Detal (extreme close up)

Dzięki użyciu detalu uwaga widza koncentruje się na dowolnym szczególe lub małym obiekcie. W wypadku szczególnie małych elementów można zastosować specjalny obiektyw zwany diopterem. Dzięki temu rodzajowi zbliżenia możemy podkreślić element i zwrócić uwagę na jego znaczenie w filmie.

Zbliżenie (close up)

W zbliżeniu zostaje ukazana twarz aktora, dzięki czemu widz może dostrzec emocje, niuanse gry, zwrócić uwagę na szczegóły, które w planie ogólnym byłyby niewidoczne lub trudne do wychwycenia. Z tego powodu zbliżenie należy stosować wówczas, gdy ma ono znaczenie dla fabuły.

Inną funkcją zbliżenia jest dokładne ukazanie przedmiotu, który chcemy wyeksponować. Ponieważ to szczegóły są najważniejsze, stosując zbliżenie należy ukryć elementy tła, które mogłyby rozpraszać uwagę odbiorcy – można to uzyskać za pomocą rozmycia drugiego planu.

Średnie zbliżenie (medium close up)

To ujęcie postaci od barków lub klatki piersiowej w górę. Przy średnim zbliżeniu drugi plan zazwyczaj pozostaje nieostry, co pozwala skupić się na postaci aktora. Jego związek z widzem jest dzięki temu bardziej bezpośredni.

Plan średni (medium shot)

W planie średnim postaci są ukazane od talii w górę przy jednoczesnym zaprezentowaniu części otoczenia. Jest szerszy niż średnie zbliżenie, a gdy ukazuje grupę kilku postaci, można ukazać relacje pomiędzy nimi, sytuację rozmowy do momentu, gdy staje się coś ważnego, a wtedy przechodzimy do zbliżenia. Plan ten jest często stosowany przy kręceniu ujęć podwójnych, grupowych oraz przez ramię.

Plan amerykański (medium long shot)

W planie amerykańskim postaci widoczne są od kolan w górę. Zaczęto go stosować w amerykańskich westernach. Najczęściej używa się go w ujęciach grupowych oraz podwójnych, umożliwia bowiem pokazanie kilku osób w kadrze. Ze względu na szerokie pole widzenia powinien dominować w filmie nad zbliżeniami.

Plan ogólny (long shot)

Z tego planu najczęściej korzysta się na początku sceny, pozwala on bowiem zorientować się w specyfice miejsca, gdzie toczy się akcja. Przedstawia on całą sylwetkę postaci wraz z jej otoczeniem, co uniemożliwia dostrzeżenie mimiki czy szczegółów. Jest również odpowiedni do ukazywania scen z udziałem grupy ludzi, umożliwia ukazanie relacji pomiędzy nimi. Podobnie jak plan amerykański, również ogólny powinien dominować w filmie nad zbliżeniami ze względu na szerokie pole widzenia.

Plan totalny (extreme long shot)

To plan szerszy niż ogólny, skoncentrowany na przestrzeni. Nawet jeśli ukazuje ludzi, to są oni zdominowani przez otoczenie. Plan totalny ukazuje skalę miejsca akcji – np. ogrom przestrzeni, samotność człowieka – ale służy także do ukazania dużych grup ludzi, np. w scenach bitewnych.

Ujęcie przez ramię/kontrplan (over the shoulder, ots)

W tym typie ujęcia kamera jest umiejscowiona za ramieniem jednej z filmowanych postaci, która jest odwrócona, druga – jej rozmówca – ukazana jest natomiast twarzą do obiektywu. W przypadku tego ujęcia najczęściej stosuje się plan średni lub któreś ze zbliżeń. Największą uwagę przyciąga postać zwrócona twarzą do kamery – to z nią widz może nawiązać relację i wczuć w emocje, które przeżywa.

Ujęcie sytuujące (establishing shot)

Zazwyczaj realizuje się je w plenerze, stosując plan ogólny bądź totalny. Umożliwia zaprezentowanie miejsca akcji. Dzięki umieszczeniu go przed sceną, w której rozgrywa się akcja, tworzy się iluzję, że wydarzenia mają miejsce w zaprezentowanych okolicznościach – niezależnie od tego, gdzie były nagrywane w rzeczywistości.

Odwrotną funkcją ujęcia sytuującego jest odsłaniająca – początkowo śledzimy przybycie postaci do danego miejsca, a dopiero później dowiadujemy się, co to za przestrzeń. Nie każde miejsce akcji musi być sytuowane, nie każde bowiem jest znaczące samo w sobie lub istotne dla fabuły.

Ujęcie subiektywne (subjective shot)

Ten typ ujęcia umożliwia widzom patrzenie na wydarzenia oczami postaci, która bierze w nich udział. Uzyskuje się to np. poprzez kompozycję kadru oraz za pomocą innych postaci, które patrzą w obiektyw czy zwracają się bezpośrednio do kamery. Z jednej strony daje to iluzję uczestnictwa w akcji, z drugiej jednak odbiera bezpieczną pozycję oglądania obrazu z dystansu.

Ujęcie podwójne (two shot)

Ujęcie to obejmuje dwie postaci, zazwyczaj jest realizowane w planie amerykańskim, średnim lub w średnim zbliżeniu. Służy ukazaniu relacji pomiędzy bohateram, którzy znajdują się zazwyczaj w jakiejś interakcji, np. w rozmowie.

Ujęcie grupowe (group shot)

Z tym ujęciem mamy do czynienia wtedy, gdy w kadrze znajdują się co najmniej trzy osoby. By objąć taką grupę, używa się planu średniego, amerykańskiego lub ogólnego. Dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu postaci w kadrze możemy zasugerować relacje, jakie między nimi panują – konflikty, dominację którejś ze stron czy uczucia.

Ujęcie przekoszone (canted shot)

To inaczej ujęcie ukośne, polegające na odchyleniu kamery w taki sposób, że linia horyzontu nie jest równoległa do dolnej granicy kadru. Dzięki takiemu zabiegowi możemy uzyskać efekt chaosu, zagubienia, dezorientować widza. Pozwala on również na zasugerowanie niestabilności psychicznej jednej z postaci lub przeciwnie – tego, że wydarzenia, w których uczestniczy, są w jakiś sposób nienormalne.

Ujęcie symboliczne (emblematic shot)

Za pomocą prostego ujęcia symbolicznego można oddać złożone treści, które skłaniają widza do refleksji. Pewien konkretny obraz zyskuje dodatkowe wymiary, sensy, które mogą być interpretowane. By zastosować ten typ ujęcia, należy wiedzieć, co chcemy przekazać, być świadomym przesłania sceny. Zazwyczaj ujęcie symboliczne służy do otwarcia lub zamknięcia znaczącej sceny lub sekwencji scen.

Ujęcie abstrakcyjne (abstract shot)

Geneza ujęcia sięga filmów awangardowych i eksperymentalnych lat 20. XX wieku. Stopniowo zaczęło pojawiać się także w filmach głównego nurtu, urozmaicając obraz. W ujęciach abstrakcyjnych kładzie się nacisk na kolory, kształty, kompozycję kadru, a niekoniecznie na dosłowną zawartość. Przedstawia np. zniekształcony przedmiot lub tylko jego fragment, co uniemożliwia jego rozpoznanie.

Makro (macro shot)

Ujęcia makro to detale, które są szczególnie przydatne przy ukazywaniu drobnych elementów danego przedmiotu czy postaci. Makrozbliżenia umieszcza się na końcu serii ujęć, które stopniowo przybliżają się, stając się coraz ciaśniejsze. Stosuje się je wówczas, gdy chcemy pokazać jakiś przedmiot, którego znaczenie widz pozna dopiero w dalszej części filmu.

Transfokacja (zoom shot)

Transfokator nazywany jest także zoomem. Stosuje się go np. w filmach akcji podczas kręcenia z ręki. Jego użycie pozwala na dynamiczną zmianę pola widzenia bez konieczności ruszania kamery czy zmiany obiektywu. Dzięki temu perspektywa pozostaje niezmienna, inaczej niż przy jeździe kamery. Gdy kamera się porusza, widz ma wrażenie, że porusza się razem z nią – przy użyciu zooma to przedmiot zdaje się przybliżać lub oddalać.

