Systemy operacyjne mają wbudowane narzędzia do sprawdzania poprawności plików systemowych. W systemie Windows taka diagnostyka odbywa się automatycznie po niepoprawnym wyłączeniu zasilania komputera np. w wyniku awarii zasilania. W systemie Linux Ubuntu można użyć polecenia FSCK dostępnego w trybie ratunkowym. W systemie Mac OS X sprawdzanie plików systemu odbywa się również automatycznie po uruchomieniu komputera w trybie bezpiecznym.

Oczyszczanie dysku - usuwa niepotrzebne już systemowi pliki. Funkcję tę wywołaj z poziomu podgrupy narzędzia systemowe grupy akcesoria menu start poleceniem oczyszczanie dysku.

Skanowanie dysku - naprawia błędy systemu plików oraz próbuje odzyskać zawartość z uszkodzonych sektorów dysku. (Sektor jest najmniejszym obszarem dysku twardego w którym można zapisać dane.) Funkcję tą wywołaj z poziomu podgrupy narzędzia systemowe grupy akcesoria menu start poleceniem skanowanie dysku.

Defragmentacja dysku - łączy pofragmentowane pliki na dysku twardym zwiększając wydajność systemu. (Fragmentacja oznacza podział zapisanego obszaru dysku twardego na rozłączne fragmenty, co powoduje spadek wydajności komputera). Funkcję tą wywołaj z poziomu podgrupy narzędzia systemowe grupy akcesoria menu start poleceniem skanowanie dysku.

Ważnym parametrem obrazu wyświetlanego na monitorze jest rozdzielczość określona liczbą pikseli w szerokości i wysokości ekranu. Jest to parametr karty graficznej komputera. Już wiesz co to są piksele i w jaki sposób tworzą one obraz cyfrowy. Możesz określić najlepszą dla twojego wzroku rozdzielczość monitora. Zwróć uwagę, że im wyższa rozdzielczość monitora, tym więcej widzisz elementów na ekranie, ale jednocześnie bardziej męczysz wzrok z powodu ich małych rozmiarów.
Do najważniejszych parametrów myszy (urządzenia wskazującego) należą: ustawienie dla osób prawo lub lewo ręcznych oraz szybkość podwójnego kliknięcia.

W przypadku technicznych problemów z komputerem, aby je rozwiązać, może zaistnieć konieczność zalogowania się do systemu operacyjnego w trybie specjalnym. W systemie operacyjnym Windows jest to tryb awaryjny, zaś w Mac OS X – tryb bezpieczny (Safe Boot), a w systemie Linux – tryb ratunkowy. Tryb ten pomaga rozwiązać problemy z programami i sterownikami, (sterownik to program odpowiadający za poprawne działanie urządzenia, umożliwia sterowanie urządzeniem z poziomu systemu operacyjnego).

W protokole IP, każdy komputer posiada 4 bajtowy adres internetowy. Adres ten to duża liczba, która dla ułatwienia zapisu zwykle dzielona jest na cztery bajty np. 204.79.197.200. Adresy IP przyznaje użytkownikowi dostawca Internetu. Z puli adresów IP wydzielono pulę prywatnych adresów IP, które mogą być wykorzystane tylko w sieciach lokalnych.

Bardzo istotnym parametrem decydującym o jakości obrazu jest rozdzielczość. Związana jest ona z liczbą pikseli, w przypadku obrazu wyświetlanego na ekranie monitora, lub liczbą punktów, w przypadku obrazu drukowanego, przypadającą na jednostkę długości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia obrazu. Programy graficzne umożliwiają zmianę rozdzielczości obrazu.
Zmiany rozdzielczości możesz dokonać w niemalże każdym programie przeznaczonym do edycji grafiki rastrowej.

Rozdzielczość wydrukowanego obrazu oznacza liczbę drukowanych punktów przypadających na jednostkę długości obrazu. Długość jest liczona w calach. Jednostką rozdzielczości obrazu wydrukowanego jest dpi. Skrót dpi oznacza liczbę punktów przypadającą na 1 cal długości obrazu: d: dots (punkty), p: per (na), i: inch (cal). Rozdzielczość 1200 dpi oznacza, że na długości 1 cala (ok. 2,5 cm) obrazu znajduje się 1200 wydrukowanych punktów.
Rozdzielczość obrazu wyświetlanego na ekranie oznacza liczbę pikseli przypadających na jednostkę długości obrazu. Długość obrazu również jest liczona w calach. Jednostką rozdzielczości obrazu wyświetlanego na ekranie jest ppi. Skrót ppi oznacza liczbę pikseli przypadającą na 1 cal długości obrazu: p: pixels (piksele), p: per (na), i: inch (cal).

Procesor określany również jako CPU (ang. Central Processing Unit) jest cyfrowym układem scalonym, który pobiera dane z pamięci (rozkazy i argumenty rozkazów programu, który wykonuje). Listę rozkazów, jakie może wykonać procesor określa jego producent. Obecnie w komputerach osobistych najczęściej stosowane są procesory firm Intel i AMD. W komputerach firmy Apple obecnie stosowane są procesory firmy Intel.
Procesor, który zawarty jest w jednym układzie scalonym nazywamy mikroprocesorem. Układ scalony (ang. integrated circuit) to zminiaturyzowany układ elektroniczny zawierający w swym wnętrzu podstawowe elementy elektroniczne, takie jak tranzystory, diody półprzewodnikowe, rezystory i kondensatory). Procesor może zawierać nawet kilka miliardów elementów elektronicznych.

RAM - pamięć operacyjna, o swobodnym dostępie, w której przechowywane są programy i dane. Zawartość pamięci RAM jest przepisywana po pamięci cache umieszczonej wewnątrz procesora lub na zewnątrz, ale tak, aby była ona dostępna dla procesora z ominięciem magistral systemu. Moduły pamięci cache mają dużo mniejszą pojemność od pamięci RAM, lecz są one dużo szybsze. Dzięki szybkości dostępu do nich i ominięciu magistral systemu przyspieszają pracę komputera.

Każde urządzenie zewnętrzne musi posiadać swój układ wejścia - wyjścia. W komputerach montowane są różne gniazda służące do podłączania urządzeń zewnętrznych. Dla komputerów typu PC rozróżniamy:
USB - uniwersalny port, który można wykorzystać do podłączenia do komputera wielu różnych urządzeń (np.: drukarki, kamery wideo, aparatu fotograficznego, telefonu komórkowego, modemu, skanera, klawiatury, myszki, przenośnej pamięci).
PS/2 - port (interfejs) odpowiadający za komunikację komputera PC z klawiaturą i myszą.
RJ‑45 - typ złącza stosowany do komputera z siecią komputerową za pomocą kabla sieciowego.
D‑SUB (15‑bolcowe gniazdo żeńskie) to podstawowe złącze sygnału wideo, które służy do podłączenia analogowego monitora do komputera.
DVI - najczęściej spotykane w dzisiejszych kartach graficznych porty cyfrowo – analogowe (DVI‑I), lub tylko cyfrowe (DVI‑D) służące do podłączenia monitorów LCD (kablem DVI); mogą również służyć do podłączenia monitorów analogowych CRT, jeżeli zostanie dodatkowo zastosowana przejściówka DVI do D‑SUB.
HDMI - multimedialne złącze stosowane nie tylko w kartach graficznych komputerów, ale szeroko wykorzystywane w wielu urządzeniach codziennego użytku.

Wyszukiwanie informacji polega na wpisaniu odpowiednich wyrazów w wyznaczone do tego celu pole. Poszukiwanie informacji nie musi się jednak ograniczać do wpisania kilku słów kluczowych w pole tekstowe wyszukiwarki. Wyszukiwarki udostępniają użytkownikom wiele specjalnych składni języka, umożliwiających znacznie bardziej zaawansowane wyszukiwanie.

Aby wykonać tabelę przestawną
1. Zaznacz tabelę, dowolną komórkę w obszarze danych lub wstaw zakres tabeli do górnego pola okna Tworzenie tabeli przestawnej. Zakresem dla prezentowanego przykładu jest blok komórek A3:D24.
2. Określ miejsce wstawienia tabeli przestawnej lub wskaż jej miejsce w nowym arkuszu.
3. Zaprojektuj tabelę przestawną, wstawiając w puste pola (prawa część ekranu) nazwy pól pierwotnej tabeli (np. Rodzaj drzewa wstaw do Etykiety wierszy, zaś pole Rodzina do Etykiety kolumn, przybliżoną liczbę gatunków wstaw do Wartości).
4. Zwróć uwagę, że w ostatnim wierszu tabeli przestawnej nastąpiło zsumowanie liczby gatunków dla każdej rodziny drzew, a w ostatniej komórce tego wiersza zsumowanie wszystkich gatunków. Możesz podsumować informacje zawarte w tabeli według innego klucza. Poszukaj w swoim programie odpowiedniej funkcji. Na przykład wybierz z listy możliwych podsumowań - licznik. Dzięki takiej zmianie dowiesz się, ile rodzajów drzew występuje w każdej rodzinie.

Informacje zawarte w tabeli przestawnej możesz wzbogacić, tworząc wykres. Wystarczy, że wybierając tabelę przestawną, w jej opcjach wybierzesz wykres przestawny. Metoda postępowania jest identyczna, jak w omawianym wcześniej przykładzie. W efekcie powstaje zarówno tabela przestawna, jak i wykres przestawny. Podobnie jak tabela reaguje on na wszelkie dokonywane zmiany.

To program, który umożliwia wykonanie własnego projektu graficznego, a następnie zapisanie go w lokalizacji swojego komputera, Za jego pomocą możesz:

1. wstawiać i edytować różnego rodzaju kształty,

2. wstawiać i edytować bryły,

3. powlekać kształty różnymi kolorami, wzorami,

4. tworzyć i edytować krzywe,

5. edytować i formatować tekst,

6. wykorzystać dużą liczbę filtrów do zmodyfikowania wstawionych obiektów,

7. grupować obiekty,

8. pracować na warstwach.

Najczęściej wykorzystywanymi programami do tworzenia grafiki wektorowej są: Adobe Illustrator, CorelDRAW, Inkscape, Xara, 3D Studio Max, AutoCAD.

Z reguły do sieci komputerowej jest podłączonych więcej niż dwa komputery oraz inne urządzenia zewnętrzne sieciowe, np. drukarki, skanery.
Sieci komputerowe są tworzone w celu wykonywania, zadań takich jak:

• Wymiana plików między różnymi komputerami,

• Wspólne korzystanie z urządzeń zewnętrznych,

• Nadzór nad uprawnieniami do korzystania z zasobów sieci,

• Wykonywanie programów na innym komputerze,

• Komunikowanie się pomiędzy użytkownikami.

Twórcy sieci założyli pewne warunki, jakie musi ona zapewnić. Te warunki to:

• Gwarancja prawidłowej pracy sieci mimo awarii części połączeń i komputerów,

• Możliwość podłączania komputerów różnych typów,

• Automatyczne wykrywanie awarii i przesyłanie danych pozwalające na omijanie niesprawnych fragmentów sieci,

• Rozbudowa sieci poprzez podłączanie jednego komputera kolejnej sieci lokalnej.

Sieci komputerowe ze względu na zasięg dzielą się na

• LAN – sieci lokalne (Local Area Network), służące do łączenia wielu urządzeń, na małych obszarach, np. w domu, biurze, zakładzie produkcyjnym.

• MAN – sieci miejskie (Metropolitan Area Network) używane dosyć rzadko, głównie w wielkich metropoliach.

• WAN – sieci rozległe (Wide Area Network), które służą do połączeń między komputerami na wielkich odległościach, wykraczające poza obszar miast, gmin, województw.

Każde urządzenie zewnętrzne komunikuje się z komputerem za pomocą swojego układu wejścia/wyjścia.
Urządzenia te można podzielić na:
•urządzenia jednokierunkowe - tylko wejścia, np. klawiatura,
•urządzenia jednokierunkowe - tylko wyjścia, np. monitor,
•urządzenia dwukierunkowe wejścia/wyjścia/ np. pamięć zewnętrzna.

Internet jest olbrzymim źródłem wszelkich informacji dotyczących naszego codziennego życia znajdujących się na tzw. stronach WWW (z jęz. ang. World Wide Web). Dzięki prostemu sposobowi dostępu do zgromadzonych na stronach internetowych zasobów, mających postać, między innymi, zdjęć, tekstu, muzyki, możliwe jest korzystanie z nich przez każdego z nas.

Wystarczy napisać formułę obliczającą kwotę wydanych pieniędzy za pierwszy artykuł, a następnie formułę tę skopiować do pozostałych komórek. Następnie dodać wszystkie wartości, stosując funkcję sumowania. Na końcu trzeba obliczyć łączną kwotę przeznaczoną na zakup produktów

Każdy program przeznaczony do projektowania arkuszy kalkulacyjnych umożliwia tworzenie wykresów. Odszukaj w swoim programie odpowiednie polecenia, które do tego służą. Zwróć uwagę, jakie typy wykresów oferuje twój program. Sprawdź, czy są wśród nich wykresy słupkowe, kolumnowe, kołowe, liniowe, punktowe i inne. Tworząc wykres, sprawdź, który typ według ciebie jest najbardziej dostosowany do rodzaju danych. Wybierz go do graficznego zilustrowania zadania.

Aby dodać tytuł wykresu w programie:

1. Kliknij w wykres.

2. Odszukaj polecenie dodawania tytułu do wykresu, a następnie określ jego położenie.

3. Wpisz tytuł wykresu w wyznaczone pole.

Aby wstawić wykres do slajdu o pustym układzie:

• Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić wykres.

• Odszukaj narzędzie do wstawiania wykresów.

• Wybierz typ wykresu i do tabeli wpisz dane.

• Na slajdzie pojawi się wykres.

• W miarę potrzeby zmień rozmiar wykresu i położenie na slajdzie.

Animacja wykorzystana w przemyślany sposób jest doskonałym sposobem na zwrócenie uwagi odbiorcy na ważne informacje, zdjęcia umieszczone w prezentacji oraz na uatrakcyjnienie przekazu. Obiektom umieszczonym na slajdzie możesz dodawać wiele animacji. Z poprzednich klas wiesz, że ilość tych efektów należy ograniczać.
Do efektów wyróżnienia zalicza się między innymi zmianę kolorystyki, obracanie, ściemnianie i rozjaśnianie. Efekty wyjścia charakteryzują się tym, że obiekt po wykonaniu wybranej animacji znika ze slajdu. Programy różnią się ilością i rodzajem tych efektów.
Aby dodać efekt wyróżnienia i wyjścia:

• Zaznacz element, któremu chcesz dodać efekt wyróżnienia.

• Odszukaj efekty wyróżnienia i wybierz jeden z nich, np. Zwiększanie.

• Wybierz narzędzie Dodaj animację.

• Odszukaj wyróżnienie, np. Kolor czcionki i wybierz kolor wyróżnienia.

• Zaznacz kolejny obiekt.

• Postępuj zgodnie z kolejnością działań dla pierwszego elementu.

• Zaznacz element graficzny.

• Dodaj dowolną animację wyjścia.

• Uruchom pokaz i sprawdź uzyskany efekt.

Treści przedstawione w prezentacji mogą odwoływać się do informacji źródłowych znajdujących się na stronach internetowych. Dlatego powinny się w niej znaleźć mechanizmy, pozwalające oglądającemu połączyć się z wybranymi stronami. Takie właśnie zastosowanie mają również hiperłącza, które możesz samodzielnie zaprojektować w swojej prezentacji.
Aby wstawić do prezentacji hiperłącze do strony internetowej:

• Zaznacz obiekt, do którego ma zostać wstawione hiperłącze.

• Wybierz narzędzie do wstawiania hiperłączy.

• Zaznacz odpowiednie polecenie.

• Skopiuj adres strony internetowej i wklej go w oknie adresu lub wpisz samodzielnie.

• Wyświetl pokaz i sprawdź działanie wstawionych linków.

W bazie danych informacje są zapisywane w podobnej strukturze danych jak w arkuszu kalkulacyjnym. Dane zapisywane są w tabelach. Baza danych może zawierać wiele tabel. Tabela musi mieć swoją niepowtarzalną nazwę w bazie danych. Tabela składa się z pól, które odpowiadają kolumnom w arkuszu kalkulacyjnym, a dane gromadzone są w wierszach, które nazwane są rekordami. Rekordy nie mają, w odróżnieniu od arkusza kalkulacyjnego, swojego numeru wiersza i mogą być wprowadzane do tabeli w dowolnej kolejności.
Informacje zapisane w arkuszu kalkulacyjnym, można zapisać w ten sam sposób również w bazie danych.

Wykresy, które wykonujesz często nie odpowiadają twoim wyobrażeniom. Utworzony wykres możesz zmodyfikować, głównie w zakresie:

1. Zmiany typu wykresu.

2. Zmiany kolorystyki wykresu i jego tła.

3. Zmiany sposobu przedstawiania wykresu.

4. Wprowadzenia dodatkowych opisów, tytułów i oznaczeń.

5. Wprowadzenia dodatkowych linii siatki.

6. Sformatowania czcionki.

7. Dodania lub usunięcia legendy.

8. Zmiany układu graficznego wykresu (zmiany położenia poszczególnych elementów, na przykład legendy).

Dla zwiększenia czytelności wykresu należy zadbać nie tylko o wygląd samego wykresu, ale również o czytelność występujących na nim opisów. Zwróć uwagę na tytuł wykresu, opis jego osi, usytuowanie legendy, która nie zawsze jest potrzebna na wykresie . W wielu przypadkach istotne są etykiety danych lub dodatkowe linie siatki. Zastosowanie tych wszystkich elementów nie może zakłócać czytelności wykresu i należy wcześniej przemyśleć, czy istnieje konieczność ich wstawienia do wykresu.

Po wskazaniu wykresu możesz zmienić jego typ na przykład na kołowy. Zwróć uwagę na typy wykresów i zawarte w każdym typie ich rodzaje. Wśród bogatej galerii rodzajów wykresów są zarówno wykresy płaskie, jak i wykresy prezentujące dane przestrzennie. Zanim dokonasz zmiany przyjrzyj się im dokładnie i pomyśl, który z nich najlepiej zaprezentuje twoje dane.

Podobnie, jak w tabelach tworzonych w edytorze tekstu, możesz uporządkować dane w sposób rosnący lub malejący oraz zastosować kilka poziomów sortowania względem wartości wyznaczonych przez ciebie pól.
Aby uporządkować dane w tabeli :

1. Zaznacz blok komórek, który chcesz uporządkować, a więc posortować.

2. Odszukaj funkcję sortowania i uruchom ją.

3. W oknie funkcji sortowania, sprawdź, czy zostało zaznaczone pole, że tabela posiada nagłówki. Komórki nagłówka tabeli nie będą sortowane, ich wartości stanowić mogą kryteria sortowania danych.

4. Wybierz kryterium sortowania

5. Zatwierdź wprowadzone kryteria i polecenie sortowania.

Możliwości filtrowania danych pozwolą ci wyświetlić wybrane rekordy bazy według określonego kryterium.

1. Załóż filtry w wierszu nagłówkowym. Odszukaj polecenia filtru. Narzędzia do filtrowania, podobnie jak do sortowania, znajdują się w grupie narzędzi Dane. Pamiętaj, aby w czasie wykonywania tej operacji jedna z komórek tego wiersza była aktywna. Zastosowanie polecenia filtruj spowoduje powstanie rozwijanych list (można je rozwinąć, klikając w strzałkę na wybranej komórce w nagłówku tabeli).

2. Kliknij w strzałkę filtrowanej kolumny i rozwiń listę możliwości filtrowania. Zaznacz interesujące cię wartości.

3. Po zatwierdzeniu operacji otrzymasz tabelę tylko z interesującymi cię wynikami.

Klawisz tabulatora (Tab) powoduje przesunięcie kursora tekstowego do domyślnego punkt tabulacji. Domyślne (standardowe) punkty tabulacji rozmieszczone są, co 1,25 cm na całej długości linijki i są na niej zaznaczone małymi kreskami lub odpowiednimi znacznikami. Aby to zobaczyć, należy włączyć widok linijki. Każde kolejne użycie klawisza Tab powoduje przesunięcie kursora tekstowego do kolejnych punktów tabulacji.
Często domyślne ustawienia tabulatora okazują się niewystarczające. Wówczas należy ręcznie wstawić dodatkowe punkty tabulacji.

Wstawienie elementów graficznych np. obrazków, zdjęć, rysunków czy ClipArtów ożywi i uatrakcyjni wygląd dokumentu tekstowego. Wstawiona grafika może być umieszczona w tekście na wiele sposobów.
Często zachodzi potrzeba przedstawienia tekstu (danych) w czytelny i uporządkowany sposób. Wymaga to zastosowana w tekście dodatkowych narzędzi. Jednym z nich są tabele. Prezentacja tekstu (danych) w ujęciu tabelarycznym poprawia jego przejrzystość.
Tabele mogą zawierać tekst, dane liczbowe a nawet elementy graficzne.

Bardzo istotnym parametrem decydującym o jakości obrazu jest rozdzielczość. Związana jest ona z liczbą pikseli, w przypadku obrazu wyświetlanego na ekranie monitora, lub liczbą punktów, w przypadku obrazu drukowanego, przypadającą na jednostkę długości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia obrazu. Programy graficzne umożliwiają zmianę rozdzielczości obrazu.
Zmiany rozdzielczości możesz dokonać w niemalże każdym programie przeznaczonym do edycji grafiki rastrowej.

Przypis to dodatkowa informacja zapisana u dołu strony lub na końcu dokumentu, odnosząca się do konkretnego fragmentu tekstu, wyrazu lub zwrotu. Autorzy dokumentów tekstowych umieszczają w przypisie m.in. objaśnienia, komentarze, odwołania do źródeł informacji.
Jeśli twój dokument tekstowy powstaje w oparciu o materiały źródłowe, dane liczbowe lub w tekście wykorzystujesz np. cytaty, zastosuj przypisy w celu wskazania źródła informacji.
Aby wstawić przypis dolny do wybranego fragmentu tekstu:

• Ustaw kursor na końcu wyrazu, przy którym chcesz umieścić przypis.

• Odszukaj i wybierz polecenie Wstaw przypis dolny. Kursor tekstowy zostanie automatycznie przeniesiony do dołu strony, obok numeru przypisu. Ten sam numer przypisu zostanie dopisany w tekście do wyrazu, z którego wykonano odniesienie.

• W edytorze MS Word 2013 opcje przypisów dolnych i końcowych znajdują się w zakładce Odwołania.

• W edytorze Writer LibreOffice opcje przypisów dolnych i końcowych znajdują się w menu Wstaw.

• Uzupełnij informacje o danych źródłowych.

• Kiedy skończysz wróć do tekstu głównego i kontynuuj pisanie. Kolejne przypisy będą automatycznie numerowane.

• Jeśli w przyszłości wrócisz do tekstu i dodasz nowe przypisy, numeracja zostanie automatycznie uporządkowana.

Aby wstawić przypis końcowy:

• Ustaw kursor na końcu wyrazu, przy którym chcesz umieścić przypis.

• Odszukaj polecenia Wstaw przypis końcowy. Po uruchomieniu polecenia kursor tekstowy zostanie automatycznie przeniesiony na ostatnią stronę dokumentu.

• Uzupełnij informacje o danych źródłowych.

Ważnym elementem, jaki powinien pojawić się w dokumentach kilkustronicowych, jest numeracja stron. Numer strony może być wstawiony w obszarze nagłówka lub stopki lub w innym, dowolnym miejscu dokumentu. Każda zmiana ilości stron w dokumencie spowoduje natychmiastową aktualizację numerów stron.
Aby wstawić w dokumencie numery stron:

• Odszukaj narzędzia Numer strony i wybierz odpowiedni styl.

• W edytorze Writer narzędzie to znajduje się w menu Wstaw.

W edytorze Word numery stron możesz również wprowadzić podczas edycji nagłówka/stopki.
Numery stron możesz umieścić w różnych miejscach stopki np. po środku, z prawej lub lewej strony.

• Zastosowanie opcji Inna zawartość na stronach parzystych i nieparzystych zmieni położenie numeracji stron w przypadku, jeśli chcesz, by numery były umieszczone po zewnętrznych stronach kart. Jest to ważne w przypadku dwustronnego drukowania.

Podczas tworzenia dokumentów kilkustronicowych często zachodzi potrzeba dodania na kolejnych stronach pewnych, powtarzających się elementów np. takich jak: tytuł dokumentu, informacja o autorze, numer strony, logo firmy czy jej dane adresowe. Do tego celu wykorzystuje się górną i dolną część strony, zlokalizowaną w obszarze marginesów, tzw. nagłówek (główka) i stopka. Umieszczenie tekstu czy grafiki w nagłówku lub stopce na jednej stronie spowoduje, że te same elementy pojawią się na pozostałych stronach dokumentu.
Niektóre edytory tekstu mają wbudowaną kolekcję stylów nagłówków i stopek gotowych do wykorzystania w dokumencie. Jeżeli nie chcesz skorzystać z gotowych stylów lub nie są one dostępne w edytorze, samodzielnie opracuj wygląd nagłówka i stopki dla twojego dokumentu.

Jak już wiesz, kilkustronicowe dokumenty wymagają szczególnego opracowania. Staraj się, aby twoje teksty wyglądały elegancko i profesjonalnie. W tym celu możesz zastosować kilka dodatkowych operacji np. wstawić do dokumentu stronę tytułową wykorzystując funkcje i szablony edytora tekstu.
Aby wstawić do dokumentu pustą stronę, jako stronę tytułową:

• Ustaw kursor tekstowy w miejscu, powyżej którego chcesz wstawić nową stronę.

• Odszukaj i wybierz odpowiednie narzędzia:

W edytorze MS Word 2013 narzędzia Pusta strona, Strona tytułowa i Podział strony znajdują się w zakładce Wstawianie. Polecenie Strona tytułowa umożliwia wybór jednego z wielu gotowych szablonów.
W edytorze Writer z pakietu LibreOffice wybierz z menu Format polecenie Strona tytułowa.

Układ graficzny pliku zapisanego w formacie PDF (Portable Document Format) będzie miał niezmienioną postać niezależnie od urządzenia, w jakim go później otworzysz.
Zapewne spotkałeś się już z dokumentami utworzonymi w tym formacie. Przykładami dokumentów PDF są np. różne instrukcje w wersji elektronicznej.
Aby odczytać dokument w formacie pdf, na komputerze musisz mieć zainstalowany odpowiedni program do odczytu dokumentów PDF. Sprawdź, czy na komputerze jest zainstalowany taki program. Jeśli nie, w wersji darmowej znajdziesz go w zasobach Internetu. Instalacja jego nie powinna sprawić ci trudności.
Dodatkową zaletą dokumentów zapisanych w formacie pdf jest ich mniejszy rozmiar, co może być istotne podczas przesyłania ich pocztą elektroniczną.
Aby zapisać plik w formacie pdf:

• Zapisz plik na dysku w formacie domyślnym twojego edytora tekstu. Dzięki temu, w razie potrzeby, będzie można edytować dokument. Jeżeli plik jest już zapisany na dysku w formacie domyślnym edytora tekstu pomiń ten punkt.

• Wybierz polecenie Eksportuj lub Eksportuj jako PDF. Możesz wprowadzić dodatkowe ustawienia w oknie Opcje PDF.

• W programie MS Word istnieje możliwość zapisu dokumentu w formacie pdf z pozycji polecenia Zapisz jako. W tym przypadku wystarczy wybrać odpowiedni typ zapisu.

A co zrobić, jeśli został utworzony plik w formacie pdf i chcemy jeszcze wprowadzić poprawki?
Do dokumentu PDF nie uda ci się bezpośrednio wprowadzić zmian, chyba, że dysponujesz odpowiednim programem do edycji tego formatu.
Jeśli chcesz zmodyfikować utworzony przez siebie dokument PDF, najpierw wprowadź zmiany w oryginalnym dokumencie w edytorze tekstu, a następnie ponownie zapisz go w formacie PDF.

Przed przystąpieniem do drukowania zawsze sprawdź dokument w oknie podglądu wydruku. Jeśli widok nie spełnia twoich oczekiwań, wróć do edycji.
Nie musisz drukować całego dokumentu. Możesz drukować jego fragmenty lub wybrane strony.
Zawsze przemyśl konieczność wydruku dokument,u a jeśli to możliwe drukuj dokumenty dwustronnie. W ten sposób zmniejszysz zużycie papieru i przyczynisz się do ochrony środowiska.
We właściwościach drukarki możesz m.in. zmienić:

• Jakość wydruku (kopia robocza/szkic, wydruk normalny, wydruk wysokiej jakości/jakość fotograficzna).

• Opcje dotyczące typu papieru (papier zwykły, papier fotograficzny matowy, papier fotograficzny błyszczący…).

• Rozmiar papieru. Wszystkie drukarki podają szeroki zakres rozmiarów papieru oraz możliwość definiowania rozmiaru przez użytkownika.

• Skalowanie do różnych formatów papieru.

• Drukowanie w kolorze lub w skali szarości, druk wysokiej jakości lub tylko z użyciem tuszu czarnego.

• Orientacja, czyli drukowanie strony w pionie lub poziomie.

• Ilość kopii.

• Liczbę stron na arkuszu.

• Kolejność drukowanych stron.

Klawisz tabulatora (Tab) powoduje przesunięcie kursora tekstowego do domyślnego punkt tabulacji. Domyślne (standardowe) punkty tabulacji rozmieszczone są, co 1,25 cm na całej długości linijki i są na niej zaznaczone małymi kreskami lub odpowiednimi znacznikami. Aby to zobaczyć, należy włączyć widok linijki. Każde kolejne użycie klawisza Tab powoduje przesunięcie kursora tekstowego do kolejnych punktów tabulacji.
Często domyślne ustawienia tabulatora okazują się niewystarczające. Wówczas należy ręcznie wstawić dodatkowe punkty tabulacji.

Wyszukiwanie informacji polega na wpisaniu odpowiednich wyrazów w wyznaczone do tego celu pole. Poszukiwanie informacji nie musi się jednak ograniczać do wpisania kilku słów kluczowych w pole tekstowe wyszukiwarki. Wyszukiwarki udostępniają użytkownikom wiele specjalnych składni języka, umożliwiających znacznie bardziej zaawansowane wyszukiwanie.

Dysponując skonfigurowanym programem do obsługi grup dyskusyjnych, możesz połączyć się z serwerem grup dyskusyjnych poprzez wybranie jego nazwy i uzyskać dostęp do grup dyskusyjnych. Po wybraniu grupy dokonujesz jej subskrypcji czyli uzyskujesz możliwość przeglądania zawartych w niej listów. Po wybraniu listu poznasz jego treść i uzyskasz możliwość udzielenia odpowiedzi, która będzie widoczna dla wszystkich czytelników (Odpowiedz grupie) lub tylko autorowi listu (Odpowiedz).

Wiele portali internetowych oferuje miejsce dla znajomych, których łączy jakiś wspólny mianownik, np. konkretne zainteresowania, takie jak książki czy sport. Wokół portalu tworzy się wówczas społeczność użytkowników - ekspertów, amatorów, obserwatorów - stąd też ich nazwa - portale społecznościowe. Kilka takich portali łączy społeczności na podstawie kryteriów innych niż zainteresowania. Pierwsze portale tego rodzaju powstały jeszcze w latach dziewięćdziesiątych, gdy łącza internetowe dopiero zaczynały pojawiać się w domach. Obecnie panuje wśród nich duża konkurencja i nawet znane portale są często „opuszczane” gdy pojawi się nowa moda.
Chcąc być użytkownikiem portalu społecznościowego musisz przejść procedurę rejestracji, podając w niej m. in. informacje o sobie, oraz zapoznać się z treścią regulaminu i go zaakceptować.

Każdy dokument, który tworzymy w edytorze tekstu oparty jest na szablonach. Szablon to gotowy wzorzec dokumentu o odpowiedniej strukturze, zawierający określone parametry: np. układ strony, ustawienia marginesów, format akapitów, użyte czcionki itd. Przykładem podstawowego szablonu w edytorach tekstu jest szablon Pustego dokumentu, z którego, na co dzień korzystasz.
Edytory tekstu, poza standardowym szablonem Pustego dokumentu zawierają wiele ciekawych szablonów, umożliwiających wykonanie takich dokumentów jak np. listy, życiorysy, referaty, kalendarze, zaproszenia czy wizytówki. Niektóre szablony ozdobione są elementami graficznymi, co znacznie ułatwi ci pracę. Przy pomocy szablonu wykonasz dokument szybko a przy tym profesjonalnie.
W zależności od wykorzystywanego edytora możesz użyć szablonów dostępnych bezpośrednio w programie lub pobrać wybrane szablony z Internetu.

Podczas pracy z dokumentem tekstowym może okazać się, że tekst uporządkowany za pomocą tabulatorów należy przedstawić w postaci tabeli. Edytory tekstu mają bardzo wygodne narzędzie umożliwiające szybką zamianę tekstu na tabelę. Służy do tego narzędzie: Konwertuj tekst na tabelę, które na podstawie separatorów rozmieści tekst w odpowiednich komórkach tabeli. Separatorami, czyli znakami rozdzielającymi tekst mogą być nie tylko znaki tabulacji, ale również akapity, średniki lub inne znaki wprowadzone z klawiatury, np. spacje.

Jeśli dane zawarte w tabeli wymagają uporządkowania rosnąco lub malejąco, zastosuj polecenie Sortuj. Sortowanie możesz wykonać według dowolnej kolumny, alfabetycznie lub numerycznie. Możesz również posortować tylko fragment tabeli. Umiejętność sortowania jest szczególnie przydatna w pracy z dużymi zbiorami danych.

Korzystając z edytora tekstu, w prosty sposób można wykonać stronę sieci Web. Wystarczy utworzony dokument zapisać w formacie html. Taki zapis umożliwia odczytanie tekstu w dowolnej przeglądarce internetowej. Niestety, utworzona w ten sposób strona najczęściej różni się od oryginału układem tekstu i grafiki.
Z chwilą zapisania dokumentu tekstowego w formacie html, pojawi się na dysku dodatkowy folder, w którym umieszczone są pliki graficzne występujące w tekście oraz inne pliki pomocnicze.

Jedną z przyczyn popularności sieci Internet jest możliwość publikowania na stronach WWW dźwięków i klipów video. Aby przeglądaniu zawartości stron towarzyszył podkład muzyczny, należy użyć, wprowadzonego w HTML5, znacznika <audio> wraz z atrybutami:
Pliki audio mogą być również wykorzystywane jako uzupełnienie informacji tekstowych prezentowanych na stronie. Za pomocą polecenia <a> i atrybutu href możesz utworzyć połączenie pomiędzy fragmentem tekstu (grafiki) i plikiem audio, np.
<a href=”plik_audio.mp3”><img src=”nutka.gif” alt=”Wesołe nutki”/>Przeboje minionego roku</a>.
W podobny sposób można utworzyć połączenie tekstu (grafiki) z plikiem video.

Przy tworzeniu tabeli w bazie danych konieczne jest podanie jej nazwy oraz nazw pól tabeli wraz z typem danych, jakie będą tam zapisywane. Sposób tworzenia tabel w różnych programach może być odmienny, ale zawsze będą wymagane podane wcześniej informacje. Podczas tworzenia nazw pól w tabeli bazy danych należy unikać nazw, w których występują spacje oraz polskie znaki diakrytyczne.

Bardzo ważną cechą charakteryzującą tabele w bazie danych jest to, że każde z pól występujące w tabeli ma ściśle określony typ danych. Oczywiście typ danych przypisany do danego pola bazy danych zależy od tego, jakie informacje będą zapisywane w takim polu.
Przykładowe typy danych:

• Tekstowy - CHAR

• Numeryczny (liczba rzeczywista) - REAL

• Data - DATE

Wprowadzanie danych do bazy danych można realizować w różny sposób. Najłatwiejszym sposobem jest zaimportowanie(pobranie) danych z istniejących źródeł danych, bezpośrednio do tabel bazy danych.
W celu ręcznego wprowadzania danych do tabeli bazy danych wykorzystuje się instrukcje języka SQL
Dane wprowadzane są do tabeli poprzez dodanie jednego rekordu. Dodawanie wielu rekordów za pomocą języka SQL realizowane jest cyklicznie za pomocą polecenia INSERT z różnymi argumentami.

Operacją, jaką można wykonać na rekordach zapisanych w tabelach bazy danych, jest modyfikacji danych. Oznacza ona zmianę zawartości pól w rekordach. Składnia polecenia w języku SQL jest następująca:
UPDATE table_name
SET column1 = value1, column2 = value2...., columnN = valueN
WHERE [condition];
Nowym elementem w tym poleceniu jest użycie klauzuli WHERE w celu zdefiniowania warunku, który określi, w jakim rekordzie chcemy zmienić dane.
Instrukcja UPDATE zmieni dane w wybranych polach tabeli dla wszystkich rekordów wybranych przez warunek umieszczony w klauzuli WHERE tego polecenia.

Czasem zachodzi potrzeba usunięcia błędnych danych. Usunięcie danych polega na skasowaniu całego rekordu lub grupy rekordów w tabeli. Operacja usuwania danych może być realizowana za pomocą interfejsu programu w widoku tabeli lub widoku formularza.
Operację usuwania danych można również wykonać za pomocą języka SQL. Składnia polecenia jest następująca:
DELETE FROM table_name
WHERE [condition];
Jak widzicie, składnia tego polecenia, oprócz wskazania tabeli, zawiera tylko klauzulę WHERE. Właściwe zdefiniowanie warunku umożliwi usunięcie odpowiedniego rekordu.
Jeżeli w instrukcji DELETE nie zostanie zdefiniowany warunek, to zostaną usunięte wszystkie rekordy w tabeli.

Jedną z najczęściej wykonywanych operacji w bazach danych jest operacja wyszukiwania danych. Można ją wykonać, korzystając z interfejsu programu lub przy pomocy zapytań napisanych w języku SQL.
Wyszukiwanie rekordów w tabeli w interfejsie programu jest realizowane poprzez zastosowanie filtrowania danych w zakładce widoku tabeli lub widoku formularza. W pole wyszukiwania wprowadzany jest szukany ciąg znaków. W widoku tabeli pokazywane są rekordy spełniające kryterium filtrowania danych.

Dane w postaci rekordów są wprowadzane do tabel bazy danych w sposób nieuporządkowany. Najczęściej stosowanym sposobem uporządkowania prezentowanej struktury danych jest stosowanie sortowania rekordów z zastosowaniem określonych kryteriów. Przykładem sposobu sortowania może być wyświetlanie listy uczniów, gdzie nazwiska i imiona są uporządkowane alfabetycznie. Wiesz już, jak można sortować dane w arkuszu kalkulacyjnym. W bazie danych operacja sortowania wyświetlanych danych może zostać wykonana za pomocą interfejsu użytkownika lub za pomocą poleceń języka SQL. Realizacja sortowania danych za pomocą interfejsu użytkownika jest w programie SQLiteStudio w zakładce dane, widoku tabeli. Należy wskazać kursorem myszy wybrane pole tabeli poprzez wskazanie nazwy pola w nagłówku tabeli i kliknięcie lewym przyciskiem myszki.
Wskazana nazwa pola zmieni wygląd, a dane zostaną posortowane w kolejności alfabetycznej.
Uniwersalnym sposobem sortowania danych w bazach danych jest zastosowanie instrukcji języka SQL. Składnia instrukcji sortującej dane umożliwia ich sortowanie według wielu pól.
SELECT column_name,column_name
FROM table_name
ORDER BY column_name,column_name ASC|DESC; (ASC –rosnąco, DESC – malejąco)

W celu zapewnienia prawidłowego wyświetlania się projektowanych stron WWW w różnych przeglądarkach, opracowane zostały zbiory reguł, które mówią, jak powinny być budowane strony i przeglądarki, aby bez problemów ze sobą współpracowały. Takie zbiory zasad nazywamy standardami. Najnowszym, obsługiwanym przez większość przeglądarek, jest standard nazwany HTML5 (wersja HTML 5). Jest to dokładna specyfikacja techniczna opisująca wszystkie elementy dostępne w HTML.
Dokument HTML to zwykły plik tekstowy, który możesz tworzyć i modyfikować praktycznie w każdym edytorze tekstu. Dla systemów Windows i Linux może to być Notepad++, dla systemu MacOS – Text Edit czy Sublime Text, dla systemu Android – DroidEdit.
Po utworzeniu pliku HTML zachowaj go na dysku w formacie pliku tekstowego z rozszerzeniem .html lub .htm. Przy zapisywaniu pliku opcją Zapisz jako ustaw sposób kodowania na UTF 8. Do obejrzenia efektów pracy konieczna będzie dowolna przeglądarka, która odczytuje plik HTML z dysku lokalnego, a następnie przetwarza go i wyświetla tak samo, jak pliki z sieci WWW.

O jakości obrazu decyduje wielkość rozdzielczości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia tworzonych plików graficznych. Inna powinna być zatem rozdzielczość obrazu przeznaczonego do druku na dużym formacie, na małym formacie oraz przeznaczonego do wyświetlania na ekranie monitora lub opublikowania w serwisie internetowym.

Wyobraź sobie wiele przezroczystych folii. Na każdej z nich namaluj farbami obrazek. Następnie wszystkie folie złóż razem. Co zobaczysz, patrząc na nie, najlepiej pod światło? Jeden złożony z wielu, obrazek.
Edycja grafiki w warstwach umożliwia wykonywanie kompozycji złożonych z wielu nakładających się elementów graficznych. Można w ten sposób łączyć ze sobą fragmenty różnych zdjęć, tworząc kolaże i fotomontaże.

Aby zaprojektować ramkę do wybranego zdjęcia, postępuj zgodnie z poniższą instrukcją.

1. Otwórz nowy dokument w wybranym edytorze grafiki wektorowej.

2. Wstaw wybrane zdjęcie, dla którego zaprojektujesz ramkę.

3. Warstwę ze zdjęciem nazwij Tło.

4. Skopiuj warstwę ze zdjęciem i nazwij ją Ramka.

5. Narysuj na warstwie Ramka wybrany kształt, a następnie dopasuj go do rozmiarów fotografii.

6. Przytnij zdjęcie w warstwie Ramka do narysowanego kształtu, wykorzystując odpowiednie narzędzia programu.

7. Zdjęcie w warstwie Tło rozmyj za pomocą wybranego filtra i zmodyfikuj tak, aby wyraźnie odznaczał się od przyciętego zdjęcia w warstwie Ramka.

8. Grafikę wyeksportuj do formatu PNG i zapisz na swoim komputerze w wybranej lokalizacji.

Na początku dokumentu powinien znajdować się znacznik <!doctype html>. Nazywany jest definicją typu i może być użyty tylko raz, na samym początku pliku. Mówi on przeglądarce, ze nie jest to zwykły plik tekstowy, ale dokument HTML. Z kolei znacznik <html> występujący zaraz za definicją typu wskazuje początek właściwego dokumentu i jednocześnie deklaruje język, w którym dokument zostanie napisany. Na samym końcu znajduje się znacznik </html>, który wskazuje jego koniec. Pomiędzy tymi znacznikami znajduje się treść dokumentu, która podzielona jest na dwie części: nagłówek <head> i część główną, tzw. ciało <body>.
Podstawowa struktura dokumentu, która odpowiada pustej stronie jest następująca:
<!doctype html>
<html>
<head>…</head>
<body>…</body>
</html>

W języku HTML używane są odpowiednie polecenia, które określają sposób zamieszczania na stronie tekstu, elementów graficznych oraz wstawiana odnośników do innych stron WWW. Polecenia (znaczniki) języka HTML opisujące stronę rozpoczynają się znakiem mniejszości <, zaś kończą znakiem większości >.
Większość poleceń HTML występuje w parach, istnieją jednak również takie, które występują pojedynczo. W przypadku poleceń występujących w parze, początkowe polecenie nazywane jest otwierającym, zaś końcowe poprzedzone jest znakiem slash / zamykającym.
Składnia poleceń jest więc następująca:
<znacznik> fragment dokumentu </znacznik>
lub w przypadku polecenia pojedynczego
<znacznik/>

Przydatną opcją niektórych edytorów tekstu jest możliwość wstawienia do dokumentu tekstowego równań opisujących zależności matematyczne, fizyczne, czy statystyczne. Umożliwia to wbudowany do programu edytor równań.
Aby wstawić równanie do dokumentu tekstowego:

• Odszukaj i wybierz odpowiednie polecenie.

W edytorze MS Word 2013 w zakładce Wstawianie wybierz polecenie Równanie.
W edytorze Writer w menu Wstaw wybierz Obiekt a następnie Formuła.

• Uruchomienie edytora równań uaktywnia dodatkowe okno – miejsce do wpisania wzoru oraz dodatkowe narzędzia do utworzenia struktury wzoru.

• Wybierz odpowiedni wzór struktury równania.

• W oknie wpisywania wzoru wprowadź dane za pomocą klawiatury lub wybierz odpowiednie symbole z narzędzi edytora.

• Korzystając z narzędzi formatowania tekstu, możesz zmienić styl i kolor czcionki.

• Jeśli wzór jest gotowy, kliknij w dowolne miejsce tekstu poza równaniem.

• Aby powrócić do edycji równania, kliknij dwukrotnie na równanie.

Kryterium sortowania dotyczące tylko jednej kolumny często okazuje się niewystarczające. W takim przypadku należy wykonać sortowanie wielopoziomowe, uwzględniające więcej niż jedną kolumnę.
Aby przeprowadzić sortowanie wielopoziomowe, postępuj według poniższej instrukcji.

• Zaznacz całą tabelę lub odpowiedni jej fragment, który będziesz sortować.

• Wybierz polecenie Sortuj.

• W otwartym oknie dialogowym Sortowanie wybierz kryteria sortowania, tzn. zaznacz i określ, według których kolumn chcesz przeprowadzić sortowanie.

• Wybierz właściwy typ danych do sortowania.

• Jeśli nie chcesz, aby nagłówki kolumn zostały posortowane, w oknie dialogowym Sortowanie zaznacz opcję Wiersz nagłówka. Zwróć uwagę, że w polach wyboru kolejności sortowania zostaną przypisane odpowiednie nazwy kolumn. Opcja ta jest dostępna tylko w edytorze MS Word.

Uwaga: Sortowanie w edytorze Writer z pakietu LibreOffice nie ma opcji zaznaczenia wiersza nagłówka. Dlatego zaznaczaj tylko tę część tabeli, której dane chcesz sortować. W przypadku zaznaczenia całej tabeli, jej nagłówki również zostaną poddane sortowaniu.

• Wprowadzone zmiany w oknie dialogowym Sortowanie potwierdź przyciskiem OK.

Informacje w tabeli przestawnej możesz za każdym razem modyfikować w zależności od tego, jaki efekt chcesz uzyskać i jakie informacje są ci potrzebne. Wystarczy zmienić zawartość pól: Etykiety kolumn, Etykiety wierszy i Wartości. Jeśli w twojej pierwotnej tabeli znajduje się więcej pól z danymi, możesz wykorzystać jeszcze jedno pole do tworzenia tabeli przestawnej: Filtr raportu.
Jeśli chcesz podsumować dane z tabeli będącej bazą danych, możesz skorzystać z kreatora tabel przestawnych.
Aby wykonać tabelę przestawną

1. Zaznacz tabelę, dowolną komórkę w obszarze danych lub wstaw zakres tabeli do górnego pola okna Tworzenie tabeli przestawnej.

2. Określ miejsce wstawienia tabeli przestawnej lub wskaż jej miejsce w nowym arkuszu.

3. Zaprojektuj tabelę przestawną, wstawiając w puste pola (prawa część ekranu) nazwy pól pierwotnej tabeli

4. Sformatuj tabelę przestawną.

Informacje zawarte w tabeli przestawnej możesz wzbogacić, tworząc wykres. Wystarczy, że wybierając tabelę przestawną, w jej opcjach wybierzesz wykres przestawny. W efekcie powstaje zarówno tabela przestawna, jak i wykres przestawny. Podobnie jak tabela reaguje on na wszelkie dokonywane zmiany.

