Parametry życiowe dziecka

Podstawowe parametry stanu ogólnego dziecka świadczące o jego zdrowiu to:

• temperatura ciała,

• tętno,

• ciśnienie tętnicze krwi,

• liczba oddechów.

Są one wyznacznikami zdrowia i dobrego funkcjonowania dziecka. Utrzymywanie tych parametrów w granicach normy świadczy o stanie zdrowia dziecka oraz o jego prawidłowym rozwoju. Tym samym jakiekolwiek odchylenie od normy sygnalizuje zaburzenie zdrowia, stan chorobowy lub nawet zagrożenie życia.

Parametry życiowe są mierzone:

• codziennie podczas przyjęcia dziecka do żłobka – pomiar temperatury,

• podczas wizyt profilaktycznych w poradni u lekarza – pomiar temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego,

• w czasie hospitalizacji dziecka w szpitalu.

Ocenie podlegają także parametry antropometryczne dziecka, czyli pomiar masy ciała i wzrostu czy wysokości dziecka, pomiar obwodu głowy i klatki piersiowej. Parametry antropometryczne świadczą o prawidłowym lub zaburzonym rozwoju fizycznym dziecka, a ich monitorowanie należy do zadań zawodowych opiekunki dziecięcej.

Pomiar masy ciała jest niezwykle ważną czynnością w diagnostyce otyłości lub niedożywienia oraz w profilaktyce zaburzeń rozwoju małego dziecka. Parametr ten jest również wykorzystywany przez lekarza do ustalenia dawki leku na kilogram masy ciała.

Parametry pracy

• mikroklimat pomieszczenia (22‑24°C),

• dobre oświetlenie,

• łatwy dostęp (z trzech stron) do blatu przewijaka lub stolika pielęgnacyjnego,

• wysokość dostosowana do wzrostu opiekunki (ok. 80 cm od podłogi),

• przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasad ochrony przeciwpożarowej,

• sprawdzenie poprawności działania używanego sprzętu,

• zapewnienie intymności dziecku.

Pomiar temperatury

Prawidłowa temperatura ciała dziecka w zależności od miejsca pomiaru:

• pod pachą – od 36,0 do 37,0°C,

• w pachwinie – od 36,0 do 37,0°C,

• w odbycie jest wyższa o 0,5 stopnia niż pod pachą,

• w jamie ustnej jest wyższa o 0,3 stopnia niż pod pachą,

• w przewodzie słuchowym jest różna, w zależności od wieku dziecka, tj. do 2. roku życia wynosi od 36,4 do 38,0°C, a w wieku od 3 do 10 lat wynosi od 36,1 do 37,08°C.

Rodzaj temperatury:

• temperatura krytyczna – do 26,0°C – powoduje porażenie ośrodka oddechowego i naczynioruchowego, prowadzi do śmierci,

• temperatura subnormalna – poniżej 36,0°C,

• temperatura normalna – od 36,1 do 37,0°C,

• stan podgorączkowy – od 37,1 do 38,0°C,

• gorączka umiarkowana – od 38,1 do 39,0°C,

• gorączka wysoka – powyżej 39,1°C,

• temperatury powyżej 42‑43°C – w organizmie zachodzą procesy denaturacji białka prowadzące do śmierci.

Siatki centylowe masy ciała

Siatki centylowe służą do oceny rozwoju fizycznego dziecka. Pozwalają określić, czy wzrost, masa ciała, obwody i BMI dziecka są proporcjonalne do wieku. Siatki centylowe są graficznym odwzorowaniem rozkładu danego parametru antropometrycznego dziecka np. masy ciała lub wzrostu w stosunku do wieku dziecka oraz proporcji dwóch cech, np. masy ciała do wysokości z rozróżnieniem płci dziecka.

Rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie, zależy od płci, a także czynników genetycznych i środowiskowych. Nie ma sztywnych norm, zwłaszcza w okresie niemowlęcym oraz poniemowlęcym, kiedy tempo rozwoju jest najbardziej intensywne. Dlatego dzieci w swoim rozwoju mogą się różnić od siebie, a opiekunka dziecięca ma obowiązek znajomości zakresów norm oraz tego, jak je interpretować.

W układzie centylowym, przedstawionym graficznie w postaci siatek centylowych, należy wybrać odpowiednie siatki ze względu na płeć i wiek dziecka oraz badaną cechę. Na osi odciętych (poziomej) odszukujemy wiek dziecka, a na osi rzędnych (pionowej) szukamy wartości dla sprawdzanej cechy, np. masy ciała. Następnie prowadzimy dwie proste prostopadłe i w miejscu ich połączenia stawiamy kropkę. Sprawdzamy, gdzie znajduje się kropka. Na siatkach mamy zaznaczone linie centyli, np. 3C, 10C, 25C, 50C, 75C, 90C, 97C oraz obszar między liniami centyli nazywany kanałem centylowym.

Wyróżniamy następujące zakresy norm:

• „wąska norma” – między 25 a 75 centylem; obejmuje 50% populacji,

• „szeroka norma” – między 10 a 90 centylem, obejmuje 80% populacji.

Wartości poniżej 10.C i wartości powyżej 90.C wymagają dodatkowej wnikliwej kontroli. Jeśli kropka wypadnie dokładnie na linii oznaczonej danym centylem, to mówimy, że dana cecha jest na tym centylu, a jeśli wypadnie między liniami, nie zaokrąglamy w górę ani w dół, tylko mówimy, że dana cecha jest pomiędzy 50. a 75. centylem.

Jeśli badana cecha jest np. na 25. centylu to oznacza, że 25% dzieci tej samej płci i w tym samym wieku ma taki sam wzrost lub masę ciała lub jest od niego niższa lub szczuplejsza, a tym samym 75% jest od niego wyższe lub ma większą masę ciała. Można też prowadzić kolejne pomiary, które po zrobieniu wykresu pozwolą ocenić, jak dana cecha zmieniała się w czasie. Jeśli badanie tego samego dziecka było wykonane kilkakrotnie w określonych odstępach czasu, wtedy możliwe jest określenie poziomu rozwoju danej cechy oraz dynamiki rozwoju dziecka. Nagłe odchylenie lub wędrowanie z jednego kanału do drugiego może świadczyć o zaburzeniu w jego rozwoju.

R1ZGo3jXJuC0w

Siatka centylowa masy ciała dziewcząt 0‑5 lat

R1LuR9ebkHqW2

Siatka centylowa masy ciała chłopców 0‑5 lat