Postępowanie wobec zagrożeń w czasie pokoju
Człowiek nie potrafi zapanować nad zjawiskami meteorologicznymi, czasami
też sam popełnia błędy, które okazują się katastrofalne w skutkach. Dlatego jeśli
nie można czemuś zapobiec, należy nauczyć się odpowiednio na to reagować.
W pierwszej kolejności spróbuj dowiedzieć się, jakie zagrożenia są charakterystyczne dla czasu pokoju. Sprawdź również, które mają charakter naturalny, a które są spowodowane działalnością człowieka.
Pomocny w tym celu może się dla Ciebie okazać e‑materiał Zagrożenia w czasie pokojuZagrożenia w czasie pokoju.
postępować właściwie w razie wystąpienia klęski żywiołowej,
wymieniać zasady reagowania i postępowania w przypadku awarii i katastrof,
wyjaśniać konieczność przestrzegania zasad bezpiecznego postępowania w miejscach codziennego pobytu.
1. Postępowanie w czasie katastrof naturalnych
Katastrofy naturalne stanowią ogromne zagrożenie dla człowieka. Każda z nich może stać się przyczyną śmierci lub trwałych urazów. Z tego względu bardzo ważne jest przestrzeganie ogólnych zasad postępowania w razie katastrof naturalnych.
Nie panikuj – zachowaj spokój i szczególną ostrożność.
Słuchaj wydawanych przez władze i odpowiednie służby komunikatów, i stosuj się do nich.
Wezwij służby ratunkowe, a podczas przekazywania komunikatu spokojnie i wyraźnie podaj:
swoje imię i nazwisko oraz numer telefonu, z którego dzwonisz,
adres,
informacje o zdarzeniu (co się stało),
informacje o ewentualnym zagrożeniu życia i zdrowia ludzkiego.
Po podaniu informacji nie rozłączaj się do chwili potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia!
Niezwłocznie zaalarmuj osoby będące w strefie zagrożenia.
Jeżeli twoje bezpieczeństwo nie jest zagrożone – udziel pierwszej pomocy poszkodowanym.
Nie utrudniaj swoim zachowaniem prowadzenia działań przez służby ratownicze.
W razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia, istotne jest spokojne wykonywanie zalecanych czynności. Należy pamiętać, aby pod żadnym pozorem nie poddawać się panicepanice, gdyż może to zagrozić nie tylko naszemu życiu i zdrowiu, ale również ludziom znajdującym się w naszym otoczeniu.
W Ustawie z dnia 22 listopada 2013 r. o systemie powiadamiania ratunkowego, w artykule 3 stwierdza się, że:
1. Tworzy się system powiadamiania ratunkowego (...);
2. System składa się z centrów powiadamiania ratunkowego, zwanych dalej 'centrami', tworzących jednolity system do obsługi zgłoszeń alarmowych, kierowanych do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999, umożliwiający przekazanie zgłoszenia alarmowego w celu zaangażowania właściwych zasobów ratowniczych.
Zawsze pamiętaj o numerach alarmowych odpowiednich służb.
Pamiętaj, że jeżeli posiadasz włączony telefon komórkowy, w sytuacji niebezpiecznych zdarzeń w Twojej okolicy - zarówno meteorologicznych, jak i innych, otrzymasz na ten temat za darmo informację sms (alert) z Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Nie jest ważne, czy na Twojej karcie znajdują się jakiekolwiek środki. Warunkiem jest jedynie to, aby urządzenie było uruchomione, a w środku znajdowała się karta sim.
Powodzie
Najważniejsze zasady postępowania w czasie powodzi:
Słuchaj przekazywanych, np. przez radio lub telewizję, komunikatów o zagrożeniu i zalecanych sposobach postępowania.
Stosuj się do poleceń wydawanych przez władze i odpowiednie służby.
Przenieś miejsce pobytu na wyższe kondygnacje budynku.
Zabezpiecz najcenniejsze przedmioty (np. dokumenty osobiste) i zapasy niepsującej się żywności oraz wody pitnej.
Jeśli masz zwierzęta – znajdź im bezpieczne miejsce; nie wiąż ich bez potrzeby; najlepiej zaprowadź je w rejon wskazany przez odpowiednie służby.
W razie konieczności – odłącz źródło energii elektrycznej oraz gazu.
Przygotuj odpowiednią liczbę źródeł światła.
Przemieść w bezpieczne miejsce pojazdy mechaniczne.
Rozległe pożary
W czasie rozległych pożarów, np. lasów czy pól uprawnych, tak naprawdę niewiele można zrobić samemu. Jednak tych kilka prostych czynności może uratować życie tobie oraz innym osobom znajdującym się w pobliżu zagrożenia.
Wezwij straż pożarną, dzwoniąc pod numer 112 lub 998.
Niezwłocznie zaalarmuj osoby znajdujące się w strefie zagrożenia.
Jeśli to nie zagraża twojemu bezpieczeństwu – pomóż ewakuować się innym, np. dzieciom, osobom starszym czy niepełnosprawnym, zwierzętom.
Ewakuuj się z zagrożonego miejsca.
Huragany i silne wiatry
Zasady postępowania w sytuacji, gdy zbliżają się silne wiatry:
Słuchaj przekazywanych, np. przez radio lub telewizję, komunikatów o zagrożeniu i zalecanych sposobach postępowania.
Pozamykaj okna i drzwi balkonowe.
Zabezpiecz przedmioty ruchome oraz usuń wszystkie przedmioty z parapetów i balkonów.
Zapewnij dostępność źródła światła niewymagającego energii elektrycznej (latarki, świece) oraz apteczki pierwszej pomocy.
Przygotuj i zabezpiecz rzeczy, które mogą być potrzebne w czasie ewakuacji (np. dokumenty, żywność).
Schowaj się w środkowych i niższych partiach budynków, z dala od oszklonych okien i drzwi.
W razie konieczności wyłącz główny wyłącznik prądu i gazu.
Śnieżyce
Aby ustrzec swój organizm przed działaniem śniegu i mrozu, należy stosować się
do następujących zaleceń:
Zakładaj na siebie kilka warstw ciepłych ubrań.
Jeśli nie musisz, nie wychodź na zewnątrz.
Nie wychodź na mróz bez zapewnienia sobie odpowiedniego zapasu energii – zjedz pożywny posiłek.
Zabezpiecz dłonie, stopy i twarz przed mrozem, wiatrem i śniegiem.
Nie przebywaj w miejscach potencjalnie niebezpiecznych (np. pod wystającymi dachami).
W przypadku odmrożeń powyżej II stopnia udaj się natychmiast do lekarza.
Jednym ze sposobów zapobiegania odmrożeniom i ogólnemu wychłodzeniu organizmu jest odpowiedni strój. Dobierz właściwe elementy ubrania.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P1EpFAR9b
Jednym ze sposobów zapobiegania odmrożeniom i ogólnemu wychłodzeniu organizmu jest odpowiedni strój. Opisz ubiór chroniący przed wychłodzeniem.
Lawiny
Pobyt w górach jest zapewne jedną z najprzyjemniejszych atrakcji zimowych. Jednak w wyniku niesprzyjających warunków atmosferycznych oraz nieuwagi czy lekkomyślności, możesz się w tym czasie narazić na niebezpieczeństwo. Aby temu zapobiec, pamiętaj o następujących zasadach:
Zapoznaj się z oznaczeniami graficznymi stopni zagrożenia lawinowego zaprezentowanymi poniżej.
R1T3JvagidaIw 
Oznaczenia graficzne stopni zagrożenia lawinowegoŹródło: Aleksandra Ryczkowska, licencja: CC BY-ND 3.0.Unikaj miejsc zagrożonych (np. ścieżek górskich oraz stoków).
Słuchaj i stosuj się do poleceń wydawanych przez odpowiednie służby oraz organizacje (np. TOPR, GOPR).
Postępuj zgodnie z zasadami bezpieczeństwa odpowiednimi do danego stopnia zagrożenia lawinowego.
2. Postępowanie w czasie katastrof antropogenicznych i awarii technicznych
Podobnie jak w przypadku katastrof naturalnych, w momencie wystąpienia katastrof antropogenicznych i awarii technicznych bardzo ważny jest odpowiedni sposób postępowania. Choć każda z takich katastrof ma własną specyfikę, istnieje kilka podstawowych zasad bezpieczeństwa wspólnych dla wszystkich tego typu przypadków.
Nie panikuj i myśl trzeźwo.
Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze, staraj się chronić zwłaszcza głowę.
Zabezpiecz dokumenty potwierdzające twoją tożsamość.
Wezwij służby ratunkowe.
W przypadku gdy jesteś świadkiem katastrofy, ale bezpośrednio w niej
nie uczestniczysz, nie zbliżaj się do obszaru objętego jej zasięgiem.Jeżeli istnieje podejrzenie wycieku niebezpiecznych substancji, jak najszybciej udaj się w bezpieczne miejsce.
Jeżeli dojdziesz do wniosku, że twoje bezpieczeństwo na tym nie ucierpi,
to rozpocznij udzielanie poszkodowanym pierwszej pomocy.Nie blokuj dojazdu służbom ratowniczym.
Po przybyciu ratowników słuchaj ich komunikatów, postępuj zgodnie z wydawanymi poleceniami i nie przeszkadzaj im w pracy.
Jeżeli masz informacje, które mogą być pomocne w akcji ratowniczej, przekaż
je niezwłocznie odpowiednim służbom.Jeżeli doznałeś obrażeń, oceń najpierw racjonalnie swój stan zdrowia, a następnie:
jeżeli możesz się poruszać, odnajdź ratowników i zgłoś im potrzebę uzyskania pomocy,
jeżeli twój stan nie pozwala na poruszanie się, zacznij wzywać pomoc
– głosem (lub w inny dostępny sposób) naprowadzaj ratowników
na miejsce, w którym się znajdujesz (najlepiej robić to w sposób ciągły, w kilkuminutowych odstępach).
3. Postępowanie podczas wystąpienia niebezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu
Zagrożenia, z jakimi można się spotkać w czasie pokoju, to nie tylko katastrofy naturalne, antropogeniczne i awarie techniczne. To także wypadki, które mogą cię spotkać również w najbliższym otoczeniu – domu, szkole czy też na drodze, którą codziennie przemierzasz. Z tego względu istotne jest poznanie zasad bezpieczeństwa na wypadek wystąpienia zagrożeń w miejscach, w których spędzasz najwięcej czasu.
Podstawową zasadą dotyczącą bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu jest unikanie zagrożeń. W tym celu:
zapoznaj się z instrukcją obsługi sprzętów oraz treścią regulaminów i zasad bezpieczeństwa określonych miejsc (np. sali gimnastycznej),
dbaj o to, aby sprzęty używane w twoim domu były całkowicie sprawne,
urządzenia elektryczne trzymaj z daleka od wody,
unikaj niepotrzebnego ryzyka,
stosuj się do zasad ruchu drogowego.
Wyobraź sobie sytuację, w której wracasz do domu i orientujesz się, że wybuchł w nim pożar. W jaki sposób zawiadomisz o tym odpowiednie służby? Ewakuujesz się czy ugasisz ogień? Zagraj w grę. Uruchomisz ją, kierując kursor na głowę jednej z dwóch postaci - mężczyzny po lewej stronie lub kobiety po prawej.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P1EpFAR9b
Wyobraź sobie sytuację, w której wracasz do domu i orientujesz się, że wybuchł w nim pożar. W jaki sposób zawiadomisz o tym odpowiednie służby? Ewakuujesz się czy ugasisz ogień? Opisz swoje postępowanie w takiej sytuacji.
Jeżeli staniesz się uczestnikiem lub świadkiem zagrożenia w twoim otoczeniu, zastosuj się do kilku podstawowych zasad:
zachowuj spokój i nie panikuj – myśl trzeźwo i racjonalnie,
chroń swoje własne bezpieczeństwo,
poinformuj o wypadku służby ratownicze oraz osoby znajdujące się w pobliżu,
jeżeli twoje bezpieczeństwo nie jest zagrożone, rozpocznij udzielanie poszkodowanym pierwszej pomocy,
jeżeli twoje bezpieczeństwo jest zagrożone – opuść miejsce wypadku.
Wyobraź sobie sytuację, że wraz ze znajomymi grasz w piłkę na boisku szkolnym. Nagle zauważacie, że ciemne, szare chmury zasnuły niebo, zerwał się silny wiatr i zaczyna padać deszcz. W jaki sposób się zachowasz? Wymień działania, które podejmiesz.
4. Podsumowanie
Każda z katastrof naturalnych oraz antropogenicznych może stać się przyczyną trwałych urazów, a nawet śmierci. Z tego względu bardzo ważne jest postępowanie zgodne z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi w przypadku ich wystąpienia.
W razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia trzeba spokojne wykonywać zalecane czynności. Należy pamiętać, aby pod żadnym pozorem nie poddawać się panice, gdyż może to zagrozić życiu i zdrowiu nie tylko nas samych, ale również ludzi znajdujących się w otoczeniu.
W razie wystąpienia wszelkiego rodzaju katastrof należy zawiadomić odpowiednie służby ratownicze.
Niebezpieczeństwa mogą spotkać nas również w najbliższym otoczeniu, dlatego powinniśmy znać zasady bezpieczeństwa obowiązujące w miejscach, w których spędzamy najwięcej czasu.
Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychnumerach alarmowych.
5. Praca domowa
Zastanów się, jakie zagrożenia mogą pojawić się w twoim najbliższym otoczeniu. Opisz w kilku punktach sposób odpowiedniego zachowania się w przypadku ich wystąpienia.
6. Słownik
nagły, niepohamowany, często nieuzasadniony strach, ogarniający zwykle większą liczbę ludzi
7. Zadania
Wskaż, które zdania są prawdziwe, a które – fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Numer alarmowy straży pożarnej to 997. | □ | □ |
| W przypadku wystąpienia każdej katastrofy należy zachować spokój i opanowanie oraz nie poddawać się panice. | □ | □ |
| W trakcie huraganów i silnych wiatrów powinno się mieć otwarte okna i drzwi balkonowe. | □ | □ |
| O swoim wyjściu z domu w trakcie mrozów i śnieżyc powinniśmy powiadomić najbliższych oraz poinformować ich, dokąd się udajemy. | □ | □ |
| W razie wypadku zagrażającego bezpieczeństwu należy jak najszybciej opuścić obszar objęty zagrożeniem. | □ | □ |
Wymień stopnie zagrożenia lawinowego. Jakimi symbolami się je oznacza?
Zaznacz czynności, które należy wykonać w trakcie powodzi.
- Słuchać komunikatów (podawanych np. przez radio lub telewizję) o zagrożeniu i zalecanych sposobach postępowania.
- Zawsze pozostać w miejscu aktualnego pobytu.
- Pozostawić wszystkie rzeczy oraz pojazdy mechaniczne na swoich miejscach w celu uzyskania odszkodowania.
- Zastosować się do poleceń wydawanych przez władze i odpowiednie służby.
- Zabezpieczyć zapasy niepsującej się żywności oraz wody pitnej.
- Uwiązać zwierzęta, aby się nie spłoszyły.
Zaznacz czynności, które należy wykonać w czasie silnych wiatrów.
- Słuchać przekazywanych komunikatów (np. w radiu lub telewizji) o zagrożeniu i zalecanych sposobach postępowania.
- Zostawić otwarte okna i drzwi, by budynek stawiał mniejszy opór.
- Przenieść się na wyższe kondygnacje budynku.
- Zabezpieczyć przedmioty ruchome.
- Zapewnić dostępność źródła światła niewymagającego energii elektrycznej (np. latarki, świece).
- Często wyglądać przez okno, by zobaczyć skalę ewentualnych zniszczeń.