Prowadzimy obserwacje pogody
Zapoznaj się z instrukcją poruszania się po ogródku meteorologicznym, rozpoznaj wszystkie przyrządy pomiarowe, następnie możesz przystąpić do zbudowania własnego ogródka obserwacji pogody, aby samodzielnie dokonywać pomiarów.

Wirtualny spacer po ogródku meteorologicznym

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DjeLvSiZ2
Wycieczka wirtualna prezentuje wyprawę do ogródka meteorologicznego, znajdującego się w Toruniu. Wycieczka podzielona jest na cztery sektorów. Każdy z czterech sektorów przedstawia inną część ogródka meteorologicznego. Dodatkowo, na ekranie znajdują się informacje uzupełniające lub punkty interaktywne.
Sektor pierwszy. Widoczne jest wejście do obserwatorium meteorologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Toruniu (ogrodzenie i zamknięta furtka). Poniżej znajdują się informacje:
Obserwacje meteorologiczne muszą spełniać ściśle określone warunki: są prowadzone w jednym, tym samym miejscu przez wiele lat, przy użyciu tych samych, sprawdzonych przyrządów. Wykonuje się je w sieci stacji meteorologicznych na całym świecie. W Polsce jedną z takich stacji jest ogródek meteorologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dziś udamy się na wirtualny spacer właśnie po tym ogródku.
Na planszy znajdują się punkt interaktywny przedstawiający: powiększoną grafikę tabllicy informacyjnej zawieszonej na ogrodzeniu przy wejściu do ogródka meteorologicznego z napisem: Obserwatorium Meteorologiczne Uniwersytetu Przyrodniczego w Toruniu (Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej) oraz pojawia się tekst: Tablica przy wejściu do ogródka meteorologicznego; Znajdujemy się przy wejściu do ogródka meteorologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ogródek ma wymiary 25 na 34 m. Znajdują się w nim m.in. dwie klatki meteorologiczne, poletko z termometrami gruntowymi, deszczomierz mierzący sumę dobową opadu, tzw. deszczomierz Hellmanna (do mierzenia ilości opadów zarówno deszczu, jak i śniegu) oraz dwa rodzaje wiatromierzy. Ponadto na dachu uniwersytetu umieszczony został heliograf – urządzenie do pomiaru usłonecznienia.
Sektor drugi. Widoczne jest wnętrze ogródka meteorologicznego. Jest to prostokątny plac porośnięty trawą z kilkoma urządzeniami. Widoczna jest automatyczna stacja pogodowa, wiatromierz Wilda i rejestrator automatycznej stacji meteorologicznej. Na planszy znajdują się punkty interaktywne z informacjami:
1. Automatyczna stacja pogodowa.
W pracowni mieszczącej się w blaszanym kontenerze znajdują się konsole (wyświetlacze) automatycznej stacji pogodowej. Są to urządzenia elektroniczne wskazujące aktualne wartości różnych składników pogody – m.in. temperatury powietrza, wilgotności powietrza, ciśnienia atmosferycznego oraz prędkości i kierunku wiatru. Pomiary są przesyłane przez urządzenie zapisujące pomiary meteorologiczne. Jest ono umieszczone obok kontenera na maszcie meteorologicznym.
Odczytaj wartości wymienionych składników pogody widoczne na konsoli.
2. Wiatromierz Wilda.
Wiatromierz tego typu umieszcza się na wysokości 10 m. Kierunek wiatru jest wskazywany przez chorągiewkę, która pod wpływem wiatru ustawia się w stronę jednej ze strzałek wyznaczających kierunki świata. Prędkość wiatru można określić na podstawie odchylenia metalowej płytki na tle podziałki, którą tworzą pręty zamontowane na łuku.
3. Rejestrator automatycznej stacji meteorologicznej.
Obok kontenera, w którym mieści się konsola automatycznej stacji pogodowej, zlokalizowana jest skrzynka zawieszona na maszcie meteorologicznym. Znajduje się w niej tzw. logger, czyli rejestrator automatycznej stacji meteorologicznej – jest to urządzenie zapisujące pomiary meteorologiczne i przesyłające je do konsoli.
Sektor trzeci. Widoczna jest dalsza część ogródka meteorologicznego, w której znajdują się klatki meteorologiczne i poletko termometrów gruntowych. Na planszy znajduje się punkt interaktywny z informacjami:
1. Poletko termometrów gruntowych.
Na tym pozbawionym roślinności fragmencie terenu wykonywane są pomiary temperatury gruntu za pomocą specjalnych termometrów gruntowych. Temperaturę mierzy się na różnych głębokościach: 1, 5, 10, 20, 50 oraz 100 cm. Pomiary wykonywane są trzy razy dziennie: o godzinie 7.00, 13.00 i 19.00. Następnie wyniki się sumuje i dzieli przez trzy. W ten sposób otrzymujemy średnią wartość temperatury gleby w ciągu doby. Temperatura gruntu zależna jest od głębokości.
Temperatura gruntu jest ważnym czynnikiem w przebiegu procesów fizycznych, chemicznych oraz biologicznych w glebie. Wpływa m.in. na wilgotność gleby oraz dostępność wody i składników pokarmowych dla roślin.
Sektor czwarty. Widoczna jest dalsza część ogródka meteorologicznego, w której znajduje się wiatromierz czaszowy, deszczomierz i klatka meteorologiczna. Na planszy znajdują się punkty interaktywne z informacjami:
1. Wiatromierz czaszowy.
Wiatromierz czaszowy zbudowany jest z trzech półkolistych czasz (miseczek), które są zamontowane na pionowej osi wyposażonej w urządzenie zliczające obroty. Czasze obracają się pod wpływem wiatru, a podczas poruszania się wprawiają w ruch licznik obrotów. Prędkość obrotu czasz wskazuje, jaka jest prędkość wiatru.
2. Deszczomierz.
Deszczomierz to przyrząd do pomiaru ilości opadu atmosferycznego: deszczu, gradu i śniegu. Najpowszechniej używane są tzw. deszczomierze Hellmanna. Mają one postać naczynia o ostrych krawędziach. Umieszczane są na wysokości 1 m nad powierzchnią ziemi.
3. Pomiar ilości opadów.
Deszczomierz. Zebraną w deszczomierzu wodę opadową zlewa się raz na dobę do menzurki z naniesioną skalą, dzięki czemu można zmierzyć wysokość opadu w milimetrach.
4. Wewnątrz klatki meteorologicznej.
W klatce meteorologicznej umieszczone są m.in. termometry. Oprócz termometru wskazującego bieżącą temperaturę znajdują się tu również termometry do rejestrowania temperatury maksymalnej i minimalnej w ciągu dnia. Dzięki nim można łatwo zbadać wahania temperatury w ciągu doby.
Termometr meteorologiczny maksymalny przeznaczony jest do określania maksymalnej temperatury w danym przedziale czasu, np. w ciągu doby. Ustawia się go w pochylonej pozycji.
Termometr meteorologiczny minimalny przeznaczony jest do określania minimalnej temperatury w danym przedziale czasu, np. w ciągu doby. Termometr minimalny należy umieścić w pozycji poziomej.
Psychrometr to najczęściej stosowany rodzaj higrometru w ogródkach meteorologicznych. Składa się z dwóch termometrów: tzw. suchego i wilgotnego, a także tkaniny zanurzonej w wodzie, która zapewnia stałą wilgotność termometrowi wilgotnemu. Różnice w pomiarach na obu termometrach pozwalają obliczyć wilgotność powietrza.
Podpisz termometry znajdujące się w klatce meteorologicznej.
Odczytaj pomiar na termometrze i zapisz, jaka była temperatura powietrza 30 maja o godz. 7:00 rano w Toruniu. Swój pomiar porównaj z odpowiedzią do zadania.
Podaj, kiedy należy odczytać pomiar na deszczomierzu, by sprawdzić, ile milimetrów opadów spadło 30 maja w Toruniu.
Zbuduj własny ogródek meteorologiczny
1. Przygotuj deszczomierz
2. Przygotuj wiatrowskaz
Co będzie potrzebne?
Kijek
Wstążka
Pinezka
Do kijka przymocuj wstążkę za pomocą pinezki – połóż wstążkę płasko na szczycie kijka i wbij od góry pinezkę.
Gotowy wiatrowskaz umieść w ziemi, wbijając w nią dolną końcówkę.
Gdy zawieje wiatr, wstążka się uniesie, wskazując jego kierunek (by go oznaczyć, najlepiej użyj kompasu). Na podstawie tego, jak wysoko unosi się wstążka, można określić siłę wiatru (warto w tym celu stworzyć miarkę na kijku).
By wyznaczyć kierunek wiatru, możesz uzupełnić swój wiatrowskaz o różę wiatru, wyznaczającą strony świata. Wytnij ją np. z kartonu i oznacz kierunki (N – północ, NE – północny wschód, S – południe, SE – południowy wschód, W – zachód, SW – południowy zachód, NW – północny zachód). Gdy będzie gotowa, ułóż ją na ziemi zgodnie z kompasem i w jej środku umieść wiatrowskaz.

3. Uzupełnij swój ogródek meteorologiczny i notuj pomiary w dzienniczku pogody
Deszczomierz i wiatrowskaz, które udało ci się wykonać samodzielnie, warto uzupełnić jeszcze innymi łatwo dostępnymi przyrządami, by stworzyć mały ogródek meteorologiczny. Na pewno uda ci się zdobyć termometr zewnętrzny do pomiaru temperatury. A może nawet barometr i higrometr?
Gdy zgromadzisz aparaturę, stwórz tabelę (dzienniczek pogody) do obserwacji – zgodnie ze wskazówkami w poleceniu 4 – i postaraj się spisywać pomiary codziennie o tych samych porach: deszczomierz sprawdzaj raz na dobę o 7:00 rano, natomiast pozostałe przyrządy – o 7:00, 13:00 i 19:00. Oceniaj też regularnie stopień pokrycia nieba przez chmury, w skali od 0 do 8. Dodatkowo możesz określać siłę i kierunek wiatru na podstawie obserwacji przyrody – wyszukaj w internecie, czym charakteryzują się poszczególne stopnie siły wiatru w skali Beauforta (czyt. boforta).
Opisz, jakie składniki pogody powinien zawierać dzienniczek pogody. Przygotuj w domu kartkę, ołówek i spróbuj go zaprojektować.
Opisz, jakie składniki pogody powinien zawierać dzienniczek pogody.
Sprawdź, jak rozumiesz!
Wyjaśnij, dlaczego pomiar składników pogody powinno się odczytywać codziennie i o regularnych porach dnia (7:00, 13:00, 19:00).
