PROGRAM ĆWICZENIOWY DO PROJEKTOWANIA

Spis treści

• Program ćwiczeniowy do projektowania leja protezy przy amputacji na poziomie ramienia2Program ćwiczeniowy do projektowania leja protezy przy amputacji na poziomie ramienia

• Samouczek3Samouczek

  • Kikuty ramienia4Kikuty ramienia

  • Charakterystyka lejów protezowych5Charakterystyka lejów protezowych

Program ćwiczeniowy do projektowania leja protezy przy amputacji na poziomie ramienia

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Samouczek

Kikuty ramienia

Poziomy amputacji

W wyniku amputacji na poziomie ramienia uzyskuje się kikuty:

• bardzo krótkie,

• krótkie,

• standardowe,

• długie.

Długość kikuta ramienia, również procentową, określa się w oparciu o długość anatomiczną przedramienia. Procedura mierzenia długości ramienia, a tym samym również jego kikuta, polega na określaniu odległości między:

• wyrostkiem barkowym a kłykciem bocznym kości ramiennej (tzw. długość względna)

lub

• głową kości ramiennej a kłykciem bocznym kości ramiennej (tzw. długość bezwzględna).

Określanie długości procentowej kikuta ramienia

$Długość kikuta [\%] = \frac{Długość kikuta \left[\mathrm{cm}\right]}{Długość ramienia \left[\mathrm{cm}\right]} · 100$

RqZFf0DwwFuci

Grafika przedstawia schemat ramienia człowieka. Na rycinie zaznaczono elementy szkieletu obręczy barkowej i kończyny górnej oraz podano procentowe wartości długości kikutów ramienia.

Kikut bardzo krótki ramienia:

• kikut długości poniżej 30% pierwotnej długości ramienia.

Kikut krótki ramienia:

• kikut długości od 50% do 30% pierwotnej długości ramienia.

Kikut standardowy ramienia:

• długość kikuta od 90% do 50% pierwotnej długości ramienia,

• najbardziej funkcjonalny kikut sięga 10 cm od stawu łokciowego.

Kikut długi ramienia:

• długość kikuta powyżej 90% do 100% długości ramienia.

Ocena stanu kikuta

Cechy kikuta przygotowanego do protezowania:

• długość ma znaczenie dla osadzenia kikuta w leju i manipulowania protezą,

• dobry stan umięśnienia kikuta,

• kształt łagodnie ściętego stożka,

• dobra reakcja na ucisk po stronach bocznych oraz na szczycie kikuta,

• brak dolegliwości bólowych,

• brak przykurczy.

Przykładowe cechy problematycznego kikuta:

• Zbyt krótki kikut – ograniczone możliwości doboru elementów do konstruowania protezy. Za krótki kikut ogranicza możliwości osadzenia kikuta w leju protezowym. Długi kikut ma tendencje do oziębiania się.

• Mięśnie po amputacji niewykonujące pracy zanikają. Jednocześnie bardziej uwydatniają się elementy kostne, naczynia i nerwy nie są dostatecznie osłonięte. Pojawiają się trudności w dopasowaniu leja.

• Kształt „problematyczny” powstały np. w wyniku amputacji pourazowej.

• Dolegliwości bólowe. Mogą być spowodowane przez: wyrośla kostne, zbliznowacenia, stany zapalne, nerwiaki, bóle fantomowe.

• Ograniczenie ruchów w stawach, przykurcze. Utrudniają sterowanie protezą roboczą i wymuszają stosowanie rozwiązań kosmetycznych w zaopatrzeniu pacjenta.

Ukształtowanie kikuta ramienia ma znaczenie dla osadzenia kikuta w leju protezowym i w konsekwencji wykorzystania potencjału łokcia protezowego i końcówek roboczych (dłoni mechanicznej, haka roboczego). Stan umięśnienia decyduje o możliwości zastosowania protez bioelektrycznych i hybrydowych. W przypadku protez roboczych istotna jest również sprawność obręczy barkowej, która za pomocą zawieszenia uczestniczy w uruchamianiu końcówek roboczych. W protezie kosmetycznej skonstruowanej na bazie elementów modularnych pacjent uruchamia bierny przegub łokciowy zdrową ręką. Najbardziej istotne staje się umocowanie protezy na kikucie za pomocą prostego zawieszenia szelkowego.

Przy modelowaniu leja ramienia należy uwzględnić miejsca wymagające odciążenia.

Wymiarowanie

Miary na wykonanie leja protezowego ramienia pobiera się za pomocą klasycznej miary gipsowej albo przy użyciu skanera. Kontrolnie dokonuje się pomiaru obwodów i wymiarów pionowych.