Panorama pozioma (pan shot)

Ujęcie panoramiczne polega na obróceniu kamery wokół jej własnej pionowej osi, w lewo bądź w prawo. Ujęcie to stosuje się, by śledzić postać na ekranie lub przenosić się z jednej postaci do drugiej. Ujęcie panoramiczne zachowuje ciągłość akcji, czasu i przestrzeni. Z tego powodu może być przydatne do filmowania idącej postaci, by pokazać, ile czasu zabiera jej pokonanie drogi albo do ukazania jakiejś sceny, np. kłótni, której spójność jest szczególnie ważna dla akcji.

Panorama pionowa (tilt shot)

Ujęcie panoramiczne polega na obróceniu kamery wokół jej własnej poziomej osi. Służy ono zazwyczaj usytuowaniu akcji – przesunięcie kamery w dół odsłania miejsce, w którym rozgrywa się dana scena, zaś przesunięcie jej w górę pozwala na przejście od postaci – bohatera sceny – do otoczenia, w którym się znajduje. Panorama pionowa, podobnie jak pozioma, pozwala na zachowanie ciągłości akcji, czasu oraz miejsca, powinno się ją zatem stosować tam, gdzie taki zabieg będzie potrzebny i znaczący.

Ujęcie z wózka (dolly shot)

Po umieszczeniu kamery na specjalnej platformie można dokonywać ujęć z wózka, czyli takich, które wymagają jazdy kamery. Za sprawą jej przemieszczania się zmienia się perspektywa, a co za tym idzie – kompozycja kadru. Widz ma więc wrażenie, że to on się porusza – co stanowi zasadniczą różnicę między tym ujęciem a transfokacją, czyli zoomem. Ujęcia z wózka używa się, by odsłonić lub zasłonić jakąś sytuację. Wzmaga to też dramatyzm danej sceny, buduje napięcie.

Efekt vertigo (dolly zoom shot)

Ujęcie z efektem vertigo polega na połączeniu najazdu kamery na wózku i zastosowania zooma do tyłu bądź przeciwnie – odjazdu kamery i zooma do przodu. Dzięki temu zachowujemy wielkość obiektu w kadrze przy jednoczesnej zmianie tła – zbliża się ono lub oddala. Efekt ten stosuje się w scenach, w których dzieje się coś wyjątkowo znaczącego dla fabuły – gdy bohater zdaje sobie z czegoś sprawę, gdy coś go zaskakuje – ma bowiem szczególnie niepokojący wydźwięk.

Jazda towarzysząca (tracking shot)

W przypadku tego ujęcia kamera porusza się razem z obiektem, śledząc jego ruch. Może przemieszczać się równolegle – wówczas dynamika kompozycji jest największa – z przodu bądź z tyłu. Jest to – w odróżnieniu od ujęcia z wózka – ruch umotywowany, podążamy bowiem śladami bohatera.

Ujęcie ze steadicamu (steadicam shot)

Ujęcie ze steadicamu to ujęcie z ręki, jednak z zastosowaniem specjalnego stabilizatora obrazu. Pozwala to na ominięcie ograniczeń, jakie wymuszają wózki – nie jest możliwe ich użycie np. na schodach – a jednocześnie na zachowanie jakości obrazu.

Urządzenie to, które składa się z kamizelki operatora, wyważonego ramienia i kolumny pod kamerę, tłumi wszelkie drgania, pozwala płynnie prowadzić kamerę i poruszać się w nieograniczony sposób. Ujęcia te stosowane są zazwyczaj wtedy, gdy zachowanie ciągłości akcji jest istotne dla fabuły.

Ujęcie z kranu (crane shot)

Kran zdjęciowy, czyli żuraw, to urządzenie, które umożliwia kamerze płynny ruch w pionie, poziomie lub w obu płaszczyznach jednocześnie. Ruch ten może obejmować nawet kilkanaście metrów. Ujęcie to zazwyczaj stosuje się, by ukazać otoczenie, stąd często umieszcza się je na początku sceny. Zastosowanie go w odwrotnym kierunku pozwala na przejście od planu ogólnego do wyizolowania postaci w kompozycji.