E‑BOOK

Układ oświetlenia pojazdu składa się z różnych świateł, które pełnią określone funkcje, jak na przykład światła mijania, które używane są podczas normalnej, dziennej i nocnej jazdy, światła drogowe zwiększające zasięg widzenia, kierunkowskazy sygnalizujące kierunek skrętu, czy awaryjne sygnalizujące awarię pojazdu.

Głównym zadaniem kompleksowego układu oświetlenia pojazdu jest:

• zapewnienie bezpieczeństwa na drodze,

• zachowanie widoczności pojazdu,

• informowanie kierowców o zamierzonych manewrach.

Oświetlenie drogi przed pojazdem pozwala kierowcy zauważyć przeszkody na drodze, znaki drogowe oraz innych uczestników ruchu.

RoeOVKiljxLWM

Układ wydechowy

Rodzaje świateł zewnętrznych pojazdu

Światła pozycyjne

Światła z przodu i tyłu pojazdu, włączane z innymi światłami, wskazują na obecność pojazdu na drodze, szczególnie ważne w warunkach słabej widoczności. Z przodu pojazdu światła pozycyjne znajdują się najczęściej z boku pojazdu, blisko reflektorów i mają białe lub żółte światło. Natomiast na tylnej części pojazdu umieszczone są na końcach karoserii lub w tylnej lampie, a ich światło jest czerwone. W większości krajów światła pozycyjne włączane są automatycznie po uruchomieniu pojazdu, w Polsce są one obowiązkowe.

Światła mijania

Używane do oświetlenia drogi przed pojazdem, obowiązkowe w warunkach nocnych i utrudnionej widoczności (na przykład deszczu czy mgły). Najczęściej znajdują się w reflektorach z przodu pojazdu, zazwyczaj białe. Mają umiarkowaną intensywność, nie oślepiają innych uczestników drogi. Pozwalają kierowcy na lepszą orientację na drodze i widzenie ewentualnych przeszkód.

Światła przeciwmgłowe

Poprawiają widoczność w warunkach mgły, deszczu, czy śniegu. Umieszczone są zarówno w przedniej jak i tylnej części pojazdu. Z przodu znajdują się w dolnej części zderzaka, w obrębie reflektorów głównych, najczęściej koloru białego lub żółtego. Światła przeciwmgłowe tylne mają kolor czerwony i umieszczone są w dolnej części pojazdu. Ten rodzaj świateł jest silniejszy niż światła pozycyjne, ale słabszy niż światła mijania. Zadaniem świateł przeciwmgłowych jest rozproszenie światła na niskiej wysokości, przerwanie efektu odbicia światła od kropel deszczu. Mogą być włączane niezależnie od innych świateł, kierowca decyduje, czy włączenie ich jest potrzebne. W nowoczesnych pojazdach światła przeciwmgłowe są sterowane automatycznie w zależności od sytuacji na drodze.

Kierunkowskazy

Migające światła z przodu i z tyłu pojazdu sygnalizują zamiar skrętu lub zmianę pasa ruchu, są obowiązkowe podczas każdego manewru wykonywanego na drodze. Stanowią ważny element bezpieczeństwa na pojazdach. Zarówno z przodu, jak i z tyłu pojazdu umieszczone są z boku pojazdu, z przodu mają kolor pomarańczowy lub żółty, z tyłu pomarańczowy lub czerwony. Działają migająco, światło miga w określonym rytmie. Kierowca steruje ręcznie kierunkowskazami za pomocą dźwigni lub przycisku na kolumnie kierownicy.

Światła hamowania stop

Jasne, czerwone, intensywne światła, które znajdują się z tyłu pojazdu, zaświecają się podczas hamowania (nacisku pedała hamulca), informują kierowców za pojazdem o konieczności zredukowania prędkości. Umieszczone są w tylnej lampie na wysokości oczu kierowcy jadącego za danym pojazdem. Przepisy ruchu zobowiązują wszystkie pojazdy do posiadania działających świateł hamowania.

Światła cofania

Pomagają w widoczności obszaru z tyłu pojazdu podczas cofania, białe światła, uruchamiane w momencie wykonywania przez kierowcę manewru cofania. Najczęściej umieszczone w tylnej lampie, nisko na karoserii. Uruchamiają się, gdy kierowca włączy bieg wsteczny. Światła cofania są obowiązkowe w każdym pojeździe.

Oświetlenie tablicy rejestracyjnej

Najczęściej zainstalowane z tyłu pojazdu, pomagają w jego identyfikacji. Oświetlenie tablicy rejestracyjnej jest zazwyczaj białe, umieszczone bezpośrednio nad lub obok tablicy rejestracyjnej. To delikatne i nisko osadzone światło, skierowane bezpośrednio na tablicę rejestracyjną. W zależności od konstrukcji może być zasilane tradycyjnymi żarówkami, diodami LED lub innym rodzajem technologii.

