłowniku dwustronnego działania olej jest wtłaczany na przemian do jednej i do drugiej komory. W efekcie nacisk na tłok odbywa się z tą samą siłą w obu kierunkach. Pozwala to na bardziej precyzyjne kontrolowanie ruchu posuwisto-zwrotnego tłoka i jednocześnie pracy urządzenia.
Prowadnica liniowa to element mający szerokie zastosowanie w przemyśle produkcyjnym. Jest to kluczowe ogniwo linii produkcyjnej, które odpowiada za precyzję oraz powtarzalność w tworzenia produktu. Na konstrukcję tytułowego elementu składają się szyny profilowe oraz wózki toczne. Innowacyjne rozwiązania technologiczne sprawiają, że owe elementy składowe są zabezpieczone przed dostawaniem się do nich zanieczyszczeń. Prowadnice liniowe – jak wspominaliśmy – cechują się rozległym zastosowaniem. Występują w wielu urządzeniach zautomatyzowanych oraz maszynach – zarówno tych większych, jak i mniejszych. Doskonałym przykładem zastosowania prowadnic liniowych jest m.in. drukarka bądź obrabiarka. Tytułowe elementy występują także w urządzeniach transportowych, maszynach pakujących oraz automatach spawalniczych. Podstawową zaletą stosowania prowadnic liniowych jest ich wysoka precyzja – dzięki temu pozwalają na sprawne funkcjonowanie wielu urządzeń. Na prowadnicach porusza się jednostka zamykania wtryskarki lub układ plastyfikujący.
Ilustracja zatytułowana prowadnica liniowa. Przedstawia dwie równolegle ułożone szyny metalowe. Osadzono na nich po dwie spłaszczone opaski. Jedna opaska jest szeroka, a druga wąska. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Prowadnica liniowa składa się z szyny liniowej, po której porusza się wózek liniowy. Wózek posiada obiegi kulkowe, w których przemieszczają się kulki toczące się po bieżni szyny liniowej. Kulki mogą być umieszczone luźno jedna przy drugiej lub połączone w łańcuszek kulkowy za pomocą specjalnych elementów z tworzywa. Zastosowanie takiego łańcuszka pozwala zwiększyć szybkość, z jaką może poruszać się wózek, zmniejszyć opory tarcia oraz zmniejszyć hałas powodowany przez przesuw wózka. Łańcuszek kulkowy znacznie wydłuża żywotność wózka poprzez ograniczenie ścierania się kulek między sobą. Odpowiedni profil szyny liniowej wymusza styk kulek w czterech punktach układu. Kolejnym bardzo ważnym elementem prowadnicy liniowej są zasobniki substancji smarującej znajdujące się po dwóch stronach wózka. Zasobnik taki jest połączony za pośrednictwem odpowiednio wyprofilowanego materiału filcowego z szyną liniową. Taka konstrukcja zapewnia stały dopływ oleju do bieżni, po której poruszają się kulki. Zasobniki mogą być napełniane ręcznie lub za pośrednictwem systemu smarowania centralnego. Przed przedostawaniem się zanieczyszczeń do wnętrza wózka chroni zestaw uszczelniaczy umieszczonych przed zasobnikiem smarnym. Zestaw składa się najczęściej z gumowych uszczelnień wargowych ściśle dopasowanych do kształtu szyny liniowej. Dostępne są również uszczelniacze stalowe, gdzie mogą pojawić się gorące wióry, podwójne zespoły uszczelniające do pracy w trudnych warunkach i dużym zapyleniu. 2. Zasada działania. Zasada działania prowadnicy liniowej opiera się na precyzyjnym ruchu wyłącznie wzdłuż szyny. Elementy przenoszące napęd, np. w postaci dwóch bloków oraz paska zębatego, umożliwiają mechaniczne przesunięcie wózka.
Ilustracja zatytułowana prowadnica liniowa. Przedstawia dwie równolegle ułożone szyny metalowe. Osadzono na nich po dwie spłaszczone opaski. Jedna opaska jest szeroka, a druga wąska. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Prowadnica liniowa składa się z szyny liniowej, po której porusza się wózek liniowy. Wózek posiada obiegi kulkowe, w których przemieszczają się kulki toczące się po bieżni szyny liniowej. Kulki mogą być umieszczone luźno jedna przy drugiej lub połączone w łańcuszek kulkowy za pomocą specjalnych elementów z tworzywa. Zastosowanie takiego łańcuszka pozwala zwiększyć szybkość, z jaką może poruszać się wózek, zmniejszyć opory tarcia oraz zmniejszyć hałas powodowany przez przesuw wózka. Łańcuszek kulkowy znacznie wydłuża żywotność wózka poprzez ograniczenie ścierania się kulek między sobą. Odpowiedni profil szyny liniowej wymusza styk kulek w czterech punktach układu. Kolejnym bardzo ważnym elementem prowadnicy liniowej są zasobniki substancji smarującej znajdujące się po dwóch stronach wózka. Zasobnik taki jest połączony za pośrednictwem odpowiednio wyprofilowanego materiału filcowego z szyną liniową. Taka konstrukcja zapewnia stały dopływ oleju do bieżni, po której poruszają się kulki. Zasobniki mogą być napełniane ręcznie lub za pośrednictwem systemu smarowania centralnego. Przed przedostawaniem się zanieczyszczeń do wnętrza wózka chroni zestaw uszczelniaczy umieszczonych przed zasobnikiem smarnym. Zestaw składa się najczęściej z gumowych uszczelnień wargowych ściśle dopasowanych do kształtu szyny liniowej. Dostępne są również uszczelniacze stalowe, gdzie mogą pojawić się gorące wióry, podwójne zespoły uszczelniające do pracy w trudnych warunkach i dużym zapyleniu. 2. Zasada działania. Zasada działania prowadnicy liniowej opiera się na precyzyjnym ruchu wyłącznie wzdłuż szyny. Elementy przenoszące napęd, np. w postaci dwóch bloków oraz paska zębatego, umożliwiają mechaniczne przesunięcie wózka.
Hydrauliczna pompa zębata jest urządzeniem o bardzo prostej konstrukcji, którego serce stanowią dwa wałki z osadzonymi na nich kołami zębatymi. Koła nachodzą na siebie tak, że podczas obracania się jednego z nich, drugie również wiruje poruszane zębami pierwszego. Napęd zewnętrzny jest przyłożony do jednego z wałów określanego jako napędowy. Drugi wał jest wałem napędzanym, a jego obrót jest wymuszony przez pierwszy. Pompa w maszynach do przetwórstw tworzyw zasila w olej hydrauliczny zespoły, takie jak np. siłowniki.
Ilustracja zatytułowana pompa zębata. Przedstawia metalowy sześcian. W górnej ścianie i w lewej znajdują się otwory. Przednia ściana została odsłonięta, ukazując duże koła zębate. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. W obudowie pompy są umieszczone dwa koła zębate, tj. koło zębate napędowe zewnętrzne i koło zębate napędzane. Pompa zębata jest pompą wyporową, która wykorzystuje dwa elementy wirujące – koła zębate do generowania przepływu połączone z wałami, przy czym jeden jest wałem napędowym, a drugi wałem napędzanym. Wszystko jest zamknięte w szczelnej obudowie, w której jest wykonany otwór dolotowy i otwór wylotowy. W budowie pompy zębatej nie można zapomnieć o łożyskowaniu wałków i zastosowaniu specjalnych uszczelnień. 2. Zasada działania. Zasada działania pomp zębatych o zazębieniu wewnętrznym opiera się na wspólnej współpracy koła zębatego wewnętrznego z obracającym się wieńcem o zazębieniu zewnętrznym. Ilość zębów w zębatce nie jest wielokrotnością drugiej. Zęby koła wchodząc w luki międzyzębne wieńca wypierają z nich ciecz do przestrzeni tłocznej, a wychodząc z nich napełniają się cieczą z przestrzeni ssawnej. Przestrzenie tłoczna i ssawna są oddzielone od siebie stykiem uzębień koła i wieńca oraz sierpową wkładką. Współpracujące uzębienie charakteryzuje się wysokim stopniem pokrycia zębów. Na wydajność pompy składa się wyporność i prędkości obrotowa. Wyporność pompy to objętość przemieszczanej cieczy, gdy wał pompy wykona pełny obrót. Współpracujące uzębienie charakteryzuje się wysokim stopniem pokrycia zębów. Zużycie jest równomiernie rozmieszczane na całej zębatce dzięki temu, że każdy ząb styka się z drugim w takiej samej konfiguracji i liczbie.
Ilustracja zatytułowana pompa zębata. Przedstawia metalowy sześcian. W górnej ścianie i w lewej znajdują się otwory. Przednia ściana została odsłonięta, ukazując duże koła zębate. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. W obudowie pompy są umieszczone dwa koła zębate, tj. koło zębate napędowe zewnętrzne i koło zębate napędzane. Pompa zębata jest pompą wyporową, która wykorzystuje dwa elementy wirujące – koła zębate do generowania przepływu połączone z wałami, przy czym jeden jest wałem napędowym, a drugi wałem napędzanym. Wszystko jest zamknięte w szczelnej obudowie, w której jest wykonany otwór dolotowy i otwór wylotowy. W budowie pompy zębatej nie można zapomnieć o łożyskowaniu wałków i zastosowaniu specjalnych uszczelnień. 2. Zasada działania. Zasada działania pomp zębatych o zazębieniu wewnętrznym opiera się na wspólnej współpracy koła zębatego wewnętrznego z obracającym się wieńcem o zazębieniu zewnętrznym. Ilość zębów w zębatce nie jest wielokrotnością drugiej. Zęby koła wchodząc w luki międzyzębne wieńca wypierają z nich ciecz do przestrzeni tłocznej, a wychodząc z nich napełniają się cieczą z przestrzeni ssawnej. Przestrzenie tłoczna i ssawna są oddzielone od siebie stykiem uzębień koła i wieńca oraz sierpową wkładką. Współpracujące uzębienie charakteryzuje się wysokim stopniem pokrycia zębów. Na wydajność pompy składa się wyporność i prędkości obrotowa. Wyporność pompy to objętość przemieszczanej cieczy, gdy wał pompy wykona pełny obrót. Współpracujące uzębienie charakteryzuje się wysokim stopniem pokrycia zębów. Zużycie jest równomiernie rozmieszczane na całej zębatce dzięki temu, że każdy ząb styka się z drugim w takiej samej konfiguracji i liczbie.
Przekładnie zębate to elementy, które przenoszą napęd przy pomocy co najmniej dwóch współpracujących ze sobą kół zębatych. Spośród nich wyróżniamy przekładnie jednostopniowe, w których współpracuje jedna para kół oraz wielostopniowe, w których współpraca odbywa się szeregowo – z większą ilością kół. W drugim wariancie mamy możliwość zwiększonego stopniowania przekładni poprzez zastosowanie różnej ilości zębów. Przekładnie zębate można podzielić także ze względu na rodzaj przenoszonego ruchu na przekładnie obrotowe, gdzie do przeniesienia napędu służą dwa koła. Innym typem tego rodzaju przekładni jest przekładnia liniowa, w której to koło współpracuje z listwą zębatą o takim samym module. Wówczas mówimy o zamianie ruchu obrotowego w posuwisty i odwrotnie.
Ilustracja zatytułowana przekładnia zębata. Przedstawia wnętrze mechanizmu urządzenia, którego obudowa ma kształt prostokąta ze ściętym górnym lewym rogiem i z dwiema wypustkami, u dołu i po prawej stronie. We wnętrzu urządzenia znajduje się 6 kół zębatych o zbliżonej średnicy. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Przekładnia zębata jest zbudowana z kół zębatych, które składają się z wieńca, tarczy i piasty, przy czym wszystkie te części zwykle tworzą monolit wykonany z jednego materiału. Na wieńcu, który tworzy zewnętrzną część koła, nacięto zęby i łączy się on z piastą poprzez tarczę. Piasta służy osadzeniu koła na wale i jest jednocześnie ustalona na nim obrotowo najczęściej przy pomocy wpustu pryzmatycznego, tak aby można było przenieść moment z wału na koło lub odwrotnie. Dla zmniejszenia ciężaru w tarczy często wykonuje się otwory. Jeżeli średnica zewnętrzna koła jest niewiele większa od średnicy wałka, to wyjątkowo wykonuje się wałek razem z zębnikiem (czyli napędzającym kołem zębatym) w taki sposób, że tworzą one jeden nierozerwalny element. Następnie w materiale, z którego toczy się wałek, nacina się zęby.
2. Zasada działania. Zasada działania przekładni zębatej opiera się bezpośrednio na zmianie prędkości obrotowej (wyrażonej w obrotach na minutę) oraz momentu (wyrażonego w niutonometrach), przy czym zmniejszenie prędkości powoduje wzrost momentu i odwrotnie. I tutaj dochodzimy do celu, w jakim przekładnia zębata powstała, czyli dostosowanie obrotów i momentu do odbiornika mocy, ponieważ silnik rzadko kiedy zapewnia te dwa parametry takie, jakich oczekujemy na wyjściu. Stosunek prędkości obrotowych na wejściu i tej na wyjściu równa się przełożeniu i jednocześnie odpowiada ilorazowi liczby zębów na wyjściu i na wejściu, ale sprawa liczby zębów zostanie przedstawiona później. W tym miejscu należy omówić pojęcie mocy, o którym była mowa na samym początku. Mówiąc prosto, stanowi ona iloczyn prędkości kątowej i momentu, przy czym prędkość kątową wyraża się w radianach na sekundę. A ponieważ nic w przyrodzie nie jest idealne, to z przenoszeniem mocy (za pomocą przekładni również) wiążą się straty wynikające głównie z tarcia pomiędzy powierzchniami roboczymi zębów, które ze sobą współpracują. Jeżeli mamy straty w przenoszeniu mocy, to znaczy, że jej część zostanie utracona, a stanowi to w przypadku przekładni zębatej kilka procent. Jak wiadomo, w przyrodzie nic nie ginie, tylko zmienia się w coś innego, a więc tarcie w przekładni generujące straty zamienia się w ciepło. Z pojęciem strat wiąże się pojęcie sprawności, która określa, ile procent mocy wejściowej pojawi się na wyjściu przekładni.
Ilustracja zatytułowana przekładnia zębata. Przedstawia wnętrze mechanizmu urządzenia, którego obudowa ma kształt prostokąta ze ściętym górnym lewym rogiem i z dwiema wypustkami, u dołu i po prawej stronie. We wnętrzu urządzenia znajduje się 6 kół zębatych o zbliżonej średnicy. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Przekładnia zębata jest zbudowana z kół zębatych, które składają się z wieńca, tarczy i piasty, przy czym wszystkie te części zwykle tworzą monolit wykonany z jednego materiału. Na wieńcu, który tworzy zewnętrzną część koła, nacięto zęby i łączy się on z piastą poprzez tarczę. Piasta służy osadzeniu koła na wale i jest jednocześnie ustalona na nim obrotowo najczęściej przy pomocy wpustu pryzmatycznego, tak aby można było przenieść moment z wału na koło lub odwrotnie. Dla zmniejszenia ciężaru w tarczy często wykonuje się otwory. Jeżeli średnica zewnętrzna koła jest niewiele większa od średnicy wałka, to wyjątkowo wykonuje się wałek razem z zębnikiem (czyli napędzającym kołem zębatym) w taki sposób, że tworzą one jeden nierozerwalny element. Następnie w materiale, z którego toczy się wałek, nacina się zęby.
2. Zasada działania. Zasada działania przekładni zębatej opiera się bezpośrednio na zmianie prędkości obrotowej (wyrażonej w obrotach na minutę) oraz momentu (wyrażonego w niutonometrach), przy czym zmniejszenie prędkości powoduje wzrost momentu i odwrotnie. I tutaj dochodzimy do celu, w jakim przekładnia zębata powstała, czyli dostosowanie obrotów i momentu do odbiornika mocy, ponieważ silnik rzadko kiedy zapewnia te dwa parametry takie, jakich oczekujemy na wyjściu. Stosunek prędkości obrotowych na wejściu i tej na wyjściu równa się przełożeniu i jednocześnie odpowiada ilorazowi liczby zębów na wyjściu i na wejściu, ale sprawa liczby zębów zostanie przedstawiona później. W tym miejscu należy omówić pojęcie mocy, o którym była mowa na samym początku. Mówiąc prosto, stanowi ona iloczyn prędkości kątowej i momentu, przy czym prędkość kątową wyraża się w radianach na sekundę. A ponieważ nic w przyrodzie nie jest idealne, to z przenoszeniem mocy (za pomocą przekładni również) wiążą się straty wynikające głównie z tarcia pomiędzy powierzchniami roboczymi zębów, które ze sobą współpracują. Jeżeli mamy straty w przenoszeniu mocy, to znaczy, że jej część zostanie utracona, a stanowi to w przypadku przekładni zębatej kilka procent. Jak wiadomo, w przyrodzie nic nie ginie, tylko zmienia się w coś innego, a więc tarcie w przekładni generujące straty zamienia się w ciepło. Z pojęciem strat wiąże się pojęcie sprawności, która określa, ile procent mocy wejściowej pojawi się na wyjściu przekładni.
Przekładnia cierna to przekładnia mechaniczna, w której zostały użyte dwa poruszające się elementy dociskane do siebie. W momencie dociskania pomiędzy nimi pojawia się połączenie cierne razem z siłą tarcia. Siła tarcia prowadzi do przeniesienia napędu. Warto również dodać, że specyfika przekładni ciernych powoduje, że zyskują one naprawdę bogate zastosowanie. Ma to związek z tym, że ich geometrię można kształtować w dowolny sposób. Z tego względu przekładnie cierne można spotkać w wielu różnych układach oraz mechanizmach.
Ilustracja zatytułowana przekładnia cierna. Przedstawia mechanizm urządzenia, które jest zbudowane z dwóch kół ciernych o walcowatym kształcie. Górne koło ma postać wąskiej szpuli, dolny ma postać nieco szerszej szpuli z umocowanymi do niej pięcioma cylindrami. Umocowane są po lewej stronie i mają coraz mniejszą średnicę. Szpule opasane są przez łączącą je taśmę. Ilustarcja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Przekładnia cierna jest zbudowana z kół ciernych, które mogą być walcowe, stożkowe, tarczowe lub o zarysie krzywoliniowym. Mogą one być do siebie dociskane bezpośrednio lub za pośrednictwem dodatkowego elementu. Osie kół ciernych mogą być równoległe lub przecinać się (przekładni o wichrowatych osiach nie buduje się – hiperboloidalne koła cierne wykazywałyby bowiem duże poślizgi wzdłużne, co ogranicza możliwość uzyskiwania większych sił tarcia). 2. Zasada działania. Przekładnie cierne mogą mieć przełożenie stałe lub zmienne w sposób ciągły (bezstopniowy). W tym drugim przypadku bywają nazywane wariatorami. Wariatory mogą być zwykłe lub planetarne. Przekładnie o stałym przełożeniu buduje się rzadko. Przekładnie o przełożeniu zmiennym są używane częściej. Służą one np. do napędu obrabiarek, maszyn przemysłu spożywczego, pras i młotów kuźniczych, a nawet samochodów. W przekładniach ciernych przenoszenie ruchu i mocy z wału napędowego na wał napędzany odbywa się dzięki sile tarcia, która w tym przypadku jest siłą obwodową dwóch dociskanych do siebie kół ciernych. Siła docisku może być stała lub zmieniać się samoczynnie w zależności od przenoszonego momentu obrotowego.
Ilustracja zatytułowana przekładnia cierna. Przedstawia mechanizm urządzenia, które jest zbudowane z dwóch kół ciernych o walcowatym kształcie. Górne koło ma postać wąskiej szpuli, dolny ma postać nieco szerszej szpuli z umocowanymi do niej pięcioma cylindrami. Umocowane są po lewej stronie i mają coraz mniejszą średnicę. Szpule opasane są przez łączącą je taśmę. Ilustarcja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Przekładnia cierna jest zbudowana z kół ciernych, które mogą być walcowe, stożkowe, tarczowe lub o zarysie krzywoliniowym. Mogą one być do siebie dociskane bezpośrednio lub za pośrednictwem dodatkowego elementu. Osie kół ciernych mogą być równoległe lub przecinać się (przekładni o wichrowatych osiach nie buduje się – hiperboloidalne koła cierne wykazywałyby bowiem duże poślizgi wzdłużne, co ogranicza możliwość uzyskiwania większych sił tarcia). 2. Zasada działania. Przekładnie cierne mogą mieć przełożenie stałe lub zmienne w sposób ciągły (bezstopniowy). W tym drugim przypadku bywają nazywane wariatorami. Wariatory mogą być zwykłe lub planetarne. Przekładnie o stałym przełożeniu buduje się rzadko. Przekładnie o przełożeniu zmiennym są używane częściej. Służą one np. do napędu obrabiarek, maszyn przemysłu spożywczego, pras i młotów kuźniczych, a nawet samochodów. W przekładniach ciernych przenoszenie ruchu i mocy z wału napędowego na wał napędzany odbywa się dzięki sile tarcia, która w tym przypadku jest siłą obwodową dwóch dociskanych do siebie kół ciernych. Siła docisku może być stała lub zmieniać się samoczynnie w zależności od przenoszonego momentu obrotowego.
Mechanizm stosowany w budowie maszyn do łączenia oraz rozłączania wałów w celu przekazywania momentu obrotowego. Inaczej jest to zespół części służących do połączenia dwóch niezależnie obrotowo osadzonych wałów, czynnego – napędowego i biernego – napędzanego, w celu przeniesienia momentu obrotowego.
Sprzęgła rozłączne: Sprzęgła rozłączne wyróżniają się tym, że pozwalają na rozłączanie się części czynnej i biernej w trakcie pracy.
Sprzęgło wielopłytkowe: Sprzęgło wielopłytkowe cierne jest zwielokrotnionym sprzęgłem tarczowym, a więc sprzęgłem poślizgowym, w którym w odróżnieniu od sprzęgieł przymusowych w określonych warunkach następuje poślizg. Oznacza to, że średnia prędkość obrotowa wałka napędzanego (liczona w czasie pełnego obrotu) jest chwilowo mniejsza od prędkości wałka napędzającego. Sprzęgło wielopłytkowe cierne jest sprzęgłem posiadającym wiele tarcz (płytek ciernych), w którym przeniesienie napędu odbywa się za pomocą siły tarcia, a poślizg może wystąpić chwilowo przy przeciążeniu. Płytki cierne są osadzone na przemian: jedna wewnątrz, następna na zewnątrz. Płytki w tulejach są osadzone na wypustach. Włączenie sprzęgła następuje w wyniku przesunięcia nasuwy, która za pomocą dźwigni dociska zespół płytek. Sprzęgła wielopłytkowe są przeznaczone do pracy w oleju.
Ilustracja zatytułowana sprzęgło. Przedstawia wałek, na który nałożono zestaw wielu kół zębatych. Koła są osłonięte metalową obudową. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Sprzęgło jest zbudowane z członu napędzającego (czynnego) zainstalowanego na wale napędzającym, członu napędzanego (biernego) zainstalowanego na wale napędzanym oraz elementów łączących. Elementem łącznym może być jedna lub więcej części maszynowych albo czynnik, tak jak to ma miejsce w sprzęgle hydrokinetycznym. Dzięki sprzęgłom silniki, zespoły układu napędowego oraz mechanizmy robocze można wykonywać w postaci odrębnych zespołów maszyn i urządzeń, a następnie łączyć je za pomocą montażu. Stosowanie różnych sprzęgieł umożliwia również spełnienie wielu innych zadań, które wymagałyby bardzo skomplikowanej konstrukcji maszyn, a nawet byłyby niemożliwe do wykonania. 2. Zasada działania. Sprzęgła możemy podzielić na sprzęgła rozłączne i nierozłączne. Jeśli chodzi o sprzęgła nierozłączne, to zasada działania polega na przekazaniu momentu obrotowego z wału napędowego na wał napędzany za pomocą elementu elastycznego. Zastosowanie takiego sprzęgła niweluje nam brak współosiowości obu wałów. Dodatkowo takie sprzęgło stanowi swego rodzaju bezpiecznik – najsłabszy (najtańszy) element układu.
Natomiast w zastosowaniu sprzęgieł rozłącznych elementem przeniesienia momentu obrotowego jest siła tarcia między powierzchniami tarcz, gdzie tarcza lub ich zespół są osadzone na wale napędowym, a druga tarcza lub ich zespół na wale napędzanym. Wszystkie tarcze są zamontowane naprzemiennie, aby zwiększyć powierzchnię tarcia.
Ilustracja zatytułowana sprzęgło. Przedstawia wałek, na który nałożono zestaw wielu kół zębatych. Koła są osłonięte metalową obudową. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Sprzęgło jest zbudowane z członu napędzającego (czynnego) zainstalowanego na wale napędzającym, członu napędzanego (biernego) zainstalowanego na wale napędzanym oraz elementów łączących. Elementem łącznym może być jedna lub więcej części maszynowych albo czynnik, tak jak to ma miejsce w sprzęgle hydrokinetycznym. Dzięki sprzęgłom silniki, zespoły układu napędowego oraz mechanizmy robocze można wykonywać w postaci odrębnych zespołów maszyn i urządzeń, a następnie łączyć je za pomocą montażu. Stosowanie różnych sprzęgieł umożliwia również spełnienie wielu innych zadań, które wymagałyby bardzo skomplikowanej konstrukcji maszyn, a nawet byłyby niemożliwe do wykonania. 2. Zasada działania. Sprzęgła możemy podzielić na sprzęgła rozłączne i nierozłączne. Jeśli chodzi o sprzęgła nierozłączne, to zasada działania polega na przekazaniu momentu obrotowego z wału napędowego na wał napędzany za pomocą elementu elastycznego. Zastosowanie takiego sprzęgła niweluje nam brak współosiowości obu wałów. Dodatkowo takie sprzęgło stanowi swego rodzaju bezpiecznik – najsłabszy (najtańszy) element układu.
Natomiast w zastosowaniu sprzęgieł rozłącznych elementem przeniesienia momentu obrotowego jest siła tarcia między powierzchniami tarcz, gdzie tarcza lub ich zespół są osadzone na wale napędowym, a druga tarcza lub ich zespół na wale napędzanym. Wszystkie tarcze są zamontowane naprzemiennie, aby zwiększyć powierzchnię tarcia.
Mechanizm, w którym ruch obrotowy korby jest przekształcany w ruch posuwisto‑zwrotny napędzanego elementu. W mechanizmie jarzmowym ramieniem jest jarzmo z prowadnicą, w której przesuwa się kamień połączony przegubowo z korbą. Ruch obrotowy korby powoduje ruch wahadłowy jarzma, który za pośrednictwem dalszych członów jest zamieniany na ruch posuwisto‑zwrotny napędzanego elementu. Mechanizmy te są stosowane przede wszystkim do napędu obrabiarek, w których ruchem roboczym jest ruch prostoliniowy.
Ilustracja zatytułowana mechanizm jarzmowy. Składa się on z wąskiej i krótkiej prowadnicy, na której osadzony jest niewielki okrągły element. Po obu jego stronach znajdują się ramiona długiej wąskiej ramki. Niżej ramiona ramki obejmują drugi okrągły element. Jest on równie niewielki jak pierwszy. Pod nim znajduje się większe niebieskie koło. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Mechanizm jarzmowy jest zbudowany z korby z wodzikiem oraz jarzma. Korba jest zamontowana na wale silnika napędowego, ma zamocowany mimośrodowo specjalny trzpień, który podczas obrotów przesuwa się w jarzmie wprawiając je w ruch. Jarzmo w jednym z końców jest utwierdzone wahliwie i podczas obrotów korby odchyla się o określony kąt. W drugim końcu jarzmo współpracuje z wodzikiem, który przesuwa się na specjalnej prowadnicy i wykonuje ruch posuwisto-zwrotny. Wszystkie te ruchy są cykliczne. 2. Zasada działania. Zasada działania mechanizmu jarzmowego opiera się na przekazaniu ruchu obrotowego korby poprzez ruch wahliwy jarzma w ruch posuwisto-zwrotny wodzika.
Ilustracja zatytułowana mechanizm jarzmowy. Składa się on z wąskiej i krótkiej prowadnicy, na której osadzony jest niewielki okrągły element. Po obu jego stronach znajdują się ramiona długiej wąskiej ramki. Niżej ramiona ramki obejmują drugi okrągły element. Jest on równie niewielki jak pierwszy. Pod nim znajduje się większe niebieskie koło. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Mechanizm jarzmowy jest zbudowany z korby z wodzikiem oraz jarzma. Korba jest zamontowana na wale silnika napędowego, ma zamocowany mimośrodowo specjalny trzpień, który podczas obrotów przesuwa się w jarzmie wprawiając je w ruch. Jarzmo w jednym z końców jest utwierdzone wahliwie i podczas obrotów korby odchyla się o określony kąt. W drugim końcu jarzmo współpracuje z wodzikiem, który przesuwa się na specjalnej prowadnicy i wykonuje ruch posuwisto-zwrotny. Wszystkie te ruchy są cykliczne. 2. Zasada działania. Zasada działania mechanizmu jarzmowego opiera się na przekazaniu ruchu obrotowego korby poprzez ruch wahliwy jarzma w ruch posuwisto-zwrotny wodzika.
W mechanizmach o ruchu przerywanym jednemu obrotowi członu czynnego odpowiada określony skok członu biernego, tzn. jego obrót o określony kąt.
Mechanizmy o ruchu przerywanym spełniają w budowie maszyn i urządzeń różne zadania. Najczęściej służą one: • do uzyskania ruchu przerywanego jednokierunkowego (np. w sprzęgłach jednokierunkowych, w hamulcach samoczynnych itp.), • do przenoszenia ruchu obrotowego w sposób nieciągły (np. do obrotu głowic rewolwerowych, obrotu wielopozycyjnych stołów i bębnów itp.), • do przenoszenia ruchu prostoliniowego w sposób nieciągły (np. do napędu posuwu przerywanego strugarek, dłutownic itp.).
Ilustracja zatytułowana mechanizm ruchu przerywanego. Składa się on z dwóch elementów Pierwszy ma kształt krzyża maltańskiego. Jest to czteroramienny krzyż, jego ramiona mają jednakową długość. Ich brzegi mają okrągłe wycięcie. Między ramionami znajdują się wąskie wycięcia. Drugi element ma kształt łzy. Jej okrągła część wypełnia wycięcie w ramieniu krzyża maltańskiego. Po przeciwległej stronie znajduje się dość długi walcowaty bolec. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa.
Charakter uzyskanego ruchu elementu biernego (napędzanego) zależy od rodzaju zastosowanego mechanizmu oraz od rodzaju ruchu członu czynnego (ciągłego lub włączonego okresowo). Do podstawowych mechanizmów umożliwiających spełnienie podanych zadań należą mechanizmy zapadkowe i krzyże maltańskie. Mechanizm maltański – mechanizm zamieniający ciągły ruch obrotowy członu napędzającego w ruch przerywany członu napędzanego. Mechanizm zapadkowy – mechanizm zapadkowy składa się z koła zapadkowego uzębionego, zapadki oraz dźwigni. 2. Zasada działania.
Jeżeli zapadka jest poruszana przez dźwignię, koło otrzymuje ruch przerywany jednokierunkowy lub (przy zapadce symetrycznej, którą można przerzucać w obie strony) ruch przerywany w wybranym kierunku. Kształt zapadki i zębów koła zapadkowego musi być tak dobrany, aby zapadka była wciągana w głąb wrębu. Jeżeli dźwignia jest unieruchomiona, wówczas przy jednym kierunku ruchu obrotowego koła zapadkowego zapadka ślizga się po jego zębach (obrót koła odwrotny do ruchu wskazówek zegara), przy drugim zaś (przeciwnym) kierunku zapadka działa jak hamulec samoczynny.
Ilustracja zatytułowana mechanizm ruchu przerywanego. Składa się on z dwóch elementów Pierwszy ma kształt krzyża maltańskiego. Jest to czteroramienny krzyż, jego ramiona mają jednakową długość. Ich brzegi mają okrągłe wycięcie. Między ramionami znajdują się wąskie wycięcia. Drugi element ma kształt łzy. Jej okrągła część wypełnia wycięcie w ramieniu krzyża maltańskiego. Po przeciwległej stronie znajduje się dość długi walcowaty bolec. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa.
Charakter uzyskanego ruchu elementu biernego (napędzanego) zależy od rodzaju zastosowanego mechanizmu oraz od rodzaju ruchu członu czynnego (ciągłego lub włączonego okresowo). Do podstawowych mechanizmów umożliwiających spełnienie podanych zadań należą mechanizmy zapadkowe i krzyże maltańskie. Mechanizm maltański – mechanizm zamieniający ciągły ruch obrotowy członu napędzającego w ruch przerywany członu napędzanego. Mechanizm zapadkowy – mechanizm zapadkowy składa się z koła zapadkowego uzębionego, zapadki oraz dźwigni. 2. Zasada działania.
Jeżeli zapadka jest poruszana przez dźwignię, koło otrzymuje ruch przerywany jednokierunkowy lub (przy zapadce symetrycznej, którą można przerzucać w obie strony) ruch przerywany w wybranym kierunku. Kształt zapadki i zębów koła zapadkowego musi być tak dobrany, aby zapadka była wciągana w głąb wrębu. Jeżeli dźwignia jest unieruchomiona, wówczas przy jednym kierunku ruchu obrotowego koła zapadkowego zapadka ślizga się po jego zębach (obrót koła odwrotny do ruchu wskazówek zegara), przy drugim zaś (przeciwnym) kierunku zapadka działa jak hamulec samoczynny.
Działanie tego rodzaju podajnika opiera się na żeliwnym lub stalowym ślimaku, który pracuje (obraca się wokół własnej osi) w rurze podajnika, przepychając tym samym materiał.
Ilustracja zatytułowana przenośnik ślimakowy. Jest to rura. Na jej początku, u góry znajduje się jeden otwór. Na jej końcu, u dołu mamy drugi otwór. Za otworem znajduje się niebieski zawór. Obudowa mechanizmu została odsłonięta. Otwór ukazuje blaszaną spiralę. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Główny elementem podajnika ślimakowego jest sam ślimak. Jest to wał, na który jest nawinięta po spirali blacha. Ślimak pracuje w obudowie, która jest najczęściej po prostu rurą. Ślimak jest napędzany poprzez przekładnię silnikiem elektrycznym. Dodatkowo trzeba wyróżnić lej zasypowy i lej spustowy. 2. Zasada działania. Zasada działania podajnika ślimakowego opiera się na obracającym się ślimaku. Materiał grawitacyjnie opada na dolną część rury transportowej, a ślimak przesuwa go w kierunku przemieszczania się zwojów ślimaka.
Ilustracja zatytułowana przenośnik ślimakowy. Jest to rura. Na jej początku, u góry znajduje się jeden otwór. Na jej końcu, u dołu mamy drugi otwór. Za otworem znajduje się niebieski zawór. Obudowa mechanizmu została odsłonięta. Otwór ukazuje blaszaną spiralę. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Główny elementem podajnika ślimakowego jest sam ślimak. Jest to wał, na który jest nawinięta po spirali blacha. Ślimak pracuje w obudowie, która jest najczęściej po prostu rurą. Ślimak jest napędzany poprzez przekładnię silnikiem elektrycznym. Dodatkowo trzeba wyróżnić lej zasypowy i lej spustowy. 2. Zasada działania. Zasada działania podajnika ślimakowego opiera się na obracającym się ślimaku. Materiał grawitacyjnie opada na dolną część rury transportowej, a ślimak przesuwa go w kierunku przemieszczania się zwojów ślimaka.
Ilustracja zatytułowana podajnik tłokowy. Składa się z mechanizmu korbowego, przekładni pasowej, tłoka posuwisto zwrotnego oraz dość długiej płaskiej szuflady. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Mechanizm tłokowy składa się z tłoka , który wykonuje ruch posuwisto zwrotny. Tłok pracuje w specjalnej obudowie, której wymiary wewnętrzne odpowiadają wymiarom zewnętrznym tłoka. Tłok może być napędzany np. za pomocą mechanizmu korbowego. Taki mechanizm nazywany jest czasem podajnikiem szufladkowym. 2. Zasada działania. Zasada działania polega na cyklicznym przesuwaniu się tłoka. Jeśli tłok przesuwa się do tyłu (cofa się) następuje wtedy pobieranie materiału. Materiał ten obsuwa się grawitacyjnie z zasobnika. Następnie gdy tłok przesuwa się do przodu zadozowany materiał wypychany jest z cylindra. Podajnik pracuje cyklicznie – cykl podawania materiału trwa od kilku do kilkunastu sekund.
Ilustracja zatytułowana podajnik tłokowy. Składa się z mechanizmu korbowego, przekładni pasowej, tłoka posuwisto zwrotnego oraz dość długiej płaskiej szuflady. Ilustracja zawiera dwa punkty interaktywne wraz z audio. 1. Budowa. Mechanizm tłokowy składa się z tłoka , który wykonuje ruch posuwisto zwrotny. Tłok pracuje w specjalnej obudowie, której wymiary wewnętrzne odpowiadają wymiarom zewnętrznym tłoka. Tłok może być napędzany np. za pomocą mechanizmu korbowego. Taki mechanizm nazywany jest czasem podajnikiem szufladkowym. 2. Zasada działania. Zasada działania polega na cyklicznym przesuwaniu się tłoka. Jeśli tłok przesuwa się do tyłu (cofa się) następuje wtedy pobieranie materiału. Materiał ten obsuwa się grawitacyjnie z zasobnika. Następnie gdy tłok przesuwa się do przodu zadozowany materiał wypychany jest z cylindra. Podajnik pracuje cyklicznie – cykl podawania materiału trwa od kilku do kilkunastu sekund.
Grafika, pt. ,,Podajnik tłokowy”.
Powiązane ćwiczenia
Ćwiczenie 1. Mechanizmy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
Krzyżówka Dziennik
Ćwiczenie 1. Mechanizmy maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
R1RFDUnYJp00d2
Rozwiąż krzyżówkę, aby poznać nazwę mechanizmu umożliwiającego łączenie oraz rozłączanie wałów w celu przekazywania momentu obrotowego.
Rozwiąż krzyżówkę, aby poznać nazwę mechanizmu umożliwiającego łączenie oraz rozłączanie wałów w celu przekazywania momentu obrotowego.
R13X3SIOhDyei
Pokaż wyjaśnienie hasłabluewhite
SPRZĘGŁO - Mechanizm stosowany w budowie maszyn do łączenia oraz rozłączania wałów w celu przekazywania momentu obrotowego.
Ćwiczenie 2. Zasada działania mechanizmów maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
Zaznaczanie komórek tabeli
Ćwiczenie 2. Zasada działania mechanizmów maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
RIYGszItSVphs1
Oceń prawdziwość stwierdzeń. Jeżeli jest prawdziwe zaznacz „Prawda” jeśli nieprawdziwe zaznacz „Fałsz”.
Oceń prawdziwość stwierdzeń. Jeżeli jest prawdziwe zaznacz „Prawda” jeśli nieprawdziwe zaznacz „Fałsz”.
Ćwiczenie 5. Budowa mechanizmów maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
Wstaw w tekst
Ćwiczenie 5. Budowa mechanizmów maszyn i urządzeń do obróbki metali i tworzyw sztucznych
RBD0X4iLTV5Gr3
Do mechanizmów maszyn i urządzeń wykorzystywanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych przyporządkuj elementy, z których są one zbudowane.
Do mechanizmów maszyn i urządzeń wykorzystywanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych przyporządkuj elementy, z których są one zbudowane.
