Poruszamy się po Europie bez granic. Odwiedzamy różne miejsca, wysyłamy pozdrowienia, poznajemy przyjaciół z rozmaitych krajów. Warto więc nasze wspomnienia dobrze udokumentować, również na piśmie. Zanim wyruszymy w kolejną podróż, przypomnijmy sobie kilka ważnych uwag dotyczących trudniejszych form ortograficznych i gramatycznych, które odnoszą się do nazw własnych.
RJ3c1eh6D8LYO
Na początku filmu pojawia się plansza "Między Wschodem a Zachodem". Następnie pojawia się pedagog dr Jolanta Kędzior z Uniwersytetu Wrocławskiego. Kobieta znajduje się w pokoju na tle książek, rośliny doniczkowej i fragmentu grafiki. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła dr Jolanta Kędzior, scenariusz i realizacja Contentplus.pl na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnej", grudzień 2014.
Na początku filmu pojawia się plansza "Między Wschodem a Zachodem". Następnie pojawia się pedagog dr Jolanta Kędzior z Uniwersytetu Wrocławskiego. Kobieta znajduje się w pokoju na tle książek, rośliny doniczkowej i fragmentu grafiki. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła dr Jolanta Kędzior, scenariusz i realizacja Contentplus.pl na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnej", grudzień 2014.
Między Wschodem a Zachodem. Miejsce Polski w Europie (dr Jolanta Kędzior)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-NC-SA 4.0.
Między Wschodem a Zachodem. Miejsce Polski w Europie (dr Jolanta Kędzior)
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-NC-SA 4.0.
Na początku filmu pojawia się plansza "Między Wschodem a Zachodem". Następnie pojawia się pedagog dr Jolanta Kędzior z Uniwersytetu Wrocławskiego. Kobieta znajduje się w pokoju na tle książek, rośliny doniczkowej i fragmentu grafiki. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła dr Jolanta Kędzior, scenariusz i realizacja Contentplus.pl na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnej", grudzień 2014.
Polecenie 1
Zapoznaj się z nagraniem, zwracając uwagę na miejsce Polski i Polaków w Europie. Następnie wynotuj w punktach najważniejsze, twoim zdaniem, zagadnienia pojawiające się w wypowiedzi.
RTDIEmzIGkdaN
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 1
RpxQjMujvqy5R1
Zadanie interaktywne. Tabela. Wpisz formy dopełniacza lub miejscownika podanych nazw krajów lub regionów: Dania, Hiszpania; Holandia, Irlandia; Bretania, Nadrenia; Anglia, Italia, Walia; Bośnia; Rosja; Niemcy, Włochy
Zadanie interaktywne. Tabela. Wpisz formy dopełniacza lub miejscownika podanych nazw krajów lub regionów: Dania, Hiszpania; Holandia, Irlandia; Bretania, Nadrenia; Anglia, Italia, Walia; Bośnia; Rosja; Niemcy, Włochy
W poniższej tabeli wpisz właściwy dopełniacz lub miejscownik nazw krajów lub regionów europejskich. Możesz wzorować się na zdaniu: „Nigdy nie byłem w (we)…”. Jeśli masz wątpliwości, skorzystaj z dowolnego słownika ortograficznego.
Mianownik
Dopełniacz / Miejscownik
Dania, Hiszpania
Holandia, Irlandia
Bretania, Nadrenia
Anglia, Italia, Walia
Bośnia
Rosja
Niemcy, Włochy
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1PVBi6albKXi1
Zadanie interaktywne. Tabela. Uzupełnij rubrykę z wersją rodzimą lub spolszczoną nazwiska.
Podane wersje rodzime nazwisk: Shakespeare, Balzac, Molière .
Podane wersje spolszczone: Russo, Szopen, Wolter.
Zadanie interaktywne. Tabela. Uzupełnij rubrykę z wersją rodzimą lub spolszczoną nazwiska.
Podane wersje rodzime nazwisk: Shakespeare, Balzac, Molière .
Podane wersje spolszczone: Russo, Szopen, Wolter.
Wyszukaj w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny pod redakcją Andrzeja Markowskiego nazwiska postaci ważnych dla kultury europejskiej. Zapoznaj się z dwoma wersjami ich nazwisk: rodzimą i spolszczoną. Uzupełnij luki w tabeli.
Wersja rodzima
Wersja spolszczona
Shakespeare
Russo
Balzac
Szopen
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000007V1B1v50_0000000K
Przedrostek euro-, pisownia przymiotników i nazw własnych
RZbKT6edxxduh
Kształt kontynentu europejskiego z krajami oznaczonymi różnymi kolorami i podpisami nazw kraju. Są to: Rosja, Kazachstan, Czarnogóra, Ukraina, Szwecja, Turcja, Finlandia, Estonia, Białoruś, Łotwa, Litwa, Naddniestrze, Mołdawia, Norwegia, Islandia, Polska, Słowacja, Rumunia, Bułgaria, Macedonia, Grecja, Albania, Serbia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Słowenia, Węgry, Austria, Włochy, Malta, Monako, Luksemburg, San Marino, Kosowo, Portugalia, Hiszpania, Francja, Irlandia, Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Dania, Niemcy, Czechy, Lichtenstein, Szwajcaria. Na rysunku przerywaną czerwoną linią zaznaczono granicę kontynentu.