Długość kikuta ramienia można określić również jako:

• funkcjonalną – od wyrostka barkowego łopatki lub dołu pachowego do końca kości ramienia kikuta,

• aktualną – od wyrostka barkowego łopatki lub dołu pachowego do końca tkanek miękkich kikuta.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Charakterystyka lejów protezowych

Leje protezowe ramienia

Lej protezowy jest podstawowym elementem konstrukcyjnym protezy. Zadaniem leja jest:

• osadzenie i utrzymanie protezy na kikucie,

• przenoszenie obciążeń,

• przekazywanie ruchów kikuta na protezę i wykorzystanie potencjału protezy,

• zapewnienie użytkownikowi komfortu.

W zależności od poziomu amputacji w obrębie ramienia wyróżnia się leje protezowe na:

1. bardzo krótki kikut ramienia,

2. krótki kikut ramienia,

3. standardowy kikut ramienia,

4. długi kikut ramienia.

Leje ramienia powinny być dobrze osadzone na kikucie. Elementem podnoszącym możliwości utrzymania leja jest kształt i wielkość jego górnej części. Im krótszy kikut, tym górna część jest bardziej rozbudowana, co z kolei ogranicza ruchomość stawu barkowego.

Każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia w zakresie domodelowania i dopasowania leja. Uzupełnienie części ramiennej w protezie może być wykonane jako:

• lej wewnętrzny ramienia trwale zintegrowany z konstrukcją zewnątrzszkieletową ramienia,

• konstrukcja zewnątrzszkieletowa bez leja wewnętrznego z górną krawędzią dostosowaną do danego typu kikuta.

R1XO8LQSDWAjK

Zdjęcia części ramiennej protezy z lejem wewnętrznym i bez niego. Część ramienna bez leja jest zdecydowanie głębsza, z widocznym dnem leja zewnętrznego.

Lej na bardzo krótki kikut ramienia

Lej szeroko obejmuje częściowo bark, okolice podobojczykową i łopatkę. Zwiększa to stabilizację leja, ale praktycznie wyłącza ruchy stawu barkowego. Ruchomość zostaje ograniczona kosztem utrzymania leja na kikucie i  wykorzystania w przypadku protezy roboczej zawieszenia sterującego ręką protezową i łokciem.

Ry22t5hTxh5Zx

Zdjęcia leja na bardzo krótki kikut ramienia w widoku z góry, przodu i dwóch boków. Lej jest wykonany z tworzywa sztucznego, ma materiałową wyściółkę. Na leju znajdują się: skórzany pasek oraz wystające metalowe elementy.

Krótki lej ramienia

Lej obejmuje okolice barku, łopatki i części podobojczykowej, ale w mniejszym zakresie niż w przypadku bardzo krótkiego kikuta. Ruchomość stawu barkowego jest ograniczona. Przy odwodzeniu kończyny odczuwalny jest z reguły bolesny nacisk na wyrostek barkowy. Zakotwiczenie leja pozwala na dobre wykorzystanie zawieszenia sterującego ręką protezową i łokciem u pacjenta zaopatrzonego w protezę roboczą.

R14uinA630XFA

Zdjęcia leja na krótki kikut ramienia w widoku z góry, przodu i dwóch boków. Na leju wykonanym z tworzywa sztucznego znajduje się skórzany pasek z klamrą.

Standardowy lej ramienia

Lejek można dobrze dopasować na kikucie. Ukształtowanie górnej krawędzi leja pozwala na ruchomość stawu barkowego. W zależności od przypadku można zmodyfikować lej, omijając wyrostek barkowy i wydłużając nieco jego części boczne. Dodatkowo odpowiednio dostosowane zawieszenie wspomaga utrzymanie protezy na kikucie oraz obsługę ręki protezowej i łokcia.

RVSfrI8b4qs1n

Zdjęcia leja na standardowy kikut ramienia w widoku z góry, przodu i dwóch boków. Na leju wykonanym z tworzywa sztucznego znajdują się: skórzany pasek oraz płaskie metalowe elementy.

Długi lej ramienia

Krawędź górna leja nie obejmuje wyrostka barkowego. Kształt ten pozwala na maksymalne odwodzenie ramienia bez kontaktu krawędzi leja z wyrostkiem barkowym. W tym przypadku zabezpieczenie leja przed zsuwaniem stanowi odpowiednio zmodyfikowane zawieszenie protezy. Długość kikuta ogranicza możliwość zastosowania standardowego łokcia protezowego. W tym przypadku zabezpieczenie leja odbywa się za pomocą szyn bocznych z przegubem.

RQ75NG5tvOSXd

Zdjęcia leja na długi kikut ramienia w widoku z góry, przodu i dwóch boków. Na leju wykonanym z tworzywa sztucznego znajduje się skórzany pasek z klamrą oraz podłużny metalowy element.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia