Prezentacja multimedialna

Polecenie 1

Zapoznaj się z multimedium i zdecyduj, czy Achillesa można nazwać wzorem rycerza. Uargumentuj swoją wypowiedź.

Ru60pLQoEauL1

RqEVRqbcQrUIj1

1. slajd. Obraz przedstawia rycerza w zbroi. Mężczyzna siedzi na koniu. Przy pasie, po lewej stronie ma przytroczony długi miecz. Za rycerzem widoczna jest postać diabła. Z jego włosów i brody wyrastają węże. W tle obrazu ukazane są skały. Albrecht Dürer, Rycerz, śmierć i diabeł, 1513 Samo słowo pochodzi od niem. Ritter, jeździec (do polszczyzny przeniknęło za pośrednictwem czeskiego rytirz), nazwa ta obowiązuje od XII/XIII w. Rycerz to członek stanu rycerskiego w społeczeństwie średniowiecznym, wywodzący się ze starszyzny plemiennej i drużynników księcia, obdarzony specjalnymi przywilejami (przede wszystkim ziemią wraz z feudalną władzą nad uprawiającymi ją chłopami), za co był winien swemu suwerenowi posługi wojenne. Rycerstwo, wyłącznie konne, stanowiło zbrojne ramię monarchy. 2. slajd Obraz przedstawia pole bitewne. W lewej części obrazu rozgrywa się bitwa. Na koniach walczą rycerze. Po prawej stronie obrazu, na brzegu lasu leży stos rycerskich ciał. Nieopodal nich leży rycerz zakuty w zbroję. Obok niego klęczy, na lewym kolanie, inny rycerz. Trzyma ręce na sercu. Jean Fouquet, Bitwa pod Roncevaux w 778 roku. Śmierć Rolanda, 1455 r. Z rycerstwa z czasem wyrosła szlachta i ziemiaństwo. W dobie średniowiecza warstwa ta stanowiła elitę społeczną, która wytworzyła swoisty styl życia, etykę i ceremoniał. W kręgu kultury dworskiej, zwłaszcza francuskiej, ukształtował się szerzony przez literaturę wzorzec osobowy doskonałego chrześcijańskiego rycerza (np. w Pieśni o Rolandzie), w którym dzielność, honor, lojalność wobec suwerena współgrały z patriotyzmem i religijną żarliwością; idealny rycerz bronił wdów i sierot, był dworny wobec dam, zawsze postępował etycznie, przestrzegając kodeksu honorowego. 3. slajd Obraz przedstawia wkroczenie wojsk krzyżowców do Konstantynopola. Rycerze w zbrojach i zdobnych szatach wjeżdżają do miasta. W rękach trzymają proporce. Przed nimi klęczą mieszkańcy Konstantynopola, ich gesty zdają się być błagalne. Po lewej stronie klęczy starzec z kobietą, ręką zdaje się odpychać nacierających żołnierzy na koniach. Po prawej stronie, półnaga dziewczyna o długich blond włosach, pochyla się nad trupem młodej kobiety. Dookoła leżą zabici mężczyźni i kobiety. W tle widać miasto i dymy pożarów. Eugène Delacroix, Wjazd krzyżowców do Konstantynopola, 1840 r. Niestety, wizerunek ten był daleki od rzeczywistości, co uwidoczniło się np. w czasie krucjat, na których rycerze zachowywali się niekiedy haniebnie, łącząc godną podziwu waleczność z bezmyślnym, zupełnie niechrześcijańskim okrucieństwem. 4. slajd Obraz przedstawia portret średniowiecznego władcy. To mężczyzna w średnim wieku. Ma na głowie koronę. Nosi ozdobne szaty, zbroję i długą pelerynę. Na lewym ramieniu peleryny wyhaftowany ma biały herb z czerwonym krzyżem. Władca opiera się na prostokątnej, dużej tarczy. Są na niej namalowane różne herby. Nad głową mężczyzny widnieje łaciński napis zapisany pismem gotyckim Edward zwany Czarnym Księciem, między 1430 a 1440 r. Postaci słynnych rycerzy, które zapisały się w historii lub literaturze jest wiele. To między innymi Edward zwany Czarnym Księciem - z dynastii Plantagenetów książę Walii i Akwitanii, który wsławił się w walkach przeciw Francji w wojnie stuletniej (1337–1453). 5. slajd Obraz przedstawia średniowiecznego, młodego rycerza. Jest on ubrany w zdobną szatę z wyhaftowanymi krzyżami. Rękawy zdobią czerwone i granatowe pióra. Na rękach ma rękawice. Lewą ręką podpiera się na włóczni. Rycerz ma przytroczony do pasa miecz. Na głowie mężczyzny widoczny jest wieniec z kolorowych piór i zielonych liści Gotfryd z Bouillon, Maestro del Castello della Manta Kolejną postacią wpisującą się w archetyp rycerza jest Gotfryd z Bouillon - książę Dolnej Lotaryngii, który wspierał cesarza Henryka IV w walce z papieżem Grzegorzem VII, był jednym z wodzów I krucjaty i w 1099 został obwołany władcą Jerozolimy, odrzucił tytuł królewski i przybrał — Obrońcy Grobu Świętego (łac.advocatus Sancti Sepulchri). 6. slajd Zdjęcie przedstawia pomnik mężczyzny na koniu. W prawej ręce trzyma tarczę, w włócznię z proporcem. Koń stoi na cokole na trzech kopytach. Prawe, przednie kopyto ma uniesione. Jego ogon jest także uniesiony Pomnik El Cyda w San Francisco {czytaj: san fransisko], 2007, CC BY-SA 3.0 Ostatnim przykładem jest El Cyd rycerz kastylijski, najsłynniejszy chrześcijański bohater epoki rekonkwisty. Późniejsze epoki (zwłaszcza romantyzm) stworzyły zakorzeniony do dziś w powszechnej świadomości, mocno wyidealizowany obraz, ukazując rycerza jako postać niemal bez skazy – przykładem legendarny król Artur i jego rycerze Okrągłego Stołu czy nasz całkiem historyczny Zawisza Czarny. 7. slajd Obraz przedstawia fragment sceny Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki, na którym znajduje się popiersie rycerza trzymającego włócznię. To Zawisza Czarny. Rycerz ma czarne włosy, brodę i brwi. Twarz ma skupioną, gdyż zaraz wykona cios włócznią. Nosi złotą zbroję, na którą ma narzuconą złoto-granatową pelerynę. Za jego plecami trwa bitwa, widać głowy dwóch rycerzy w połyskujących hełmach}{position#prawo} Jan Matejko, Zawisza Czarny - fragment obrazu Bitwa pod Grunwaldem, 1878 r.

Źródło: domena publiczna.

Polecenie 2

Wypisz przykłady rycerzy znanych ci z literatury i sztuki, a następnie porównaj je z postacią Achillesa.

R1LobaNyPu55g

Ćwiczenie 1

R1YNjHb9Adjjx

Ćwiczenie 2

Zinterpretuj zachowanie Achillesa związane ze śmiercią Hektora, odnosząc je do cnót rycerskich.

R1LobaNyPu55g

Słownik

archetyp

(gr. arche – początek, typos – typ)
1. pierwowzór, prototyp jakiejś postaci, zdarzenia, motywu, symbolu lub schematu;
2. w psychoanalitycznej teorii C. G. Junga: wspólny wszystkim ludziom, dziedziczny wzorzec reagowania i postrzegania świata

krucjata

1. wyprawa wojenna podejmowana w XI–XII w. przez chrześcijaństwo zachodnie w celu zdobycia Ziemi Świętej;
2. każda wyprawa wojenna inicjowana przez papiestwo przeciwko poganom lub przeciwnikom Kościoła;
3. kampania przeciwko komuś lub czemuś

rekonkwista

zbrojna walka państw chrześcijańskich na Półwyspie Iberyjskim w VIII–XV w. w celu odebrania Arabom zajętych przez nich ziem

suweren

w średniowieczu niezależny władca

Ilustracja interaktywna

Dla nauczyciela

Słownik