Mapa polityczna Europy
Źródło: Aotearoa, licencja: CC BY-SA 3.0.
Coraz częściej pojawiają się w polszczyźnie nazwy własne i wyrazy pospolite, w których występują odniesienia do Europy. Związane są one również z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Zapożyczamy nazwy instytucji, urzędów, dokumentów i traktatów Parlamentu Europejskiego.
Wymownym znakiem tych zmian są słowa z przedrostkiem 'euro-', np. 'eurofundusze', 'europarlament', 'europejski'.
Cząstkę 'euro-' zawsze piszemy łącznie z wyrazami, których 'europejskość' ma ona podkreślać,np. 'eurobarometr', 'europarlament'.
Europejskie nazwy własne mają tradycyjny zapis – z wielkiej litery piszemy miasta, stolice, pasma górskie, krainy, regiony. To samo dotyczy nazw obywateli państw, regionów.
Zwykle formy męskie nazw mieszkańców i obywateli mają swoje żeńskie odpowiedniki: 'Polak – Polka', 'Niemiec – Niemka', 'Norweg – Norweżka', 'Fin – Finka', 'Szwed – Szwedka'.
Natomiast określenia mieszkańców miastj0000007V1B1v50_000tp001mieszkańców miast ('wrocławianin', 'berlińczyk', 'paryżanin') piszemy małą literą.
RVxvQHWciamp3
Fotografia przedstawia trzy wysokie budynki wyłaniające się z mgły. Od lewej strony górna część budynku zakończonego czworoboczną wieżą z zegarem i wysoką iglicą. Jest to Pałac Kultury i Nauki. Po prawej górne części dwóch wieżowców. W tle chmury. Na fotografii od góry napisy: Warszawa, polskie miasto, warszawianin, warszawianka, stolica Polski, Europejczyk.
Warszawa
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Warto zapamiętać, że zwyczajowo można używać określenia 'Wspólnota' jako synonimu 'Unii Europejskiej'.
Na co należy zwracać uwagę?
1) Kłopoty mogą się pojawiać przy zapisie przymiotników utworzonych od nazw własnych. Warto zapamiętać następujące przykłady:
formant '-ski' mają m.in. takie przymiotniki, jak: 'włoski', 'hiszpański', 'francuski', 'norweski';
formant '-cki': 'szkocki' (jak 'płocki');
formant '-dzki': 'szwedzki', 'oksfordzki' (jak 'grudziądzki',) tak kończą się wyrazy utworzone od rzeczowników zakończonych na głoski [d, dz] – 'Szwed', 'Oksford').
2) W nazwach typu: 'Hiszpania', 'Katalonia', 'Rumunia', 'Holandia', zakończonych na [n’ja, d’ja], w dopełniaczu pojawia się forma -nii, -dii, bo wymawiamy je i zapisujemy jak wyrazy 'mania – manii', 'melodia – melodii'. Ale już wyraz 'Bośnia' wymawiamy jak 'wiśnia' – stąd w dopełniaczu piszemy 'Bośni' (jak 'wiśni').
3) Nie nadużywamy wielkich liter w słownictwie dotyczącym polityki, administracji, prawa Unii Europejskiej. Dotyczą ich te same zasady pisowni, co w nazwach instytucji i dokumentów polskich.
Nazwę waluty unijnej: 'euro' piszemy z małej litery, jak inne nazwy monetarne: 'złoty', 'dolar' itp.
Warto także zapamiętać, że nazwiska obce, które przyjęły się w polskim języku, podlegają odmianie jak nazwiska polskie. Szczególnie dotyczy to znanych osób ze świata kultury, np. Disney, Disneya; Goethe, Goethego.
Szczegółowe zasady odmiany i pisowni warto sprawdzić w słowniku poprawnej polszczyzny lub w słowniku ortograficznym.
j0000007V1B1v50_000tp001
Mieszkańcy miast: Rzymu i Aten – to rzymianie i ateńczycy. Obywatele antycznych państw, Rzymu i Grecji, to Rzymianie i Ateńczycy
j0000007V1B1v50_0000001A
Zadaniowo
R13Vmd7QfYyGm
Rysunek przedstawia uśmiechnięte postaci od lewej: gwiazdki - nad nią w dymku napis "Byłam na Słowacji."; chmurki - nad nią w dymku napisz "Byłam w Słowenii."; słoneczka - nad nim w dymku napis: "Byłem w Estonii."; planety - nad nią w dymku napis: " Byłem na Łotwie.".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3
RLjWW1rLKUHZl1
Zadanie interaktywne. Uzupełnij luki w tekście. Wstaw poprawną formę gramatyczną.
Tekst: Byliśmy na wakacjach (na Słowacji / w Słowacji) {poprawna forma}, a majówkę spędziliśmy (w Węgrzech / na Węgrzech) {poprawna forma}. Nasi przyjaciele wybrali się (na Łotwę / do Łotwy) {poprawna forma}, a potem jeszcze na dzień (na Estonię / do Estonii) {poprawna forma}.
Zadanie interaktywne. Uzupełnij luki w tekście. Wstaw poprawną formę gramatyczną.
Tekst: Byliśmy na wakacjach (na Słowacji / w Słowacji) {poprawna forma}, a majówkę spędziliśmy (w Węgrzech / na Węgrzech) {poprawna forma}. Nasi przyjaciele wybrali się (na Łotwę / do Łotwy) {poprawna forma}, a potem jeszcze na dzień (na Estonię / do Estonii) {poprawna forma}.
W poniższych zdaniach wybierz poprawne formy gramatyczne.
w Słowacji, na Łotwę, na Estonię, do Estonii, w Węgrzech, na Słowacji, na Węgrzech, do Łotwy
Byliśmy na wakacjach (na Słowacji / w Słowacji) ........................, a majówkę spędziliśmy (w Węgrzech / na Węgrzech) ......................... Nasi przyjaciele wybrali się (na Łotwę / do Łotwy) ........................, a potem jeszcze na dzień (na Estonię / do Estonii) .........................
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R1L69PWJ60MQ11
Zadanie interaktywne. Utwórz przymiotniki od nazw geograficznych lub nazw własnych.
Wzór: Haga - haski
Nazwy własne: Norweg, Praga, Francuz, Oxford, Irlandia, Szwed, Alzacja.
Zadanie interaktywne. Utwórz przymiotniki od nazw geograficznych lub nazw własnych.
Wzór: Haga - haski
Nazwy własne: Norweg, Praga, Francuz, Oxford, Irlandia, Szwed, Alzacja.
Utwórz przymiotniki od podanych nazw geograficznych lub nazw własnych według wskazanego wzoru.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RSpBwRcJNihCN
Fotografia przedstawia widok na spokojne morze. Na pierwszym planie piasek wymieszany z morską solą. W centralnym punkcie człowiek w białej bluzie z kapturem na głowie leży, unosząc się na wodzie. W oddali widać więcej sylwetek ludzi zażywających kąpieli. W górnej części błękitne niebo. W lewym górnym roku w żółtej prostokątnej ramce czarny napis: Morze Martwe.
Fotografia przedstawia widok z mostu na rzekę, która znajduje się na pierwszym planie. Z lewej strony nabrzeże i stojące na nim wysokie budynki z cegły. W głębi po lewej sylwetka zabytkowego żurawia portowego. Po środku w tle dźwigi portowe oraz sylwetki dwóch białych statków. Na zdjęciu umieszczono napisy. Na dole: gdańskie budynki, gdańszczanin, gdańszczanka. Na górze: Gdańsk.
Grafika przedstawia flagę Szwecji - żółty krzyż poziomy na niebieskim tle. W prawym górnym rogu żółty napis: Szwecja. W prawym dolnym rogu żółty napis: szwedzka flaga. W lewym dolnym rogu żółty napis: Szwed, Szwedka.
Znajdź ukryte wśród liter przymiotniki pochodzące od nazw własnych.
ROW4HJztZY3Qh
Zadanie interaktywne. Znajdź ukryte wśród liter przymiotniki utworzone od nazw własnych.
Przymiotniki: wiedeński, rzymski, francuski, śląski, gdański, madrycki, moskiewski, lizboński, europejski, pogórzański.
Zadanie interaktywne. Znajdź ukryte wśród liter przymiotniki utworzone od nazw własnych.
Przymiotniki: wiedeński, rzymski, francuski, śląski, gdański, madrycki, moskiewski, lizboński, europejski, pogórzański.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 5
Ułóż po jednym zdaniu z następującymi przymiotnikami: wiedeński, rzymski, francuski, zakopiański, śląski, gdański, madrycki, europejski.
Rtg1KDK6iZsDz
Miejsce na odpowiedź
Zdanie rozpoczynamy wielką literą, a kończymy kropką. Pamiętaj o zapisaniu przymiotników małą literą.
W cukierni mama zawsze kupuje sernik wiedeński. Mój tata ma rzymski nos. Pewien francuski aktor jest ulubieńcem mojej babci. Zakopiański klimat sprzyja spacerom. Mój śląski kolega mówi z ciekawym akcentem. Gdański pomnik Neptuna to miejsce wielu spotkań. Madrycki wiatr osuszył moje mokre od deszczu ubrania. Grecja to europejski kraj, leżący na południu kontynentu.
RXxsrYrAQcRHy
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 6
R15B5BbYwlG8S1
Zadanie interaktywne. Wskaż nazwy geograficzne, które się odmieniają.
Nazwy geograficzne: Bonn, Bazylea, Oslo, Helsinki, Lofoty, Budapeszt.
Wskaż, które z podanych niżej nazw geograficznych się odmieniają.
Bonn
Bazylea
Oslo
Helsinki
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
Rn05UvofiDAFd1
Zadanie interaktywne. Użyj w zdaniach odpowiednich form dla określenia mieszkańców miast i państw. Zwróć uwagę na pisownię.
Zdania:
Mieszkaniec Wrocławia to {poprawna forma} / {poprawna forma}, a mieszkanka Wrocławia to {poprawna forma}.
W Wiedniu mieszka mój kolega {poprawna forma}, a w Dreźnie jego brat – {poprawna forma}.
Nasz przyjaciel Grek ma siostrę {poprawna forma}.
Mieszkaniec stolicy Anglii to {poprawna forma}, a w stolicy Niemiec mieszka {poprawna forma}.
Mój przyjaciel mieszka w Gdyni, więc jest {poprawna forma}.
Dziadkowie mojej kuzynki, będąc we Włoszech, poznali parę rodowitych {poprawna forma}.
Zadanie interaktywne. Użyj w zdaniach odpowiednich form dla określenia mieszkańców miast i państw. Zwróć uwagę na pisownię.
Zdania:
Mieszkaniec Wrocławia to {poprawna forma} / {poprawna forma}, a mieszkanka Wrocławia to {poprawna forma}.
W Wiedniu mieszka mój kolega {poprawna forma}, a w Dreźnie jego brat – {poprawna forma}.
Nasz przyjaciel Grek ma siostrę {poprawna forma}.
Mieszkaniec stolicy Anglii to {poprawna forma}, a w stolicy Niemiec mieszka {poprawna forma}.
Mój przyjaciel mieszka w Gdyni, więc jest {poprawna forma}.
Dziadkowie mojej kuzynki, będąc we Włoszech, poznali parę rodowitych {poprawna forma}.
Uzupełnij luki w następujących zdaniach.
Mieszkaniec Wrocławia to .......................... / ......................, a mieszkanka Wrocławia to ...........................
W Wiedniu mieszka mój kolega ......................, a w Dreźnie jego brat – .........................
Nasz przyjaciel Grek ma siostrę .....................
Mieszkaniec stolicy Anglii to ......................, a w stolicy Niemiec mieszka .......................
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8
R19YfYGMZc7c81
Zadanie interaktywne. Określ, które zdania zawierają poprawne formy pod względem pisowni nazw własnych, a które błędnie zapisane.
Zdania:
1. Spędzamy zwykle wakacje nad Morzem Bałtyckim, ale na narty wyjeżdżamy w Alpy lub Dolomity.
2. Do Brukseli łatwo się dostać pociągami z Nadreni, Badeni lub Wesfalji.
3. Lubię klimat Katalonii, ale w przyszłym roku udam się do Rumunii lub Bośni.
4. Pewna Norweżka sprzeczała się z berlińczykiem o liczbę mieszkańców Helsinek.
5. Trudno jednym słowem nazwać mieszkańca Oslo.
6. Lubię haski poranek, praskie popołudnie, a najbardziej - paryski wieczór.
7. Choć pochodzę z Hiszpanii, znam świetnie szwecki, norwezki, irlandzki, a nawet kilka słów w polszczyźnie.
8. Wiem przecież, że kobieta, która ma narodowość duńską, to Dunka, z Norwegii pochodzi Norweżka, a w Finlandii mieszka Finka.
Zadanie interaktywne. Określ, które zdania zawierają poprawne formy pod względem pisowni nazw własnych, a które błędnie zapisane.
Zdania:
1. Spędzamy zwykle wakacje nad Morzem Bałtyckim, ale na narty wyjeżdżamy w Alpy lub Dolomity.
2. Do Brukseli łatwo się dostać pociągami z Nadreni, Badeni lub Wesfalji.
3. Lubię klimat Katalonii, ale w przyszłym roku udam się do Rumunii lub Bośni.
4. Pewna Norweżka sprzeczała się z berlińczykiem o liczbę mieszkańców Helsinek.
5. Trudno jednym słowem nazwać mieszkańca Oslo.
6. Lubię haski poranek, praskie popołudnie, a najbardziej - paryski wieczór.
7. Choć pochodzę z Hiszpanii, znam świetnie szwecki, norwezki, irlandzki, a nawet kilka słów w polszczyźnie.
8. Wiem przecież, że kobieta, która ma narodowość duńską, to Dunka, z Norwegii pochodzi Norweżka, a w Finlandii mieszka Finka.
Zastanów się nad poprawnością wyróżnionych nazw i wyrazów utworzonych od nazw w poniższych zdaniach. Pojawiają się tam formy poprawne oraz błędne. Opatrz znakiem plus te zdania, w których wszystkie formy są poprawne, znakiem minus zaś te, w których przynajmniej jedna forma jest błędna.
Stwierdzenie
+
-
Spędzamy zwykle wakacje nad Morzem Bałtyckim, ale na narty wyjeżdżamy w Alpy lub w Dolomity.
□
□
Do Brukseli łatwo się dostać pociągami z Nadreni, Badeni lub Westfalji.
□
□
Lubię klimat Katalonii, ale w przyszłym roku udam się do Rumunii lub Bośni.
□
□
Pewna Norweżka sprzeczała się z berlińczykiem o liczbę mieszkańców Helsinek.
□
□
Trudno jednym słowem nazwać mieszkańca Oslo – słowa oślanin nie znajdziesz w słowniku.
□
□
Lubię haski poranek, praskie popołudnie, a najbardziej – paryski wieczór.
□
□
Choć pochodzę z Hiszpani, znam świetnie szwecki, norwezki, irlandzki, a nawet kilka słów w polszczyźnie.
□
□
Wiem przecież, że kobieta, która ma narodowość duńską, to Dunka, z Norwegii pochodzi Norweżka, a w Finlandii mieszka Finka.
□
□
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RDMWdnMHHymuY
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne. Określ, które zdania zawierają poprawne formy pod względem pisowni nazw własnych, a które błędnie zapisane.
Zdania:
1. Spędzamy zwykle wakacje nad Morzem Bałtyckim, ale na narty wyjeżdżamy w Alpy lub Dolomity.
2. Do Brukseli łatwo się dostać pociągami z Nadreni, Badeni lub Wesfalji.
3. Lubię klimat Katalonii, ale w przyszłym roku udam się do Rumunii lub Bośni.
4. Pewna Norweżka sprzeczała się z berlińczykiem o liczbę mieszkańców Helsinek.
5. Trudno jednym słowem nazwać mieszkańca Oslo.
6. Lubię haski poranek, praskie popołudnie, a najbardziej - paryski wieczór.
7. Choć pochodzę z Hiszpanii, znam świetnie szwecki, norwezki, irlandzki, a nawet kilka słów w polszczyźnie.
8. Wiem przecież, że kobieta, która ma narodowość duńską, to Dunka, z Norwegii pochodzi Norweżka, a w Finlandii mieszka Finka.
Zadanie interaktywne. Określ, które zdania zawierają poprawne formy pod względem pisowni nazw własnych, a które błędnie zapisane.
Zdania:
1. Spędzamy zwykle wakacje nad Morzem Bałtyckim, ale na narty wyjeżdżamy w Alpy lub Dolomity.
2. Do Brukseli łatwo się dostać pociągami z Nadreni, Badeni lub Wesfalji.
3. Lubię klimat Katalonii, ale w przyszłym roku udam się do Rumunii lub Bośni.
4. Pewna Norweżka sprzeczała się z berlińczykiem o liczbę mieszkańców Helsinek.
5. Trudno jednym słowem nazwać mieszkańca Oslo.
6. Lubię haski poranek, praskie popołudnie, a najbardziej - paryski wieczór.
7. Choć pochodzę z Hiszpanii, znam świetnie szwecki, norwezki, irlandzki, a nawet kilka słów w polszczyźnie.
8. Wiem przecież, że kobieta, która ma narodowość duńską, to Dunka, z Norwegii pochodzi Norweżka, a w Finlandii mieszka Finka.
Zastanów się nad poprawnością wyróżnionych nazw i wyrazów utworzonych od nazw w poniższych zdaniach. Pojawiają się tam formy poprawne oraz błędne. Opatrz znakiem plus te zdania, w których wszystkie formy są poprawne, znakiem minus zaś te, w których przynajmniej jedna forma jest błędna.
Stwierdzenie
+
-
Spędzamy zwykle wakacje nad Morzem Bałtyckim, ale na narty wyjeżdżamy w Alpy lub w Dolomity.
□
□
Do Brukseli łatwo się dostać pociągami z Nadreni, Badeni lub Westfalji.
□
□
Lubię klimat Katalonii, ale w przyszłym roku udam się do Rumunii lub Bośni.
□
□
Pewna Norweżka sprzeczała się z berlińczykiem o liczbę mieszkańców Helsinek.
□
□
Trudno jednym słowem nazwać mieszkańca Oslo – słowa oślanin nie znajdziesz w słowniku.
□
□
Lubię haski poranek, praskie popołudnie, a najbardziej – paryski wieczór.
□
□
Choć pochodzę z Hiszpani, znam świetnie szwecki, norwezki, irlandzki, a nawet kilka słów w polszczyźnie.
□
□
Wiem przecież, że kobieta, która ma narodowość duńską, to Dunka, z Norwegii pochodzi Norweżka, a w Finlandii mieszka Finka.
□
□
Tabela
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
Wypisz poprawnie zapisane nazwy własne z poprzedniego ćwiczenia w dwóch grupach - w jednej słowa pisane z wielkiej litery, w drugiej z małej.
R1aWme3j4gyAx
(Uzupełnij).
Skorzystaj ze słownika ortograficznego, jeśli masz wątpliwości związane z pisownią tych wyrazów.
Zadanie interaktywne. Uzupełnij tekst poprawnymi formami.
Całe to zamieszanie było przez (norweskich / norwezkich) {poprawna forma} znajomych, których poznaliśmy w słonecznej (Italii / Italji) {poprawna forma}! Wybraliśmy się w towarzystwie kilku osób na tradycyjną (francuską / francuzką) {poprawna forma} kolację do (szweckiego / szwedzkiego) {poprawna forma} dyplomaty, który zaślubił niedawno miłośniczkę dramatów (Shakespeare’a / Shakespeara){poprawna forma}.
Gospodarzy chwilowo nie było w domu. Niezwykle uprzejmy (Szwajcar / szwajcar) {poprawna forma} – jak się przedstawił, (Ateńczyk / ateńczyk) {poprawna forma} z pochodzenia – zaprosił nas do salonu.
Spodziewaliśmy się wystroju północnego, prawie jak znad (Kanału La Manche / kanału La Manche) {poprawna forma}. Czekało nas zdziwienie – na komodach starożytne wazy z (Krety / Wyspy Krety){poprawna forma}, wielkie muszle znad (Morza Adriatyckiego / morza Adriatyckiego) {poprawna forma}, a na ścianach klasycystyczne malowidła. Na jednym z nich wzgórza (Sorrento / Sorrenta) {poprawna forma}, pejzaże spod (Monte Cassino / Monte Cassina) {poprawna forma} i fale w pobliżu (Rodosu / wyspy Rodosu) {poprawna forma}.
Co ładniejsze? – trudno odpowiedzieć. Sprzeczał się o to (Szwajcar / szwajcar) {poprawna forma} – rodowity mieszkaniec Zurychu – z (rzymianinem / Rzymianinem) {poprawna forma}, który ma willę na Piazza Venezia.
Na to wszystko wtrącił się ktoś trzeci – (ateńczyk / Ateńczyk) {poprawna forma}, który tak naprawdę woli klimat (Saloników / Salonik) {poprawna forma}. Jego zdaniem „sztuka klasyczna – sztuką klasyczną”, ale on woli litografie greckiej agory, no, może jeszcze kilka rysunków rzymskich(for / forum / forów) {poprawna forma}.
Spokój chciał zaprowadzić pewien (Walijczyk / walijczyk) {poprawna forma}, dość rezolutny profesor (oksforcki / oxforcki / oksfordzki) {poprawna forma} i znawca (Greki / greki) {poprawna forma}, (Łaciny / łaciny) {poprawna forma}, autor książek po (szwecku / szwedzku) {poprawna forma} o historii (Dani / Danii / Danji) {poprawna forma}, o dziejach (Bretani / Bretanii / Bretanji) {poprawna forma}. Nic z tego – trochę łamaną (czesczyzną / czeszczyzną) {poprawna forma}, jakby w dziwnej (polszczyznie / polszczyźnie) {poprawna forma} – swoje trzy grosze wtrącił (norweski / norwezki) {poprawna forma} attaché w (Bośni / Bośnii) {poprawna forma}. W salonie zagotowało się od sporów, a o przyjęciu wszyscy zapomnieli. Spierano się o politykę (Hiszpani / Hiszpanii) {poprawna forma}, o zabytki (Katalonii / Kataloni) {poprawna forma}, architekturę (Rumuni / Rumunii) {poprawna forma} i malarstwo (flamandzkie / flamanckie) {poprawna forma} w muzeach (Nadreni / Nadrenii) {poprawna forma}. Ze spotkania nic nie wyszło, bo gospodarz zadzwonił, że nie zdąży wrócić z (Pirenei / Pireneji / Pirenejów) {poprawna forma}, i zaprasza wszystkich w przyszłym roku do swojego apartamentu w (Brukseli / Bruxeli) {poprawna forma}.
Zadanie interaktywne. Uzupełnij tekst poprawnymi formami.
Całe to zamieszanie było przez (norweskich / norwezkich) {poprawna forma} znajomych, których poznaliśmy w słonecznej (Italii / Italji) {poprawna forma}! Wybraliśmy się w towarzystwie kilku osób na tradycyjną (francuską / francuzką) {poprawna forma} kolację do (szweckiego / szwedzkiego) {poprawna forma} dyplomaty, który zaślubił niedawno miłośniczkę dramatów (Shakespeare’a / Shakespeara){poprawna forma}.
Gospodarzy chwilowo nie było w domu. Niezwykle uprzejmy (Szwajcar / szwajcar) {poprawna forma} – jak się przedstawił, (Ateńczyk / ateńczyk) {poprawna forma} z pochodzenia – zaprosił nas do salonu.
Spodziewaliśmy się wystroju północnego, prawie jak znad (Kanału La Manche / kanału La Manche) {poprawna forma}. Czekało nas zdziwienie – na komodach starożytne wazy z (Krety / Wyspy Krety){poprawna forma}, wielkie muszle znad (Morza Adriatyckiego / morza Adriatyckiego) {poprawna forma}, a na ścianach klasycystyczne malowidła. Na jednym z nich wzgórza (Sorrento / Sorrenta) {poprawna forma}, pejzaże spod (Monte Cassino / Monte Cassina) {poprawna forma} i fale w pobliżu (Rodosu / wyspy Rodosu) {poprawna forma}.
Co ładniejsze? – trudno odpowiedzieć. Sprzeczał się o to (Szwajcar / szwajcar) {poprawna forma} – rodowity mieszkaniec Zurychu – z (rzymianinem / Rzymianinem) {poprawna forma}, który ma willę na Piazza Venezia.
Na to wszystko wtrącił się ktoś trzeci – (ateńczyk / Ateńczyk) {poprawna forma}, który tak naprawdę woli klimat (Saloników / Salonik) {poprawna forma}. Jego zdaniem „sztuka klasyczna – sztuką klasyczną”, ale on woli litografie greckiej agory, no, może jeszcze kilka rysunków rzymskich(for / forum / forów) {poprawna forma}.
Spokój chciał zaprowadzić pewien (Walijczyk / walijczyk) {poprawna forma}, dość rezolutny profesor (oksforcki / oxforcki / oksfordzki) {poprawna forma} i znawca (Greki / greki) {poprawna forma}, (Łaciny / łaciny) {poprawna forma}, autor książek po (szwecku / szwedzku) {poprawna forma} o historii (Dani / Danii / Danji) {poprawna forma}, o dziejach (Bretani / Bretanii / Bretanji) {poprawna forma}. Nic z tego – trochę łamaną (czesczyzną / czeszczyzną) {poprawna forma}, jakby w dziwnej (polszczyznie / polszczyźnie) {poprawna forma} – swoje trzy grosze wtrącił (norweski / norwezki) {poprawna forma} attaché w (Bośni / Bośnii) {poprawna forma}. W salonie zagotowało się od sporów, a o przyjęciu wszyscy zapomnieli. Spierano się o politykę (Hiszpani / Hiszpanii) {poprawna forma}, o zabytki (Katalonii / Kataloni) {poprawna forma}, architekturę (Rumuni / Rumunii) {poprawna forma} i malarstwo (flamandzkie / flamanckie) {poprawna forma} w muzeach (Nadreni / Nadrenii) {poprawna forma}. Ze spotkania nic nie wyszło, bo gospodarz zadzwonił, że nie zdąży wrócić z (Pirenei / Pireneji / Pirenejów) {poprawna forma}, i zaprasza wszystkich w przyszłym roku do swojego apartamentu w (Brukseli / Bruxeli) {poprawna forma}.
W poniższych zdaniach uzupełnij luki właściwymi nazwami lub określeniami. Wybierz poprawną formę z podanych w nawiasie.
Całe to zamieszanie było przez (norweskich / norwezkich) .................... znajomych, których poznaliśmy w słonecznej (Italii / Italji) ............! Wybraliśmy się w towarzystwie kilku osób na tradycyjną (francuską / francuzką) .................... kolację do (szweckiego / szwedzkiego) ...................... dyplomaty, który zaślubił niedawno miłośniczkę dramatów (Shakespeare’a / Shakespeara) ...............................
Gospodarzy chwilowo nie było w domu. Niezwykle uprzejmy (Szwajcar / szwajcar) ................ – jak się przedstawił, (Ateńczyk / ateńczyk) .................. z pochodzenia – zaprosił nas do salonu.
Spodziewaliśmy się wystroju północnego, prawie jak znad (Kanału La Manche / kanału La Manche) ................................... Czekało nas zdziwienie – na komodach starożytne wazy z (Krety / Wyspy Krety) ............, wielkie muszle znad (Morza Adriatyckiego / morza Adriatyckiego) ......................................, a na ścianach klasycystyczne malowidła. Na jednym z nich wzgórza (Sorrento / Sorrenta) ................, pejzaże spod (Monte Cassino / Monte Cassina) .......................... i fale w pobliżu (Rodosu / wyspy Rodosu) .............
Co ładniejsze? – trudno odpowiedzieć. Sprzeczał się o to (Szwajcar / szwajcar) ................ – rodowity mieszkaniec Zurychu – z (rzymianinem / Rzymianinem) ......................, który ma willę na Piazza Venezia.
Na to wszystko wtrącił się ktoś trzeci – (ateńczyk / Ateńczyk) .................., który tak naprawdę woli klimat (Saloników / Salonik) ............... Jego zdaniem „sztuka klasyczna – sztuką klasyczną”, ale on woli litografie greckiej agory, no, może jeszcze kilka rysunków rzymskich (for / forum / forów) .............
Spokój chciał zaprowadzić pewien (Walijczyk / walijczyk) .................., dość rezolutny profesor (oksforcki / oxforcki / oksfordzki) .................... i znawca (Greki / greki) ............, (Łaciny / łaciny) .............., autor książek po (szwecku / szwedzku) ................ o historii (Dani / Danii / Danji) ............, o dziejach (Bretani / Bretanii / Bretanji) ................. Nic z tego – trochę łamaną (czesczyzną / czeszczyzną) ........................, jakby w dziwnej (polszczyznie / polszczyźnie) .......................... – swoje trzy grosze wtrącił (norweski / norwezki) ................ attaché w (Bośni / Bośnii) ............. W salonie zagotowało się od sporów, a o przyjęciu wszyscy zapomnieli. Spierano się o politykę (Hiszpani / Hiszpanii) .................., o zabytki (Katalonii / Kataloni) .................., architekturę (Rumuni / Rumunii) .............. i malarstwo (flamandzkie / flamanckie) ...................... w muzeach (Nadreni / Nadrenii) ................. Ze spotkania nic nie wyszło, bo gospodarz zadzwonił, że nie zdąży wrócić z (Pirenei / Pireneji / Pirenejów) ...................., i zaprasza wszystkich w przyszłym roku do swojego apartamentu w (Brukseli / Bruxeli) .................
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 11
Sformułuj i zapisz poniżej lub w zeszycie własne wyjaśnienia poniższych słów z formantem 'euro-'.
europarlamentarzysta
eurodeputowany
eurosejm
Uzasadnij, dlaczego jedna z tych nazw nie pasuje do pozostałych.
uzupełnij treść
Pamiętaj o właściwej pisowni przedrostka 'euro-'.
Europarlamentarzysta to poseł do Parlamentu Europejskiego. Eurodeputowany to również poseł, synonim europarlamentarzysty. 'Eurosejm' to miejsce obrad Parlamentu Europejskiego, nie pasuje do 'europarlamentarzysty' i 'eurodeputowanego', gdyż słowa te określają ludzi.
1
Ćwiczenie 12
Zastąp poniższe neologizmy z cząstką euro- dłuższym wyrażeniem według podanego wzoru. Zapisz je w zeszycie.
eurozwolennik – zwolennik Unii Europejskiej
euroklub – ...
euromiasto – ...
europarlament – ...
euroobywatel – ...
europrojekt – ...
eurobarometr – ...
eurobiurokracja – ...
uzupełnij treść
Pisz krótko, hasłowo. Pamiętaj, że formant 'euro-' wskazuje na ścisły związek pojęcia z Unią Europejską.
euroklub – klub zajmujący się sprawami europejskimi
euromiasto – miasto ściśle współpracujące z innym partnerskim miastem w Unii Europejskiej
europarlament – Parlament Europejski
euroobywatel – obywatel Unii Europejskiej
europrojekt – projekt w ramach Unii Europejskiej
eurobarometr – badania opinii publicznej w ramach Unii Europejskiej
eurobiurokracja – biurokracja w Unii Europejskiej
Ćwiczenie 13
Rvu1Kkbq25Dej1
Zadanie interaktywne typu prawda/fałsz.
Twierdzenia:
1. Jeśli piszemy o oficjalnych instytucjach Unii Europejskiej, powinniśmy stosować wielkie litery – np. „Komisja Europejska”, „Przewodniczący Unii Europejskiej”, „Rada Unii Europejskiej”.
2. W znaczeniu potocznym (obiegowym) możemy używać wyrażeń typu „strategia lizbońska”, „konferencja europejska”, „traktat nicejski”, „prezydencja europejska” – podobnie przecież piszemy np.: „traktat wersalski”, „kongres wiedeński”.
3. Wszystkie nazwy dotyczące Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego trzeba pisać zawsze wielkimi literami. Nawet w obiegu potocznym nie powinny się znaleźć formy typu „parlament europejski”.
4. W zdaniu – „W maju w Brukseli zbiorą się wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.” – zostały poprawnie użyte małe i wielkie litery.
5. Cząstkę „euro-” piszemy zawsze z łącznikiem (np. euro-parlament).
Zadanie interaktywne typu prawda/fałsz.
Twierdzenia:
1. Jeśli piszemy o oficjalnych instytucjach Unii Europejskiej, powinniśmy stosować wielkie litery – np. „Komisja Europejska”, „Przewodniczący Unii Europejskiej”, „Rada Unii Europejskiej”.
2. W znaczeniu potocznym (obiegowym) możemy używać wyrażeń typu „strategia lizbońska”, „konferencja europejska”, „traktat nicejski”, „prezydencja europejska” – podobnie przecież piszemy np.: „traktat wersalski”, „kongres wiedeński”.
3. Wszystkie nazwy dotyczące Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego trzeba pisać zawsze wielkimi literami. Nawet w obiegu potocznym nie powinny się znaleźć formy typu „parlament europejski”.
4. W zdaniu – „W maju w Brukseli zbiorą się wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.” – zostały poprawnie użyte małe i wielkie litery.
5. Cząstkę „euro-” piszemy zawsze z łącznikiem (np. euro-parlament).
Określ prawdziwość poniższych stwierdzeń, dotyczących zasad pisowni ważnych nazw i terminów związanych z Unią Europejską.
Stwierdzenie
Prawda
Fałsz
Jeśli piszemy o oficjalnych instytucjach Unii Europejskiej, powinniśmy stosować wielkie litery – np. „Komisja Europejska”, „Przewodniczący Unii Europejskiej”, „Rada Unii Europejskiej”.
□
□
W znaczeniu potocznym (obiegowym) możemy używać wyrażeń typu „strategia lizbońska”, „konferencja europejska”, „traktat nicejski”, „prezydencja europejska” – podobnie przecież piszemy np.: „traktat wersalski”, „kongres wiedeński”.
□
□
Wszystkie nazwy dotyczące Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego trzeba pisać zawsze wielkimi literami. Nawet w obiegu potocznym nie powinny się znaleźć formy typu „parlament europejski”.
□
□
W zdaniu – „W maju w Brukseli zbiorą się wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.” – zostały poprawnie użyte małe i wielkie litery.
□
□
Cząstkę „euro-” piszemy zawsze z łącznikiem (np. euro-parlament).
□
□
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RssUtfSkPMjjB1
Zadanie interaktywne. Uporządkuj słowa klucze: Europa, nazwa geograficzna, miasto, przymiotnik, nazwa własna, nazwisko.
Zadanie interaktywne. Uporządkuj słowa klucze: Europa, nazwa geograficzna, miasto, przymiotnik, nazwa własna, nazwisko.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 14
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: Europa, nazwa geograficzna, miasto, przymiotnik, nazwa własna, nazwisko.
