PROGRAM ĆWICZENIOWY DO PROJEKTOWANIA

Spis treści

• Program ćwiczeniowy do projektowania leja protezy przy amputacji na poziomie przedramienia2Program ćwiczeniowy do projektowania leja protezy przy amputacji na poziomie przedramienia

• Samouczek2Samouczek

  • Kikuty przedramienia4Kikuty przedramienia

  • Charakterystyka lejów protezowych5Charakterystyka lejów protezowych

Program ćwiczeniowy do projektowania leja protezy przy amputacji na poziomie przedramienia

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Samouczek

Kikuty przedramienia

Poziomy amputacji

W wyniku amputacji w obrębie przedramienia uzyskuje się kikuty:

1. bardzo krótkie,

2. krótkie,

3. długie (średnie).

RlwPru4mKn85W

Grafika przedstawia szkielet kończyny górnej. Na rycinie zaznaczono rejony amputacji skutkującej powstaniem bardzo krótkiego, krótkiego i długiego kikuta przedramienia. Bardzo krótki kikut powstaje po amputacji w okolicy stawu łokciowego. Krótki kikut występuje po amputacji w jednej trzeciej długości przedramienia. Długi kikut powstaje po amputacji w dalszych dwóch trzecich długości przedramienia.

Długość kikuta przedramienia, również procentową, określa się w oparciu o długość anatomiczną przedramienia. Istnieje wiele procedur sposobu mierzenia długości przedramienia, a tym samym również jego kikuta:

• od wyrostka łokciowego do wyrostka rylcowatego kości łokciowej (lub końca kikuta),

• od kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej do wyrostka rylcowatego kości łokciowej (lub końca kikuta),

• od kłykcia bocznego kości ramiennej do wyrostka rylcowatego kości promieniowej (lub końca kikuta).

R1DXgdHTo501I

Grafika przedstawia szkielet przedramienia. Na rycinie zaznaczono nadgarstek i łokieć oraz wskazano długość kości promieniowej i kości łokciowej. Obie długości mierzone są od łokcia do nadgarstka.

Określanie długości procentowej kikuta przedramienia:

Kikut bardzo krótki przedramienia

• kikut długości do 35% pierwotnej długości przedramienia,

• zachowana zostaje ruchomość stawu łokciowego.

R1bxr8HJMUyVN

Grafika i zdjęcie przedstawiające pacjenta z bardzo krótkim kikutem przedramienia.

Kikut krótki przedramienia

• kikut długości od więcej niż 35% do mniej niż 55% pierwotnej długości przedramienia.

  R1AEm1SXsXfeF

  Grafika i zdjęcie przedstawiające pacjenta z krótkim kikutem przedramienia.

  

Kikut długi przedramienia

• długość kikuta od 90% do 55% pierwotnej długości przedramienia,

• zapewnia dobrze zachowane ruchy pronacji i supinacji.

  RBmyLdxPnyH9C

  Grafika i zdjęcie przedstawiające pacjenta z długim kikutem przedramienia.

  

RnRVotfFPxOe4

Grafika przedstawia poziomy amputacji w obrębie przedramienia o przykładowej długości dwudziestu pięciu centymetrów. Na rycinie oznaczono orientacyjną długość kikutów i ich możliwości rotacyjne. Bardzo krótki kikut charakteryzuje się długością do dziewięciu centymetrów oraz brakiem rotacji, podczas gdy normalna rotacja wynosi pięćdziesiąt pięć stopni. Kikut krótki charakteryzuje się długością od dziewięciu do czternastu centymetrów i rotacją sześćdziesięciu stopni; normalna rotacja to sto stopni. Kikut średni charakteryzuje się długością od czternastu do dwudziestu centymetrów oraz rotacją stu stopni; normalna rotacja to sto czterdzieści stopni. Kikut długi charakteryzuje się długością od dwudziestu do dwudziestu pięciu centymetrów oraz rotacją stu dwudziestu stopni, podczas gdy normalna rotacja to sto osiemdziesiąt stopni.

Ocena stanu kikuta

Cechy kikuta dobrze przygotowanego do protezowania:

• Optymalna długość – 2/3 długości przedramienia. Długość ma znaczenie dla manipulowania protezą. Im dłuższy kikut, tym ruchy obrotowe pronacji i supinacji są bardziej zachowane.

• Dobry stan umięśnienia kikuta.

• Kształt łagodnie ściętego stożka

• Dobra reakcja na ucisk po stronach bocznych oraz na szczycie kikuta.

• Brak dolegliwości bólowych.

• Brak ograniczenia ruchów w stawach łokciowym i ramiennym.

Przykładowe cechy problematycznego kikuta podudzia:

• Zbyt krótki kikut – ograniczone możliwości doboru elementów do konstruowania protezy. Za krótki kikut ogranicza możliwości osadzenia kikuta w leju protezowym, co skłania do potraktowania kończyny jako długiego kikuta ramienia.

• Mięśnie po amputacji niewykonujące pracy zanikają. Jednocześnie bardziej uwydatniają się elementy kostne, naczynia i nerwy nie są dostatecznie osłonięte. Pojawiają się trudności w dopasowaniu leja.

• Kształty problematyczne powstałe np. w wyniku amputacji pourazowej.

• Dolegliwości bólowe mogą być spowodowane przez: wyrośla kostne, zbliznowacenia, stany zapalne, nerwiaki.

• Ograniczenie ruchów w stawach, przykurcze. Utrudniają sterowanie protezą roboczą i wymuszają stosowanie rozwiązań kosmetycznych w zaopatrzeniu pacjenta.

Ukształtowanie kikuta przedramienia ma znaczenie dla osadzenia kikuta w leju protezowym i manipulowania protezą przy jak największym zachowaniu ruchów obrotowych. W przypadku protez roboczych istotna jest również sprawność obręczy barkowej, która za pomocą zawieszenia uczestniczy w uruchamianiu końcówek roboczych. Dla obsługi protez bioelektrycznych ważna jest siła mięśni antagonistycznych. W protezie kosmetycznej wyposażonej w dłoń kosmetyczną pacjent w miarę możliwości wykorzystuje zachowane ruchy pronacji i supinacji oraz sprawność zachowanych stawów.
Przy modelowaniu leja przedramienia należy uwzględnić miejsca wymagające odciążenia.

Przy dłuższych kikutach spłaszcza się koniec kikuta dla lepszej stabilizacji w leju.

RApIIJa6PpO9Y

Zdjęcie pacjenta z długim kikutem przedramienia. Na rycinie znajdują się dwie strzałki wskazujące na centralną część przedramienia pacjenta.

Wymiarowanie

Miary na wykonanie leja protezowego przedramienia pobiera się za pomocą klasycznej miary gipsowej albo przy użyciu skanera. Kontrolnie dokonuje się pomiaru obwodów i wymiarów pionowych.

Długość kikuta przedramienia można określić również w pozycji zgięcia stawu łokciowego i rotacji pośredniej jako:

• funkcjonalną – od nadkłykcia kości ramiennej do końca kości przedramienia kikuta,

• aktualną – od nadkłykcia kości ramiennej do końca tkanek miękkich kikuta.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Charakterystyka lejów protezowych

Leje protezowe przedramienia

Lej protezowy jest podstawowym elementem konstrukcyjnym protezy. Zadaniem leja jest:

• osadzenie i utrzymanie protezy na kikucie,

• przenoszenie obciążeń,

• przekazywanie ruchów kikuta na protezę,

• zapewnienie użytkownikowi komfortu.

W zależności od poziomu amputacji w obrębie przedramienia wyróżnia się leje protezowe na:

1. bardzo krótki kikut przedramienia,

2. krótki kikut przedramienia,

3. długi kikut przedramienia.

W zależności od zastosowanej protezy stosuje się leje (dopasowane do długości kikuta):

1. luźno dopasowane dla protezy roboczej (szczególnie dla amputacji obustronnych),

2. ściśle dopasowane dla protez kosmetycznych i bioelektrycznych.

Każdy pacjent wymaga jednak indywidualnego podejścia w zakresie modelowania i dopasowania leja.
Zakłada się, że im krótszy kikut przedramienia, tym bardziej wykorzystuje się budowę anatomiczną dalszej nasady ramienia. Różnice pomiędzy poszczególnymi lejami odnoszą się do sposobu i zakresu obejmowania okolic kłykciowej kości ramiennej.

Lej na bardzo krótki kikut przedramienia

Krawędzie leja domodelowane są do kłykci kości ramiennej i wyrostka łokciowego. Wycięcie od strony grzbietowej przedramienia wspomaga utrzymanie leja na kikucie, ale ogranicza zgięcie łokcia. Brak ruchów obrotowych.

RkzwplvkTLz8z

Grafika przedstawia człowieka z bardzo krótkim kikutem przedramienia. Na rycinie zamieszczono również trzy zdjęcia leja w widoku z dołu, góry i boku. Dopasowany do kikuta lej jest wykonany z tworzywa sztucznego.

Lej na krótki kikut przedramienia

Krawędzie leja domodelowane są do kłykci kości ramiennej i wyrostka łokciowego. Wycięcie od strony grzbietowej przedramienia przez odsłonięcie przyczepu ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia wspomaga zgięcie łokcia. Ruchy pronacji i supinacji możliwe są przy luźniejszym pasowaniu leja.

Rdl0FVG2cC1kB

Grafika przedstawia człowieka z krótkim kikutem przedramienia. Na rycinie zamieszczono również trzy zdjęcia leja w widoku z dołu, góry i boku. Dopasowany do kikuta lej jest wykonany z tworzywa sztucznego.

Lej na długi kikut przedramienia

Lej obejmuje okolice nadkłykci kości ramiennej. Wycięcie od strony grzbietowej przedramienia przez odsłonięcie przyczepu ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia umożliwia zgięcie łokcia. Ruchy pronacji i supinacji możliwe przy luźniejszym pasowaniu leja.

RXeJfg6g91sCT

Grafika przedstawia człowieka z długim kikutem przedramienia. Na rycinie zamieszczono również trzy zdjęcia leja w widoku z dołu, góry i boku. Dopasowany do kikuta lej jest wykonany z tworzywa sztucznego.

Lej na długi kikut przedramienia z wyłączeniem stawu łokciowego

Lej nie obejmuje okolicy nadkłykciowej kości ramiennej. Możliwe jest swobodne wykonywanie ruchów w stawie łokciowym. Konstrukcją leja nie ogranicza ruchów obrotowych.

RRzi11KHJz8YF

Grafika przedstawia człowieka z długim kikutem przedramienia. Na kikucie zaznaczono struktury kostne ramienia i przedramienia.

R15N09T91Jf5z

Zdjęcia podłużnego leja w widoku z góry, dołu i boku. Lej jest wykonany z tworzywa sztucznego i materiału.

R15QPAPgDdwuv

Zdjęcie leja, z którego powierzchni wystają dwa przewody zakończone elektrodami. Lej jest wykonany z tworzywa sztucznego.

Jeżeli ukształtowanie leja w protezie nie gwarantuje utrzymania leja protezowego na kikucie, stosuje się leje silikonowe z zamkiem lub, w zależności od rodzaju protezy, różne typy zawieszeń, np. paski, zawieszenia szelkowe.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia