Ilustracja przedstawia obraz „Autoportret” Rembrandta. Ukazuje starego mężczyznę o pomarszczonej twarzy, patrzącego w stronę widza. Ubrany jest w czapkę, spod której wystają włosy. Ma na sobie płaszcz ze złotym szalem, a na jego szyi znajduje się wisior. Przy lewej krawędzi widoczny jest profil starego mężczyzny o długim nosie i wysuniętej brodzie. Cały obraz utrzymany w brązowo‑złotych tonacjach.
Rembrandt van Rijn, „Autoportret”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RBJ3UOR83SHMZ
Ilustracja przedstawia obraz Tadeusza Kantora „Informel”. Jest to abstrakcja o wyraźnej fakturze grubo naniesionej farby. Obraz utrzymany jest w jasnej tonacji z ciemnymi akcentami czerni i czerwieni. Malarz różnicuje fakturę - po lewej stronie jest ona bardziej wyrazista i zdecydowana, farba wyciskana jest bezpośrednio z tuby, a prawa strona jest płaska, faktura pojawia się tylko we fragmentach. Uwagę zwracają płaskie plamy po lewej stronie, które wkomponowują się w wyrazistą strukturę.
Tadeusz Kantor, „Informel”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R41JFACLMVELA
Ilustracja przedstawia obraz Vincenta van Gogh'a [czytaj: wincenta wan goga] „Droga z cyprysem i gwiazdą”. Ukazuje pejzaż z cyprysem nocą. Malarz używa charakterystycznych pociągnięć pędzla. Faktura farby wibruje dzięki nałożonym bezpośrednio z tuby kolorom. Cyprys oddany jest krótkimi pociągnięciami pędzla w różnych kierunkach, a niebo van Gogh namalował za pomocą ułożonych obok siebie różnych odcieni bieli i błękitów. Uwagę zwraca fragment księżyca o czerwono‑żółtej barwie. Światło gwiazdy rozchodzi się promieniście. Poniżej droga, obramowana wysokimi, żółtymi zaroślami, stary dom z pomarańczowo oświetlonymi oknami i zielonym dachem. Na drodze znajduje się żółty pojazd zaprzężony w białe konie i dwóch wędrowców.
Vincent van Gogh [czytaj: wincent wan goh] „Droga z cyprysem i gwiazdą”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1H6BGX2JKHHD
Ilustracja przedstawia obraz Claudea Moneta „Katedra w Rouen”. Ukazuje główny portal katedry w promieniach słonecznych. Światło odbija się od murów. Mimo że znajdują się charakterystyczne dla gotyku detale, jest pozbawiona szczegółów - są one schematyczne. Malarz nałożył grube warstwy farby, aby oddać ulotność chwili i ująć refleksy światła.
Claude Monet [czytaj: klod mone], „Katedra w Rouen”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
O rodzaju faktury informują nas dwa zmysły: dotyk i wzrok. FakturafakturaFaktura to cecha powierzchni, która może być np. chropowata, szorstka, spękana, gładka, porowata, bo odczuwamy jej charakter poprzez dotknięcie dłonią. Możemy ją również określić poprzez zmysł wzroku - mówimy wówczas, że jest matowa, błyszcząca, połyskliwa.
RT89A1GLMCH96
Ćwiczenie 1
Niżej zamieszczone rzeźby zostały wykonane z tego samego materiału – drewna, a jednak ich faktura jest różna. Uporządkuj je od najgładszej do najbardziej chropowatej.
Niżej zamieszczone rzeźby zostały wykonane z tego samego materiału – drewna, a jednak ich faktura jest różna. Uporządkuj je od najgładszej do najbardziej chropowatej.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
RXHHT6VSHZCNS
Zaznacz określenia dotyczące faktury.
W materiale nad ćwiczeniem znajduje się opis faktury.
połyskliwość, powierzchnia, chropowatość.
FakturafakturaFaktura określa cechy powierzchni przedmiotów, a w sztuce jest charakterystycznym sposobem ukształtowania powierzchni dzieła, zależnym od tworzywa, techniki i woli artysty.
ImpastimpastImpast jest techniką stosowaną w malarstwie olejnym i akrylowym, która polega na grubym, wypukłym nakładaniu farby na płótno różnymi narzędziami: pędzlem, szpachelką malarskąszpachelka malarskaszpachelką malarską.
Nakładając impast na całej powierzchni obrazu artysta uzyskuje szorstką, jakby rzeźbioną fakturę nazywaną pastoso.
Passe‑partoutpasse‑partoutPasse‑partout - ramka z kartonu posiadająca wycięte okienko, o powierzchni trochę mniejszej od pracy plastycznej.
Ćwiczenie 2
R13KBX2196MBS
Połącz w pary ilustacje z ich podpisami
Połącz w pary ilustacje z ich podpisami
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
ROERA8XZ4GMPR
Połącz w pary rodzaj powierzchni z rodzajem faktury.
Połącz w pary rodzaj powierzchni z rodzajem faktury.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Zacznij od przypomnienia sobie lub wyobrażenia odczucia powierzchni ceglanej ściany, szyby, wyschniętego jabłka i sierści kota. Przeczytaj nazwy faktur i najpierw dopasuj tą powierzchnię, która najbardziej odpowiada wymienionym fakturom.
Suche jabłko - faktura pomarszczona; sierść kota - faktura miękka; ściana z cegły - faktura szorstka; szyba w oknie - faktura gładka.
Poniżej obraz Vincenta van Gogha [czytaj: wincenta wan goha] (fragment z użyciem techniki impastuimpastimpastu/pastoso).
RzjJSBOUvJkcz
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu „Pole pszenicy z cyprysami” autorstwa Vincenta van Gogha [czytaj: wincenta wan goga]. ukazuje rozłożyste drzewo rosnące w zbożu na tle górskiego pejzażu. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty, przedstawiające detale z ilustracji: fragment drzewa oraz kłosy zboża, w których uwagę zwraca faktura, uzyskana przez grubo nałożoną farbę i dukt pędzla.
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment obrazu „Pole pszenicy z cyprysami” autorstwa Vincenta van Gogha [czytaj: wincenta wan goga]. ukazuje rozłożyste drzewo rosnące w zbożu na tle górskiego pejzażu. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty, przedstawiające detale z ilustracji: fragment drzewa oraz kłosy zboża, w których uwagę zwraca faktura, uzyskana przez grubo nałożoną farbę i dukt pędzla.
Vincent van Gogh [czytaj: wincent wan gog] "Pole pszenicy z cyprysami", 1889 r., Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone Ameryki
Źródło: flickr [czytaj: flike], licencja: CC BY 2.0.
W malarstwie fakturafakturafaktura obrazu zależy od rodzaju podobraziapodobraziepodobrazia, rodzaju farb i tego, co ewentualnie do nich będzie dodane, sposobu malowania, użytych narzędzi.
Dla zainteresowanych
Ćwiczenie 3
R1ZHm4qsZ7i90
Przyjrzyj się obrazom umieszczonym w ćwiczeniu, zaznacz ten, który ma gładką fakturę bez nierówności i chropowatości.
Przyjrzyj się obrazom umieszczonym w ćwiczeniu, zaznacz ten, który ma gładką fakturę bez nierówności i chropowatości.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
ROT72XVOZ2J5G
Podaj znane Ci dwa przykłady powierzchni o fakturze gładkiej - wpisz je w polu poniżej.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zastanów się, jakie przedmioty z Twojego otoczenia mają gładką powierzchnię.
W jaki sposób artyści oddają gładką fakturę szklanych i metalowych naczyń?
R8MVCN199JHMB
Obejrzyj dokładnie zdjęcia dzieł, zwracając szczególną uwagę na ich fakturę, a następnie połącz nazwę ilustracji wraz z detalem obrazu z którego pochodzi.
Obejrzyj dokładnie zdjęcia dzieł, zwracając szczególną uwagę na ich fakturę, a następnie połącz nazwę ilustracji wraz z detalem obrazu z którego pochodzi.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
RAENAE6SCKNMJ
Jakiego rodzaju plamę barwną można uzyskać posługując się techniką akwareli? Zaznacz właściwą odpowiedź.
Zwróć uwagę, że cechy charakterystyczną techniki akwareli jest użycie dużej ilości wody.
rozmytą.
KrakelurykrakeluryKrakelury to siatka spękań na powierzchni obrazów olejnych. Najbardziej reprezentatywnym przykładem zastosowania krakelur w malarstwie to dzieło Leonardo da Vinci pt.: „Mona Lisa”.
Aby urozmaicić fakturę obrazu artyści dodawali do farby trociny, piasek lub żwir.
Iluzja faktur w obrazach
Iluzja faktury w malarstwie wiąże się z umiejętnością oddania przedmiotów i przedstawianych powierzchni.
R1eAlEeuhs1Yk
Ilustracja interaktywna przedstawia martwą naturę. Na drewnianym blacie stołu ustawione są naczynia i produkty spożywcze. Na samym brzegu, od lewej leżą dwa precle, srebrny, nóż ze zdobioną rączką i talerz z migdałami, rodzynkami i suszonymi figami. Kilka migdałów leży na blacie, po lewej stronie talerza. Centrum martwej natury zajmują duże bloki przekrojonych niedbale serów żółtych. Na serach leży mały talerzyk z popękaną bułką. Dalej, po prawej stronie stoi gliniany , brązowy dzban z wiekiem i szklany, ozdobny kielich napełniony do połowy białym winem, z przykrywką. Za kielichem leży bułka. Ciemne tło martwej natury powoduje, że jasne przedmioty zostają uwypuklone, a ciemniejsze wtapiają się w nie. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami:
Punkt 1: powierzchnia chropowata,
Punkt 2: powierzchnia chropowata,
Punkt 3: powierzchnia gładka z wyżłobieniami,
Punkt 4: powierzchnia gładka.
Ilustracja interaktywna przedstawia martwą naturę. Na drewnianym blacie stołu ustawione są naczynia i produkty spożywcze. Na samym brzegu, od lewej leżą dwa precle, srebrny, nóż ze zdobioną rączką i talerz z migdałami, rodzynkami i suszonymi figami. Kilka migdałów leży na blacie, po lewej stronie talerza. Centrum martwej natury zajmują duże bloki przekrojonych niedbale serów żółtych. Na serach leży mały talerzyk z popękaną bułką. Dalej, po prawej stronie stoi gliniany , brązowy dzban z wiekiem i szklany, ozdobny kielich napełniony do połowy białym winem, z przykrywką. Za kielichem leży bułka. Ciemne tło martwej natury powoduje, że jasne przedmioty zostają uwypuklone, a ciemniejsze wtapiają się w nie. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami:
Punkt 1: powierzchnia chropowata,
Punkt 2: powierzchnia chropowata,
Punkt 3: powierzchnia gładka z wyżłobieniami,
Punkt 4: powierzchnia gładka.
Clara Peeters [czytaj: klara piters] „Martwa natura z serami, migdałami i preclami”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Tego rodzaju dzieła malarskie określane są jako trompe l'oeiltrompe l´oeil [czytaj: trąp lej]trompe l'oeil [czytaj: trąp lej]
Technika malarska ma duży wpływ na powierzchnię obrazu; tradycyjne malarstwo olejne ma żywe kolory i lśniącą powierzchnię obrazu, zwłaszcza jeśli obrazy są malowane laserunkowlaseruneklaserunkowo, a na koniec werniksowanewerniksowaniewerniksowane. Tempera, mimo kontrastów barwnych jest bardziej stonowana.
MatowematowyMatowefakturyfakturafaktury uzyskuje się również przy użyciu technik klejowychtechniki klejowetechnik klejowych oraz gwaszy.
LaseruneklaserunekLaserunek to cienka warstwa przezroczystej farby położona wielokrotnie na powierzchni obrazu. LaseruneklaserunekLaserunek był techniką chętnie stosowaną w malarstwie olejnym, nadawał bowiem iluzyjności w cieniach i światłocieniach. Mistrzem laserunku był między innymi Rembrandt.
Przypomnij różne rodzaje technik plastycznych:
techniki klejowe
techniki klejowe
techniki malarskie polegające na posługiwaniu się farbami kryjącymi powstałymi z połączenia farby w proszku z klejem (klajstrem lub mączką kasztanową)
gwasz
gwasz
kryjąca farba wodna z dodatkiem bieli ołowiowej lub kredy, w której spoiwem jest guma arabska lub białko; także technika malarska posługująca się farbami gwaszowymi oraz obraz wykonany taką techniką
tempera
tempera
rodzaj kryjącej farby, do wyrobu której oprócz barwników używa się jako spoiwa jaj kurzych w połączeniu z sokiem, piwem czy kwasem chlebowym lub gumy arabskiej i kazeiny, rozpuszczonych w oczyszczonym oleju i żywicy drzew iglastych; także technika malarska polegająca na posługiwaniu się farbami temperowymi oraz obraz namalowany tą techniką
werniksowanie
werniksowanie
wprowadzanie do obrazów powłoki chroniącej przed wpływami atmosferycznymi i uszkodzeniami; werniks jest mieszaniną szybkoschnącego pokostu i oleju lub roztworów żywiczych
laserunek
laserunek
cienka warstwa przezroczystej farby położona wielokrotnie na powierzchni obrazu
Ćwiczenie 5
R1C5GPO61GQEJ1
Jak nazywa się technika malarska polegająca na nakładaniu wypukłej, grubej warstwy farby, umożliwiająca uzyskanie szorstkiej faktury obrazu? Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RSpzSbUryz1WT
Zdjęcie przedstawia czworo dzieci na wzgórzu w słoneczny dzień. Dzieci cieszą się, wyskakując w górę z podniesionymi rękami.
Radość!
Źródło: sickchirpse.com, licencja: CC BY 3.0.