Oświetlenie wnętrza pojazdu

Może obejmować obszary wewnętrzne pojazdu, jak na przykład oświetlenie deski rozdzielczej czy przestrzeni pasażerskiej. Odgrywa ważną rolę w zapewnieniu komfortu i bezpieczeństwa kierowcy oraz pasażerów. Oświetlenie kabiny najczęściej zamocowane jest przy suficie, dodatkowe światła skierowane są na konkretne obszary (deska rozdzielcza, schowek, fotel).

Bezpieczeństwo bierne pojazdu

Bezpieczeństwo bierne pojazdu dotyczy konstrukcji, które mają na celu minimalizowanie skutków wypadków drogowych kierowców i pasażerów w przypadki kolizji.

Pasy bezpieczeństwa

Zabezpieczają pasażerów, utrzymują ich ciała w miejscu w przypadku kolizji lub gwałtownego hamowania. Pasy składają się z zaczepów, sprzączek oraz napinaczy, które bezpiecznie mocują pasażerów. Możemy wyróżnić kilka rodzajów pasów: pasy ramienne (przekładane są przez ramiona i klatkę piersiową), pasy biodrowe (przechodzą przez biodra i dolną część brzucha), pasy trzypunktowe (najpopularniejsze, łączące pasy ramienne i biodrowe), pasy cztero- i pięciopunktowe (w pojazdach sportowych, zapewniają dodatkową stabilność). Zapinanie pasów bezpieczeństwa jest obowiązkowe, kierowcy odpowiedzialni są za prawidłowe zapięcie pasów u pasażerów.

Napinacze pasów

Eliminują luz w pasie, ograniczają ruch pasażera, zapewniają bezpieczeństwo podczas kolizji. Napinacze dwufazowe w jednej fazie napinają pas, w drugiej utrzymują napięcie. Napinacze jednofazowe napinają pas, ale nie utrzymuję jego napięcia.

Poduszki powietrzne

Uruchamiane w przypadku kolizji, zostają wypchnięte w kierunku pasażera, absorbują energię zderzenia, chronią głowę i klatkę piersiową pasażera przed urazami. Poduszka kierowcy znajduje się w kierownicy, poduszka pasażera w desce rozdzielczej, poduszki boczne w bokach foteli, poduszki kurtynowe w górnej części wnętrza pojazdu, a poduszki kolanowe w obszarze kolan kierowcy i pasażera, chronią dolne części ciała. Poduszka powietrzna zbudowana jest z wytrzymałego worka, wypełnianego w trakcie uderzenia gazem (zazwyczaj azotem).

Zagłówki

Znajdują się na górnym końcu oparcia fotela, chronią głowę i szyję przed skokiem do przodu w sytuacji nagłego zatrzymania pojazdu. Wiele z nich wyposażonych jest w mechanizm regulacji, co pozwala na ustawienie wysokości indywidualnie do potrzeb kierowcy czy pasażerów.

Wzmocnienia boczne, strefy kontrolowanego zgniotu

Wzmocnienie boczne absorbuje energię zderzenia, chroni pasażerów przed siłami bocznymi, minimalizuje deformację podczas bocznych zderzeń. Strefy kontrolowanego zgniotu minimalizują skutki kolizji, również absorbują energię zderzenia, mają na celu kontrolowane zgniatanie części pojazdu.

Łamana kolumna kierownicy

W przypadku kolizji zmniejsza ryzyko urazów klatki piersiowej oraz głowy kierowcy poprzez kontrolowane załamywanie się tej części kierownicy. Najczęściej składa się z dwóch lub kilku połączonych zespoleniem sekcji, które mogą się złamać w kontrolowany sposób w momencie uderzenia.

Foteliki samochodowe dla dzieci i ich sposoby mocowań

Foteliki samochodowe zapewniają bezpieczeństwo najmłodszych pasażerów. Mogą być zamocowane za pomocą systemu ISOFIX (bezpieczny i trwały montaż, który eliminuje konieczność używania pasów bezpieczeństwa), pasów bezpieczeństwa lub innych systemów zatrzasków.

Bezpieczeństwo czynne pojazdu

Bezpieczeństwo czynne pojazdu poprzez zastosowanie zaawansowanych technologii oraz algorytmów sterowania ma na celu poprawę kontroli nad pojazdem, bezpieczeństwa kierowcy oraz pasażerów, a także minimalizowanie ryzyka wypadków drogowych.

Układ ABS – (Antyblokujący System Hamujący)

Zapobiega blokowaniu się kół w przypadku gwałtownego hamowania, kontroluje prędkość obrotową kół i reguluje ciśnienie hamowania.

Układ ASR – (Antislip Regulation)

Monitoruje prędkość obrotową kół, zapobiega utracie przyczepności, pozwala na lepszą kontrolę nad pojazdem. W sytuacji wykrycia, że koło zaczyna tracić przyczepność, system $\mathrm{ASR}$ dostosowuje moment obrotowy napędu w celu przywrócenia trakcji.

Układ ESP – (Elektroniczny Program Stabilizacji)

Integruje inne systemu (jak $\mathrm{ABS}$ i $\mathrm{ASR}$) w celu utrzymania stabilności pojazdu, dostosowuje moment obrotowy poszczególnych kół. W sytuacji wykrycia niekorzystnych warunków system $\mathrm{ESP}$ działa na poszczególne koła, reguluje moment obrotowy i hamowanie, aby przywrócić stabilność pojazdu. Może również działać na hamulce w celu minimalizacji poślizgu. $\mathrm{ESP}$ zmniejsza ryzyko przewrócenia się pojazdu.

Układ utrzymania pasa ruchu – (Lane Keeping Assist)

Pomaga kierowcy w utrzymaniu pojazdu na pasie ruchu. Aby uniknąć przypadkowego zjeżdżania z pasa, kontroluje położenie pojazdu względem linii pasa ruchu, dostosowuje moment obrotowy kierownicy, może wykorzystywać hamulce. Układ korzysta z umieszczonych w przedniej części pojazdu kamer, które skanują pas ruchu i kontrolują pozycję pojazdu. System rozpoznaje rodzaje linii pasa ruchu (ciągłe, przerywane), w momencie zbliżania się pojazdu do krawędzi pasa ruchu bez włączonego kierunkowskazu informuje kierowcę sygnałem dźwiękowym, wibracjami lub ostrzeżeniem wizualnym na desce rozdzielczej.

Układ hamowania awaryjnego – (Emergency Brake Assist)

Kontroluje odległość pojazdu przed i w razie konieczności automatycznie zwiększa siłę hamowania. W sytuacji wykrycia zagrożenia (pojazdu, pieszych) informuje kierowcę za pomocą sygnałów dźwiękowych, świateł ostrzegawczych czy ostrzeżeń wizualnych na desce rozdzielczej. Jeżeli system uzna, że kolizja jest nieunikniona, a kierowca nie podjął wystarczających działań, może zainicjować proces hamowania.

Asystent martwego pola – (Blind Spot Assist)

System składający się z czujników, kamer, radarów monitoruje obszar martwego pola i ostrzega kierowcę, gdy w obszarze niewidocznym w lusterku wykryje pojazd.

Układ ostrzegania przed kolizją – (Collision Warning System)

Czujniki radarowe lub kamery monitorują otoczenie wokół pojazdu i ostrzegają o ewentualnym zagrożeniu.

Układ klimatyzacji pojazdu

Kompresor/sprężarka klimatyzacji

Serce układu klimatyzacji, pełni funkcję sprężania oraz pompowania czynnika chłodniczego w gazie do wysokiego ciśnienia. Zbudowany jest z wirnika, w którym odbywa się proces sprężania gazu.

Skraplacz

Miejsce, gdzie gorący gaz zamienia się w ciecz, najczęściej umieszczony jest z przodu pojazdu, zbudowany z cienkich rurek i żeber, co przekłada się na zwiększoną efektywność wymiany ciepła.

Osuszacz

Odpowiedzialny jest za usuwanie wilgoci z czynnika chłodniczego. Najczęściej zbudowany jest z metalowego cylindra z wkładką sorbentową w środku, zdolnej do absorbowania wilgoci. Usuwanie wilgoci zapobiega kondensacji pary wodnej na zimnych powierzchniach, co mogłoby prowadzić do zamrożenia lub korozji.

Zawór rozprężny

Kontroluje przepływ czynnika chłodniczego, obniża jego temperaturę poprzez redukcję ciśnienia z wysokiego na niskie. Zawór rozprężny zbudowany jest z ciasnej dyszy, która powoduje spadek ciśnienia oraz zaworu, pozwalającego na dostosowanie przepływu czynnika chłodniczego do zmieniających się warunków. W systemie ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji odpowiada za regulację przepływu czynnika chłodniczego, co daje możliwość kontroli temperatury w pomieszczeniach.

Parownik

Odpowiada za zmianę czynnika chłodniczego ze stanu ciekłego w gazowy. Najczęściej umieszczony jest wewnątrz nawiewnika lub w pobliżu wentylatora w układzie klimatyzacji samochodowej. Parownik zbudowany jest z cienkich rurek lub kanalików, przez które przepływa czynnik chłodniczy. Funkcjonuje jako wymiennik ciepła, ochładza powietrze poprzez przekazanie ciepła z powietrza przepływającego przez rurki na czynnik chłodniczy.

Układ sterowania

Monitoruje i reguluje parametry (poprzez czujniki temperatury, wilgotności oraz ciśnienia czynnika chłodniczego) w celu utrzymania odpowiednich warunków wewnątrz pojazdu.

Powrót do spisu treściDFXKNf4pKPowrót do spisu treści

Powiązane materiały multimedialne

• Wizualizacja w 2D lub 3D Budowa wybranych podzespołów i zespołów pojazdów samochodowychDJWPXQSSyWizualizacja w 2D lub 3D Budowa wybranych podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych

• Wizualizacja w 2D lub 3D Zasady funkcjonowania i budowa źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowychDo1I8suDAWizualizacja w 2D lub 3D Zasady funkcjonowania i budowa źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych

• Plansza/schemat/grafika interaktywna Przedstawienie rodzajów podzespołów i zespołów pojazdów samochodowychDC6jmVdJAPlansza/schemat/grafika interaktywna Przedstawienie rodzajów podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych