Forma opieki nad potomstwem zależy od strategii rozrodczej gatunku.

Opieka nad potomstwem ma na celu zapewnienie przetrwania jaj, przeżycie potomstwa i zaspokojenie jego potrzeb. Wyróżniamy dwie formy opieki nad potomstwem – opiekę pośredniąopieka pośredniaopiekę pośrednią i opiekę bezpośredniąopieka bezpośredniaopiekę bezpośrednią.

Częściej charakterystyczna dla zwierząt bezkręgowych. Może mieć formę:

• opieki uprzedniej – bez kontaktu z rodzicami, ale zapewniającej potomstwu warunki do przetrwania bezpośrednio po wykluciu się z jaja (np. składanie jaj w mięsie przez muchę plujkę);

• opieki nad jajami do chwili wyklucia (u pszczół samotnych, np. (Osmia rufa), nastecznikowatych (Pompilidae) lub grzebaczowatych (Sphecidae).

Opiekę pośrednią dodatkowo możemy podzielić na trzy formy:

Zaczyna się od wybrania, a czasem nawet przygotowania, miejsca wydania na świat potomstwa lub złożenia jaj.

• Trwa po przyjściu na świat potomstwa i polega na bezpośrednim kontakcie.

• Obejmuje dbanie o złożone jaja oraz rozciągniętą w czasie opiekę nad młodymi, które przez pewien okres są karmione przez rodziców.

• Jest typowa przede wszystkim dla ptaków i ssaków oraz niektórych ryb, płazów i gadów. Występuje wśród niektórych owadów.

RAOKXHNzA80l1

Zdjęcie przedstawia samicę skorka, która znajduje się na liściu. Tułów owada pokryty jest pancerzem, głowa jest niewielka i ma brązową barwę. Odchodzi od niej para długich czułków. Parzyście, po obu stronach ciała znajdują się trzy pary jasnych nóg. Z tyłu samica posiada zakrzywione do środka szczypce.

Wśród ptaków bezpośrednia opieka nad potomstwem jest krótsza u zagniazdownikówzagniazdownikizagniazdowników i dłuższa (oraz z większym nakładem wysiłku) u gniazdownikówgniazdownikigniazdowników.

Choć u wielu gatunków zwierząt tylko jedno z rodziców opiekuje się potomstwem, to liczne są też przypadki (zwłaszcza u ptaków), gdy oboje rodziców podejmuje ten trud lub ma miejsce podział ról – jeden osobnik zajmuje się młodymi czy jajami, a drugi go karmi (jak np. u tukana). U niektórych ssaków oboje rodziców opiekuje się dziećmi, np. u likaona czy pantery śnieżnej. U większości jednak potomstwem zajmuje się głównie samica (np. u niedźwiedzi).

Opieka bezpośrednia występuje zazwyczaj wśród organizmów o strategii rozrodczej typu „k”strategia „k”strategii rozrodczej typu „k”, jednak wśród organizmów o strategii „r”strategia „r”strategii „r” też możemy znaleźć kilka gatunków sprawujących tę formę opieki.

Opiekę bezpośrednią również możemy podzielić na trzy formy:

Słownik