Po zaprojektowaniu tabel w arkuszu kalkulacyjnym możesz je wydrukować. Operacja ta będzie jednak od ciebie wymagała odpowiedniego przygotowania dokumentu.
Do ważnych czynności przygotowujących arkusz do wydruku należą:

• określenie obszaru wydruku,

• określenie orientacji poziomej lub pionowej wydruku,

• zaprojektowanie stopki i nagłówka drukowanej strony ze szczególnym uwzględnieniem wstawienia numeracji stron; w obszarze stopki i nagłówka możesz umieścić elementy, np.: numer strony, datę, godzinę, nazwę pliku lub inne, własne teksty, które będą powtarzały się na wszystkich stronach dokumentu,

• zaznaczenie wierszy i kolumn, które powinny być drukowane na każdej stronie w przypadku wydruku tabeli na kilku stronach,

• określenie, na ilu stronach powinien zmieścić się wydruk (jeśli jest to konieczne).

Do prezentacji multimedialnej możesz wstawiać filmy. W zależności od przeznaczenia prezentacji, mogą one być odtwarzane automatycznie lub po kliknięciu myszą. Pamiętaj jednak, żeby film nie był zbyt długi. Do nagrania filmu nie potrzebujesz profesjonalnego sprzętu, wystarczy telefon komórkowy.
Aby wstawić do prezentacji plik wideo znajdujący się na dysku komputera:

1. Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić film.

2. Odszukaj narzędzia do wstawiania plików wideo.

3. W oknie wstawiania wyszukaj film i zatwierdź wykonywaną operację.

4. Określ sposób odtwarzania filmu.

5. Możesz sformatować ikonę filmu, o ile twój program ma takie funkcje.

6. Wyświetl pokaz slajdów i sprawdź poprawność odtwarzania filmu.

Jeśli chcesz przedstawić omawiane treści w formie graficznej, możesz wykorzystać wykres. Z pewnością uatrakcyjni on przekaz, zwiększy jego czytelność oraz zachęci odbiorcę do obejrzenia prezentacji.
Aby wstawić wykres do slajdu o pustym układzie:

• Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić wykres.

• Odszukaj narzędzie do wstawiania wykresów.

• Wybierz typ wykresu i do tabeli wpisz dane.

• Na slajdzie pojawi się wykres.

• W miarę potrzeby zmień rozmiar wykresu i położenie na slajdzie.

Każdy wprowadzony do prezentacji wykres można zmodyfikować za pomocą narzędzi wbudowanych w programie do tworzenia prezentacji. Możesz zacząć od zmiany stylu wykresu, korzystając z gotowej galerii.
W prezentacji możesz również wstawić wykresy wykonane w innych programach, na przykład w edytorze tekstu lub arkuszu kalkulacyjnym. Aby taki wykres pojawił się na slajdzie, wykorzystaj znany ci schowek.

Tabele, podobnie jak wykres, tworzy się bezpośrednio w programie do tworzenia prezentacji lub wstawia gotowe z edytora tekstu lub arkusza kalkulacyjnego. Są one analogiczne do tych, które już znasz ze szkoły podstawowej. Tabela umożliwi ci uporządkowanie danych oraz poprawi czytelność przekazu. Wstawioną tabelę możesz później edytować, np.: wpisać inne dane, zmieniać wygląd i sposób wyświetlania.
Aby wstawić tabelę na slajdzie w prezentacji:

• Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić tabelę.

• Odszukaj narzędzia do wstawiania tabeli.

• Wybierz typ tabeli i wpisz dane.

• Sformatuj tabelę.

• W miarę potrzeby zmień rozmiar tabeli, położenie na slajdzie i jej styl.

Niektóre programy, np. program PowerPoint mają specjalne funkcje służące do animacji wykresów.

Wstawienie hiperłączy do prezentacji umożliwi nie tylko sterowanie wewnątrz prezentacji, ale również uruchamianie wybranych plików, programów lub stron internetowych z jej poziomu.
Treści przedstawione w prezentacji mogą odwoływać się do informacji źródłowych znajdujących się na stronach internetowych. Dlatego powinny się w niej znaleźć mechanizmy, pozwalające oglądającemu połączyć się z wybranymi stronami.
W programie PowerPoint możesz wypełnić etykietę ekranową, ukazującą się po wskazaniu obiektu z hiperłączem. Umożliwi ci ona, między innymi, uszczegółowienie opisu hiperłącza.
Aby wstawić do prezentacji hiperłącze do strony internetowej:

• Zaznacz obiekt, do którego ma zostać wstawione hiperłącze.

• Wybierz narzędzie do wstawiania hiperłączy.

• Zaznacz odpowiednie polecenie.

• Skopiuj adres strony internetowej i wklej go w oknie adresu lub wpisz samodzielnie.

• Wyświetl pokaz i sprawdź działanie wstawionych linków.

Prezentowane w podręczniku edytory tekstu umożliwiają zapis dokumentu do pliku w wielu różnych formatach m.in. DOCX (starsza wersja DOC), ODT, RTF, TXT, PDF a nawet HTML.

Podczas tworzenia dokumentów kilkustronicowych często zachodzi potrzeba dodania na kolejnych stronach pewnych, powtarzających się elementów, np. tytuł dokumentu, informacja o autorze, numer strony, logo firmy czy jej dane adresowe. Do tego celu wykorzystuje się górną i dolną część strony, zlokalizowaną w obszarze marginesów, tzw. nagłówek (główka) i stopka. Umieszczenie tekstu czy grafiki w nagłówku lub stopce na jednej stronie spowoduje, że te same elementy pojawią się na pozostałych stronach dokumentu.

O jakości obrazu decyduje wielkość rozdzielczości. Należy ją dobierać w zależności od przeznaczenia tworzonych plików graficznych. Inna powinna być zatem rozdzielczość obrazu przeznaczonego do druku na dużym formacie, na małym formacie oraz przeznaczonego do wyświetlania na ekranie monitora lub opublikowania w serwisie internetowym.

Jeżeli zamierzasz założyć konto w bezpłatnym serwisie pocztowym, wpisz w pasku adresowym używanej przeglądarki jego adres, a następnie kliknij na menu Poczta.
W ukazanym oknie wybierz opcję Załóż bezpłatne konto lub Załóż konto ewentualnie Utwórz konto teraz.
Następnie wypełnij formularz i jeżeli zgadzasz się z postanowieniami umowy o świadczeniu usługi przez daną firmę oraz zasadami dotyczącymi prywatności, kliknij na prostokąt z napisem Utwórz konto. Będziesz poproszony o podanie danych osobowych oraz dodatkowych informacji, np. o swoich zainteresowaniach.
Po zakończeniu rejestracji i po naciśnięciu Przejdź do poczty uzyskasz dostęp do utworzonej skrzynki pocztowej. Znajdziesz w niej list z powitaniem. Z jego treścią zapoznasz się po kliknięciu w temat. Zazwyczaj znajduje się w nim kilka porad odnośnie personalizacji konta pocztowego i przechodzenia do innych usług (w przypadku Outlook.com).

Ostatnim krokiem w tworzeniu własnych map jest ich udostępnienie. Możesz tego dokonać, naciskając przycisk Udostępnij.

Czasami chcesz skorzystać z możliwości znalezienia informacji mającej pomóc ci w zlokalizowaniu jakiegoś miejsca w miejscowości, w której się znajdujesz albo, do której się wybierasz. Przydatne będą wówczas mapy, które możesz znaleźć w wyszukiwarkach, np. Google Maps lub Bing Maps będące częścią wyszukiwarek Google i Bing. Możesz na nich umieścić lokalizacje wybranych miejsc i przedstawić je na swojej stronie internetowej. Wymienione mapy są darmowe i są przechowywane po stronie wyszukiwarek, czyli w chmurze. Do ciebie będzie tylko należało umieszczenie na swojej stronie odpowiedniego kodu źródłowego.
Ponadto mapy te umożliwiają:

• korzystanie z mapy drogowej,

• wyznaczanie trasy pomiędzy dwoma miejscami,

• wyszukiwanie miejsc na mapie,

• przeglądanie zdjęć satelitarnych i lotniczych,

• prezentację zakorkowania ulic,

• zapisywanie własnych miejsc,

• udostępnianie lokalizacji w postaci krótkiego linku lub kodu do umieszczenia na stronie WWW.

Możliwe jest dodawanie do map własnych informacji (punkty, linie i wielokąty), a następnie dzielenie się nimi z innymi użytkownikami serwisu.

Internet zawiera ogromną ilość wiadomości na prawie wszystkie tematy otaczającego nas świata. W celu ułatwienia wyszukiwania informacji na określony temat, różne wiadomości zostały pogrupowane w specjalnych strukturach nazywanych bazami danych. Na przykład na uczelniach można korzystać z baz danych obejmujących spisy publikacji (książek, czasopism, wydawnictw uczelnianych) z różnych dziedzin nauki.
Poza bazami danych istnieją jeszcze bazy wiedzy ogólnej – zawierające np. takie informacje, jak: „kot jest ssakiem”, „wszystkie ssaki są zwierzętami”. Pozwalają one specjalnym programom wykonywać proste logiczne wnioskowania i nieco lepiej odpowiadać na nasze pytania.
Przykład takiej bazy możesz znaleźć na
https://www.freebase.com
Istnieją również bazy danych, które zawierają duże ilości danych przeznaczonych do obróbki statystycznej polegającej na przetwarzaniu ich wartości w celu uzyskania przydatnych informacji. Takie zbiory danych dotyczą najróżniejszych dziedzin, na przykład zbiór tekstów w języku polskim, znajdujący się na stronie Narodowego Korpusu Języka Polskiego pod adresem:
http://nkjp.pl/
wykorzystywany jest do znajdowania „słów dnia”. Cały zbiór liczy już blisko 2 miliardy słów.
Internetowe bazy danych pozwalają przechowywać dowolne informacje z różnych dziedzin wiedzy i są udostępniane wszystkim zainteresowanym lub tylko uprawnionym użytkownikom, uzyskującym dostęp za pomocą hasła.

Wykresy, które wykonujesz często nie odpowiadają twoim wyobrażeniom. Utworzony wykres możesz zmodyfikować, głównie w zakresie:

1. Zmiany typu wykresu.

2. Zmiany kolorystyki wykresu i jego tła.

3. Zmiany sposobu przedstawiania wykresu.

4. Wprowadzenia dodatkowych opisów, tytułów i oznaczeń.

5. Wprowadzenia dodatkowych linii siatki.

6. Sformatowania czcionki.

7. Dodania lub usunięcia legendy.

8. Zmiany układu graficznego wykresu (zmiany położenia poszczególnych elementów, na przykład legendy).

Spełnienie określonego warunku może nie tylko decydować o wartości komórki, ale również o sposobie jej formatowania. Taki sposób formatowania komórek nazywa się warunkowym.
Aby skorzystać z formatowania warunkowego, postępuj według podanej instrukcji.

1. Zaznacz zakres komórek, w których znajdują się analizowane informacje

2. Wybierz polecenie formatowania warunkowego.

3. Zaprojektuj formułę wyróżniającą komórki.

4. Wybierz lub zaprojektuj sposób formatowania wyróżnionych komórek tabeli.

Projektując tabelę w arkuszu kalkulacyjnym, wypełniasz je często wieloma danymi. Niektóre z nich stanowią uporządkowany zbiór. Najlepszym przykładem jest wypełnienie kolejnych komórek tabeli kolejnymi liczbami całkowitymi, kolejnymi dniami tygodnia lub kolejnymi miesiącami. Programy do projektowania arkuszy kalkulacyjnych mają mechanizmy ułatwiające wprowadzenie tego typu danych, zwanych seriami danych.

Edycja grafiki w warstwach umożliwia wykonywanie kompozycji złożonych z wielu nakładających się elementów graficznych. Można w ten sposób łączyć ze sobą fragmenty różnych zdjęć, tworząc kolaże i fotomontaże.

Grafika wektorowa złożona jest z obiektów zapisanych matematycznie. Dlatego grafikę tę nazywa się również obiektową. Najprostszymi obiektami są prymitywy, czyli figury geometryczne typu koło, kwadrat, trójkąt. Nie jest to obraz złożony z pikseli. Obiekty nakładają się na siebie w określonej kolejności, którą można zmienić. Każdy z obiektów można osobno modyfikować. Powiększenie obrazu nie powoduje pogorszenia jakości. Dlatego mówi się, że jest to grafika, którą można skalować (powiększać lub pomniejszać) bez straty jakości obrazu. Jest ona projektowana przez użytkownika, nie ma bezpośredniego przełożenia na obraz rzeczywisty. Grafika wektorowa może być odwzorowaniem otaczającego nas świata. Istnieje możliwość przetworzenia obrazu rastrowego na wektorowy. Proces ten nazywa się wektoryzacją lub trasowaniem. W przypadku fotografii efekt znacząco różni się od oryginału. Fotografia traci swoją niepowtarzalną głębię barw.

Funkcja LICZ.JEŻELI, na podstawie dwóch argumentów, określa, ile razy w podanym zakresie występuje komórka spełniająca zadane kryterium.

Jeżeli zamierzasz uzyskać od wielu osób informacje umożliwiające przeprowadzenie rozeznania w ważnej dla nich i dla ciebie kwestii, możesz skorzystać z ankiety utworzonej w chmurze obliczeniowej wybranego przez ciebie dostawcy tej usługi. Z jej pomocą wszystkie uzyskane odpowiedzi na zadane pytania zostaną zestawione w jednym arkuszu w trybie online.

• W usłudze Onedrive po kliknięciu w menu Utwórz wybierz opcję Ankieta programu Excel.

• W otwartym oknie możesz przystąpić do tworzenia ankiety.

• Wypełnij poszczególne pola, gdyby jakieś pole było zbyteczne, usuń w nim tekst zastępczy. Przy budowie ankiety masz możliwość wyboru typu oczekiwanej odpowiedzi oraz dodania podtytułu, w którym możesz sprecyzować zadawane pytanie.

• Aby zmienić kolejność pytań w ankiecie, przesuń je w górę lub w dół. Aby zobaczyć, jak wygląda ankieta, kliknij przycisk Zapisz i wyświetl. Chcąc poprawić zmodyfikować ankietę, kliknij Edytuj ankietę. Po zakończeniu pracy kliknij Udostępnij ankietę. Kliknięcie to spowoduje uruchomienie procesu tworzenia odnośnika do ankiety.

• Skopiowany link wklej do wiadomości e‑mail wysyłanej do osób mających zapoznać się z ankietą i udzielić na nią odpowiedzi. Każda osoba, która otworzy link, może wypełnić ankietę ale nie zobaczy jej wyniku, który jest dostępny tylko dla jej autora.

Stosując funkcję JEŻELI, należy podać trzy argumenty. Pierwszym jest test logiczny, a więc sprawdzenie, czy określony warunek jest spełniony, drugim argumentem jest informacja określająca wartość komórki w przypadku, gdy warunek jest spełniony, zaś trzecim argumentem jest wartość komórki w przypadku, gdy warunek nie jest spełniony.

Projektowana formuła może zawierać funkcje zagnieżdżone jedna w drugiej. Oznacza to, że argumentem funkcji w formule może być inna funkcja. Przykładem jest funkcja JEŻELI, która po zagnieżdżeniu kolejnej funkcji JEŻELI może wprowadzać do komórki nie tylko jedną z dwóch wartości, ale jedną z wielu wartości (np. ocena z sześciostopniowej skali ocen).

HTML - hipertekstowy język znaczników (ang. HyperText Markup Language). Umożliwia on oznaczanie na stronie internetowej rozdziałów, sekcji, tytułów, oddzielanie akapitów, załączanie tabel i grafiki oraz łączenie tego wszystkiego za pomocą odnośników.

W bezpłatnej przestrzeni dyskowej (np. OneDrive dołączonej do systemów Windows) możesz tworzyć i przechowywać swoje zasoby (pocztę, muzykę, zdjęcia, kalendarze, dokumenty).

Korzystając z aplikacji chmurowej Outlook.com, możesz udostępniać swój kalendarz innym osobom.
W przypadku gdy twoi znajomi dysponują kontem Microsoft (tzn. posiadają adres e‑mail i hasło dostępu do usługi Outlook lub OneDrive), wystarczy, gdy znajdziesz się w Kalendarzu, kliknąć Udostępnij i wybrać nazwę jednego z kalendarzy. W ukazanym oknie w polu Do podaj adres osoby, której kalendarz przesyłasz.
Z poziomu listy rozwijanej możesz także ustalić poziom dostępu do przesłanego kalendarza. Na koniec kliknij pozycję Udostępnij. Osoba lub osoby, której/którym udostępniasz kalendarz, otrzyma wiadomość e‑mail z zaproszeniem, które po kliknięciu pozwala się zalogować i wyświetlić kalendarz.
Z kolei dowolnej osobie, nie dysponującej kontem Microsoft, możesz przesłać link umożliwiający dostęp do kalendarza w trybie tylko do wyświetlania. Możesz wybrać jeden z dwóch poziomów dostępu.

Udostępnianie plików i folderów możesz przeprowadzać różnymi sposobami. Chcąc przekazać zawartość całego folderu z menu witryny OneDrive, po zaznaczeniu folderu, wybierz opcję Udostępnij.
W identyczny sposób można udostępniać dokumenty. Pracując z kolei z dokumentem otwartym w programie edycyjnym, wystarczy, gdy w jego oknie wybierzesz opcję Udostępnij.
W każdym z wymienionych przypadków ukaże się po chwili okno, w którym możesz zdecydować o tym, czy chcesz udostępnić plik (folder) konkretnym osobom (wybierz Zaproś osoby), czy grupie osób (wybierz Utwórz link).

Jeśli chcesz pokazać tylko zawartość slajdów bez demonstrowania efektów animacji, wystarczy zapisać ją jako plik pdf. Wówczas prezentacja jest zabezpieczona przed ewentualnymi zmianami. Jest to również wygodny sposób na wysłanie pracy w formie załącznika. Adresat nie musi posiadać odpowiedniego programu do edycji prezentacji.
Wskazówka dla pracujących w programie LibreOffice Impress:
W celu zapisania pliku jako PDF, wybierz z paska menu Plik, a następnie Eksportuj jako PDF.

Aby wstawić do prezentacji plik wideo znajdujący się na dysku komputera:

1. Wybierz slajd, w którym chcesz wstawić film.

2. Odszukaj narzędzia do wstawiania plików wideo.

3. W oknie wstawiania wyszukaj film i zatwierdź wykonywaną operację.

4. Określ sposób odtwarzania filmu.

5. Możesz sformatować ikonę filmu, o ile twój program ma takie funkcje.

6. Wyświetl pokaz slajdów i sprawdź poprawność odtwarzania filmu.

Szybki rozwój stron www sprawił, że przedstawiony powyżej podział rozmył się nieco i obecnie do komunikacji wykorzystuje się nowe formy grup dyskusyjnych, oparte głównie o przeglądarki internetowe. Są to fora internetowe i sieci społecznościowe.
Forum ma za zadanie, podobnie jak grupa dyskusyjna, wymianę informacji między osobami o podobnych zainteresowaniach. Nie potrzeba do jego realizacji specjalnego programu, wystarczy przeglądarka internetowa i wyświetlana strona WWW.
Fora można spotkać na wszystkich portalach, są powszechne na stronach instytucji oraz szkół. Chcąc uczestniczyć w dyskusji na forum, wybierz jego tematykę, zapoznaj się z wypowiedziami uczestników dyskusji. Jeżeli zdecydujesz się przesłać na forum swoją wypowiedź, zapoznaj się uprzednio z jego regulaminem i zarejestruj się. Od tego momentu, po uprzednim zalogowaniu się, będzie możliwe twoje uczestnictwo w dyskusji.

Podczas prowadzenia dyskusji na stronach i forach internetowych oraz grupach dyskusyjnych spotkać się możesz z tzw. spoilerowaniem (ang. spoil – psuć), czyli otrzymywaniem niepożądanej informacji o szczegółach zakończenia filmu, sztuki teatralnej, telewizyjnej. Termin ten bywa używany również do przypadków, gdy „życzliwa” osoba udziela niechcianej podpowiedzi w prowadzonej grze.
W Internecie można natknąć się na agresywne, wulgarne komentarze. Mogą one być szczególnie dotkliwe, zwłaszcza gdy znajdą się pod czyimiś zdjęciami albo twórczością. W Internecie każdy może być anonimowy, a dla niektórych stwarza to doskonałe miejsce do wyładowywania własnych frustracji i nękania innych. Ludzi, którzy w sieci celowo szukają zaczepki nazywamy trollami.
Przeglądając zasoby grup dyskusyjnych, możesz zauważyć, że zniecierpliwieni użytkownicy mają w zwyczaju wysyłanie wiadomości na wszystkie dostępne grupy. Wiadomości takie nazywamy spamem (z ang. kaszanka). Większość forów jasno zabrania wysyłania wiadomości nastawionych na reklamę, ale w świecie poczty e‑mail oraz rzadko moderowanych (zaakceptowanych przez osoby sterujące dyskusją) komentarzy, często dochodzi do prawdziwych powodzi spamu.
Spotkasz się zapewne także ze zjawiskiem polegającym na wielokrotnym otrzymywaniu tej samej wiadomości w bardzo krótkich odstępach czasu (np. 50 razy), lub wiadomości, w których użyto wielokrotnie tego samego znaku interpunkcyjnego, liter, cyfr czy emotikonów. Zachowanie takie uważane jest za nieetyczne i łamiące zasady netykiety.

Listy wielopoziomowe, to listy, które mają kilka poziomów – na pierwszym poziomie punkty, które mają swoje podpunkty, te z kolei mogą mieć kolejne podpunkty.
Tworząc listy wielopoziomowe, możesz przesuwać punkty na poziom wyższy lub niższy w zależności od potrzeb.
Do tworzenia kolejnych poziomów w listach numerowanych i punktowanych stosuje się klawisz Tab lub polecenie Zwiększ wcięcie (w edytorze Writer – polecenie Jeden poziom w dół).
Aby dany punkt listy przesunąć na poziom wyższy, stosuje się klawisze Shift i Tab lub polecenie Zmniejsz wcięcie (w edytorze Writer – polecenie Jeden poziom w górę).

Aby zablokować określone komórki w arkuszu kalkulacyjnym:

1. Wybierz rodzaj blokowania komórek spośród dostępnych możliwości programu: górny wiersz, lewa kolumna lub określona liczba wierszy, licząc od pierwszego i kolumn, licząc od lewej strony arkusza.

2. Wybierz odpowiednie polecenia blokujące komórki zgodnie z dokonanym wcześniej wyborem.

Przy tworzeniu tabeli w bazie danych konieczne jest podanie jej nazwy oraz nazw pól tabeli wraz z typem danych, jakie będą tam zapisywane. Sposób tworzenia tabel w różnych programach może być odmienny, ale zawsze będą wymagane podane wcześniej informacje. Podczas tworzenia nazw pól w tabeli bazy danych należy unikać nazw, w których występują spacje oraz polskie znaki diakrytyczne.

Linki (hiperpołączenia) to odsyłacze do innych stron internetowych. Połączenia definiowane są za pomocą znacznika rozpoczynającego <a> oraz kończącego </a>, wewnątrz których zawarte są informacje określające hiperpołączenia.
Etykieta określająca połączenie do dowolnego adresu w Internecie ma postać
<a href=’’http://www.epodreczniki.pl’’>Treści e‑podręcznika</a>,
gdzie:

• <a> - etykieta otwierająca,

• href=’’http://www.epodreczniki.pl’’ - docelowy adres hiperpołączenia, czyli miejsce gdzie zostaniesz przeniesiony po kliknięciu w jego nazwę,

• Treści e‑podręcznika - nazwa połączenia (odnośnika),

• </a> - etykieta zamykająca.

Formularze umożliwiają przekształcenie stron WWW ze stron statycznych, biernie przeglądanych, w strony interaktywne. Aby utworzyć formularz, zastosuj znacznik <form>.

Podstawowa struktura dokumentu, która odpowiada pustej stronie jest następująca.
Na początku dokumentu powinien znajdować się znacznik <!doctype html>. Nazywany jest definicją typu i może być użyty tylko raz, na samym początku pliku. Mówi on przeglądarce, ze nie jest to zwykły plik tekstowy, ale dokument HTML. Z kolei znacznik <html> występujący zaraz za definicją typu wskazuje początek właściwego dokumentu i jednocześnie deklaruje język, w którym dokument zostanie napisany. Na samym końcu znajduje się znacznik </html>, który wskazuje jego koniec. Pomiędzy tymi znacznikami znajduje się treść dokumentu, która podzielona jest na dwie części: nagłówek <head> i część główną, tzw. ciało <body>.

Jest wiele modeli zapisu kolorów w komputerze. Określają one techniki uzyskiwania barw obrazu. Są one odmienne dla obrazu wyświetlanego na ekranie monitora i inne dla obrazu drukowanego. Do najważniejszych modeli barw należą RGB, CMYK i HSV . Jeżeli chcesz zaprojektować baner, zdjęcie, lub grafikę, które będą prezentowane poprzez monitor komputera, tablet lub smartfon, wybierz model RGB lub HSV. Jeśli natomiast chcesz wykonać publikację do wydruku zawierającą materiały graficzne, wybierz do ich przygotowania model CMYK.

W programie pocztowym poza funkcjami związanymi z pocztą, znajdziemy także dodatki pośrednio z nią powiązane. W lewym dolnym rogu okna programu znajdziesz dodatkowe funkcje aplikacji, a mianowicie: kalendarz, kontakty, źródła i grupy dyskusyjne.
Kalendarz
Po jego wybraniu będzie udostępniony w wybranym przez ciebie widoku: dziennym, tygodniowym lub miesięcznym.
Kliknięcie w okienko kalendarza z datą umożliwia w otwartym oknie wpisanie informacji, takich jak: lokalizacja, początek i koniec spotkania. Przydatną opcją jest opcja pozwalająca na wprowadzanie informacji w ustalonym cyklu czasowym.

Aby dodać do ścieżki filmowej zdjęcia:

1. Odszukaj w programie funkcję, która pozwoli wstawić wybrane zdjęcia na ścieżce filmowej.

2. Odszukaj zdjęcia pasujące do wybranej tematyki twojego filmu.

3. Wstaw zdjęcia pomiędzy wybrane klipy filmowe.

4. Określ czas wyświetlania zdjęcia zgodnie z własną koncepcją.

Aby dodać napisy do filmu:

1. Odszukaj w programie funkcje, które umożliwią ci wprowadzenie tekstu (niektóre programy mają różne szablony do wprowadzania tytułów, obsady itp.).

2. Sformatuj tekst aby był dobrze widoczny na ekranie: dobierz kolor, wielkość i styl czcionki, a także określ jego położenie i rodzaj tła.

3. Określ sposób pojawiania się i znikania tekstu z ekranu.

4. Określ położenie tekstu na ścieżce i czas, w którym ten tekst będzie widoczny na ekranie.

Aby dodać dźwięk do filmu:

1. Przygotuj pliki dźwiękowe jako podkład muzyczny, który chcesz wykorzystać w filmie lub korzystając z funkcji programu, nagraj narrację do poszczególnych fragmentów filmu. Pamiętaj o prawie autorskim.

2. Odszukaj odpowiednie funkcje w programie, które umożliwią ci wstawić dźwięków do projektowanego filmu.

3. Wstaw dźwięki na ścieżce lub ścieżkach audio, pamiętając o miejscu w funkcji czasu, w których mając się pojawić i w którym ma być wyciszony.

Aby zaprojektować przejścia w ścieżce filmowej:

1. Odszukaj w programie funkcję, która pozwoli wprowadzić ci przejścia na ścieżce filmowej.

2. Obejrzyj dostępne przejścia.

3. Wstaw odpowiadające ci przejścia pomiędzy wybrane klipy filmowe lub zdjęcia.

4. Dostosuj czas wyświetlania przejścia do własnych potrzeb (polecenie to wykonaj tylko w przypadku istnienia odpowiedniej funkcji).

Każdy program do edycji filmu ma własny format zapisu pliku projektu filmu. Nie są to formaty rozpoznawalne przez inne programy. Pliki o takim formacie sugerują, że są to projekty filmów, które można edytować, poprawiać, zmieniać, korzystając z faktu, że wszystkie elementy filmu ułożone na poszczególnych ścieżkach są stale dostępne dla użytkownika. Możesz je więc modyfikować, podkładać inny dźwięk lub napisy, kasować określone fragmenty filmu itp.

Aby zaprojektować ścieżkę ujęć filmowych:

1. Uruchom program do edycji filmu.

2. Pobierz materiał filmowy

3. Podziel według własnego pomysłu klipy.

4. Ułóż w odpowiedniej kolejności wybrane klipy filmowe na ścieżce wideo

5. Skróć ujęcia według własnego uznania, usuwając klipy złej jakości i te, które nie są zgodne z przyjętym wcześniej scenariuszem.