Słownik
abstrakcja
abstrakcja
dzieło sztuki oderwane od obrazowania rzeczywistości, stanowiące zazwyczaj kompozycję linii, plam, brył i płaszczyzn, zaliczane do sztuki nieprzedstawiającej świat rozpoznawalnych przedmiotów
gwasz
gwasz
kryjąca farba wodna z dodatkiem bieli ołowiowej lub kredy, w której spoiwem jest guma arabska lub białko; także technika malarska posługująca się farbami gwaszowymi oraz obraz wykonany taką techniką
laserunek
laserunek
cienka warstwa przezroczystej farby położona na powierzchni obrazu
matowy
matowy
niemający połysku
faktura
faktura
charakterystyczny sposób ukształtowania powierzchni przedmiotu (w plastyce – powierzchni dzieła)
impast
impast
(wł. impasto – ugniatam); technika malarska (stosowana głównie w malarstwie olejnym lub akrylowym), polegająca na nakładaniu wypukłej, grubej warstwy farby
matryca
matryca
forma do wykonywania kopii
passe‑partout
passe‑partout
(fr. pas partu) ramka z kartonu posiadającą wycięte okienko, o powierzchni mniejszej od pracy plastycznej
podobrazie
podobrazie
materiał, np. płótno, papier, drewno, pokryty zaprawą malarską, na którym powstaje malowidło
porowaty
porowaty
z gąbczastą strukturą; mający szorstką powierzchnię z małymi otworkami
techniki klejowe
techniki klejowe
techniki malarskie polegające na posługiwaniu się farbami kryjącymi powstałymi z połączenia farby w proszku z klejem (klajstrem lub mączką kasztanową); do malowania farbami klejowymi stosowane są pędzle szczecinowe
tempera
tempera
rodzaj kryjącej farby, do wyrobu której oprócz barwników używa się jako spoiwa jaj kurzych w połączeniu z sokiem, piwem czy kwasem chlebowym lub gumy arabskiej i kazeiny, rozpuszczonych w oczyszczonym oleju i żywicy drzew iglastych; także technika malarska polegająca na posługiwaniu się farbami temperowymi oraz obraz namalowany tą techniką
trompe l'oeil [czytaj: trąp lej]
trompe l'oeil [czytaj: trąp lej]
rodzaj iluzjonistycznego ujęcia przedstawianego motywu, wywołujący u widza wrażenie, że ma przed sobą rzeczywiste, trójwymiarowe przedmioty; typ obrazu, który naśladuje deskę z przypiętymi do niej drobiazgami codziennego użytku, przedmiotami zbieractwa (sztuki lub przyrody) itp.;
werniksowanie
werniksowanie
wprowadzanie do obrazów powłoki chroniącej przed wpływami atmosferycznymi i uszkodzeniami; werniks jest mieszaniną szybkoschnącego pokostu i oleju lub roztworów żywiczych
rodzaj łopatki używanej przez artystów do rozcierania farb na palecie i nakładania ich na płótno; zazwyczaj z metalu, tworzywa sztucznego;
krakelury
krakelury
nieregularna siatka spękań farby na powierzchni malowidła;
trompe l´oeil [czytaj: trąp lej]
trompe l´oeil [czytaj: trąp lej]
rodzaj iluzjonistycznego ujęcia przedstawianego motywu, wywołujący u widza wrażenie, że ma przed sobą rzeczywiste, trójwymiarowe przedmioty; typ obrazu, który naśladuje deskę z przypiętymi do niej drobiazgami codziennego użytku, przedmiotami zbieractwa (sztuki lub przyrody) itp.;
![Ilustracja przedstawia obraz Vincenta van Gogh'a [czytaj: wincenta wan goga] „Droga z cyprysem i gwiazdą”. Ukazuje pejzaż z cyprysem nocą. Malarz używa charakterystycznych pociągnięć pędzla. Faktura farby wibruje dzięki nałożonym bezpośrednio z tuby kolorom. Cyprys oddany jest krótkimi pociągnięciami pędzla w różnych kierunkach, a niebo van Gogh namalował za pomocą ułożonych obok siebie różnych odcieni bieli i błękitów. Uwagę zwraca fragment księżyca o czerwono‑żółtej barwie. Światło gwiazdy rozchodzi się promieniście. Poniżej droga, obramowana wysokimi, żółtymi zaroślami, stary dom z pomarańczowo oświetlonymi oknami i zielonym dachem. Na drodze znajduje się żółty pojazd zaprzężony w białe konie i dwóch wędrowców.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R41JFACLMVELA/1729497952/6our5NL5qBddJxkuqg4MmaEDWvqczMiR.jpg)
