Plansza interaktywna, która przedstawia w schematycznym ujęciu relacje pomiędzy popytem, elastycznością popytu, podażą i elastycznością podaży. Po kliknięciu na cyfrę jeden przy polu “popyt”, wyświetla się okno z informacjami: ”Popyt (z angielskiego demand – żądać) to ilość produktów (dóbr i usług), jaką nabywcy są w stanie kupić przy danym poziomie ceny. Zapotrzebowanie powinno być poparte siłą nabywczą pieniądza, jaką dysponuje potencjalny nabywca”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem są kolejne informacje: “W klasycznym ujęciu wielkość popytu i cena są czynnikami odwrotnie proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z punktu P indeks dolny jeden do P), wielkość sprzedaży produktu spada (z punktu Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z punktu P do P indeks dolny jeden), to wielkość sprzedaży produktu rośnie (z punktu Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej znajduje się wykres z krzywą popytu. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość popytu. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q (po lewej) i Q indeks dolny jeden (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej znajduje się legenda do wykresu: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej, P to punkt ceny po wzroście, Q to punkt początkowy sprzedaży, Q indeks dolny jeden to punkt wielkości sprzedaży po spadku. Pod legendą tekst: “Krzywa popytu ma nachylenie ujemne (w dół, malejące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy wyznaczana jest dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Po kliknięciu cyfry dwa przy polu tekstowym “elastyczność popytu”, pojawia się okno z informacjami: “Elastyczność popytu to wyrażona w procentach reakcja zmiany popytu na zmianę czynnika wpływającego na popyt. Na zmiany popytu mają głównie wpływ cena i dochód. Stąd wyróżnia się elastyczność popytu: cenową, dochodową, mieszaną”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Od pola “elastyczność popytu” odchodzi strzałka, która łączy to pole z trzema innymi polami: elastycznością cenową, dochodową i mieszaną popytu. Po kliknięciu cyfry trzy obok pola “cenowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność popytu informuje, jak będzie się zmieniał popyt na dany produkt wraz ze zmianą ceny tego produktu. Mierzona jest współczynnikiem elastyczności cenowej. Współczynnik elastyczności cenowej jest relacją względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany ceny. Przedstawia to wzór: “E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c”. Pod wzorem znajduje się legenda: “E indek dolny c – współczynnik cenowej elastyczności popytu, delta p – przyrost wielkości popytu na skutek zmiany ceny (stopa zmiany popytu), p – dotychczasowa wielkości popytu na dane dobro przy cenie c, delta c – przyrost ceny danego dobra (stopa zmiany ceny), c – dotychczasowa cena danego dobra”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela pierwsza: “Wrażliwość popytu na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: Wrażliwość popytu na zmianę ceny, w drugiej kolumnie nagłówek: Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest większe od jeden - procentowa zmiana popytu jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest mniejsze od jeden - procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy, druga kolumna: E indeks dolny c jest równe jeden - procentowa zmiana popytu jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny), druga kolumna: E indeks dolny c jest równe zero - wielkość popytu nie reaguje na zmianę ceny, np. wzrost ceny chleba nie wywołuje reakcji popytu. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: popyt doskonale elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c zmierza ku nieskończoności - przy danej cenie wielkość popytu może przybierać dowolne rozmiary, np. minimalna zmiana ceny może spowodować maksymalną reakcję nabywców. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem treści przedstawionej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Wzrost popularności pracy zdalnej spowodował, że cena laptopów wzrosła z dwóch i pół tysiąca złotych do trzech tysięcy złotych. Popyt na laptopy w umownym okresie wzrósł z tysiąca sztuk do tysiąca dwustu pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku tysiąc dwieście pięćdziesiąt minus tysiąc podzielić przez tysiąc, w mianowniku trzy tysiące minus dwa tysiące pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku dwieście pięćdziesiąt podzielić przez tysiąc, w mianowniku pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero przecinek dwadzieścia pięć, w mianowniku zero przecinek dwa koniec ułamka, równa się jeden przecinek dwadzieścia pięć. Poniżej tekst: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden i dwadzieścia pięć setnych – powyżej jeden (E indeks dolny c większe od jeden), co oznacza popyt elastyczny. Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dwadzieścia pięć procent) jest większa od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dwadzieścia procent)”. Poniżej: Przykład drugi: “Ceny usług fryzjerskich wzrosły ze stu złotych do stu dziesięciu złotych, popyt, w umownym okresie, spadł z dwustu dwudziestu do dwustu dziesięciu wykonywanych usług”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dziesięć minus dwieście dwadzieścia podzielić przez dwieście dwadzieścia, w mianowniku: sto dziesięć minus sto podzielić przez sto, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku minus dziesięć podzielić na dwieście dwadzieścia, w mianowniku dziesięć na sto, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku minus czterdzieści pięć tysięcznych, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się minus czterdzieści pięć setnych”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi minus czterdzieści pięć setnych – poniżej jeden (E indeks dolny c mniejsze od jeden), co oznacza popyt nieelastyczny. Procentowa zmiana popytu (spadek popytu o cztery i pół procent) jest mniejsza od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dziesięć procent)”. Przykład trzeci: Cena płaszczy wiosennych wzrosła z czterystu złotych do czterystu czterdziestu złotych, popyt w umownym czasie wzrósł z dwustu do dwustu dwudziestu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dwadzieścia minus dwieście podzielić przez dwieście, w mianowniku: czterysta czterdzieści minus czterysta, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku dwadzieścia podzielić na dwieście, w mianowniku czterdzieści podzielić na czterysta, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku jedna dziesiąta, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się jeden”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden – E indeks dolny c równe jeden, co oznacza popyt wzorcowy (proporcjonalny). Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dziesięć procent) jest równa procentowej zmianie ceny (wzrost ceny o dziesięć procent). Przykład czwarty: Cena chleba wzrosła z złoty dziewięćdziesiąt do dwóch złotych, popyt na chleb nie zmienił się i w umownym czasie wynosił sto sztuk. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku sto minus sto podzielić przez sto, w mianowniku: dwa minus jeden przecinek dziewięć podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku zero podzielić na sto, w mianowniku jedna dziesiąta podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero, w mianowniku pięć setnych, koniec ułamka, równa się zero”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi zero – E indeks dolny c równe zero, co oznacza popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny). Pomimo procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o pięć procent), popyt nie uległ zmianie (zmiana popytu jest równa zero procent)”. Współczynnik elastyczności cenowej wzdłuż krzywej popytu w każdym punkcie jest inny. W punkcie środkowym krzywej wynosi jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny i popytu jest taka sama. Powyżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze większa od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w wyższym stopniu. Poniżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze mniejsza od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w niższym stopniu. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego akapitu. Pod odtwarzaczem znajduje się wykres drugi “Zmiany wrażliwości na krzywej popytu”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą. Wzdłuż osi zaznaczone są od góry: popyt elastyczny, popyt wzorcowy i popyt nieelastyczny. Pod wykresem tekst: “Położenie krzywej popytu sztywnego, gdy elastyczność cenowa popytu wynosi zero. Wzrost lub spadek ceny nie wywołuje żadnej zmiany popytu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem kolejny wykres: “Położenie krzywej popytu sztywnego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest prostopadła względem osi poziomej. Przy linii zaznaczony popyt sztywny. Kolejny akapit: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego, gdy elastyczność cenowa popytu może wynosić każdą wartość. Ponieważ nieznaczna zmiana ceny może spowodować dowolną, nieprzewidywalną zmianę popytu, od niewielkiej do bardzo dużej, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres czwarty: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest równoległa względem osi poziomej. Nad linią zaznaczony popyt doskonale elastyczny. Po kliknięciu cyfry cztery obok pola “dochodowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Dochodowa elastyczność popytu Informuje, jak wraz ze zmianą dochodów nabywców będzie się zmieniał popyt na dany produkt. Dochodową elastyczność popytu mierzy się współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu, według następującego wzoru: E indeks dolny I równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez D, w mianowniku delta I podzielić przez I, koniec ułamka, równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka”. Pod wzorem znajduje się legenda: E indeks dolny I – dochodowa elastyczność popytu, delta D – przyrost popytu, D – dotychczasowa wielkość popytu, delta I – przyrost dochodu, I – dotychczasowa wielkość dochodu. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu może przybierać różne wartości, które określają stopień wrażliwości popytu na zmiany dochodu nabywców”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela druga “Współczynnik dochodowej elastyczności popytu”.Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość popytu na zmianę dochodu”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności dochodowej”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców rośnie popyt na dobra pierwszej potrzeby (podstawowe). Procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany dochodu. Wskaźnik ma wartość dodatnią w przedziale powyżej zera i poniżej jeden. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: popyt odwrotnie elastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców maleje popyt na dobra niższego rzędu. Zachodzi zjawisko paradoksu Giffena - dobra niższego rzędu zastępowane są dobrami o wyższej jakości i luksusowymi. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny I większe od jeden - wraz ze wzrostem dochodów nabywców rośnie popyt na dobra wyższego rzędu (trwałe, wyższego rzędu, wyższej jakości i luksusowe). Procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana dochodu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Pod odtwarzaczem przykład pierwszy: “W wyniku zwiększenia dochodów z trzech tysięcy pięciuset złotych do pięciu tysięcy złotych, popyt na szampon do włosów w umownym czasie wzrósł z pięciuset pięćdziesięciu sztuk do siedmiuset pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka: w liczniku delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka: w liczniku siedemset pięćdziesiąt minus pięćset pięćdziesiąt, podzielić przez pięć tysięcy minus trzy tysiące pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić przez pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: dwieście podzielić przez tysiąc pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić na pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się trzynaście setnych podzielić na sześć i trzydzieści sześć setnych, równa się dwie setne. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika wynosi dwie setne i mieści się w przedziale E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera, co oznacza popyt nieelastyczny. Poziom wskaźnika wskazuje na dobra podstawowe, na które popyt nie ulega zbytnim zmianom pomimo wzrostu dochodów, np. środki higieny”. Poniżej przykład drugi: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, popyt na popularną wędlinę spadł ze stu kilogramów do dwudziestu kilogramów”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: dwadzieścia minus sto, podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: minus osiemdziesiąt na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się, minus dwie setne podzielić na dwadzieścia, równa się minus jedna tysięczna. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi minus jedną tysięczną, jest mniejszy od zera (E indeks dolny I mniejsze od zera), co oznacza popyt odwrotnie elastyczny. Znaczny wzrost dochodów powoduje spadek popytu na dobra podstawowe. Zachodzi paradoks Giffena. Poniżej przykład trzeci: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, w umownym czasie, zwiększył się popyt na zmywarki z pięciu tysięcy sztuk do jedenastu tysięcy sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: jedenaście tysięcy minus pięć tysięcy podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: sześć tysięcy podzielić na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się, jeden i pięć dziesiątych podzielić na cztery dziesiąte, równa się trzy i siedemdziesiąt pięć setnych. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi trzy i siedemdziesiąt pięć setnych – jest większy od jeden (E indeks dolny I większe od jeden), co oznacza popyt wysoce elastyczny, czyli wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na dobra wyższego rzędu. Po kliknięciu cyfry pięć obok pola “mieszana”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu bada zmiany popytu na dany produkt w warunkach zmiany cen innych produktu. Miernikiem mieszanej elastyczności popytu jest współczynnik mieszanej (krzyżowej) elastyczności popytu, którą przedstawia poniższy wzór: E indeks dolny MD równa się ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo - procentowa zmiana popytu na produkt X, ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo - procentowa zmiana ceny na produkt Y. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela trzecia: “Wartości mieszanej elastyczności cenowej”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wartość”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Znaczenie”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: wartość ujemna (E indeks dolny MD mniejsze od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie komplementarne. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: wartość dodatnia (E indeks dolny MD większe od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie substytucyjne. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: wartość równa zero (E indeks dolny MD równe zero). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są od siebie niezależne”. Pod tabelą znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena produktu X wzrosła o osiem procent, co spowodowało spadek popytu na produkt Y o cztery procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: początek nawiasu minus cztery setne, koniec nawiasu, podzielić na osiem setnych, równa się minus pięć dziesiątych”. Współczynnik ma wartość ujemną, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie komplementarne, np. wzrost ceny energii elektrycznej o osiem procent powoduje spadek popytu o cztery procent na maty grzewcze podłogowe – jeżeli cena energii elektrycznej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje spadek popytu na maty grzewcze podłogowe o pół procent”. Przykład drugi: “Cena produktu X wzrosła o dziesięć procent, co spowodowało wzrost popytu na produkt Y o osiem procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: osiem setnych podzielić na dziesięć setnych, równa się osiem dziesiątych”. Współczynnik ma wartość dodatnią, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie substytucyjne, np. wzrost ceny odzieży ze skóry naturalnej o dziesięć procent powoduje wzrost popytu o osiem procent na odzież ze skóry ekologicznej – jeżeli cena odzieży ze skóry naturalnej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost popytu na odzież ze skóry ekologicznej o osiem dziesiątych procenta”. Przykład trzeci: “Cena produktu X nie uległa zmianie, natomiast popyt na produkt Y wzrósł o dwanaście procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwanaście setnych, równa się zero”. ”Współczynnik ma wartość zero, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie niezależne, np. stałość ceny pierników nie ma wpływu na wzrost popytu na wiatraki elektryczne”. Po kliknięciu cyfry sześć obok pola “podaż”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Podaż Podaż (z angielskiego supply – dostawa, zaopatrzenie, zapasy) to ilość produktów (dóbr i usług), oferowana do sprzedaży przy danym poziomie ceny. W klasycznym ujęciu wielkość podaży i cena są czynnikami wprost proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z P indeks dolny jeden do P), wielkość podaży produktu wzrasta (z Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z P do P indeks dolny jeden), to wielkość podaży produktu maleje (z Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej wykres: “Krzywa podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość podaży. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q indeks dolny jeden (po lewej) i Q (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa podaży poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej legenda: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej. P to punkt ceny po wzroście. Q indeks dolny jeden to punkt początkowy wielkości podaży. Q to punkt wielkości podaży po wzroście. ”Krzywa podaży ma nachylenie dodatnie (w górę, rosnące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy jest wyznaczana dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej. Zależność między ceną a ilością oferowanych dóbr i usług to prawo podaży. Im więcej nabywcy są skłonni zapłacić za produkty, tym więcej producenci chcą ich dostarczać na rynek”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres szósty: “Przesunięcia na krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad krzywą są dwie strzałki o przeciwnych zwrotach. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Ruch (przesunięcie) na krzywej podaży ma miejsce, gdy zmienia się zarówno cena dóbr i usług, jak i ich ilość, powodując, że krzywa przesuwa się w określonym kierunku – w górę lub w dół: ruch w górę wskazuje na wzrost podaży spowodowany wzrostem cen. ruch w dół wskazuje na spadek podaży na skutek spadku cen. Najwyższa cena trzydzieści pięć generuje najwyższy popyt w ilości dwustu pięćdziesięciu, spadek ceny do dwudziestu zmniejsza podaż do ilości dwustu, dalszy spadek ceny do dziesięciu zmniejsza podaż do stu pięćdziesięciu, najniższa cena jeden generuje najniższą podaż na poziomie pięćdziesięciu. Poniżej wykres siódmy: “Przesunięcia krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad i pod krzywą podaży są dwie krzywe obrazujące przesunięcia krzywej podaży. W ich stronę skierowane są dwie strzałki odchodzące od krzywej podaży. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Przesunięcie krzywej podaży następuje wtedy, gdy cena produktu pozostaje na tym samym poziomie, ale zmienia się żądana ilość produktu ze względu na pozostałe czynniki, powodujące przesunięcie krzywej na określoną stronę (w prawo lub w lewo): przesunięcie w prawo ilustruje wzrost podaży przy niezmienionej cenie, ze względu na korzystną zmianę innych zmiennych niezwiązanych z ceną, np. modernizacja maszyn, spadek cen materiałów, przesunięcie w lewo ilustruje spadek podaży, gdy cena pozostaje niezmieniona, ze względu na niekorzystne zmiany czynników innych niż cena, np. obniżenie produkcji, wzrost ceny czynników wytwórczych. Przy niezmienionej cenie dwadzieścia, pod wpływem określonych czynników, podaż może wynieść: sto dwadzieścia pięć w sytuacji działania niekorzystnych czynników, dwieście trzydzieści w sytuacji działania korzystnych czynników. Po kliknięciu cyfry siedem obok pola “elastyczność podaży”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność podaży Określa reakcję podaży produktów na zmianę ceny. Miarą reakcji zmian podaży na zmianę ceny jest współczynnik elastyczności cenowej podaży”. Wzór: “E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: delta S - przyrost podaży, S indeks dolny zero - początkowa wielkość podaży, delta P - przyrost ceny produktu, P indeks dolny zero - początkowa cena produktu, ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana podaży, ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem tabela czwarta: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej”. Pierwszy wiersz, pierwsza kolumna: podaż elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps większe od jeden – procentowa zmiana podaży jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: podaż nieelastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps mniejsze od jeden – procentowa zmiana podaży jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: podaż proporcjonalna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy jeden – procentowa zmiana podaży jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: podaż sztywna (całkowicie nieelastyczna). W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy zero – wielkość podaży przyjmuje stałą wartość, nie reaguje na zmianę ceny. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: podaż doskonale elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności – dla danej ceny podaż może przyjąć dowolną wielkość, od braku reakcji do reakcji gwałtownej. Pod tabelą odtwarzacz audio z nagraniem treści tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena usługi wzrosła z siedemdziesięciu złotych do siedemdziesięciu pięciu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku siedemdziesiąt, koniec ułamka, równa się dziesięć setnych podzielić na siedemdziesiąt jeden tysięcznych, równa się w zaokrągleniu: jeden i czterdzieści jeden setnych. Wartość współczynnika wynosi jeden i czterdzieści jeden setnych – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps większe od jeden, co oznacza podaż elastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około jeden i czterdzieści jeden setnych procenta. Przykład drugi: Cena produktu wzrosła o dziewięć procent, co spowodowało wzrost podaży produktu o pięć procent. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się pięć setnych podzielić na dziewięć setnych, równa się w zaokrągleniu: pięćdziesiąt sześć setnych. Wartość współczynnika wynosi pół – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps mniejsze od jeden, co oznacza podaż nieelastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około pięćdziesiąt sześć setnych procenta. Przykład trzeci: Cena usługi wzrosła z dziesięciu złotych do jedenastu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: jeden, w mianowniku dziesięć, koniec ułamka, równa się jedna dziesiąta podzielić na jedną dziesiątą, równa się jeden. Wartość współczynnika wynosi jeden – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe jeden, co oznacza podaż proporcjonalną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży usługi również o jeden procent. Przykład czwarty: Cena towaru wzrosła z dwudziestu złotych do dwudziestu pięciu złotych. Wzrost ceny nie miał wpływu na wielkość podaży tego towaru. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się zero podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku dwadzieścia, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwadzieścia pięć setnych, równa się zero. Wartość współczynnika wynosi zero – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe zero, co oznacza podaż sztywną, czyli że bez względu na to, o ile wzrośnie cena, nie spowoduje to zmian w podaży. Elastyczność podaży w ujęciu graficznym. Przyjmuje się, że krzywa podaży ma charakter dodatni (wzrostowy). Ilustruje wrażliwość podaży na zmianę ceny, w zależności od tego, gdzie na osi współrzędnych bierze początek. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Krzywa podaży proporcjonalnej E indeks dolny ps równe jeden bierze początek w punkcie przecięcia osi współrzędnych. Bez względu na nachylenie krzywej, w każdym przypadku oznacza ona elastyczność proporcjonalną”. Poniżej wykres ósmy: Krzywa podaży proporcjonalnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży proporcjonalnej poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, pod kątem czterdziestu pięciu stopni. Po obu stronach krzywej znajdują się linie przerywane pod różnym kątem nachylenia. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży proporcjonalnej. ”Krzywa podaży elastycznej E indeks dolny ps większe od jeden bierze początek w punkcie na osi rzędnych”. Poniżej wykres dziewiąty Krzywa podaży elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży elastycznej poprowadzona jest od punktu na osi rzędnych. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży elastycznej. Krzywa podaży nieelastycznej E indeks dolny ps mniejsze od jeden bierze początek w punkcie na osi odciętych (osi podaży). Przebieg krzywej jest stromy”. Poniżej wykres dziesiąty: Krzywa podaży nieelastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży nieelastycznej poprowadzona jest od punktu na osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży nieelastycznej. Krzywa podaży sztywnej E indeks dolny ps równe zero bierze początek w punkcie na osi odciętych i ma przebieg równoległy do osi rzędnych (osi ceny). Bez względu na to, czy cena wzrasta, czy spada, podaż pozostaje bez zmian. Poniżej wykres jedenasty: Krzywa podaży sztywnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi podaży równolegle do osi ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży sztywnej. ”Krzywa podaży doskonale elastycznej E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności bierze początek w punkcie na osi rzędnych (osi ceny) i w modelowym ujęciu ma przebieg równoległy do osi odciętych (osi podaży). Ponieważ nawet minimalna zmiana ceny może wywołać nieprzewidywalną zmianę podaży, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność. Poniżej wykres dwunasty: Krzywa podaży doskonale elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi ceny równolegle do osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży doskonale elastycznej.
Plansza interaktywna, która przedstawia w schematycznym ujęciu relacje pomiędzy popytem, elastycznością popytu, podażą i elastycznością podaży. Po kliknięciu na cyfrę jeden przy polu “popyt”, wyświetla się okno z informacjami: ”Popyt (z angielskiego demand – żądać) to ilość produktów (dóbr i usług), jaką nabywcy są w stanie kupić przy danym poziomie ceny. Zapotrzebowanie powinno być poparte siłą nabywczą pieniądza, jaką dysponuje potencjalny nabywca”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem są kolejne informacje: “W klasycznym ujęciu wielkość popytu i cena są czynnikami odwrotnie proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z punktu P indeks dolny jeden do P), wielkość sprzedaży produktu spada (z punktu Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z punktu P do P indeks dolny jeden), to wielkość sprzedaży produktu rośnie (z punktu Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej znajduje się wykres z krzywą popytu. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość popytu. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q (po lewej) i Q indeks dolny jeden (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej znajduje się legenda do wykresu: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej, P to punkt ceny po wzroście, Q to punkt początkowy sprzedaży, Q indeks dolny jeden to punkt wielkości sprzedaży po spadku. Pod legendą tekst: “Krzywa popytu ma nachylenie ujemne (w dół, malejące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy wyznaczana jest dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Po kliknięciu cyfry dwa przy polu tekstowym “elastyczność popytu”, pojawia się okno z informacjami: “Elastyczność popytu to wyrażona w procentach reakcja zmiany popytu na zmianę czynnika wpływającego na popyt. Na zmiany popytu mają głównie wpływ cena i dochód. Stąd wyróżnia się elastyczność popytu: cenową, dochodową, mieszaną”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Od pola “elastyczność popytu” odchodzi strzałka, która łączy to pole z trzema innymi polami: elastycznością cenową, dochodową i mieszaną popytu. Po kliknięciu cyfry trzy obok pola “cenowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność popytu informuje, jak będzie się zmieniał popyt na dany produkt wraz ze zmianą ceny tego produktu. Mierzona jest współczynnikiem elastyczności cenowej. Współczynnik elastyczności cenowej jest relacją względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany ceny. Przedstawia to wzór: “E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c”. Pod wzorem znajduje się legenda: “E indek dolny c – współczynnik cenowej elastyczności popytu, delta p – przyrost wielkości popytu na skutek zmiany ceny (stopa zmiany popytu), p – dotychczasowa wielkości popytu na dane dobro przy cenie c, delta c – przyrost ceny danego dobra (stopa zmiany ceny), c – dotychczasowa cena danego dobra”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela pierwsza: “Wrażliwość popytu na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: Wrażliwość popytu na zmianę ceny, w drugiej kolumnie nagłówek: Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest większe od jeden - procentowa zmiana popytu jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest mniejsze od jeden - procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy, druga kolumna: E indeks dolny c jest równe jeden - procentowa zmiana popytu jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny), druga kolumna: E indeks dolny c jest równe zero - wielkość popytu nie reaguje na zmianę ceny, np. wzrost ceny chleba nie wywołuje reakcji popytu. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: popyt doskonale elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c zmierza ku nieskończoności - przy danej cenie wielkość popytu może przybierać dowolne rozmiary, np. minimalna zmiana ceny może spowodować maksymalną reakcję nabywców. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem treści przedstawionej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Wzrost popularności pracy zdalnej spowodował, że cena laptopów wzrosła z dwóch i pół tysiąca złotych do trzech tysięcy złotych. Popyt na laptopy w umownym okresie wzrósł z tysiąca sztuk do tysiąca dwustu pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku tysiąc dwieście pięćdziesiąt minus tysiąc podzielić przez tysiąc, w mianowniku trzy tysiące minus dwa tysiące pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku dwieście pięćdziesiąt podzielić przez tysiąc, w mianowniku pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero przecinek dwadzieścia pięć, w mianowniku zero przecinek dwa koniec ułamka, równa się jeden przecinek dwadzieścia pięć. Poniżej tekst: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden i dwadzieścia pięć setnych – powyżej jeden (E indeks dolny c większe od jeden), co oznacza popyt elastyczny. Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dwadzieścia pięć procent) jest większa od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dwadzieścia procent)”. Poniżej: Przykład drugi: “Ceny usług fryzjerskich wzrosły ze stu złotych do stu dziesięciu złotych, popyt, w umownym okresie, spadł z dwustu dwudziestu do dwustu dziesięciu wykonywanych usług”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dziesięć minus dwieście dwadzieścia podzielić przez dwieście dwadzieścia, w mianowniku: sto dziesięć minus sto podzielić przez sto, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku minus dziesięć podzielić na dwieście dwadzieścia, w mianowniku dziesięć na sto, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku minus czterdzieści pięć tysięcznych, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się minus czterdzieści pięć setnych”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi minus czterdzieści pięć setnych – poniżej jeden (E indeks dolny c mniejsze od jeden), co oznacza popyt nieelastyczny. Procentowa zmiana popytu (spadek popytu o cztery i pół procent) jest mniejsza od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dziesięć procent)”. Przykład trzeci: Cena płaszczy wiosennych wzrosła z czterystu złotych do czterystu czterdziestu złotych, popyt w umownym czasie wzrósł z dwustu do dwustu dwudziestu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dwadzieścia minus dwieście podzielić przez dwieście, w mianowniku: czterysta czterdzieści minus czterysta, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku dwadzieścia podzielić na dwieście, w mianowniku czterdzieści podzielić na czterysta, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku jedna dziesiąta, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się jeden”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden – E indeks dolny c równe jeden, co oznacza popyt wzorcowy (proporcjonalny). Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dziesięć procent) jest równa procentowej zmianie ceny (wzrost ceny o dziesięć procent). Przykład czwarty: Cena chleba wzrosła z złoty dziewięćdziesiąt do dwóch złotych, popyt na chleb nie zmienił się i w umownym czasie wynosił sto sztuk. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku sto minus sto podzielić przez sto, w mianowniku: dwa minus jeden przecinek dziewięć podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku zero podzielić na sto, w mianowniku jedna dziesiąta podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero, w mianowniku pięć setnych, koniec ułamka, równa się zero”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi zero – E indeks dolny c równe zero, co oznacza popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny). Pomimo procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o pięć procent), popyt nie uległ zmianie (zmiana popytu jest równa zero procent)”. Współczynnik elastyczności cenowej wzdłuż krzywej popytu w każdym punkcie jest inny. W punkcie środkowym krzywej wynosi jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny i popytu jest taka sama. Powyżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze większa od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w wyższym stopniu. Poniżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze mniejsza od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w niższym stopniu. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego akapitu. Pod odtwarzaczem znajduje się wykres drugi “Zmiany wrażliwości na krzywej popytu”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą. Wzdłuż osi zaznaczone są od góry: popyt elastyczny, popyt wzorcowy i popyt nieelastyczny. Pod wykresem tekst: “Położenie krzywej popytu sztywnego, gdy elastyczność cenowa popytu wynosi zero. Wzrost lub spadek ceny nie wywołuje żadnej zmiany popytu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem kolejny wykres: “Położenie krzywej popytu sztywnego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest prostopadła względem osi poziomej. Przy linii zaznaczony popyt sztywny. Kolejny akapit: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego, gdy elastyczność cenowa popytu może wynosić każdą wartość. Ponieważ nieznaczna zmiana ceny może spowodować dowolną, nieprzewidywalną zmianę popytu, od niewielkiej do bardzo dużej, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres czwarty: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest równoległa względem osi poziomej. Nad linią zaznaczony popyt doskonale elastyczny. Po kliknięciu cyfry cztery obok pola “dochodowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Dochodowa elastyczność popytu Informuje, jak wraz ze zmianą dochodów nabywców będzie się zmieniał popyt na dany produkt. Dochodową elastyczność popytu mierzy się współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu, według następującego wzoru: E indeks dolny I równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez D, w mianowniku delta I podzielić przez I, koniec ułamka, równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka”. Pod wzorem znajduje się legenda: E indeks dolny I – dochodowa elastyczność popytu, delta D – przyrost popytu, D – dotychczasowa wielkość popytu, delta I – przyrost dochodu, I – dotychczasowa wielkość dochodu. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu może przybierać różne wartości, które określają stopień wrażliwości popytu na zmiany dochodu nabywców”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela druga “Współczynnik dochodowej elastyczności popytu”.Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość popytu na zmianę dochodu”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności dochodowej”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców rośnie popyt na dobra pierwszej potrzeby (podstawowe). Procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany dochodu. Wskaźnik ma wartość dodatnią w przedziale powyżej zera i poniżej jeden. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: popyt odwrotnie elastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców maleje popyt na dobra niższego rzędu. Zachodzi zjawisko paradoksu Giffena - dobra niższego rzędu zastępowane są dobrami o wyższej jakości i luksusowymi. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny I większe od jeden - wraz ze wzrostem dochodów nabywców rośnie popyt na dobra wyższego rzędu (trwałe, wyższego rzędu, wyższej jakości i luksusowe). Procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana dochodu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Pod odtwarzaczem przykład pierwszy: “W wyniku zwiększenia dochodów z trzech tysięcy pięciuset złotych do pięciu tysięcy złotych, popyt na szampon do włosów w umownym czasie wzrósł z pięciuset pięćdziesięciu sztuk do siedmiuset pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka: w liczniku delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka: w liczniku siedemset pięćdziesiąt minus pięćset pięćdziesiąt, podzielić przez pięć tysięcy minus trzy tysiące pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić przez pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: dwieście podzielić przez tysiąc pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić na pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się trzynaście setnych podzielić na sześć i trzydzieści sześć setnych, równa się dwie setne. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika wynosi dwie setne i mieści się w przedziale E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera, co oznacza popyt nieelastyczny. Poziom wskaźnika wskazuje na dobra podstawowe, na które popyt nie ulega zbytnim zmianom pomimo wzrostu dochodów, np. środki higieny”. Poniżej przykład drugi: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, popyt na popularną wędlinę spadł ze stu kilogramów do dwudziestu kilogramów”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: dwadzieścia minus sto, podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: minus osiemdziesiąt na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się, minus dwie setne podzielić na dwadzieścia, równa się minus jedna tysięczna. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi minus jedną tysięczną, jest mniejszy od zera (E indeks dolny I mniejsze od zera), co oznacza popyt odwrotnie elastyczny. Znaczny wzrost dochodów powoduje spadek popytu na dobra podstawowe. Zachodzi paradoks Giffena. Poniżej przykład trzeci: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, w umownym czasie, zwiększył się popyt na zmywarki z pięciu tysięcy sztuk do jedenastu tysięcy sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: jedenaście tysięcy minus pięć tysięcy podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: sześć tysięcy podzielić na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się, jeden i pięć dziesiątych podzielić na cztery dziesiąte, równa się trzy i siedemdziesiąt pięć setnych. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi trzy i siedemdziesiąt pięć setnych – jest większy od jeden (E indeks dolny I większe od jeden), co oznacza popyt wysoce elastyczny, czyli wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na dobra wyższego rzędu. Po kliknięciu cyfry pięć obok pola “mieszana”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu bada zmiany popytu na dany produkt w warunkach zmiany cen innych produktu. Miernikiem mieszanej elastyczności popytu jest współczynnik mieszanej (krzyżowej) elastyczności popytu, którą przedstawia poniższy wzór: E indeks dolny MD równa się ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo - procentowa zmiana popytu na produkt X, ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo - procentowa zmiana ceny na produkt Y. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela trzecia: “Wartości mieszanej elastyczności cenowej”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wartość”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Znaczenie”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: wartość ujemna (E indeks dolny MD mniejsze od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie komplementarne. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: wartość dodatnia (E indeks dolny MD większe od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie substytucyjne. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: wartość równa zero (E indeks dolny MD równe zero). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są od siebie niezależne”. Pod tabelą znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena produktu X wzrosła o osiem procent, co spowodowało spadek popytu na produkt Y o cztery procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: początek nawiasu minus cztery setne, koniec nawiasu, podzielić na osiem setnych, równa się minus pięć dziesiątych”. Współczynnik ma wartość ujemną, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie komplementarne, np. wzrost ceny energii elektrycznej o osiem procent powoduje spadek popytu o cztery procent na maty grzewcze podłogowe – jeżeli cena energii elektrycznej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje spadek popytu na maty grzewcze podłogowe o pół procent”. Przykład drugi: “Cena produktu X wzrosła o dziesięć procent, co spowodowało wzrost popytu na produkt Y o osiem procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: osiem setnych podzielić na dziesięć setnych, równa się osiem dziesiątych”. Współczynnik ma wartość dodatnią, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie substytucyjne, np. wzrost ceny odzieży ze skóry naturalnej o dziesięć procent powoduje wzrost popytu o osiem procent na odzież ze skóry ekologicznej – jeżeli cena odzieży ze skóry naturalnej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost popytu na odzież ze skóry ekologicznej o osiem dziesiątych procenta”. Przykład trzeci: “Cena produktu X nie uległa zmianie, natomiast popyt na produkt Y wzrósł o dwanaście procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwanaście setnych, równa się zero”. ”Współczynnik ma wartość zero, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie niezależne, np. stałość ceny pierników nie ma wpływu na wzrost popytu na wiatraki elektryczne”. Po kliknięciu cyfry sześć obok pola “podaż”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Podaż Podaż (z angielskiego supply – dostawa, zaopatrzenie, zapasy) to ilość produktów (dóbr i usług), oferowana do sprzedaży przy danym poziomie ceny. W klasycznym ujęciu wielkość podaży i cena są czynnikami wprost proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z P indeks dolny jeden do P), wielkość podaży produktu wzrasta (z Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z P do P indeks dolny jeden), to wielkość podaży produktu maleje (z Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej wykres: “Krzywa podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość podaży. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q indeks dolny jeden (po lewej) i Q (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa podaży poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej legenda: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej. P to punkt ceny po wzroście. Q indeks dolny jeden to punkt początkowy wielkości podaży. Q to punkt wielkości podaży po wzroście. ”Krzywa podaży ma nachylenie dodatnie (w górę, rosnące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy jest wyznaczana dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej. Zależność między ceną a ilością oferowanych dóbr i usług to prawo podaży. Im więcej nabywcy są skłonni zapłacić za produkty, tym więcej producenci chcą ich dostarczać na rynek”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres szósty: “Przesunięcia na krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad krzywą są dwie strzałki o przeciwnych zwrotach. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Ruch (przesunięcie) na krzywej podaży ma miejsce, gdy zmienia się zarówno cena dóbr i usług, jak i ich ilość, powodując, że krzywa przesuwa się w określonym kierunku – w górę lub w dół: ruch w górę wskazuje na wzrost podaży spowodowany wzrostem cen. ruch w dół wskazuje na spadek podaży na skutek spadku cen. Najwyższa cena trzydzieści pięć generuje najwyższy popyt w ilości dwustu pięćdziesięciu, spadek ceny do dwudziestu zmniejsza podaż do ilości dwustu, dalszy spadek ceny do dziesięciu zmniejsza podaż do stu pięćdziesięciu, najniższa cena jeden generuje najniższą podaż na poziomie pięćdziesięciu. Poniżej wykres siódmy: “Przesunięcia krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad i pod krzywą podaży są dwie krzywe obrazujące przesunięcia krzywej podaży. W ich stronę skierowane są dwie strzałki odchodzące od krzywej podaży. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Przesunięcie krzywej podaży następuje wtedy, gdy cena produktu pozostaje na tym samym poziomie, ale zmienia się żądana ilość produktu ze względu na pozostałe czynniki, powodujące przesunięcie krzywej na określoną stronę (w prawo lub w lewo): przesunięcie w prawo ilustruje wzrost podaży przy niezmienionej cenie, ze względu na korzystną zmianę innych zmiennych niezwiązanych z ceną, np. modernizacja maszyn, spadek cen materiałów, przesunięcie w lewo ilustruje spadek podaży, gdy cena pozostaje niezmieniona, ze względu na niekorzystne zmiany czynników innych niż cena, np. obniżenie produkcji, wzrost ceny czynników wytwórczych. Przy niezmienionej cenie dwadzieścia, pod wpływem określonych czynników, podaż może wynieść: sto dwadzieścia pięć w sytuacji działania niekorzystnych czynników, dwieście trzydzieści w sytuacji działania korzystnych czynników. Po kliknięciu cyfry siedem obok pola “elastyczność podaży”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność podaży Określa reakcję podaży produktów na zmianę ceny. Miarą reakcji zmian podaży na zmianę ceny jest współczynnik elastyczności cenowej podaży”. Wzór: “E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: delta S - przyrost podaży, S indeks dolny zero - początkowa wielkość podaży, delta P - przyrost ceny produktu, P indeks dolny zero - początkowa cena produktu, ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana podaży, ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem tabela czwarta: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej”. Pierwszy wiersz, pierwsza kolumna: podaż elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps większe od jeden – procentowa zmiana podaży jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: podaż nieelastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps mniejsze od jeden – procentowa zmiana podaży jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: podaż proporcjonalna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy jeden – procentowa zmiana podaży jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: podaż sztywna (całkowicie nieelastyczna). W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy zero – wielkość podaży przyjmuje stałą wartość, nie reaguje na zmianę ceny. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: podaż doskonale elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności – dla danej ceny podaż może przyjąć dowolną wielkość, od braku reakcji do reakcji gwałtownej. Pod tabelą odtwarzacz audio z nagraniem treści tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena usługi wzrosła z siedemdziesięciu złotych do siedemdziesięciu pięciu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku siedemdziesiąt, koniec ułamka, równa się dziesięć setnych podzielić na siedemdziesiąt jeden tysięcznych, równa się w zaokrągleniu: jeden i czterdzieści jeden setnych. Wartość współczynnika wynosi jeden i czterdzieści jeden setnych – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps większe od jeden, co oznacza podaż elastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około jeden i czterdzieści jeden setnych procenta. Przykład drugi: Cena produktu wzrosła o dziewięć procent, co spowodowało wzrost podaży produktu o pięć procent. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się pięć setnych podzielić na dziewięć setnych, równa się w zaokrągleniu: pięćdziesiąt sześć setnych. Wartość współczynnika wynosi pół – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps mniejsze od jeden, co oznacza podaż nieelastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około pięćdziesiąt sześć setnych procenta. Przykład trzeci: Cena usługi wzrosła z dziesięciu złotych do jedenastu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: jeden, w mianowniku dziesięć, koniec ułamka, równa się jedna dziesiąta podzielić na jedną dziesiątą, równa się jeden. Wartość współczynnika wynosi jeden – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe jeden, co oznacza podaż proporcjonalną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży usługi również o jeden procent. Przykład czwarty: Cena towaru wzrosła z dwudziestu złotych do dwudziestu pięciu złotych. Wzrost ceny nie miał wpływu na wielkość podaży tego towaru. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się zero podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku dwadzieścia, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwadzieścia pięć setnych, równa się zero. Wartość współczynnika wynosi zero – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe zero, co oznacza podaż sztywną, czyli że bez względu na to, o ile wzrośnie cena, nie spowoduje to zmian w podaży. Elastyczność podaży w ujęciu graficznym. Przyjmuje się, że krzywa podaży ma charakter dodatni (wzrostowy). Ilustruje wrażliwość podaży na zmianę ceny, w zależności od tego, gdzie na osi współrzędnych bierze początek. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Krzywa podaży proporcjonalnej E indeks dolny ps równe jeden bierze początek w punkcie przecięcia osi współrzędnych. Bez względu na nachylenie krzywej, w każdym przypadku oznacza ona elastyczność proporcjonalną”. Poniżej wykres ósmy: Krzywa podaży proporcjonalnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży proporcjonalnej poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, pod kątem czterdziestu pięciu stopni. Po obu stronach krzywej znajdują się linie przerywane pod różnym kątem nachylenia. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży proporcjonalnej. ”Krzywa podaży elastycznej E indeks dolny ps większe od jeden bierze początek w punkcie na osi rzędnych”. Poniżej wykres dziewiąty Krzywa podaży elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży elastycznej poprowadzona jest od punktu na osi rzędnych. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży elastycznej. Krzywa podaży nieelastycznej E indeks dolny ps mniejsze od jeden bierze początek w punkcie na osi odciętych (osi podaży). Przebieg krzywej jest stromy”. Poniżej wykres dziesiąty: Krzywa podaży nieelastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży nieelastycznej poprowadzona jest od punktu na osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży nieelastycznej. Krzywa podaży sztywnej E indeks dolny ps równe zero bierze początek w punkcie na osi odciętych i ma przebieg równoległy do osi rzędnych (osi ceny). Bez względu na to, czy cena wzrasta, czy spada, podaż pozostaje bez zmian. Poniżej wykres jedenasty: Krzywa podaży sztywnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi podaży równolegle do osi ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży sztywnej. ”Krzywa podaży doskonale elastycznej E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności bierze początek w punkcie na osi rzędnych (osi ceny) i w modelowym ujęciu ma przebieg równoległy do osi odciętych (osi podaży). Ponieważ nawet minimalna zmiana ceny może wywołać nieprzewidywalną zmianę podaży, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność. Poniżej wykres dwunasty: Krzywa podaży doskonale elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi ceny równolegle do osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży doskonale elastycznej.
Bibliografia Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Mikroekonomia. PWE, Warszawa 2014. Biernat B., Grobelna A., Warachim A.: Ćwiczenia z mikroekonomii. Edukator, Wrocław 2014. Kwiatkowski E., Milewski R.: Podstawy ekonomii. PWE, Warszawa 2018. Kwiatkowski G.: Ekonomia w zarysie – ćwiczenia. Wydawnictwo „Ekonomik” – Jacek Musiałkiewicz, Warszawa 2018. Kwiatkowski G.: Ekonomia w zarysie – podręcznik. Wydawnictwo „Ekonomik” – Jacek Musiałkiewicz, Warszawa 2018. Mierzejewska‑Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Podręcznik. Difin, Warszawa 2020.
Źródło: Eduexpert sp. z o.o., Plansza interaktywna: Popyt, elastyczność popytu, podaż, elastyczność podaży, licencja: CC BY-SA 3.0.
R153T4uzJBRU81
Plansza interaktywna, która przedstawia w schematycznym ujęciu relacje pomiędzy popytem, elastycznością popytu, podażą i elastycznością podaży. Po kliknięciu na cyfrę jeden przy polu “popyt”, wyświetla się okno z informacjami: ”Popyt (z angielskiego demand – żądać) to ilość produktów (dóbr i usług), jaką nabywcy są w stanie kupić przy danym poziomie ceny. Zapotrzebowanie powinno być poparte siłą nabywczą pieniądza, jaką dysponuje potencjalny nabywca”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem są kolejne informacje: “W klasycznym ujęciu wielkość popytu i cena są czynnikami odwrotnie proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z punktu P indeks dolny jeden do P), wielkość sprzedaży produktu spada (z punktu Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z punktu P do P indeks dolny jeden), to wielkość sprzedaży produktu rośnie (z punktu Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej znajduje się wykres z krzywą popytu. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość popytu. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q (po lewej) i Q indeks dolny jeden (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej znajduje się legenda do wykresu: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej, P to punkt ceny po wzroście, Q to punkt początkowy sprzedaży, Q indeks dolny jeden to punkt wielkości sprzedaży po spadku. Pod legendą tekst: “Krzywa popytu ma nachylenie ujemne (w dół, malejące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy wyznaczana jest dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Po kliknięciu cyfry dwa przy polu tekstowym “elastyczność popytu”, pojawia się okno z informacjami: “Elastyczność popytu to wyrażona w procentach reakcja zmiany popytu na zmianę czynnika wpływającego na popyt. Na zmiany popytu mają głównie wpływ cena i dochód. Stąd wyróżnia się elastyczność popytu: cenową, dochodową, mieszaną”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Od pola “elastyczność popytu” odchodzi strzałka, która łączy to pole z trzema innymi polami: elastycznością cenową, dochodową i mieszaną popytu. Po kliknięciu cyfry trzy obok pola “cenowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność popytu informuje, jak będzie się zmieniał popyt na dany produkt wraz ze zmianą ceny tego produktu. Mierzona jest współczynnikiem elastyczności cenowej. Współczynnik elastyczności cenowej jest relacją względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany ceny. Przedstawia to wzór: “E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c”. Pod wzorem znajduje się legenda: “E indek dolny c – współczynnik cenowej elastyczności popytu, delta p – przyrost wielkości popytu na skutek zmiany ceny (stopa zmiany popytu), p – dotychczasowa wielkości popytu na dane dobro przy cenie c, delta c – przyrost ceny danego dobra (stopa zmiany ceny), c – dotychczasowa cena danego dobra”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela pierwsza: “Wrażliwość popytu na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: Wrażliwość popytu na zmianę ceny, w drugiej kolumnie nagłówek: Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest większe od jeden - procentowa zmiana popytu jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest mniejsze od jeden - procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy, druga kolumna: E indeks dolny c jest równe jeden - procentowa zmiana popytu jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny), druga kolumna: E indeks dolny c jest równe zero - wielkość popytu nie reaguje na zmianę ceny, np. wzrost ceny chleba nie wywołuje reakcji popytu. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: popyt doskonale elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c zmierza ku nieskończoności - przy danej cenie wielkość popytu może przybierać dowolne rozmiary, np. minimalna zmiana ceny może spowodować maksymalną reakcję nabywców. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem treści przedstawionej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Wzrost popularności pracy zdalnej spowodował, że cena laptopów wzrosła z dwóch i pół tysiąca złotych do trzech tysięcy złotych. Popyt na laptopy w umownym okresie wzrósł z tysiąca sztuk do tysiąca dwustu pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku tysiąc dwieście pięćdziesiąt minus tysiąc podzielić przez tysiąc, w mianowniku trzy tysiące minus dwa tysiące pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku dwieście pięćdziesiąt podzielić przez tysiąc, w mianowniku pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero przecinek dwadzieścia pięć, w mianowniku zero przecinek dwa koniec ułamka, równa się jeden przecinek dwadzieścia pięć. Poniżej tekst: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden i dwadzieścia pięć setnych – powyżej jeden (E indeks dolny c większe od jeden), co oznacza popyt elastyczny. Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dwadzieścia pięć procent) jest większa od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dwadzieścia procent)”. Poniżej: Przykład drugi: “Ceny usług fryzjerskich wzrosły ze stu złotych do stu dziesięciu złotych, popyt, w umownym okresie, spadł z dwustu dwudziestu do dwustu dziesięciu wykonywanych usług”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dziesięć minus dwieście dwadzieścia podzielić przez dwieście dwadzieścia, w mianowniku: sto dziesięć minus sto podzielić przez sto, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku minus dziesięć podzielić na dwieście dwadzieścia, w mianowniku dziesięć na sto, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku minus czterdzieści pięć tysięcznych, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się minus czterdzieści pięć setnych”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi minus czterdzieści pięć setnych – poniżej jeden (E indeks dolny c mniejsze od jeden), co oznacza popyt nieelastyczny. Procentowa zmiana popytu (spadek popytu o cztery i pół procent) jest mniejsza od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dziesięć procent)”. Przykład trzeci: Cena płaszczy wiosennych wzrosła z czterystu złotych do czterystu czterdziestu złotych, popyt w umownym czasie wzrósł z dwustu do dwustu dwudziestu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dwadzieścia minus dwieście podzielić przez dwieście, w mianowniku: czterysta czterdzieści minus czterysta, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku dwadzieścia podzielić na dwieście, w mianowniku czterdzieści podzielić na czterysta, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku jedna dziesiąta, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się jeden”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden – E indeks dolny c równe jeden, co oznacza popyt wzorcowy (proporcjonalny). Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dziesięć procent) jest równa procentowej zmianie ceny (wzrost ceny o dziesięć procent). Przykład czwarty: Cena chleba wzrosła z złoty dziewięćdziesiąt do dwóch złotych, popyt na chleb nie zmienił się i w umownym czasie wynosił sto sztuk. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku sto minus sto podzielić przez sto, w mianowniku: dwa minus jeden przecinek dziewięć podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku zero podzielić na sto, w mianowniku jedna dziesiąta podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero, w mianowniku pięć setnych, koniec ułamka, równa się zero”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi zero – E indeks dolny c równe zero, co oznacza popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny). Pomimo procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o pięć procent), popyt nie uległ zmianie (zmiana popytu jest równa zero procent)”. Współczynnik elastyczności cenowej wzdłuż krzywej popytu w każdym punkcie jest inny. W punkcie środkowym krzywej wynosi jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny i popytu jest taka sama. Powyżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze większa od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w wyższym stopniu. Poniżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze mniejsza od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w niższym stopniu. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego akapitu. Pod odtwarzaczem znajduje się wykres drugi “Zmiany wrażliwości na krzywej popytu”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą. Wzdłuż osi zaznaczone są od góry: popyt elastyczny, popyt wzorcowy i popyt nieelastyczny. Pod wykresem tekst: “Położenie krzywej popytu sztywnego, gdy elastyczność cenowa popytu wynosi zero. Wzrost lub spadek ceny nie wywołuje żadnej zmiany popytu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem kolejny wykres: “Położenie krzywej popytu sztywnego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest prostopadła względem osi poziomej. Przy linii zaznaczony popyt sztywny. Kolejny akapit: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego, gdy elastyczność cenowa popytu może wynosić każdą wartość. Ponieważ nieznaczna zmiana ceny może spowodować dowolną, nieprzewidywalną zmianę popytu, od niewielkiej do bardzo dużej, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres czwarty: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest równoległa względem osi poziomej. Nad linią zaznaczony popyt doskonale elastyczny. Po kliknięciu cyfry cztery obok pola “dochodowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Dochodowa elastyczność popytu Informuje, jak wraz ze zmianą dochodów nabywców będzie się zmieniał popyt na dany produkt. Dochodową elastyczność popytu mierzy się współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu, według następującego wzoru: E indeks dolny I równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez D, w mianowniku delta I podzielić przez I, koniec ułamka, równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka”. Pod wzorem znajduje się legenda: E indeks dolny I – dochodowa elastyczność popytu, delta D – przyrost popytu, D – dotychczasowa wielkość popytu, delta I – przyrost dochodu, I – dotychczasowa wielkość dochodu. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu może przybierać różne wartości, które określają stopień wrażliwości popytu na zmiany dochodu nabywców”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela druga “Współczynnik dochodowej elastyczności popytu”.Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość popytu na zmianę dochodu”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności dochodowej”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców rośnie popyt na dobra pierwszej potrzeby (podstawowe). Procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany dochodu. Wskaźnik ma wartość dodatnią w przedziale powyżej zera i poniżej jeden. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: popyt odwrotnie elastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców maleje popyt na dobra niższego rzędu. Zachodzi zjawisko paradoksu Giffena - dobra niższego rzędu zastępowane są dobrami o wyższej jakości i luksusowymi. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny I większe od jeden - wraz ze wzrostem dochodów nabywców rośnie popyt na dobra wyższego rzędu (trwałe, wyższego rzędu, wyższej jakości i luksusowe). Procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana dochodu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Pod odtwarzaczem przykład pierwszy: “W wyniku zwiększenia dochodów z trzech tysięcy pięciuset złotych do pięciu tysięcy złotych, popyt na szampon do włosów w umownym czasie wzrósł z pięciuset pięćdziesięciu sztuk do siedmiuset pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka: w liczniku delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka: w liczniku siedemset pięćdziesiąt minus pięćset pięćdziesiąt, podzielić przez pięć tysięcy minus trzy tysiące pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić przez pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: dwieście podzielić przez tysiąc pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić na pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się trzynaście setnych podzielić na sześć i trzydzieści sześć setnych, równa się dwie setne. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika wynosi dwie setne i mieści się w przedziale E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera, co oznacza popyt nieelastyczny. Poziom wskaźnika wskazuje na dobra podstawowe, na które popyt nie ulega zbytnim zmianom pomimo wzrostu dochodów, np. środki higieny”. Poniżej przykład drugi: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, popyt na popularną wędlinę spadł ze stu kilogramów do dwudziestu kilogramów”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: dwadzieścia minus sto, podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: minus osiemdziesiąt na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się, minus dwie setne podzielić na dwadzieścia, równa się minus jedna tysięczna. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi minus jedną tysięczną, jest mniejszy od zera (E indeks dolny I mniejsze od zera), co oznacza popyt odwrotnie elastyczny. Znaczny wzrost dochodów powoduje spadek popytu na dobra podstawowe. Zachodzi paradoks Giffena. Poniżej przykład trzeci: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, w umownym czasie, zwiększył się popyt na zmywarki z pięciu tysięcy sztuk do jedenastu tysięcy sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: jedenaście tysięcy minus pięć tysięcy podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: sześć tysięcy podzielić na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się, jeden i pięć dziesiątych podzielić na cztery dziesiąte, równa się trzy i siedemdziesiąt pięć setnych. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi trzy i siedemdziesiąt pięć setnych – jest większy od jeden (E indeks dolny I większe od jeden), co oznacza popyt wysoce elastyczny, czyli wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na dobra wyższego rzędu. Po kliknięciu cyfry pięć obok pola “mieszana”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu bada zmiany popytu na dany produkt w warunkach zmiany cen innych produktu. Miernikiem mieszanej elastyczności popytu jest współczynnik mieszanej (krzyżowej) elastyczności popytu, którą przedstawia poniższy wzór: E indeks dolny MD równa się ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo - procentowa zmiana popytu na produkt X, ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo - procentowa zmiana ceny na produkt Y. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela trzecia: “Wartości mieszanej elastyczności cenowej”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wartość”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Znaczenie”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: wartość ujemna (E indeks dolny MD mniejsze od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie komplementarne. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: wartość dodatnia (E indeks dolny MD większe od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie substytucyjne. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: wartość równa zero (E indeks dolny MD równe zero). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są od siebie niezależne”. Pod tabelą znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena produktu X wzrosła o osiem procent, co spowodowało spadek popytu na produkt Y o cztery procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: początek nawiasu minus cztery setne, koniec nawiasu, podzielić na osiem setnych, równa się minus pięć dziesiątych”. Współczynnik ma wartość ujemną, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie komplementarne, np. wzrost ceny energii elektrycznej o osiem procent powoduje spadek popytu o cztery procent na maty grzewcze podłogowe – jeżeli cena energii elektrycznej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje spadek popytu na maty grzewcze podłogowe o pół procent”. Przykład drugi: “Cena produktu X wzrosła o dziesięć procent, co spowodowało wzrost popytu na produkt Y o osiem procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: osiem setnych podzielić na dziesięć setnych, równa się osiem dziesiątych”. Współczynnik ma wartość dodatnią, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie substytucyjne, np. wzrost ceny odzieży ze skóry naturalnej o dziesięć procent powoduje wzrost popytu o osiem procent na odzież ze skóry ekologicznej – jeżeli cena odzieży ze skóry naturalnej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost popytu na odzież ze skóry ekologicznej o osiem dziesiątych procenta”. Przykład trzeci: “Cena produktu X nie uległa zmianie, natomiast popyt na produkt Y wzrósł o dwanaście procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwanaście setnych, równa się zero”. ”Współczynnik ma wartość zero, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie niezależne, np. stałość ceny pierników nie ma wpływu na wzrost popytu na wiatraki elektryczne”. Po kliknięciu cyfry sześć obok pola “podaż”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Podaż Podaż (z angielskiego supply – dostawa, zaopatrzenie, zapasy) to ilość produktów (dóbr i usług), oferowana do sprzedaży przy danym poziomie ceny. W klasycznym ujęciu wielkość podaży i cena są czynnikami wprost proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z P indeks dolny jeden do P), wielkość podaży produktu wzrasta (z Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z P do P indeks dolny jeden), to wielkość podaży produktu maleje (z Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej wykres: “Krzywa podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość podaży. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q indeks dolny jeden (po lewej) i Q (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa podaży poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej legenda: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej. P to punkt ceny po wzroście. Q indeks dolny jeden to punkt początkowy wielkości podaży. Q to punkt wielkości podaży po wzroście. ”Krzywa podaży ma nachylenie dodatnie (w górę, rosnące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy jest wyznaczana dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej. Zależność między ceną a ilością oferowanych dóbr i usług to prawo podaży. Im więcej nabywcy są skłonni zapłacić za produkty, tym więcej producenci chcą ich dostarczać na rynek”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres szósty: “Przesunięcia na krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad krzywą są dwie strzałki o przeciwnych zwrotach. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Ruch (przesunięcie) na krzywej podaży ma miejsce, gdy zmienia się zarówno cena dóbr i usług, jak i ich ilość, powodując, że krzywa przesuwa się w określonym kierunku – w górę lub w dół: ruch w górę wskazuje na wzrost podaży spowodowany wzrostem cen. ruch w dół wskazuje na spadek podaży na skutek spadku cen. Najwyższa cena trzydzieści pięć generuje najwyższy popyt w ilości dwustu pięćdziesięciu, spadek ceny do dwudziestu zmniejsza podaż do ilości dwustu, dalszy spadek ceny do dziesięciu zmniejsza podaż do stu pięćdziesięciu, najniższa cena jeden generuje najniższą podaż na poziomie pięćdziesięciu. Poniżej wykres siódmy: “Przesunięcia krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad i pod krzywą podaży są dwie krzywe obrazujące przesunięcia krzywej podaży. W ich stronę skierowane są dwie strzałki odchodzące od krzywej podaży. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Przesunięcie krzywej podaży następuje wtedy, gdy cena produktu pozostaje na tym samym poziomie, ale zmienia się żądana ilość produktu ze względu na pozostałe czynniki, powodujące przesunięcie krzywej na określoną stronę (w prawo lub w lewo): przesunięcie w prawo ilustruje wzrost podaży przy niezmienionej cenie, ze względu na korzystną zmianę innych zmiennych niezwiązanych z ceną, np. modernizacja maszyn, spadek cen materiałów, przesunięcie w lewo ilustruje spadek podaży, gdy cena pozostaje niezmieniona, ze względu na niekorzystne zmiany czynników innych niż cena, np. obniżenie produkcji, wzrost ceny czynników wytwórczych. Przy niezmienionej cenie dwadzieścia, pod wpływem określonych czynników, podaż może wynieść: sto dwadzieścia pięć w sytuacji działania niekorzystnych czynników, dwieście trzydzieści w sytuacji działania korzystnych czynników. Po kliknięciu cyfry siedem obok pola “elastyczność podaży”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność podaży Określa reakcję podaży produktów na zmianę ceny. Miarą reakcji zmian podaży na zmianę ceny jest współczynnik elastyczności cenowej podaży”. Wzór: “E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: delta S - przyrost podaży, S indeks dolny zero - początkowa wielkość podaży, delta P - przyrost ceny produktu, P indeks dolny zero - początkowa cena produktu, ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana podaży, ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem tabela czwarta: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej”. Pierwszy wiersz, pierwsza kolumna: podaż elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps większe od jeden – procentowa zmiana podaży jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: podaż nieelastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps mniejsze od jeden – procentowa zmiana podaży jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: podaż proporcjonalna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy jeden – procentowa zmiana podaży jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: podaż sztywna (całkowicie nieelastyczna). W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy zero – wielkość podaży przyjmuje stałą wartość, nie reaguje na zmianę ceny. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: podaż doskonale elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności – dla danej ceny podaż może przyjąć dowolną wielkość, od braku reakcji do reakcji gwałtownej. Pod tabelą odtwarzacz audio z nagraniem treści tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena usługi wzrosła z siedemdziesięciu złotych do siedemdziesięciu pięciu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku siedemdziesiąt, koniec ułamka, równa się dziesięć setnych podzielić na siedemdziesiąt jeden tysięcznych, równa się w zaokrągleniu: jeden i czterdzieści jeden setnych. Wartość współczynnika wynosi jeden i czterdzieści jeden setnych – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps większe od jeden, co oznacza podaż elastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około jeden i czterdzieści jeden setnych procenta. Przykład drugi: Cena produktu wzrosła o dziewięć procent, co spowodowało wzrost podaży produktu o pięć procent. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się pięć setnych podzielić na dziewięć setnych, równa się w zaokrągleniu: pięćdziesiąt sześć setnych. Wartość współczynnika wynosi pół – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps mniejsze od jeden, co oznacza podaż nieelastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około pięćdziesiąt sześć setnych procenta. Przykład trzeci: Cena usługi wzrosła z dziesięciu złotych do jedenastu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: jeden, w mianowniku dziesięć, koniec ułamka, równa się jedna dziesiąta podzielić na jedną dziesiątą, równa się jeden. Wartość współczynnika wynosi jeden – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe jeden, co oznacza podaż proporcjonalną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży usługi również o jeden procent. Przykład czwarty: Cena towaru wzrosła z dwudziestu złotych do dwudziestu pięciu złotych. Wzrost ceny nie miał wpływu na wielkość podaży tego towaru. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się zero podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku dwadzieścia, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwadzieścia pięć setnych, równa się zero. Wartość współczynnika wynosi zero – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe zero, co oznacza podaż sztywną, czyli że bez względu na to, o ile wzrośnie cena, nie spowoduje to zmian w podaży. Elastyczność podaży w ujęciu graficznym. Przyjmuje się, że krzywa podaży ma charakter dodatni (wzrostowy). Ilustruje wrażliwość podaży na zmianę ceny, w zależności od tego, gdzie na osi współrzędnych bierze początek. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Krzywa podaży proporcjonalnej E indeks dolny ps równe jeden bierze początek w punkcie przecięcia osi współrzędnych. Bez względu na nachylenie krzywej, w każdym przypadku oznacza ona elastyczność proporcjonalną”. Poniżej wykres ósmy: Krzywa podaży proporcjonalnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży proporcjonalnej poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, pod kątem czterdziestu pięciu stopni. Po obu stronach krzywej znajdują się linie przerywane pod różnym kątem nachylenia. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży proporcjonalnej. ”Krzywa podaży elastycznej E indeks dolny ps większe od jeden bierze początek w punkcie na osi rzędnych”. Poniżej wykres dziewiąty Krzywa podaży elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży elastycznej poprowadzona jest od punktu na osi rzędnych. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży elastycznej. Krzywa podaży nieelastycznej E indeks dolny ps mniejsze od jeden bierze początek w punkcie na osi odciętych (osi podaży). Przebieg krzywej jest stromy”. Poniżej wykres dziesiąty: Krzywa podaży nieelastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży nieelastycznej poprowadzona jest od punktu na osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży nieelastycznej. Krzywa podaży sztywnej E indeks dolny ps równe zero bierze początek w punkcie na osi odciętych i ma przebieg równoległy do osi rzędnych (osi ceny). Bez względu na to, czy cena wzrasta, czy spada, podaż pozostaje bez zmian. Poniżej wykres jedenasty: Krzywa podaży sztywnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi podaży równolegle do osi ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży sztywnej. ”Krzywa podaży doskonale elastycznej E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności bierze początek w punkcie na osi rzędnych (osi ceny) i w modelowym ujęciu ma przebieg równoległy do osi odciętych (osi podaży). Ponieważ nawet minimalna zmiana ceny może wywołać nieprzewidywalną zmianę podaży, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność. Poniżej wykres dwunasty: Krzywa podaży doskonale elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi ceny równolegle do osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży doskonale elastycznej.
Plansza interaktywna, która przedstawia w schematycznym ujęciu relacje pomiędzy popytem, elastycznością popytu, podażą i elastycznością podaży. Po kliknięciu na cyfrę jeden przy polu “popyt”, wyświetla się okno z informacjami: ”Popyt (z angielskiego demand – żądać) to ilość produktów (dóbr i usług), jaką nabywcy są w stanie kupić przy danym poziomie ceny. Zapotrzebowanie powinno być poparte siłą nabywczą pieniądza, jaką dysponuje potencjalny nabywca”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem są kolejne informacje: “W klasycznym ujęciu wielkość popytu i cena są czynnikami odwrotnie proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z punktu P indeks dolny jeden do P), wielkość sprzedaży produktu spada (z punktu Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z punktu P do P indeks dolny jeden), to wielkość sprzedaży produktu rośnie (z punktu Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej znajduje się wykres z krzywą popytu. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość popytu. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q (po lewej) i Q indeks dolny jeden (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej znajduje się legenda do wykresu: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej, P to punkt ceny po wzroście, Q to punkt początkowy sprzedaży, Q indeks dolny jeden to punkt wielkości sprzedaży po spadku. Pod legendą tekst: “Krzywa popytu ma nachylenie ujemne (w dół, malejące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy wyznaczana jest dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Po kliknięciu cyfry dwa przy polu tekstowym “elastyczność popytu”, pojawia się okno z informacjami: “Elastyczność popytu to wyrażona w procentach reakcja zmiany popytu na zmianę czynnika wpływającego na popyt. Na zmiany popytu mają głównie wpływ cena i dochód. Stąd wyróżnia się elastyczność popytu: cenową, dochodową, mieszaną”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Od pola “elastyczność popytu” odchodzi strzałka, która łączy to pole z trzema innymi polami: elastycznością cenową, dochodową i mieszaną popytu. Po kliknięciu cyfry trzy obok pola “cenowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność popytu informuje, jak będzie się zmieniał popyt na dany produkt wraz ze zmianą ceny tego produktu. Mierzona jest współczynnikiem elastyczności cenowej. Współczynnik elastyczności cenowej jest relacją względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany ceny. Przedstawia to wzór: “E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c”. Pod wzorem znajduje się legenda: “E indek dolny c – współczynnik cenowej elastyczności popytu, delta p – przyrost wielkości popytu na skutek zmiany ceny (stopa zmiany popytu), p – dotychczasowa wielkości popytu na dane dobro przy cenie c, delta c – przyrost ceny danego dobra (stopa zmiany ceny), c – dotychczasowa cena danego dobra”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela pierwsza: “Wrażliwość popytu na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: Wrażliwość popytu na zmianę ceny, w drugiej kolumnie nagłówek: Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest większe od jeden - procentowa zmiana popytu jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c jest mniejsze od jeden - procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy, druga kolumna: E indeks dolny c jest równe jeden - procentowa zmiana popytu jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny), druga kolumna: E indeks dolny c jest równe zero - wielkość popytu nie reaguje na zmianę ceny, np. wzrost ceny chleba nie wywołuje reakcji popytu. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: popyt doskonale elastyczny, druga kolumna: E indeks dolny c zmierza ku nieskończoności - przy danej cenie wielkość popytu może przybierać dowolne rozmiary, np. minimalna zmiana ceny może spowodować maksymalną reakcję nabywców. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem treści przedstawionej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Wzrost popularności pracy zdalnej spowodował, że cena laptopów wzrosła z dwóch i pół tysiąca złotych do trzech tysięcy złotych. Popyt na laptopy w umownym okresie wzrósł z tysiąca sztuk do tysiąca dwustu pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku tysiąc dwieście pięćdziesiąt minus tysiąc podzielić przez tysiąc, w mianowniku trzy tysiące minus dwa tysiące pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku dwieście pięćdziesiąt podzielić przez tysiąc, w mianowniku pięćset podzielić przez dwa tysiące pięćset, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero przecinek dwadzieścia pięć, w mianowniku zero przecinek dwa koniec ułamka, równa się jeden przecinek dwadzieścia pięć. Poniżej tekst: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden i dwadzieścia pięć setnych – powyżej jeden (E indeks dolny c większe od jeden), co oznacza popyt elastyczny. Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dwadzieścia pięć procent) jest większa od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dwadzieścia procent)”. Poniżej: Przykład drugi: “Ceny usług fryzjerskich wzrosły ze stu złotych do stu dziesięciu złotych, popyt, w umownym okresie, spadł z dwustu dwudziestu do dwustu dziesięciu wykonywanych usług”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dziesięć minus dwieście dwadzieścia podzielić przez dwieście dwadzieścia, w mianowniku: sto dziesięć minus sto podzielić przez sto, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku minus dziesięć podzielić na dwieście dwadzieścia, w mianowniku dziesięć na sto, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku minus czterdzieści pięć tysięcznych, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się minus czterdzieści pięć setnych”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi minus czterdzieści pięć setnych – poniżej jeden (E indeks dolny c mniejsze od jeden), co oznacza popyt nieelastyczny. Procentowa zmiana popytu (spadek popytu o cztery i pół procent) jest mniejsza od procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o dziesięć procent)”. Przykład trzeci: Cena płaszczy wiosennych wzrosła z czterystu złotych do czterystu czterdziestu złotych, popyt w umownym czasie wzrósł z dwustu do dwustu dwudziestu sztuk”. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku dwieście dwadzieścia minus dwieście podzielić przez dwieście, w mianowniku: czterysta czterdzieści minus czterysta, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku dwadzieścia podzielić na dwieście, w mianowniku czterdzieści podzielić na czterysta, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku jedna dziesiąta, w mianowniku jedna dziesiąta, koniec ułamka, równa się jeden”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi jeden – E indeks dolny c równe jeden, co oznacza popyt wzorcowy (proporcjonalny). Procentowa zmiana popytu (wzrost popytu o dziesięć procent) jest równa procentowej zmianie ceny (wzrost ceny o dziesięć procent). Przykład czwarty: Cena chleba wzrosła z złoty dziewięćdziesiąt do dwóch złotych, popyt na chleb nie zmienił się i w umownym czasie wynosił sto sztuk. Poniżej działanie matematyczne: “Wskaźnik elastyczności cenowej E indeks dolny c równa się, ułamek: w liczniku delta p podzielić przez p, w mianowniku delta c przez c równa się, ułamek: w liczniku sto minus sto podzielić przez sto, w mianowniku: dwa minus jeden przecinek dziewięć podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się ułamek: w liczniku zero podzielić na sto, w mianowniku jedna dziesiąta podzielić na jeden przecinek dziewięć, koniec ułamka, równa się, ułamek: w liczniku zero, w mianowniku pięć setnych, koniec ułamka, równa się zero”. Pod wzorem: “Współczynnik elastyczności cenowej wynosi zero – E indeks dolny c równe zero, co oznacza popyt sztywny (całkowicie nieelastyczny). Pomimo procentowej zmiany ceny (wzrost ceny o pięć procent), popyt nie uległ zmianie (zmiana popytu jest równa zero procent)”. Współczynnik elastyczności cenowej wzdłuż krzywej popytu w każdym punkcie jest inny. W punkcie środkowym krzywej wynosi jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny i popytu jest taka sama. Powyżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze większa od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w wyższym stopniu. Poniżej punktu równości elastyczność cenowa jest zawsze mniejsza od jeden, co oznacza, że procentowa zmiana ceny wywołuje procentową zmianę popytu w niższym stopniu. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego akapitu. Pod odtwarzaczem znajduje się wykres drugi “Zmiany wrażliwości na krzywej popytu”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu poprowadzona jest pomiędzy osiami linią prostą. Wzdłuż osi zaznaczone są od góry: popyt elastyczny, popyt wzorcowy i popyt nieelastyczny. Pod wykresem tekst: “Położenie krzywej popytu sztywnego, gdy elastyczność cenowa popytu wynosi zero. Wzrost lub spadek ceny nie wywołuje żadnej zmiany popytu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem kolejny wykres: “Położenie krzywej popytu sztywnego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest prostopadła względem osi poziomej. Przy linii zaznaczony popyt sztywny. Kolejny akapit: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego, gdy elastyczność cenowa popytu może wynosić każdą wartość. Ponieważ nieznaczna zmiana ceny może spowodować dowolną, nieprzewidywalną zmianę popytu, od niewielkiej do bardzo dużej, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio, z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres czwarty: “Położenie krzywej popytu doskonale elastycznego”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość. Krzywa popytu w formie linii prostej jest równoległa względem osi poziomej. Nad linią zaznaczony popyt doskonale elastyczny. Po kliknięciu cyfry cztery obok pola “dochodowa”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Dochodowa elastyczność popytu Informuje, jak wraz ze zmianą dochodów nabywców będzie się zmieniał popyt na dany produkt. Dochodową elastyczność popytu mierzy się współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu, według następującego wzoru: E indeks dolny I równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez D, w mianowniku delta I podzielić przez I, koniec ułamka, równa się: ułamek, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka”. Pod wzorem znajduje się legenda: E indeks dolny I – dochodowa elastyczność popytu, delta D – przyrost popytu, D – dotychczasowa wielkość popytu, delta I – przyrost dochodu, I – dotychczasowa wielkość dochodu. Współczynnik dochodowej elastyczności popytu może przybierać różne wartości, które określają stopień wrażliwości popytu na zmiany dochodu nabywców”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela druga “Współczynnik dochodowej elastyczności popytu”.Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość popytu na zmianę dochodu”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności dochodowej”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: popyt nieelastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców rośnie popyt na dobra pierwszej potrzeby (podstawowe). Procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany dochodu. Wskaźnik ma wartość dodatnią w przedziale powyżej zera i poniżej jeden. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: popyt odwrotnie elastyczny. W kolumnie drugiej wyjaśnienie: E indeks dolny I mniejsze od zera - wraz ze wzrostem dochodu nabywców maleje popyt na dobra niższego rzędu. Zachodzi zjawisko paradoksu Giffena - dobra niższego rzędu zastępowane są dobrami o wyższej jakości i luksusowymi. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: popyt wzorcowy. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny I większe od jeden - wraz ze wzrostem dochodów nabywców rośnie popyt na dobra wyższego rzędu (trwałe, wyższego rzędu, wyższej jakości i luksusowe). Procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana dochodu”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Pod odtwarzaczem przykład pierwszy: “W wyniku zwiększenia dochodów z trzech tysięcy pięciuset złotych do pięciu tysięcy złotych, popyt na szampon do włosów w umownym czasie wzrósł z pięciuset pięćdziesięciu sztuk do siedmiuset pięćdziesięciu sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka: w liczniku delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka: w liczniku siedemset pięćdziesiąt minus pięćset pięćdziesiąt, podzielić przez pięć tysięcy minus trzy tysiące pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić przez pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: dwieście podzielić przez tysiąc pięćset, w mianowniku: trzy tysiące pięćset podzielić na pięćset pięćdziesiąt, koniec ułamka, równa się trzynaście setnych podzielić na sześć i trzydzieści sześć setnych, równa się dwie setne. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika wynosi dwie setne i mieści się w przedziale E indeks dolny I mniejsze od jeden i większe od zera, co oznacza popyt nieelastyczny. Poziom wskaźnika wskazuje na dobra podstawowe, na które popyt nie ulega zbytnim zmianom pomimo wzrostu dochodów, np. środki higieny”. Poniżej przykład drugi: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, popyt na popularną wędlinę spadł ze stu kilogramów do dwudziestu kilogramów”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: dwadzieścia minus sto, podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: minus osiemdziesiąt na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na sto, koniec ułamka, równa się, minus dwie setne podzielić na dwadzieścia, równa się minus jedna tysięczna. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi minus jedną tysięczną, jest mniejszy od zera (E indeks dolny I mniejsze od zera), co oznacza popyt odwrotnie elastyczny. Znaczny wzrost dochodów powoduje spadek popytu na dobra podstawowe. Zachodzi paradoks Giffena. Poniżej przykład trzeci: “W wyniku zwiększenia dochodów z dwóch tysięcy złotych do sześciu tysięcy złotych, w umownym czasie, zwiększył się popyt na zmywarki z pięciu tysięcy sztuk do jedenastu tysięcy sztuk”. Poniżej zapis działania matematycznego: ”Współczynnik dochodowej elastyczności E indeks dolny I równa się: początek ułamka, w liczniku: delta D podzielić przez delta I, w mianowniku I podzielić przez D, koniec ułamka, równa się: początek ułamka, w liczniku: jedenaście tysięcy minus pięć tysięcy podzielić na sześć tysięcy minus dwa tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się początek ułamka, w liczniku: sześć tysięcy podzielić na cztery tysiące, w mianowniku: dwa tysiące podzielić na pięć tysięcy, koniec ułamka, równa się, jeden i pięć dziesiątych podzielić na cztery dziesiąte, równa się trzy i siedemdziesiąt pięć setnych. Pod działaniem tekst: “Wartość współczynnika dochodowej elastyczności wynosi trzy i siedemdziesiąt pięć setnych – jest większy od jeden (E indeks dolny I większe od jeden), co oznacza popyt wysoce elastyczny, czyli wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na dobra wyższego rzędu. Po kliknięciu cyfry pięć obok pola “mieszana”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu bada zmiany popytu na dany produkt w warunkach zmiany cen innych produktu. Miernikiem mieszanej elastyczności popytu jest współczynnik mieszanej (krzyżowej) elastyczności popytu, którą przedstawia poniższy wzór: E indeks dolny MD równa się ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo - procentowa zmiana popytu na produkt X, ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo - procentowa zmiana ceny na produkt Y. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem jest tabela trzecia: “Wartości mieszanej elastyczności cenowej”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wartość”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Znaczenie”. Pierwszy wiersz pierwsza kolumna: wartość ujemna (E indeks dolny MD mniejsze od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie komplementarne. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: wartość dodatnia (E indeks dolny MD większe od zera). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są wobec siebie substytucyjne. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: wartość równa zero (E indeks dolny MD równe zero). W drugiej kolumnie znaczenie: dobra X i Y są od siebie niezależne”. Pod tabelą znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem treści zamieszczonej w tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena produktu X wzrosła o osiem procent, co spowodowało spadek popytu na produkt Y o cztery procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: początek nawiasu minus cztery setne, koniec nawiasu, podzielić na osiem setnych, równa się minus pięć dziesiątych”. Współczynnik ma wartość ujemną, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie komplementarne, np. wzrost ceny energii elektrycznej o osiem procent powoduje spadek popytu o cztery procent na maty grzewcze podłogowe – jeżeli cena energii elektrycznej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje spadek popytu na maty grzewcze podłogowe o pół procent”. Przykład drugi: “Cena produktu X wzrosła o dziesięć procent, co spowodowało wzrost popytu na produkt Y o osiem procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się: osiem setnych podzielić na dziesięć setnych, równa się osiem dziesiątych”. Współczynnik ma wartość dodatnią, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie substytucyjne, np. wzrost ceny odzieży ze skóry naturalnej o dziesięć procent powoduje wzrost popytu o osiem procent na odzież ze skóry ekologicznej – jeżeli cena odzieży ze skóry naturalnej wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost popytu na odzież ze skóry ekologicznej o osiem dziesiątych procenta”. Przykład trzeci: “Cena produktu X nie uległa zmianie, natomiast popyt na produkt Y wzrósł o dwanaście procent”. Działanie matematyczne: “Współczynnik mieszanej elastyczności E indeks dolny MD równa się: ułamek, w liczniku: delta D indeks dolny x, w mianowniku: delta D indeks dolny xo, koniec ułamka, podzielić przez ułamek, w liczniku: delta P indeks dolny y, w mianowniku: delta P indeks dolny yo, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwanaście setnych, równa się zero”. ”Współczynnik ma wartość zero, co oznacza, że produkty X i Y są wobec siebie niezależne, np. stałość ceny pierników nie ma wpływu na wzrost popytu na wiatraki elektryczne”. Po kliknięciu cyfry sześć obok pola “podaż”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Podaż Podaż (z angielskiego supply – dostawa, zaopatrzenie, zapasy) to ilość produktów (dóbr i usług), oferowana do sprzedaży przy danym poziomie ceny. W klasycznym ujęciu wielkość podaży i cena są czynnikami wprost proporcjonalnymi. Gdy cena wzrasta (z P indeks dolny jeden do P), wielkość podaży produktu wzrasta (z Q indeks dolny jeden do Q), oraz gdy cena spada (z P do P indeks dolny jeden), to wielkość podaży produktu maleje (z Q do Q indeks dolny jeden)”. Poniżej wykres: “Krzywa podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to wielkość podaży. Na osi pionowej zaznaczone są punkty P (wyżej) i P indeks dolny jeden (niżej). Na osi poziomej zaznaczone są punkty Q indeks dolny jeden (po lewej) i Q (po prawej). Punkty P i Q połączone są prostopadle przerywaną linią, podobnie jak punkty P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Krzywa podaży poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, która styka się z przecięciami punktów P i Q oraz P indeks dolny jeden i Q indeks dolny jeden. Poniżej legenda: P indeks dolny jeden to punkt ceny początkowej. P to punkt ceny po wzroście. Q indeks dolny jeden to punkt początkowy wielkości podaży. Q to punkt wielkości podaży po wzroście. ”Krzywa podaży ma nachylenie dodatnie (w górę, rosnące). Dla ułatwienia na wykresie ilustrowana jest jako linia prosta. Gdy jest wyznaczana dla konkretnego produktu, może mieć kształt linii wypukłej, wklęsłej lub łamanej. Zależność między ceną a ilością oferowanych dóbr i usług to prawo podaży. Im więcej nabywcy są skłonni zapłacić za produkty, tym więcej producenci chcą ich dostarczać na rynek”. Poniżej znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem wykres szósty: “Przesunięcia na krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad krzywą są dwie strzałki o przeciwnych zwrotach. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Ruch (przesunięcie) na krzywej podaży ma miejsce, gdy zmienia się zarówno cena dóbr i usług, jak i ich ilość, powodując, że krzywa przesuwa się w określonym kierunku – w górę lub w dół: ruch w górę wskazuje na wzrost podaży spowodowany wzrostem cen. ruch w dół wskazuje na spadek podaży na skutek spadku cen. Najwyższa cena trzydzieści pięć generuje najwyższy popyt w ilości dwustu pięćdziesięciu, spadek ceny do dwudziestu zmniejsza podaż do ilości dwustu, dalszy spadek ceny do dziesięciu zmniejsza podaż do stu pięćdziesięciu, najniższa cena jeden generuje najniższą podaż na poziomie pięćdziesięciu. Poniżej wykres siódmy: “Przesunięcia krzywej podaży”. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena, a oś pozioma to ilość dóbr i usług. Na osi pionowej zaznaczone są poziomy ceny od zera do czterdziestu co dziesięć. Na osi poziomej zaznaczona jest ilość od zera do dwustu pięćdziesięciu co pięćdziesiąt. Na poziomie ceny zero znajduje się czarna linia z zaznaczonymi punktami. - To linia przedstawiająca ilość dóbr i usług. Od punktu pięćdziesiąt odchodzi krzywa, która wzrasta do poziomu trzydzieści pięć ceny. - To krzywa podaży. Nad i pod krzywą podaży są dwie krzywe obrazujące przesunięcia krzywej podaży. W ich stronę skierowane są dwie strzałki odchodzące od krzywej podaży. Pod wykresem znajduje się odtwarzacz audio z nagraniem poniższego tekstu. “Przesunięcie krzywej podaży następuje wtedy, gdy cena produktu pozostaje na tym samym poziomie, ale zmienia się żądana ilość produktu ze względu na pozostałe czynniki, powodujące przesunięcie krzywej na określoną stronę (w prawo lub w lewo): przesunięcie w prawo ilustruje wzrost podaży przy niezmienionej cenie, ze względu na korzystną zmianę innych zmiennych niezwiązanych z ceną, np. modernizacja maszyn, spadek cen materiałów, przesunięcie w lewo ilustruje spadek podaży, gdy cena pozostaje niezmieniona, ze względu na niekorzystne zmiany czynników innych niż cena, np. obniżenie produkcji, wzrost ceny czynników wytwórczych. Przy niezmienionej cenie dwadzieścia, pod wpływem określonych czynników, podaż może wynieść: sto dwadzieścia pięć w sytuacji działania niekorzystnych czynników, dwieście trzydzieści w sytuacji działania korzystnych czynników. Po kliknięciu cyfry siedem obok pola “elastyczność podaży”, wyświetla się dodatkowe okno z informacjami: “Cenowa elastyczność podaży Określa reakcję podaży produktów na zmianę ceny. Miarą reakcji zmian podaży na zmianę ceny jest współczynnik elastyczności cenowej podaży”. Wzór: “E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka”. Pod wzorem legenda: delta S - przyrost podaży, S indeks dolny zero - początkowa wielkość podaży, delta P - przyrost ceny produktu, P indeks dolny zero - początkowa cena produktu, ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana podaży, ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka - procentowa zmiana ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Pod odtwarzaczem tabela czwarta: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”. Tabela składa się z dwóch kolumn. W pierwszej kolumnie nagłówek: “Wrażliwość podaży na zmianę ceny”, w drugiej kolumnie nagłówek: “Wartości i znaczenie wyniku współczynnika elastyczności cenowej”. Pierwszy wiersz, pierwsza kolumna: podaż elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps większe od jeden – procentowa zmiana podaży jest większa od procentowej zmiany ceny. Drugi wiersz, pierwsza kolumna: podaż nieelastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps mniejsze od jeden – procentowa zmiana podaży jest mniejsza od procentowej zmiany ceny. Trzeci wiersz, pierwsza kolumna: podaż proporcjonalna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy jeden – procentowa zmiana podaży jest równa procentowej zmianie ceny. Czwarty wiersz, pierwsza kolumna: podaż sztywna (całkowicie nieelastyczna). W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps równy zero – wielkość podaży przyjmuje stałą wartość, nie reaguje na zmianę ceny. Piąty wiersz, pierwsza kolumna: podaż doskonale elastyczna. W drugiej kolumnie wyjaśnienie: E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności – dla danej ceny podaż może przyjąć dowolną wielkość, od braku reakcji do reakcji gwałtownej. Pod tabelą odtwarzacz audio z nagraniem treści tabeli. Poniżej przykład pierwszy: “Cena usługi wzrosła z siedemdziesięciu złotych do siedemdziesięciu pięciu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku siedemdziesiąt, koniec ułamka, równa się dziesięć setnych podzielić na siedemdziesiąt jeden tysięcznych, równa się w zaokrągleniu: jeden i czterdzieści jeden setnych. Wartość współczynnika wynosi jeden i czterdzieści jeden setnych – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps większe od jeden, co oznacza podaż elastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około jeden i czterdzieści jeden setnych procenta. Przykład drugi: Cena produktu wzrosła o dziewięć procent, co spowodowało wzrost podaży produktu o pięć procent. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się pięć setnych podzielić na dziewięć setnych, równa się w zaokrągleniu: pięćdziesiąt sześć setnych. Wartość współczynnika wynosi pół – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps mniejsze od jeden, co oznacza podaż nieelastyczną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży o około pięćdziesiąt sześć setnych procenta. Przykład trzeci: Cena usługi wzrosła z dziesięciu złotych do jedenastu złotych. Wzrost ceny spowodował wzrost podaży ze stu sztuk do stu dziesięciu sztuk. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się ułamek, w liczniku dziesięć w mianowniku sto, koniec ułamka, podzielić na, ułamek, w liczniku: jeden, w mianowniku dziesięć, koniec ułamka, równa się jedna dziesiąta podzielić na jedną dziesiątą, równa się jeden. Wartość współczynnika wynosi jeden – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe jeden, co oznacza podaż proporcjonalną, czyli jeżeli cena wzrośnie o jeden procent, to spowoduje wzrost podaży usługi również o jeden procent. Przykład czwarty: Cena towaru wzrosła z dwudziestu złotych do dwudziestu pięciu złotych. Wzrost ceny nie miał wpływu na wielkość podaży tego towaru. Współczynnik cenowej elastyczności podaży wynosi: E indeks dolny ps równa się ułamek, w liczniku: delta S, w mianowniku: S indeks dolny o, koniec ułamka, podzielić na ułamek, w liczniku: delta P, w mianowniku: P indeks dolny o, koniec ułamka, równa się zero podzielić na, ułamek, w liczniku: pięć, w mianowniku dwadzieścia, koniec ułamka, równa się zero podzielić na dwadzieścia pięć setnych, równa się zero. Wartość współczynnika wynosi zero – wykazuje wrażliwość E indeks dolny ps równe zero, co oznacza podaż sztywną, czyli że bez względu na to, o ile wzrośnie cena, nie spowoduje to zmian w podaży. Elastyczność podaży w ujęciu graficznym. Przyjmuje się, że krzywa podaży ma charakter dodatni (wzrostowy). Ilustruje wrażliwość podaży na zmianę ceny, w zależności od tego, gdzie na osi współrzędnych bierze początek. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem powyższego tekstu. Krzywa podaży proporcjonalnej E indeks dolny ps równe jeden bierze początek w punkcie przecięcia osi współrzędnych. Bez względu na nachylenie krzywej, w każdym przypadku oznacza ona elastyczność proporcjonalną”. Poniżej wykres ósmy: Krzywa podaży proporcjonalnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży proporcjonalnej poprowadzona jest od punktu przecięcia osi linią prostą, pod kątem czterdziestu pięciu stopni. Po obu stronach krzywej znajdują się linie przerywane pod różnym kątem nachylenia. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży proporcjonalnej. ”Krzywa podaży elastycznej E indeks dolny ps większe od jeden bierze początek w punkcie na osi rzędnych”. Poniżej wykres dziewiąty Krzywa podaży elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży elastycznej poprowadzona jest od punktu na osi rzędnych. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży elastycznej. Krzywa podaży nieelastycznej E indeks dolny ps mniejsze od jeden bierze początek w punkcie na osi odciętych (osi podaży). Przebieg krzywej jest stromy”. Poniżej wykres dziesiąty: Krzywa podaży nieelastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży nieelastycznej poprowadzona jest od punktu na osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży nieelastycznej. Krzywa podaży sztywnej E indeks dolny ps równe zero bierze początek w punkcie na osi odciętych i ma przebieg równoległy do osi rzędnych (osi ceny). Bez względu na to, czy cena wzrasta, czy spada, podaż pozostaje bez zmian. Poniżej wykres jedenasty: Krzywa podaży sztywnej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi podaży równolegle do osi ceny. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży sztywnej. ”Krzywa podaży doskonale elastycznej E indeks dolny ps zmierza ku nieskończoności bierze początek w punkcie na osi rzędnych (osi ceny) i w modelowym ujęciu ma przebieg równoległy do osi odciętych (osi podaży). Ponieważ nawet minimalna zmiana ceny może wywołać nieprzewidywalną zmianę podaży, zakres krzywej oznaczany jest jako nieskończoność. Poniżej wykres dwunasty: Krzywa podaży doskonale elastycznej. Wykres zbudowany jest z dwóch osi. Oś pionowa to cena - P, a oś pozioma to podaż - Q. Krzywa podaży sztywnej poprowadzona jest od punktu na osi ceny równolegle do osi podaży. Poniżej odtwarzacz audio z nagraniem opisu krzywej podaży doskonale elastycznej.
Bibliography Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Mikroekonomia. PWE, Warszawa 2014 (trans. Microeconomics. PWE, Warsaw 2014). Biernat B., Grobelna A., Warachim A.: Ćwiczenia z mikroekonomii. Edukator, Wrocław 2014 (trans. Exercises in microeconomics. Edukator, Wroclaw 2014). Kwiatkowski E., Milewski R.: Podstawy ekonomii. PWE, Warszawa 2018 (trans. Fundamentals of Economics. PWE, Warsaw 2018). Kwiatkowski G.: Ekonomia w zarysie – ćwiczenia. Wydawnictwo „Ekonomik” – Jacek Musiałkiewicz, Warszawa 2018 (trans. Economics at a glance - exercises. Publishing House "Ekonomik" - Jacek Musiałkiewicz, Warsaw 2018) Kwiatkowski G.: Ekonomia w zarysie – podręcznik. Wydawnictwo „Ekonomik” – Jacek Musiałkiewicz, Warszawa 2018 (trans. Economics at a glance - textbook. Publishing House "Ekonomik" - Jacek Musiałkiewicz, Warsaw 2018). Mierzejewska‑Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Podręcznik. Difin, Warszawa 2020 (trans. Basics of economics. Coursebook. Difin, Warsaw 2020).
Źródło: Eduexpert sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R10t7TXZbC2wH1
(Uzupełnij).
Powiązane ćwiczenia
8. Popyt i podaż
Jednokrotny wybór Jednokrotny wybór Uzupełnianie komórek tabeli Wstaw tekst na ilustrację
8. Popyt i podaż
RqrluTduaQbvC1
Jeżeli na rynku następuje jednoczesne zmniejszenie popytu i podaży, to: Możliwe odpowiedzi: 1. ilość sprzedanego towaru maleje, a cena rośnie, 2. ilość sprzedanego towaru rośnie, a cena maleje, rośnie lub pozostaje bez zmian, 3. ilość sprzedanego towaru rośnie, a cena maleje, 4. ilość sprzedanego towaru maleje, a cena rośnie, maleje lub pozostaje bez zmian
R6bCB5yPrAfxn1
„Teatr STUDIO”, pragnąc zmniejszyć liczbę publiczności na swoich spektaklach (sale nie mieściły publiczności), postanowił podwyższyć cenę biletów wstępu. Przez to zmniejszyła się liczba osób zainteresowanych spektaklami, spowodowało to spadek wpływów do kasy. Przedstawiona sytuacja świadczy o tym, że: Możliwe odpowiedzi: 1. popyt na bilety jest nieelastyczny, 2. popyt na bilety jest doskonale elastyczny, 3. popyt na bilety jest elastyczny, 4. popyt na bilety jest zerowy
RUkzBpdobhUVd3
Ćwiczenie 3.
Uzupełnij tabelę poprzez wpisanie podmiotu reprezentującego podaż i podmiotu reprezentującego popyt w sytuacjach przedstawionych w lewej kolumnie. Zwróć uwagę na wpisywanie pełnej informacji, np. sieć hoteli „Witastyl”.
Ćwiczenie 3.
Uzupełnij tabelę poprzez wpisanie podmiotu reprezentującego podaż i podmiotu reprezentującego popyt w sytuacjach przedstawionych w lewej kolumnie. Zwróć uwagę na wpisywanie pełnej informacji, np. sieć hoteli „Witastyl”.
RXoZMrMlDlVKZ1
Ćwiczenie 4.
Umieść na wykresie niżej wymienione pojęcia ekonomiczne dotyczące elementów i obszarów wykresu.
Ćwiczenie 4.
Umieść na wykresie niżej wymienione pojęcia ekonomiczne dotyczące elementów i obszarów wykresu.