Przeciwko przemocy.
Przeciwko przemocy.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Poszerzenie wiedzy dotyczącej zjawiska przemocy i jej rodzajów.
Wiedza o tym, z czego wynika agresja niektórych ludzi.
b) Umiejętności
Wyrażanie własnego zdania.
Argumentowanie za pomocą przykładów.
c) Postawy
Wyczulenie na przemoc, budzenie sprzeciwu wobec każdej formy tego zjawiska.
Optowanie za tym, żeby media nie upowszechniały zachowań agresywnych, a raczej pokazywały negatywne konsekwencje tego zjawiska.
Metoda i forma pracy
Definiowanie skomplikowanego zjawiska, notatka w punktach z przeczytanego tekstu, drzewko decyzyjne, redagowanie listu oficjalnego.
3. Środki dydaktyczne
Tekst wiersza T. Różewicza pt. List do ludożerców.
Plansza z drzewkiem decyzyjnym.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel wita uczniów. Pyta, czy uczniowie zastanawiali się kiedyś, skąd się bierze w ludziach agresja. Kilkoro uczniów odpowiada, uzasadniając zdanie. Nauczyciel pyta, czy uczniowie zetknęli się kiedyś z przemocą osobiście. Dzieci opowiadają przypadki tego zjawiska znane ze szkoły, podwórka. Nauczyciel zapisuje na tablicy temat lekcji, który uczniowie przepisują do zeszytów. 5 min.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel czyta głośno wiersz Tadeusza Różewicza pt. List do ludożerców. Uczniowie czytają go równocześnie po cichu. 3 min.
Uczniowie samodzielnie zapisują w punktach (w zeszytach) „zachowania pospolitych ludożer‑ców” z wiersza Różewicza. Kilku uczniów odczytuje wyniki pracy. 7 min.
Nauczyciel pyta, dlaczego takie zachowania zostały zaklasyfikowane przez poetę jako „ludo‑żerstwo”? Czy jest to przemoc? Jeżeli tak, to w jaki sposób „ludożercy” wykorzystują siłę wobec słabszych? 3 min.
Nauczyciel pyta, co to jest przemoc – jak można zdefiniować to słowo. Klasa wspólnie formu‑łuje definicję, która jest zapisywana na tablicy, modyfikowana, uzupełniana, aż nabierze ostatecznego kształtu; w trakcie tego procesu nauczyciel zadaje pytania naprowadzające oraz podaje przykłady takich rodzajów wykorzystywania siły, jakich dzieci dotąd nie podały. W de‑finicji zostają wprowadzone pojęcia: przemoc bezpośrednia, pośrednia – słowna, mimiczna, tonowa, gestykulacyjna. Na każdy rodzaj przemocy dzieci powinny samo podać przykłady i sformułować ich zwięzły zapis. 10 min.
Uczniowie krótko przytaczają przykłady przemocy zapisane lub pokazane w książkach, filmach, publicystyce, grach komputerowych itd. 2 min.
Na tablicy zostaje przymocowana duża plansza z drzewkiem decyzyjnym. Uczniowie podcho‑dzą do niej swobodnie i wpisują w „liściach” korzyści oraz zagrożenia płynące z faktu, iż media i inne środki przekazu mówią o przemocy i pokazują ją. (Nauczyciel może trochę podpowiadać pytaniami naprowadzającymi). Gdy wyczerpią się pomysły, hasła z liści zostają odczytane, a niezrozumiale zapisane są wyjaśniane przez autorów. Następnie jeden z uczniów liczy wszy‑stkie argumenty za, drugi – argumenty przeciw, a trzeci – wszystkie zapisy na drzewku. Jeśli suma argumentów za i przeciw zgadza się z ilością zapisów, z drzewka wynika większościowe zdanie klasy na temat tego, czy media i inne środki masowego przekazu powinny pokazywać przemoc. Zbliżone do siebie argumenty, których jest najwięcej na drzewku, są uzasadnieniem, dlaczego klasa uważa tak, a nie inaczej. 10 min.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje wyniki lekcji, mówiąc, iż w demokratycznym kraju każdy ma prawo do własnego zdania, a także do czytania i oglądania tego, co mu się podoba (o ile jest pełnoletni). Natomiast nie ma prawa wykorzystywać siły wobec słabszych od siebie – także siły psychicznej. Zadanie domowe: napisz list oficjalny do władz (np. do prezydenta miasta, do burmistrza, do Rządu kraju, do Sejmu), w którym przedstawisz krótko swoją wiedzę o narastaniu przemocy - uzasadnij swoje zdanie argumentami i przykładami - oraz zwrócisz się z prośbą o podjęcie niezbędnych działań zmniejszających to zjawisko. Podaj też przykłady oczekiwanych działań. 5 min.
5. Bibliografia
Braun‑Gałkowska Maria, Zabawa w zabijanie: oddziaływanie przemocy prezentowanej w mediach na psychikę dzieci, Gaudium, Lublin 2002.
Feibel Thomas, Zabójca w dziecinnym pokoju: przemoc i gry komputerowe, Pax, Warszawa 2006.
Hołtys Brunon, Przemoc w życiu codziennym, Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 1997.
Jędrzejewski Marek, Subkultury a przemoc w perspektywie psychoedukacji, socjalizacji i samore‑alizacji dzieci i młodzieży, Żak, Warszawa 2001.
Jurasz‑Dudzik Łada (red.), Człowiek i agresja – głosy o nienawiści i przemocy: ujęcie interdyscyp‑linarne, Sic, Warszawa 2002.
Syska Rafał, Film i przemoc: sposoby obrazowania przemocy w kinie, Rabid, Kraków 2003.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
brak
b) Zadanie domowe
brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak